TCCSĐT - Trung Quốc vừa đạt được một thành công lớn trong chiến lược ngoại giao năng lượng là đạt được sự thỏa thuận với U-dơ-bê-ki-xtan tăng gấp đôi khối lượng khí đốt của U-dơ-bê-ki-xtan xuất khẩu sang Trung Quốc. Dư luận đánh giá, thành công này của Trung Quốc là một đòn tiến công vào thế độc quyền của Nga trong lĩnh vực khí đốt ở Trung Á.

U-dơ-bê-ki-xtan hiện đã cung cấp 10 tỉ mét khối khí đốt/năm sang thị trường Trung Quốc thông qua đường ống dẫn khí đốt được khai trương vào năm 2009. Thỏa thuận này được đánh giá như là sự kiện kết thúc thế độc quyền của Nga trong hoạt động vận chuyển và xuất khẩu khí đốt từ khu vực này ra thị trường thế giới.

Trong chuyến thăm chính thức Trung Quốc vừa qua, Tổng thống U-dơ-bê-ki-xtan, ông I-xlam Ca-ri-mốp, đồng ý sẽ xây dựng thêm một nhánh đường ống mới để xuất khẩu khí đốt nhiều hơn nữa sang Trung Quốc. Do đó, U-dơ-bê-ki-xtan sẽ nâng khối lượng khí đốt xuất sang thị trường đang đói năng lượng của Trung Quốc tới 25 tỷ m³/năm, chiếm hơn 1/3 tổng khối lượng khí đốt sản xuất hàng năm của Ta-sken.

Trung Quốc bắt đầu xâm nhập vào thị trường khí đốt ở Trung Á vào năm 2009, sau khi đã khai trương tuyến đường ống dẫn khí đốt dài 1.800 km từ Tuốc-mê-ni-xtan, đi qua U-dơ-bê-ki-xtan và Ca-dắc-xtan đến biên giới tây bắc của quốc gia này. Việc khai trương tuyến đường ống dẫn khí đốt đã phá vỡ thế độc quyền của Tập đoàn khí đốt “Gazprom” của Nga trước đây chuyên xuất khẩu khí đốt từ Trung Á. “Gazprom” đã từng xây dựng một tuyến đường dẫn khí đốt sang Trung Quốc, chiếm tỷ phần khá lớn thị trường năng lượng ở Trung Quốc.

Tiếp đến, Tập đoàn khí đốt của Nga "Gazprom" cũng đã từng đề xuất với Trung Quốc một khối lượng khí đốt không hạn chế mà quốc gia này đang rất cần để duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế cao nhất thế giới và coi đó như một phần trong chiến lược của Mat-xcơ-va nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ khí đốt, ngoài thị trường châu Âu. Nhưng đến nay, hai bên vẫn chưa đạt được thỏa thuận về giá khí đốt xuất khẩu từ khu vực Xi-bê-ri mà “Gazprom” dự kiến bắt đầu xuất khẩu vào năm 2015 sang thị trường Trung Quốc.

Tại hội nghị các nước BRICS ở Hải Nam Trung Quốc vừa qua, Tổng thống Nga Đ.Mét-vê-đép đã tuyên bố rằng hiệp định về khí đốt là vấn đề kinh tế chủ yếu giữa Nga với Trung Quốc và sẽ được giải quyết vào giữa năm 2011. Hiện nay, Trung Quốc ngày càng cần nhiều khí thiên nhiên hóa lỏng cung cấp cho thị trường phía đông bởi ở đó tập trung những khu công nghiệp lớn nhất của quốc gia này. Trước mắt, Trung Quốc cần khối lượng đầu tư khổng lồ vào hạ tầng cơ sở và mạng lưới tiêu thụ trước khi có thể nhập khẩu khối lượng lớn khí đốt từ Nga và Trung Á.

Một vấn đề hiện nay mà Ta-sken chưa làm rõ là, liệu U-dơ-bê-ki-xtan vốn đang tiêu thụ phần lớn trong số khỏang 70 tỉ m³ khí đốt tự khai thác trong nước, làm sao có thể đáp ứng được yêu cầu của Nga và Trung Quốc? Vì thế, giới phân tích cho rằng, Tổng thống U-dơ-bê-ki-xtan I-xlam Ca-ri-mốp trong khi đề xuất với phía Trung Quốc sẽ xuất khẩu nhiều khí đốt hơn nữa sang Trung Quốc có thể chỉ là nhằm đáp ứng thiện chí của Trung Quốc sẵn sàng đầu tư 5 tỉ USD vào nền kinh tế nước này. Hoặc, bằng đề xuất đó với phía Trung Quốc, ông I-xlam Ca-ri-mốp đang muốn tranh thủ để nâng cao giá khí đốt của quốc gia này xuất khẩu ra thị trường bên ngoài./.