Báo cáo của Nội các Nhật Bản ngày 15-8 cho biết, kinh tế nước này tiếp tục rơi vào suy thoái quý thứ ba liên tiếp do ảnh hưởng của thảm họa động đất gây sóng thần hồi tháng 3 vừa qua, khiến hai chỉ số quan trọng là xuất khẩu và tiêu dùng sụt giảm.

Trong quý II/2011, chỉ số tăng trưởng kinh tế Nhật Bản giảm 0,3% so với quý I/2011, và giảm 1,3% so với cùng kỳ năm trước. Chỉ số giá tiêu dùng giảm 0,1%, xuất khẩu giảm 4,9% so với quý I/2011. Đây cũng là mức sụt giảm xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản trong hơn 2 năm qua, trong đó nguyên nhân lớn nhất được cho là do đồng yên tăng mạnh, sản xuất công nghiệp nội địa suy giảm do ảnh hưởng từ thảm họa kép động đất, sóng thần, cộng với việc kinh tế các nước khác cũng có mức tăng trưởng chậm. Trước khi điều chỉnh về giá, GDP trong quý II/2011 giảm 5,7% so với cùng kỳ năm trước, và giảm 1,4% so với quý I/2011.

Văn phòng Nội các Nhật Bản ngày 12-8 đã hạ mức dự báo tăng trưởng năm 2011 xuống còn 1% so với 1,5% dự báo đưa ra trước đó, song vẫn dự báo nền kinh tế nước này sẽ phục hồi đà tăng trưởng ở mức 2,7 - 2,9% trong năm tài khóa 2012.

Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế vẫn đánh giá bất chấp đà suy thoái trên, các chỉ số khác của Nhật Bản, như công nghiệp phụ trợ, hoạt động tái thiết thảm họa động đất tại các vùng bị ảnh hưởng, đã bắt đầu có những dấu hiệu phục hồi ở nền kinh tế lớn thứ ba thế giới này. Chuyên gia kinh tế của Viện nghiên cứu NLI (Nhật Bản) nhận định kinh tế Nhật Bản có khả năng sẽ phục hồi mạnh mẽ vào quý tới.

Mặc dù nền kinh tế Nhật Bản rơi vào suy thoái quý thứ ba liên tiếp, song chính phủ nước này vẫn cam kết sẽ hỗ trợ các nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tăng cường khả năng đối phó với thiên tai thông qua việc cung cấp những hệ thống quản lý thiên tai dựa vào vệ tinh và các công nghệ khác của Nhật Bản.

Nhật Bản dự kiến sẽ cử các phái đoàn gồm quan chức chính phủ và doanh nghiệp tới các nước thành viên ASEAN để thương lượng về các thỏa thuận song phương nhằm xác định thành phố nào ở các nước sẽ nhận được sự trợ giúp trên. Chính phủ Nhật Bản sẽ hỗ trợ tài chính để tiến hành các nghiên cứu khả thi trước khi các doanh nghiệp nước này có thể đề xuất dự án cụ thể.

Theo nhật báo Ních-cây (Nikkei) của Nhật Bản, trong số các nước thành viên ASEAN, Việt Nam đang cân nhắc lắp đặt các hệ thống giám sát môi trường có khả năng đo nồng độ phóng xạ, trong khi Xin-ga-po hy vọng xây dựng một hệ thống có thể theo dõi các hoạt động giao thông, kể cả trong trường hợp xảy ra thảm họa.

Tại Tô-ki-ô, các nhà khoa học Nhật Bản và quốc tế cũng sẽ tiến hành thăm dò, nghiên cứu về cơ chế của trận siêu động đất ngày 11-3 vừa qua ở nước này khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng. Nhóm nghiên cứu với sự tham gia của các chuyên gia thuộc Cơ quan Khoa học và Công nghệ Biển - Trái đất Nhật Bản (JAMSTEC), cùng các nhà khoa học đến từ Mỹ và 22 quốc gia khác, sẽ bắt đầu tiến hành các hoạt động nghiên cứu trong năm 2012.

Theo đó, nhóm nghiên cứu quốc tế sẽ sử dụng tàu khoan thăm dò Chi-kiu (Chikyu) để khoan xuống lòng đất ở độ sâu 1.000m, tới khu vực tiếp giáp giữa hai mảng kiến tạo đã gây ra trận động đất, tìm hiểu về mức độ chuyển động và vận tốc của các đứt gãy, đồng thời phân tích sự ổn định của hai mảng kiến tạo trước trận động đất này. Đây là bước đi đầu tiên nhằm tìm hiểu cơ chế gây ra trận siêu động đất./.