Thuận lợi và khó khăn

Thuận lợi lớn nhất đối với Cục Hải quan Lào Cai là thường xuyên nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Bộ Tài chính, Tổng Cục Hải quan và Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân tỉnh Lào Cai. Đồng thời, hệ thống chính sách quản lý của Nhà nước ngày càng được hoàn thiện, phù hợp với thực tế quản lý trong giai đoạn hội nhập quốc tế. Các chương trình, kế hoạch về cải cách thủ tục hành chính, xây dựng, phát triển, hiện đại hóa hải quan của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã được triển khai, thực hiện hiệu quả, tạo nhiều thuận lợi cho công tác quản lý hải quan.

Việc triển khai thực hiện hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS thành công là một bước tiến mới, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động xuất, nhập khẩu qua địa bàn tỉnh Lào Cai. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp tham gia hoạt động kinh doanh có ý thức chấp hành tốt luật pháp, tạo điều kiện thuận lợi trong việc giải quyết thủ tục và công tác quản lý nhà nước về hải quan.

Bên cạnh những thuận lợi nêu trên, việc cải cách, phát triển và hiện đại hóa thủ tục hải quan của Lào Cai cũng đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Thứ nhất, hệ thống bến bãi tập kết hàng hóa tại các cửa khẩu còn chật hẹp, kết cấu hạ tầng chưa được đầu tư tương xứng; hệ thống đường giao thông trên một số tuyến đường bị xuống cấp nghiêm trọng, thường xuyên xảy ra ùn tắc phương tiện, dẫn đến hàng hóa ứ đọng, chậm trễ, gây khó khăn cho công tác quản lý xuất nhập khẩu. Việc triển khai thực hiện hệ thống thông quan điện tử tự động VNACCS/VCIS tại các chi cục hải quan cửa khẩu đôi khi chưa ổn định.

Thứ hai, năng lực hoạt động của các doanh nghiệp chưa đồng đều, quy mô nhỏ; trình độ sử dụng công nghệ thông tin còn thấp nên gặp nhiều khó khăn trong việc triển khai hệ thống thông quan điện tử VNACCS/VCIS. Trong khi đó, các quy định chính sách liên quan đến công tác quản lý nhà nước về hải quan thường xuyên có sự thay đổi, bổ sung. Các văn bản hướng dẫn chỉ đạo về nghiệp vụ của các cơ quan cấp trên đôi khi chưa thống nhất; các vướng mắc chưa được trả lời, hướng dẫn kịp thời.

Thứ ba, địa bàn kiểm soát hải quan rộng, có nhiều lối mòn, lối mở qua biên giới, các đối tượng buôn lậu hoạt động với nhiều thủ đoạn tinh vi. Đời sống nhân dân các dân tộc thiểu số dọc biên giới còn khó khăn, trình độ dân trí thấp cũng là một trong những yếu tố dẫn đến tình trạng buôn lậu gia tăng. Công tác phối kết hợp của các lực lượng chức năng trên tuyến biên giới tuy đã được tổ chức triển khai thực hiện nhưng chưa có sự đồng bộ, dẫn đến hiệu quả công tác chống buôn lậu chưa cao.

Thứ tư, Trung Quốc áp dụng chính sách quản lý chặt chẽ, thường xuyên có sự thay đổi chính sách thuế đối với một số mặt hàng xuất, nhập khẩu gây ảnh hưởng đến hoạt động xuất, nhập khẩu của các doanh nghiệp. Thêm vào đó, những căng thẳng diễn ra trên Biển Đông khi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam (từ ngày 02-5 đến 15-7) đã gây ảnh hưởng không nhỏ đối với hoạt động xuất, nhập khẩu qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lào Cai.

Nỗ lực vượt khó

Hiện đại hóa hải quan

Năm 2014, Cục Hải quan Lào Cai tích cực triển khai công tác cải cách, phát triển và hiện đại hóa hải quan, trong đó, tập trung vào ba nhóm mục tiêu chính: 1- Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nghiệp vụ và quản lý điều hành, nhất là việc triển khai thực hiện thủ tục hải quan trên hệ thống VNACCS/VCIS; 2- Tập trung triển khai công tác xây dựng, hiện đại hóa trụ sở làm việc, trang thiết bị đáp ứng yêu cầu quản lý hải quan hiện đại; 3- Thực hiện hiệu quả công tác quản lý, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Các chương trình được thực hiện là: Chương trình cải cách thủ tục hải quan; Tăng cường quản lý sự tuân thủ của doanh nghiệp; Chương trình ứng dụng công nghệ thông tin; Chương trình cải cách tổ chức bộ máy, quản lý và phát triển nguồn nhân lực; Hiện đại hóa công sở, trang thiết bị và giải ngân; Thực hiện cải cách hành chính nâng cao hiệu quả quản lý hải quan.

