Trong chủ trương kích cầu đầu tư và tiêu dùng, ngăn chặn suy giảm kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp của Chính phủ, kích cầu từ chính sách thuế đối với doanh nghiệp là một giải pháp có ý nghĩa quan trọng nhằm thúc đẩy nhanh sản xuất và tiêu dùng.

Nếu như gói kích cầu của Chính phủ thông qua các kênh tín dụng, giải ngân vốn, hỗ trợ khác... là sự tác động gián tiếp qua các chính sách, qua  nhiều kênh và thủ tục... thì kích cầu từ chính sách thuế được coi như "gói kích cầu trực tiếp”.

Từ cuối năm 2008, nhiều chính sách thuế mới nhằm thực hiện chủ trương kích cầu, giảm khó khăn cho doanh nghiệp (DN) theo Nghị quyết số 30/2008/NQ-CP ngày 11/12/2008 của Chính phủ về những giải pháp cấp bách nhằm ngăn chặn suy giảm kinh tế, duy trì tăng trưởng kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội đã được triển khai thực hiện.

Đòn bẩy thúc đẩy đầu tư và tiêu dùng

Nếu như trước đây DN phải thực hiện nghĩa vụ thuế ngay khi phát sinh thu nhập, thì giờ đây, chủ trương của Chính phủ giảm 30% thuế thu nhập DN trong quý 4/2008 và cả năm 2009; giãn nộp thuế thu nhập DN trong thời gian 9 tháng đối với các DN nhỏ và vừa và các DN trong một số ngành nghề đã góp phần tháo gỡ khó khăn về vốn cho nhiều DN. Mặc dù chính sách này không trực tiếp giải quyết được vấn đề cơ bản của DN là thiếu đầu ra cho sản phẩm nhưng đây vẫn là một chính sách được cộng đồng doanh nghiệp hoan nghênh vì nhờ nó DN giảm được chi phí.

Việc giảm 50% thuế giá trị gia tăng đối với 19 nhóm mặt hàng thuộc các ngành hàng mà trước đây có thuế suất là 10% đã tác động trực tiếp đối với DN để phục vụ cho việc giảm giá hàng bán, giúp kích cầu tiêu dùng trong bối cảnh suy giảm kinh tế hiện nay.

Cùng với đó, đối tượng được tạm hoàn thuế giá trị gia tăng là các tổ chức sản xuất, kinh doanh hàng hóa xuất khẩu có hàng hóa đang trong thời gian chưa được phía nước ngoài thanh toán qua ngân hàng theo hợp đồng. Ngoài ra, các đối tượng DN khác, nếu cơ quan Thuế xác định đủ điều kiện được hoàn thuế thì vẫn được giải quyết, không cần chờ kiểm tra, xác minh rồi mới hoàn thuế như thông lệ.

Ngoài ra, chính sách giãn và miễn nộp thuế thu nhập cá nhân đối với một số loại thu nhập từ kinh doanh, tiền lương, tiền công, từ bản quyền, chuyển nhượng thương mại, đầu tư vốn, thừa kế và quà tặng, được các nhà chính sách đánh giá sẽ giúp tăng thu nhập khả dụng, nhờ đó tăng chi tiêu của người tiêu dùng. 

Việc kết hợp đồng bộ các giải pháp nêu trên của Chính phủ đã mang lại những lợi ích ban đầu cho DN, cũng như cho người tiêu dùng. Qua đó đã kích thích lưu thông tiêu thụ các loại hàng hoá có tác động trực tiếp đến đại đa số người dân. Đồng thời, góp phần giúp các DN sản xuất và xuất khẩu chủ động tìm kiếm khách hàng, mở rộng thị trường. Đây được coi là những đòn bẩy có tác dụng thúc đẩy đầu tư và tiêu dùng ngay trong những tháng đầu năm nay.

Kích cầu hiệu quả còn do cải cách hành chính thuế

Không chỉ thông qua việc giảm, giãn, miễn, hoàn thuế cho người nộp thuế mà cải cách thủ tục hành chính thuế nhằm tạo thuận lợi nhất cho người nộp thuế cũng góp phần tăng hiệu quả của các giải pháp ngăn chặn suy giảm kinh tế, duy trì tăng trưởng.

Hiện cơ quan Thuế cho phép DN có thể lựa chọn tự kê khai đăng ký, giảm, giãn, hoàn thuế hoặc theo tờ khai tự quyết toán thuế TNDN năm 2008 và tự xác định số thuế, thời hạn giãn nộp thuế và cam đoan trên tờ khai thuế TNDN hàng quý của năm 2009.

Đối với thuế giá trị gia tăng, thời hạn giải quyết tạm hoàn thuế 90% không quá 7 ngày và sau khi có đầy đủ chứng từ thì hoàn tiếp 10% không quá 4 ngày làm việc (trước không có quy định này); các trường hợp hoàn thuế khác, thời hạn tối đa không quá 8 ngày làm việc (trước đây là 15 ngày). Đối với trường hợp kiểm tra trước hoàn thuế, thời hạn không quá 30 ngày làm việc (trước là 60 ngày)...

Để triển khai đầy đủ, kịp thời tất cả các nhóm giải pháp nêu trên, bên cạnh việc tiếp tục rà soát phát hiện những văn bản không còn phù hợp để có biện pháp khắc phục, ngành Thuế đã tăng cường thêm đường dây nóng ở tất cả các bộ phận từ cơ quan Thuế trung ương đến địa phương để tháo gỡ các vấn đề vướng mắc của DN, giải đáp chính sách thuế một cách kịp thời, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người nộp thuế…

Ngoài ra, cơ quan thuế tiến hành phân loại các đối tượng và tập trung  tuyên truyền, hỗ trợ bằng nhiều hình thức phong phú để người nộp thuế biết được quyền và nghĩa vụ, từ đó tự giác kê khai, thực hiện, còn cơ quan thuế chỉ kiểm tra, hậu kiểm tra.

Trong năm 2009, cùng với việc mở rộng cơ chế “một cửa”, ngành Thuế cũng đang tiếp tục triển khai và phát triển thủ tục kê khai, thanh toán bằng điện tử nhằm mục đích thực hiện chính sách thuế một cách nhanh chóng và kịp thời nhất, giảm bớt các thủ tục hành chính.

Tại Hội nghị Đối thoại giữa Bộ Tài chính với hơn 400 doanh nghiệp đang hoạt động tại các tỉnh phía Bắc tổ chức ngày 5/1/2009, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn đã khẳng định, Thuế với cộng đồng các DN là mục tiêu chiến lược của năm 2009 trong việc ngăn chặn suy giảm kinh tế. Vì mục tiêu đó, trong 5 nhóm giải pháp ngăn chặn suy giảm kinh tế Chính phủ đưa ra, có 2 nhóm liên quan trực tiếp đến cơ chế chính sách, tài chính tín dụng, đặc biệt là việc đổi mới thủ tục hành chính Thuế nhằm giúp DN phát triển, thúc đẩy quá trình sản xuất kinh doanh, ngăn chặn đà suy giảm kinh tế./.