Sâu sát chỉ đạo, triển khai thực hiện Cuộc vận động đã mang lại diện mạo mới trong đời sống văn hóa của nhân dân

Ngay sau khi đón nhận Thông tri số 04/TT – MTTW, ngày 3-5-1995 của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam về hướng dẫn triển khai thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng cuộc sống mới ở khu dân cư”, nay là Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, lãnh đạo các cấp, các ngành của tỉnh Đồng Tháp nhanh chóng chỉ đạo, triển khai Cuộc vận động. Trước tiên, tổ chức hội nghị quán triệt, triển khai cấp tỉnh vào tháng 6-1995, tiếp đến các huyện, thị và cơ sở vào tháng 7-1995. Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể các cấp trong tỉnh đã tập trung tuyên truyền, vận động sâu rộng trong nhân dân, tạo điều kiện thuận lợi để mọi người được tham gia Cuộc vận động. Để Cuộc vận động đạt được kết quả tốt, ngày 31-10-1996, Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị 02-CT/TU về tổ chức, thực hiện Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” và “Xây dựng gia đình văn hóa”. Đồng thời, trong báo cáo chính trị của các nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh và Chương trình công tác hằng năm, Tỉnh ủy đều nghiêm túc kiểm điểm việc triển khai thực hiện các tiêu chí về xây dựng khóm, ấp đạt chuẩn văn hóa, đề ra các chỉ tiêu phấn đấu thực hiện cho thời gian tới. Nhờ vậy, Cuộc vận động đã nhanh chóng đi vào cuộc sống người dân. Sau 20 năm thực hiện Cuộc vận động, Đồng Tháp đã đạt được thành tựu khá toàn diện, mang lại diện mạo mới cho đời sống văn hóa của người dân. Cụ thể:

1- Đời sống kinh tế ổn định, từng bước phát triển. So với năm 1995, diện tích sản xuất nông nghiệp tăng, sản lượng lúa tăng trên 3,2 triệu tấn, diện tích vườn cây ăn trái tăng 68%, nuôi trồng thủy sản tăng hơn 80%, tỷ lệ hộ nghèo từ 18,65% giảm còn 4,04%. Cuộc vận động tác động tích cực đến ngành nông nghiệp: ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, cơ giới hóa khâu làm đất đạt 100%, bơm điện đạt trên 80%... góp phần ngày càng tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Đồng thời, huy động được hàng ngàn tỷ đồng cùng với hàng triệu lượt ngày công lao động trong dân để xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn, nạo vét trên 1.000km kênh mương phục vụ sản xuất, xây dựng và nâng cấp sửa chữa trên 1.890km đường giao thông, xây mới và nâng cấp sửa chữa 3.420 lượt cầu nông thôn; Vận động kinh phí trong cộng đồng kết hợp với ngân sách địa phương hỗ trợ xây dựng nhiều nhà Đại đoàn kết có tổng trị giá 1.230 tỷ đồng, kịp thời vận động và tiếp nhận hàng ngàn tấn lương thực, nhu yếu phẩm giúp đỡ cho hộ nghèo khó khăn trong những đợt thiên tai, lũ lụt…

Qua các phong trào thi đua đã xuất hiện nhiều mô hình hay như: Nông dân sản xuất kinh doanh giỏi; Tuổi trẻ thi đua tình nguyện, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; Phụ nữ tích cực học tập, lao động sáng tạo xây dựng gia đình hạnh phúc; Cựu chiến binh xây dựng cuộc sống ấm no, bền vững; Câu lạc bộ Ông bà gương mẫu con cháu thảo hiền; Tổ hùn vốn cất nhà kiên cố, giúp nhau trong sản xuất; Tổ dân phòng - khuyến học... Và hàng trăm tổ chức, cá nhân tiêu biểu phải kể đến: Tổ từ thiện vận động hàng chục tỷ đồng phục vụ cơm, cháo, nước miễn phí trong các bệnh viện, sản xuất khung nhà tình thương; ông Mai Văn Đâu, Đội trưởng Đội xây dựng cầu đường xã Định Yên, huyện Lấp Vò đã xây dựng hàng trăm cây cầu nông thôn, mua xe chuyển bệnh miễn phí cho người dân; ông Phạm Văn Bên, chủ doanh nghiệp Cỏ May đã hỗ trợ đời sống cho rất nhiều gia đình có hoàn cảnh khó khăn, tài trợ Chương trình “Cùng xây mái ấm” cho hộ nghèo có hoàn cảnh đặc biệt...