Tiếp tục triển khai thực hiện Kế hoạch cải cách, hiện đại hóa hải quan Lào Cai giai đoạn 2011 - 2015 đã được Tổng cục Hải quan phê duyệt tại Quyết định số 2605/QĐ-TCHQ ngày 08-12-2011, Cục Hải quan Lào Cai luôn bám sát chiến lược phát triển của ngành, điều kiện phát triển thực tế của địa phương, đẩy mạnh thực hiện rà soát, đơn giản hóa thủ tục hải quan, nâng cao chất lượng, hiệu quả kiểm tra, giảm thiểu thời gian thông quan, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất, nhập khẩu. Cụ thể là:

Thứ nhất, tiếp tục đẩy mạnh việc rà soát thủ tục hành chính, tổ chức thống kê, rà soát các thủ tục hành chính được thực hiện trong phạm vi quản lý của Cục Hải quan Lào Cai. Duy trì việc công khai đầy đủ, kịp thời các văn bản pháp luật có liên quan, bộ thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực hải quan và các thủ tục hành chính thuộc phạm vi, địa bàn quản lý của đơn vị tại các cửa khẩu. Công bố công khai thủ tục hành chính đang thực hiện tại Cục Hải quan tỉnh Lào Cai trên cổng thông tin điện tử của tỉnh Lào Cai và niêm yết công khai tại trụ sở đơn vị.

Thứ hai, duy trì ứng dụng công nghệ thông tin trong các mảng công việc: Thực hiện hiệu quả việc quản lý điều hành qua mạng nội bộ; khai thác triệt để mạng Netoffice để phục vụ yêu cầu nhiệm vụ triển khai xử lý văn bản tại các đơn vị; thực hiện tốt việc đưa văn bản lên cổng thông tin điện tử tỉnh Lào Cai, trả lời kịp thời, đúng chế độ chính sách, đúng quy định các vướng mắc phát sinh của người dân và doanh nghiệp trên cổng thông tin điện tử; tổ chức tập huấn chương trình hệ thống thông quan tự động và cơ chế một cửa quốc gia (gọi tắt là hệ thống VNACCS/VCIS) cho toàn thể cán bộ, công chức Cục Hải quan Lào Cai và các doanh nghiệp.

Thứ ba, thực hiện công tác thông tin, tuyên truyền đến cộng đồng doanh nghiệp về việc triển khai thủ tục hải quan trên hệ thống VNACCS/VCIS. Tăng cường triển khai thủ tục hải quan điện tử, đặc biệt là triển khai thực hiện chính thức thủ tục hải quan trên Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS đến tất cả các chi cục. Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền và quán triệt thực hiện tốt “Tuyên ngôn phục vụ khách hàng” đến toàn thể cán bộ, công chức trong Cục; duy trì áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo TCVN ISO 900:2008 trong công tác quản lý hải quan; sửa đổi, viết mới, bổ sung, ban hành các quy trình tác nghiệp. Đã tiến hành đánh giá nội bộ công tác ISO trong toàn Cục Hải quan Lào Cai. Thường xuyên rà soát và cải tiến hệ thống chỉ tiêu quản lý chất lượng, chú trọng việc nghiên cứu, tham mưu xây dựng cải tiến các quy trình nghiệp vụ, điều kiện làm việc nhằm không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác, đáp ứng với yêu cầu cải cách, phát triển, hiện đại hóa của ngành Hải quan.

Công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại

Cục Hải quan Lào Cai đã triển khai và thực hiện nghiêm túc các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan, Ủy ban Nhân dân tỉnh Lào Cai và Ban chỉ đạo 389 (trước là Ban chỉ đạo 127) các cấp về công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại trên địa bàn.

- Xây dựng Kế hoạch kiểm soát thực hiện hệ thống thông quan điện tử VNACCS/VCIS nhằm phát hiện, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, vận chuyển trái phép các chất ma túy và tiền chất ma túy; Kế hoạch tăng cường thu thập thông tin phục vụ công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới.

- Thực hiện tốt công tác nghiệp vụ Kiểm soát hải quan theo Quyết định số 65/2004/QĐ-TTg ngày 19-4-2004 của Thủ tướng Chính phủ về việc Ban hành quy chế hoạt động của lực lượng hải quan chuyên trách phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; Quyết định số 45/QĐ-TCHQ ngày 30-7-2010 của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan về việc ban hành Quy trình nghiệp vụ tuần tra, kiểm soát của lực lượng kiểm soát hải quan.

