Bình ổn giá - bình sao cho ổn

TCCSĐT - Càng gần Tết thị trường hàng hóa, dịch vụ càng sôi động và phức tạp. Các văn bản quản lý giá cả thị trường liên tiếp được các cơ quan quản lý ban hành. Cho đến nay hành lang pháp lý cho công tác quản lý giá cả thị trường và cung cầu hàng hóa có thể nói đã khá vững chắc, từ Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, đến các quyết định, thông tư và văn bản chỉ đạo của các bộ, ngành như: Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước… Tuy nhiên, vấn đề là làm sao để các văn bản này được thực thi nghiêm trong thời điểm Tết đang đến gần - thời điểm vốn luôn rất nhạy cảm và thường xảy ra chuyện tăng giá, sốt hàng.

Trên thị trường hiện nay có nhiều mặt hàng đang tăng giá, càng gần Tết lại càng tăng. Ở các chợ và quầy hàng, các mặt hàng tăng giá là lương thực, thực phẩm thiết yếu như gạo, gạo nếp, đậu xanh, các loại thịt, dầu ăn, mỳ chính v.v.. Tại các siêu thị giá cả hàng hóa cũng được các nhà cung cấp báo sẽ tăng chính thức thêm từ 5% - 10% cho các lô hàng mới nhập vào.

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ vừa rồi, Chính phủ đã chỉ rõ rằng “chỉ số giá tiêu dùng trong 11 tháng tăng đến 9,58% là do một số bộ, ngành, cơ quan chức năng chưa thực hiện quyết liệt các giải pháp bình ổn đã được chỉ đạo. Một số tổ chức, cá nhân chưa thực hiện nghiêm túc việc quản lý giá và chấp hành các quy định về kiểm soát giá. Cùng đó là tình trạng găm hàng, đầu cơ, tin đồn thất thiệt về tình hình tài chính, tiền tệ, giá cả, khan hiếm nguồn hàng... cũng chưa được kiểm soát chặt và ngăn chặn kịp thời”.

Để kiểm soát giá trên thị trường, phải kiểm soát từ gốc để có căn cứ, tức là phải kiểm soát đầu vào của sản xuất nói chung và các mặt hàng phục vụ dịp tết nói riêng. Tuy nhiên, giá còn tăng ngay ở những mặt hàng được giao cho các doanh nghiệp thuộc diện quản lý giá của nhà nước. Theo thông tin từ Bộ Tài chính, kết quả 3 đợt kiểm tra tình hình thực hiện quy định về quản lý và đăng ký giá của doanh nghiệp tại khu vực miền Trung, miền Nam và 16 doanh nghiệp do Bộ Tài chính tiến hành vừa rồi cho thấy có nhiều doanh nghiệp không hề biết mình thuộc diện phải đăng ký giá.

Chương trình bình ổn giá của trung ương và các địa phương đã và đang được triển khai khá rầm rộ. Rất nhiều tỉ đồng được sử dụng để hỗ trợ các doanh nghiệp tạm trữ và bán hàng với giá bình ổn. Tuy nhiên, thực tế chương trình bình ổn giá cũng còn khá nhiều vướng mắc, hàng bình ổn mới chủ yếu là có trong các siêu thị, các chuỗi cửa hàng lớn, còn tại các chợ, nơi mua hàng chủ yếu của người dân có thu nhập thấp - là đối tượng cần được mua hàng bình ổn giá nhất, thì hàng bình ổn lại chưa đến nơi. Tình trạng tăng giá tùy tiện thường xảy ra ở các chợ bán lẻ, chợ dân sinh và các quầy hàng, nhiều nơi người bán hàng còn nói thách, nói vống giá lên, tác động tiêu cực đến mặt bằng giá cả thị trường, dần dần nâng giá lên những mức cao hơn. Và khi giá đã lên cao thì khó mà hạ xuống.

Trong khi đó, Chương trình bình ổn giá hàng hóa ở các siêu thị và trung tâm cũng đang nảy sinh những vấn đề có vẻ nhỏ nhưng thật sự lại không hề nhỏ. Tại các siêu thị và trung tâm lớn, nhiều người dân và giới đầu cơ tranh thủ mua số lượng lớn hàng được bình ổn về bán lẻ hoặc để chờ gần Tết thì lên giá tung ra bán. Nếu tình trạng này cứ tiếp tục thì không lượng hàng nào và vốn bình ổn nào có thể đáp ứng được.

Hiện tại các cửa hàng bán hàng bình ổn giá cũng mới chỉ đáp ứng được một phần nhu cầu của thị trường. Chính vì thế, một số cửa hàng bán hàng bình ổn giá đã thực hiện cách thức cũ kỹ là không bán nhiều hàng cho một người. Biện pháp này bước đầu cũng góp phần ngăn chặn tình trạng mua hàng bình ổn để bán lại với giá cao hơn, song cũng chỉ là đối phó tạm thời. Một số doanh nghiệp được giao nhiệm vụ bán hàng bình ổn giá cho rằng: nên cho phép bán hàng bình ổn với giá cao hơn hiện nay. Theo quy định, các doanh nghiệp tham gia bán hàng bình ổn giá phải bán hàng với giá thấp hơn giá thị trường từ 10%-15%, nhưng hiện nay giá thị trường chung đã tăng mạnh trong khi giá hàng bình ổn vẫn ở mức cũ nên chênh lệch giá này đã lên tới khoảng 20% - 30%.

Từ nay đến Tết, Chính phủ và các bộ đã có nhiều giải pháp cụ thể để điều hành thị trường giá cả như: giảm thuế nhập khẩu xăng dầu, yêu cầu các đầu mối xăng dầu nhập khẩu đủ số lượng được giao, khống chế mức trần lãi suất huy động tiền gửi của ngân hàng, giữ nguyên tỷ giá ngoại tệ, đặc biệt là từ nay đến Tết sẽ không tăng giá các mặt hàng chiến lược có tác động mạnh đến đầu vào của sản xuất là điện, than, xăng dầu, nước sạch... Các địa phương thì đang đẩy mạnh ưu tiên sản xuất lương thực, thực phẩm, các loại rau củ quả để kịp có hàng phục vụ dịp Tết và sau Tết Tân Mão.

Tết năm nay hiện tượng tăng giá cũng sẽ khó tránh khỏi, nhất là trong điều kiện thị trường thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, thị trường giá cả trong nước cũng bị tác động cả về yếu tố khách quan và chủ quan. Bộ Tài chính nhấn mạnh rằng để thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về kiềm chế giá dịp Tết này, các bộ, ngành, địa phương cần bảo đảm tốt việc điều hành cung cầu hàng hóa và kiểm soát giá cả... Hàng hóa đủ thì sẽ không dẫn đến thiếu hàng sốt giá. Bên cạnh đó, một yêu cầu quan trọng và không thể thiếu là kiểm soát, kiểm tra việc hình thành giá, đăng ký giá và bán hàng theo giá niêm yết trên thị trường. Những yêu cầu này cần phải được thực hiện nghiêm ở từng địa phương, từng doanh nghiệp. Các hành vi vi phạm trong thời điểm cả nước đang ra sức thực hiện các biện pháp ổn định giá cả thị trường như hiện nay cần phải được xử lý nghiêm./.