2- Đời sống văn hóa tinh thần lành mạnh, phong phú. Toàn tỉnh đến nay đạt trên 90% khóm, ấp có nhà văn hóa, khu vui chơi, thể dục thể thao; 220 câu lạc bộ đờn ca tài tử, 250 câu lạc bộ hát với nhau; hơn 500 khóm, ấp có thư viện, điểm đọc báo; 100% số xã trong tỉnh đều có bưu điện văn hóa.

Việc xây dựng gia đình văn hoá là một trong những nội dung quan trọng được cả hệ thống chính trị của tỉnh đặc biệt quan tâm thực hiện, số lượng đăng ký hằng năm chiếm tỷ lệ 98% so với tổng số hộ trên toàn tỉnh. Kết quả bình xét đến thời điểm hiện nay có đến 88,15% hộ gia đình đạt chuẩn văn hóa (tăng gấp 17 lần so với năm 1995), trong đó có 75% hộ gia đình đạt chuẩn văn hóa 3 năm, 5 năm liên tục.

Tỷ lệ học sinh các cấp đến lớp đạt 98%, tỉnh được công nhận phổ cập tiểu học và trung học cơ sở, không còn lớp học ca ba, trường lớp dần được kiên cố hóa, đạt chuẩn Quốc gia, chất lượng giáo dục ngày càng cải thiện, tỷ lệ học sinh thi đỗ tốt nghiệp phổ thông và các trường đại học ngày càng cao.

Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân có nhiều tiến bộ, người dân tích cực tham gia phòng, chống bệnh dịch, hưởng ứng các chương trình y tế quốc gia, dân số kế hoạch hóa gia đình, nuôi con theo khoa học... Nhờ vậy, đã làm giảm số trẻ suy dinh dưỡng từ 35% của năm 1995 xuống còn dưới 15%.

Tính đến cuối năm 2014, toàn tỉnh có 643/699 khóm, ấp đạt chuẩn văn hóa; Trong đó 333 khóm, ấp đạt 5 năm và 79 khóm, ấp đạt 10 năm liên tục. Từ năm 2015, danh hiệu công nhận được tính theo “Xã văn hóa nông thôn mới” và “Phường, thị trấn văn minh đô thị”, kết quả có 550/586 đạt chuẩn ấp văn hóa nông thôn mới và 105/115 khóm.

3. Môi trường cảnh quang sạch đẹp. Ban Chỉ đạo Cuộc vận động các cấp tổ chức vận động, hướng dẫn các tầng lớp nhân dân tham gia hoạt động bảo vệ môi trường. Nhiều mô hình được xây dựng, duy trì và nhân rộng đã tạo cảnh quang môi trường theo hướng sáng - xanh - sạch - đẹp như: “Khu dân cư tự quản môi trường”, “Xóa cầu tiêu trên ao cá”, “Bể chứa nước di động”, “Ngày Chủ nhật sạch”, “Hố rác gia đình”, “Tổ thu gom rác ở nông thôn”... Đặc biệt, chú trọng công tác tuyên truyền, vận động nâng cao ý thức người dân và các cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh trên địa bàn về ý thức vệ sinh an toàn thực phẩm.

4. Chấp hành chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể tích cực phối hợp triển khai công tác tuyên truyền, vận động đến từng hộ gia đình nắm rõ và chấp hành các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về mọi mặt, nhất là lĩnh vực an ninh trật tự, an toàn xã hội với trọng tâm đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc ngay trên địa bàn dân cư. Đến nay, tỉnh đã thành lập được 144 Hội đồng bảo vệ an ninh trật tự cấp xã, phường, thị trấn xây dựng và củng cố 9.480 Tổ dân phòng, 689 Đội dân phòng, 546 hòm thư tố giác tội phạm... Nhờ vậy, người dân đã cung cấp nhiều nguồn tin có giá trị giúp lực lượng chức năng kịp thời trấn áp tội phạm, góp phần bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Qua thực tiễn hoạt động, các phong trào thi đua yêu nước được lồng ghép với nội dung Cuộc vận động, đã xuất hiện nhiều mô hình tự quản tại cộng đồng dân cư như: “Quản lý địa bàn, quản lý người vi phạm pháp luật”, “Xóm đạo bình yên”, “Cổng rào an ninh trật tự”, “Khu dân cư an toàn phòng, chống cháy nổ”, “Gia đình an toàn - Hạnh phúc - Đạo hạnh”… và gần đây là mô hình “Tổ nhân dân tự quản cộng đồng” đã đóng góp tích cực cho an ninh, trật tự xã hội.

