Trải qua 30 năm thực hiện đường lối đổi mới và hội nhập kinh tế quốc tế, thương mại Việt Nam đã và đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động kinh tế trong nước và thế giới, góp phần cải thiện sức cạnh tranh cũng như tăng trưởng kinh tế. Điều này thể hiện qua việc hoạt động xuất, nhập khẩu không ngừng được mở rộng cả về thị trường và danh mục hàng hóa, dịch vụ với giá trị thương mại hàng hóa và dịch vụ tăng trưởng nhanh, cơ cấu và chất lượng hàng hóa xuất, nhập khẩu được cải thiện theo hướng gia tăng các mặt hàng chế biến, giá trị gia tăng cao. Cùng với đó, thương mại trong nước cũng chuyển biến mạnh mẽ theo cơ chế thị trường với tốc độ tăng trưởng của tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ xã hội thường xuyên đạt ở mức 2 con số, tỷ trọng bán lẻ hàng hóa qua các loại hình thức thương mại hiện đại tăng nhanh.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, tăng trưởng xuất khẩu trong những năm qua chưa thực sự vững chắc. Hầu hết chất lượng tăng trưởng và hiệu quả xuất khẩu còn thấp, cơ cấu hàng hóa xuất khẩu dù đã chuyển dịch mạnh sang hàng chế biến, chế tạo nhưng vẫn còn phụ thuộc nhiều vào doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Hơn nữa, nhập siêu vẫn là nguy cơ, cơ cấu nhập khẩu cũng còn không ít bất cập. Đồng thời, kinh tế vẫn dựa chủ yếu vào tăng trưởng thương mại, khai thác tài nguyên, khoáng sản, xuất khẩu nông sản thô với hàm lượng chế biến thấp và gia công hàng hóa ở công đoạn thấp của chuỗi giá trị, như dệt may, da giày, điện tử…

Trong những năm qua, Việt Nam đã ký kết và chuẩn bị ký kết các hiệp định thương mại tự do với các nước và khối nước trong khu vực và trên thế giới. Vì vậy, trong giai đoạn 2016 - 2025, Việt Nam sẽ tiếp tục hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế giới, tham gia ngày càng nhiều vào các quá trình hợp tác khu vực và thế giới, đa phương, đa chiều, đa lĩnh vực; trong đó thương mại là một trong những lĩnh vực trọng tâm.

Hội thảo khoa học quốc gia: “Phát triển thương mại Việt Nam giai đoạn 2016 - 2025” do Viện Nghiên cứu Thương mại (Bộ Công Thương) phối hợp với Dự án Hỗ trợ chính sách thương mại và Đầu tư châu Âu (EU - MUTRAP) tổ chức, các đại biểu đã thảo luận tập trung vào các vấn đề sau:

Một là, các vấn đề lý luận và thực tiễn để phát triển thương mại Việt Nam giai đoạn 2016 - 2025 phù hợp với đường lối hội nhập quốc tế và tự do hóa thương mại của Việt Nam.

Hai là, đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân trong phát triển xuất, nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ và xây dựng các quan điểm, định hướng và các giải pháp, chính sách phát triển xuất, nhập khẩu phù hợp với xu thế tự do hóa thương mại và định hướng chiến lược phát triển xuất, nhập khẩu của nền kinh tế.

Ba là, đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân trong phát triển thương mại và thị trường trong nước, xây dựng các quan điểm, định hướng và các giải pháp, chính sách phát triển thương mại và thị trường trong nước phù hợp với đường lối mở cửa thị trường, kết nối với hệ thống phân phối toàn cầu, bảo vệ thị trường nội địa và nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước.

Bốn là, những vấn đề liên quan đến năng lực tham gia, phát triển chuỗi cung ứng hàng hóa và các dịch vụ hậu cần thương mại của Việt Nam.

Năm là, những vấn đề liên quan đến bảo vệ môi trường, bảo vệ người tiêu dùng trong phát triển thương mại.

Hội thảo là một diễn đàn đa chiều để các nhà khoa học, chuyên gia cùng các nhà quản lý trao đổi, chia sẻ các nghiên cứu về thực trạng và định hướng phát triển thương mại trong nước và quốc tế của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng./.