Ba ứng cử viên cho chức Chủ tịch Ngân hàng Thế giới

(Từ trái sang phải) Tiến sĩ Jim Yong Kim, Bộ trưởng Tài chính Ngozi Okonjo-Iweala và Giáo sư José Antonio Ocampo

Theo phỏng đoán trước đó của giới phân tích thì phạm vi chọn ứng cử viên được Tổng thống Mỹ Barack Obama xem xét để đề cử vào vị trí Chủ tịch Ngân hàng Thế giới chỉ khoanh vùng trong một số nhà kinh tế, do đó, khi Tiến sĩ Jim Yong Kim được chọn đã gây bất ngờ cho không ít người. 52 tuổi, tiến sĩ Jim Yong Kim hiện là nhân vật hàng đầu trong hệ thống y tế toàn cầu. Không chỉ là một bác sĩ và cựu giám đốc của văn phòng HIV/AIDS của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ông còn là người đồng sáng lập Đối tác từ thiện y tế vào năm 1987 - một tổ chức phi lợi nhuận nổi tiếng với việc tập trung vào chăm sóc phòng ngừa để cải thiện sức khỏe cho cộng đồng những người có thu nhập thấp trên khắp thế giới.

Sinh ra tại Seoul, lên năm tuổi, ông cùng gia đình chuyển sang Mỹ và từ đó đến nay sống tại Muscatine, bang Iowa. Hồi còn ở trường trung học, ông đạt danh hiệu thủ khoa và giữ chức chủ tịch của lớp, chơi ở vị trí tiền vệ trong đội bóng đá và hậu vệ dẫn dắt bóng cho đội bóng rổ của trường. Tốt nghiệp đại học Brown, ông tiếp tục theo học Harvard, và tại đây đã giành được học vị tiến sĩ y tế vào năm 1991 và tiến sĩ nhân chủng học năm 1993. Năm 2009, Tiến sĩ Jim Yong Kim trở thành hiệu trưởng đại học Dartmouth, và đã có một lần xuất hiện đáng nhớ trong trang phục trắng toát của một nhà du hành vũ trụ cùng điệu bộ rất “ngầu” của một rapper tại một buổi trình diễn tài năng của trường. Kết hôn với một đồng nghiệp và đã có hai người con trai, Tiến sĩ Jim Yong Kim cho biết, ông tham gia quản lý trường Dartmouth “để biến thế giới thành một nơi tốt hơn một cách hiệu quả hơn”. Ông hy vọng sẽ làm được điều tương tự tại Ngân hàng Thế giới.

Mặc dù là một lựa chọn gây nhiều bất ngờ, tiến sĩ Jim Yong Kim vẫn được coi là nhân vật sẽ nắm giữ hầu hết phiếu bầu chọn tại Ngân hàng Thế giới trong cuộc bình bầu sắp tới.

Về phía ba nước châu Phi gồm Nam Phi, Angola và Nigeria đã chính thức tán thành đề cử Bộ trưởng Tài chính Nigeria, Ngozi Okonjo-Iweala vào vị trí Chủ tịch Ngân hàng Thế giới.

Bà N.Iweala, 57 tuổi, trước đây là giám đốc điều hành tại Ngân hàng Thế giới, do ông Robert Zoellick bổ nhiệm vào tháng 10-2007, cũng được xem là một ứng cử viên nặng ký. Bà còn giữ vai trò Bộ trưởng Tài chính và điều phối kinh tế Nigeria dưới thời Tổng thống Goodluck Jonathan năm 2011. Tốt nghiệp đại học Harvard, bà giành được học vị tiến sĩ kinh tế khu vực và phát triển từ Viện Công nghệ Massachusetts (MIT). Bên cạnh đó, người mẹ của bốn đứa con này còn giành được cơ man giải thưởng, trong đó có giải thưởng Anh hùng châu Âu (European Hero) của tạp chí Time năm 2004, Bộ trưởng Tài chính Toàn cầu của năm (Global Finance Minister of the Year) do tạp chí Euromoney bình chọn năm 2005, và danh hiệu Bộ trưởng Tài chính châu Phi của năm do tờ Thời báo Tài chính/Ngân hàng (Financial Times/The Banker) bình chọn cùng năm đó.