5. Đoàn kết, tương trợ chăm lo gia đình chính sách, giúp đỡ lẫn nhau trong cộng đồng. Đã vận động các nguồn lực trong, ngoài tỉnh thực hiện tốt công tác “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn” để chăm lo cho các gia đình chính sách, người có công với cách mạng, cùng với các hoạt động nhân đạo từ thiện xã hội, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn, người già cô đơn, khuyết tật, trẻ em mồ côi, nạn nhân chất độc hóa học… để họ có cuộc sống ổn định trong đời sống ở cộng đồng dân cư.

6. Phối hợp tổ chức tốt “Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc”. Hằng năm, Ban Chỉ đạo Cuộc vận động từ tỉnh đến cơ sở đều phối hợp với chính quyền cùng cấp tổ chức “Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc” có nội dung phong phú, thiết thực, thu hút sự quan tâm và tham dự của các tầng lớp nhân dân. Ngày hội là dịp để ôn lại truyền thống vẻ vang của dân tộc, đồng thời đánh giá kết quả thực hiện Cuộc vận động gắn với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, biểu dương những tấm gương tiêu biểu.

Hai mươi năm thực hiện Cuộc vận động, tỉnh Đồng Tháp đã có diện mạo mới trong đời sống văn hóa của người dân, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Kinh tế phát triển, bộ mặt nông thôn được đổi mới, đời sống dân cư được cải thiện, dân trí, dân chủ, nếp sống và sinh hoạt cộng đồng hướng dần đến văn minh hiện đại, niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước được tăng cường, nguồn lực xã hội được khai thác và phát huy hiệu quả, khối đại đoàn kết toàn dân tộc được củng cố và mở rộng, các tệ nạn xã hội được kiềm chế, hệ thống chính trị các cấp ngày càng được củng cố, hoạt động hiệu quả.

Bên cạnh đó, Cuộc vận động vẫn còn tồn tại, hạn chế nhất định, đó là: Việc triển khai thực hiện chưa đồng đều giữa các địa phương, một số địa phương còn biểu hiện chạy theo thành tích nên phong trào chưa phản ánh đúng thực chất; quá trình triển khai thực hiện Cuộc vận động ở một vài địa phương chưa gắn kết với thực hiện nhiệm vụ chính trị của mình dẫn đến thiếu sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, làm cho Cuộc vận động thiếu liên tục và toàn diện. Và Ban Chỉ đạo kiểm tra, hướng dẫn thực hiện thiếu thường xuyên, sự phối hợp giữa các thành viên Ban Chỉ đạo thiếu chặt chẽ, nhất là cấp cơ sở; một vài thành viên Ban Chỉ đạo ở các cấp chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng, vị trí, ý nghĩa thiết thực Cuộc vận động nên thiếu tích cực trong phối hợp thực hiện.

Những bài học kinh nghiệm

Thứ nhất, nhân tố quyết định cho sự thành công của Cuộc vận động là nhờ có sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của cấp ủy Đảng, chính quyền và sự phối hợp đồng bộ của các ban, ngành, đoàn thể.

Thứ hai, yếu tố quan trọng bảo đảm sự thành công của Cuộc vận động là Ban Chỉ đạo cấp xã được kiện toàn, hoạt động có hiệu quả; Ban Vận động khóm, ấp đủ thành phần, nhiệt tình, có năng lực, uy tín, thường xuyên phối hợp tổ chức vận động, kiểm tra, đôn đốc thực hiện.

Thứ ba, tại cơ sở đã biết lồng ghép các nội dung thực hiện Cuộc vận động với Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới; các chương trình, mục tiêu, đề án quốc gia; các kế hoạch liên tịch với lực lượng vũ trang về công tác vận động thực hiện phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”; các phong trào thi đua yêu nước của các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội được phát động ở cơ sở... đã tạo ra sức mạnh tổng hợp, đồng bộ làm tăng thêm nguồn lực giúp cho Cuộc vận động đạt được hiệu quả toàn diện hơn.