- Quản lý chặt chẽ địa bàn, đối tượng trọng điểm. Tổ chức lực lượng tuần tra, kiểm soát công khai, bí mật để chủ động phát hiện, ngăn chặn, bắt giữ và xử lý các hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Tập trung đấu tranh chống buôn lậu các mặt hàng trọng điểm như: ma tuý, kim loại phế liệu, khoáng sản các loại, gia súc, gia cầm và sản phẩm gia cầm; đồ chơi trẻ em mang tính bạo lực; văn hoá phẩm độc hại, băng, đĩa hình, pháo các loại.

- Xây dựng và áp dụng các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát, chống buôn lậu theo hướng chuyên sâu nhằm tăng cường hiệu quả công tác đấu tranh, phát hiện, bắt giữ và xử lý các hành vi vi phạm; thực hiện tốt công tác điều tra nghiên cứu nắm tình hình, tuần tra kiểm soát, sưu tra; xây dựng, quản lý và sử dụng hiệu quả mạng lưới cơ sở bí mật.

- Thực hiện tốt công tác thu thập, xử lý thông tin nghiệp vụ hải quan; phân tích, đánh giá rủi ro, xác định rõ đối tượng, mặt hàng, địa bàn trọng điểm; phương thức, thủ đoạn buôn lậu từ đó áp dụng các biện pháp quản lý rủi ro và đấu tranh phòng chống buôn lậu đạt hiệu quả. Tăng cường công tác nắm tình hình tại các cửa khẩu phụ nằm ngoài địa bàn kiểm soát hải quan.

Nhiệm vụ trọng tâm và các nhóm giải pháp trong năm 2015

Căn cứ kết quả thực hiện công tác năm 2014 và tình hình thực tế của địa phương; Chiến lược phát triển ngành Hải quan đến năm 2020 của Tổng cục Hải quan; Kế hoạch cải cách hiện đại hóa hải quan tỉnh Lào Cai giai đoạn 2011 - 2015, Cục Hải quan tỉnh Lào Cai xác định phương hướng, nhiệm vụ năm 2015 như sau:

Một là, phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách.

- Thực hiện tốt công tác thu nộp ngân sách bằng nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó tiếp tục quan tâm giải pháp nâng cao tinh thần, thái độ phục vụ doanh nghiệp, tạo thuận lợi về thủ tục, giảm chi phí, phiền hà, chống sách nhiễu tiêu cực của cán bộ, công chức hải quan. Tiếp tục tuyên truyền sâu rộng Luật Hải quan số 54/2014/QH13 ngày 23-6-2014 có hiệu lực từ ngày 01-01-2015; Luật Quản lý thuế, các thông tư và văn bản hướng dẫn đến cộng đồng doanh nghiệp, người dân.

- Tăng cường các biện pháp chống thất thu thuế, buôn lậu, gian lận thương mại qua mã số, qua giá tính thuế,... Đồng thời, đẩy mạnh công tác đôn đốc nợ đọng thuế tại Cục, chi cục theo chỉ đạo của Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan. Chủ động phối hợp với cơ quan thuế, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng, Kho bạc,... để tổ chức đôn đốc thu hồi nợ đọng thuế.

- Tiếp tục triển khai và hoàn thiện dự án hiện đại hóa công tác thu nộp ngân sách với các cơ quan thuế - hải quan - kho bạc - tài chính (TABMIS) theo kế hoạch. Hiện đại hóa công tác theo dõi thu nộp thuế, trao đổi thông tin về người nộp thuế, quản lý thuế, lệ phí giữa hải quan và ngân hàng bằng phương thức điện tử.

- Tăng cường kiểm tra công tác nghiệp vụ tại các chi cục hải quan cửa khẩu, kịp thời chấn chỉnh những sai sót. Ưu tiên sắp xếp, bố trí nguồn nhân lực trong công tác nghiệp vụ.

- Thực hiện tốt công tác quản lý hải quan tại Cửa khẩu quốc tế đường bộ số II Kim Thành thuộc Chi cục hải quan cửa khẩu Lào Cai; Đẩy mạnh hoạt động hải quan tại cảng nội địa ICD - Khu công nghiệp Đông Phố Mới, thành phố Lào Cai.