Trong khi đó, ông Jose Antonio Ocampo được biết đến nhiều nhất với vai trò cựu Bộ trưởng Tài chính của Colombia mặc dù ông cũng nắm giữ nhiều trọng trách khác trong chính phủ, ví như Bộ trưởng Nông nghiệp.

Ông cũng nhận được sự kính nể vì đã đưa ra hàng loạt các chính sách giúp Colombia tránh được hậu quả tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng tài chính mà đã tác động nghiêm trọng đến châu Mỹ Latinh những năm qua. Hiện nay, ông là Giáo sư thực hành chuyên nghiệp tại Văn phòng các vấn đề quốc tế và Công vụ của đại học Columbia ở New York. Ông cũng là thỉnh giảng viên tại đại học Oxford và Yale. Ngoài việc từng đảm nhiệm một số vị trí trong Liên hợp quốc như Phó Tổng thư ký của Liên hợp quốc về các vấn đề Kinh tế và Xã hội, ông J. Ocampo còn chịu trách nhiệm cho Ủy ban Kinh tế của Liên hợp quốc tại châu Mỹ Latinh và biến khu vực này thành một cường quốc trên thế giới. Ông nhận bằng cử nhân kinh tế học và xã hội học của đại học Notre Dame năm 1972 và bằng tiến sĩ kinh tế tại đại học Yale năm 1976.

Ra đời tại Hội nghị Bretton Woods vào năm 1944, Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) được coi là một phương tiện để điều tiết thương mại giữa các quốc gia trên thế giới sau cuộc Đại suy thoái Chiến tranh thế giới thứ hai.

Theo thông lệ thì một chính khách có quốc tịch Mỹ sẽ nắm giữ vị trí chóp bu trong Ngân hàng Thế giới còn một chính khách quốc tịch châu Âu sẽ đảm nhận vị trí tối cao tại IMF mà hiện nay là bà Christine Lagarde, người Pháp. Tuy nhiên, các nền kinh tế mới nổi ngày càng bất bình vì sự sắp xếp truyền thống này và đang đòi hỏi sự thay đổi.

Trong một bài xã luận gần đây, các cựu nhà kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới là Francois Bourguignon, Nicholas Stern và Joseph Stiglitz, đã có những tranh luận về việc kết thúc tính “độc quyền” trong hệ thống điều hành của hai tổ chức trên. Các nhà kinh tế cho rằng, nếu dựa trên công trạng mà cứ chọn đi chọn lại người Mỹ vào chức Chủ tịch Ngân hàng Thế giới tức là thể hiện sự "thiếu tôn trọng" công dân của các nước khác. Fredrik Erixon, cựu kinh tế gia của Ngân hàng Thế giới, cho rằng quá trình lựa chọn các ứng cử viên đã “lỗi thời” nhưng ông vẫn dự đoán ứng cử viên của Nhà Trắng sẽ thành công.

Chủ tịch tại nhiệm của Ngân hàng thế giới, Robert Zoellick, sẽ mãn nhiệm kỳ năm năm vào ngày 30-6-2012. Ông Robert Zoellick, 58 tuổi, được cựu Tổng thống Mỹ George W.Bush đề cử vào vị trí quan trọng trên vào năm 2007. Theo dự kiến, ba ứng cử viên cho chức chủ tịch mới của Ngân hàng Thế giới sẽ được Ban giám đốc của tổ chức này phỏng vấn tại Washington, D.C. vào những tuần tới đây, với kỳ vọng sẽ đồng thuận chọn ra được một vị chủ tịch mới trước Hội nghị mùa xuân 2012./.