Thứ tư, việc phối hợp tổ chức tốt “Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc” ở khóm, ấp đã có tác dụng nâng cao nhận thức, vai trò, vị trí của Mặt trận Tổ quốc, nhằm cổ vũ, động viên mạnh mẽ tinh thần thi đua yêu nước của các tầng lớp nhân dân, phấn đấu thực hiện tốt các nội dung và mục tiêu của Cuộc vận động, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giữ vững an ninh quốc phòng của từng địa phương, được nhân dân đồng tình hưởng ứng.

Thứ năm, Ban Chỉ đạo Cuộc vận động thường xuyên đổi mới phương pháp quản lý phù hợp tình hình hoạt động cấp cơ sở. Kịp thời tổng kết biểu dương, khen thưởng hằng năm và từng giai đoạn, đối với khóm, ấp đạt và giữ vững danh hiệu văn hóa nhiều năm liên tục.

Tiếp tục thực hiện Cuộc vận động có hiệu quả trong thời gian tới

Với quan điểm tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 33-NQ/TW Hội nghị Trung ương 9, khóa XI về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, Nghị quyết Đại hội toàn quốc Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lần thứ VIII và Đại hội Đảng bộ Tỉnh lần thứ X. Ban Chỉ đạo Cuộc vận động Tỉnh xây dựng các chỉ tiêu phấn đấu thực hiện cơ bản từ nay đến năm 2020 là: Xây dựng hộ đạt chuẩn gia đình văn hóa đạt chiếm tỷ lệ trên 85%; Xây dựng ấp đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới đạt tỷ lệ 93% và khóm đạt chuẩn văn minh đô thị là 70%. Để đạt mục tiêu trên, cần triển khai một số giải pháp:

Một là, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền đối với Cuộc vận động, phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể trong quá trình triển khai thực hiện.

Hai là, Ban Chỉ đạo Cuộc vận động các cấp nhanh chóng xây dựng và hướng dẫn nội dung thang điểm công nhận danh hiệu gia đình văn hóa, khóm, ấp văn hoá phù hợp yêu cầu nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương mình.

Ba là, tăng cường công tác tuyên truyền cả chiều rộng lẫn chiều sâu, phát huy vai trò các thiết chế văn hóa, hệ thống báo đài, các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội, hội nghề nghiệp, tổ chức tôn giáo... giúp cho mỗi đoàn viên, hội viên và các tầng lớp nhân dân nhận thức sâu sắc mục đích ý nghĩa tác dụng, hiệu quả thiết thực của Cuộc vận động.

Bốn là, tăng cường công tác kiểm tra, sơ kết, tổng kết, có giải pháp kịp thời khắc phục những vướng mắc hạn chế sự phát triển toàn diện của Cuộc vận động; đồng thời, khen thưởng những cá nhân, tổ chức có đóng góp tích cực. Hằng năm, đề nghị các cấp uỷ Đảng đưa kết quả thực hiện Cuộc vận động trở thành một trong những tiêu chí quan trọng trong xét công nhận tổ chức cơ sở Đảng trong sạch, vững mạnh.

Năm là, chú trọng công tác tập huấn cán bộ phụ trách Cuộc vận động từ tỉnh đến cơ sở, làm chuyển biến mạnh về nhận thức và hành động để Cuộc vận động thật sự trở thành một phần quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ chính trị ở các cấp, các ngành. Lấy kết quả cuộc vận động làm tiêu chí thi đua và đánh giá kết quả hoàn thành nhiệm vụ chính trị của từng đơn vị.

Để Cuộc vận động tiếp tục có sức lan tỏa mạnh trong xã hội, mang lại hiệu quả thiết thực trong đời sống văn hóa của người dân, góp phần vào thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đề nghị Trung ương xem xét: Nghiên cứu cho chủ trương thống nhất các danh hiệu Gia đình văn hóa, Gia đình thể thao, Gia đình an toàn, Gia đình sức khỏe, Gia đình học tập… vào danh hiệu “Gia đình văn hóa” để tránh chồng chéo gây lãng phí thời gian, kinh phí không cần thiết; Nâng mức kinh phí hoạt động cho Cuộc vận động từ 5 triệu đồng/khu dân cư/năm lên 10 triệu đồng/năm cho phù hợp so với yêu cầu hoạt động thực tiễn của Ban vận động ở cơ sở; Hợp nhất 2 Ban Chỉ đạo “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và Ban Chỉ đạo “Thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới” thành 1 Ban Chỉ đạo, nhằm giảm bớt kinh phí, thống nhất cơ chế, thuận lợi trong việc phối hợp triển khai thực hiện./.