Hai là, tiếp tục thực hiện Kế hoạch cải cách, phát triển hiện đại hoá hải quan giai đoạn 2011 - 2015

- Triển khai thực hiện có hiệu quả cơ chế, chính sách của Nhà nước trong công tác quản lý hải quan với cơ chế, chính sách đầy đủ, minh bạch, thủ tục hải quan đơn giản trên cơ sở nền tảng ứng dụng công nghệ thông tin; xử lý dữ liệu tập trung, thủ tục hải quan điện tử, ứng dụng quản lý rủi ro, xây dựng doanh nghiệp ưu tiên, địa điểm kiểm tra tập trung và hệ thống chỉ số đánh giá hiệu quả hoạt động hải quan.

- Đẩy mạnh việc thực hiện Tuyên ngôn phục vụ khách hàng theo phương châm hành động “Chuyên nghiệp - Minh bạch - Hiệu quả”.

- Triển khai có hiệu quả thủ tục hải quan điện tử và cơ chế một cửa hải quan VNACCS/VCIS, triển khai chữ ký số trong thủ tục hải quan điện tử, góp phần đẩy nhanh tiến độ cải cách thủ tục hành chính về hải quan.

- Phối hợp với các ngành chức năng và doanh nghiệp nâng cao nhận thức, năng lực thực hiện và tích cực tham gia thủ tục hải quan điện tử của các doanh nghiệp.

- Tiếp tục áp dụng thống nhất và duy trì có hiệu quả các quy trình hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn chất lượng TCVN ISO 9001:2008 trong toàn Cục Hải quan Lào Cai.

- Tiếp tục nâng cấp, khai thác triệt để hiệu quả quản lý, điều hành của mạng Netoffice. Tăng cường công tác cập nhật tin, bài về tình hình hoạt động quản lý hải quan đăng trên Cổng thông tin điện tử Lào Cai.

- Tiếp tục thực hiện các chương trình phần mềm quản lý hải quan hiện đại, duy trì việc thu phí, lệ phí hải quan qua hệ thống ngân hàng theo lộ trình và chỉ đạo của ngành Hải quan, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp; duy trì thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa thuế - hải quan - kho bạc và các ban, ngành liên quan.

- Đẩy mạnh thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin: Sử dụng có hiệu quả các trang thiết bị kỹ thuật, hệ thống máy vi tính và các phần mềm ứng dụng vào công tác quản lý chuyên môn nhằm nâng cao hiệu quả công việc, góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện lộ trình cải cách thủ tục hành chính về hải quan.

Ba là, tăng cường công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại

- Quán triệt và tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả các văn bản chỉ đạo về công tác chống buôn lậu của Chính phủ, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan, Ban chỉ đạo 389 các cấp, Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai và Cục Hải quan tỉnh Lào Cai. Tăng cường lực lượng quản lý tốt địa bàn kiểm soát hải quan, áp dụng các biện pháp nghiệp vụ theo hướng chuyên sâu, chuyên nghiệp, nhằm chủ động đấu tranh ngăn chặn, bắt giữ, xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới, các hành vi khác vi phạm pháp luật hải quan.

- Áp dụng và triển khai có hiệu quả quy trình quản lý rủi ro các khâu công tác nghiệp vụ kiểm soát hải quan nhằm thu thập, trao đổi, cung cấp thông tin nghiệp vụ cho công tác quản lý rủi ro.

- Xây dựng phương án đấu tranh chống buôn lậu có hiệu quả nhằm phát hiện, ngăn chặn, bắt giữ, xử lý kịp thời các vụ, việc vi phạm. Không để xảy ra các điểm nóng, diễn biến tình hình buôn lậu phức tạp trong khu vực địa bàn kiểm soát hải quan.

- Xây dựng các hồ sơ nghiệp vụ; Tăng cường năng lực phòng, chống ma túy; Sử dụng hiệu quả các trang thiết bị, nguồn kinh phí trong công tác phòng, chống ma túy đúng mục đích, theo quy định.

- Chủ động phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng trên địa bàn và cấp ủy, chính quyền địa phương trong trao đổi, cung cấp thông tin và tổ chức đấu tranh nhằm ngăn chặn, bắt giữ, xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật về kiểm tra sau thông quan cho cộng đồng các doanh nghiệp trên địa bàn. Tăng cường các biện pháp khai thác thu thập thông tin về các doanh nghiệp hoạt động xuất, nhập khẩu trên địa bàn quản lý, chú trọng các doanh nghiệp có kim ngạch xuất, nhập khẩu lớn, mặt hàng trọng điểm, thuế suất cao, ưu tiên đánh giá phân loại để có kế hoạch kiểm tra./.