Tới dự Đại hội có các đồng chí Nông Đức Mạnh, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười, nguyên Chủ tịch nước Lê Đức Anh, nguyên Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Phạm Thế Duyệt. Ngoài ra, còn có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Chính phủ, Phó Chủ tịch nước và các đồng chí nguyên Phó Chủ tịch nước, Ủy viên Ban Thường vụ Quốc hội và các vị lão thành cách mạng, các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, đại diện các bộ, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đồng chí nguyên Bí thư thứ nhất, Bí thư Trung ương Đoàn qua các thời kỳ.

Tham dự Đại hội có 1.034 đại biểu chính thức (trong đó có gần 350 đại biểu là nữ, trên 110 đại biểu là thanh niên dân tộc, và gần 800 người có trình độ từ cao đẳng, đại học trở lên) là những cán bộ Đoàn, đoàn viên ưu tú đến từ 71 tỉnh, Thành Đoàn và Đoàn trực thuộc, tiêu biểu cho niềm tin, ý chí và nguyện vọng của hàng triệu cán bộ, đoàn viên, thanh niên từ khắp mọi miền đất nước. Ngoài các đại biểu thanh niên trong nước, Đại hội có sự tham dự của 8 đại biểu chính thức là thanh niên, sinh viên Việt Nam ở nước ngoài.

Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX diễn ra vào thời điểm có ý nghĩa quan trọng: toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đang ra sức thi đua thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, với mục tiêu sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển, phát triển bền vững trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng. Đại hội lần này là Đại hội “đổi mới” toàn diện với nhiệm vụ tổng kết, đánh giá kết quả công tác đoàn năm năm vừa qua; nhìn lại kết quả, phong trào đoàn, công tác thanh niên trong hơn 20 năm đổi mới đất nước; xác định phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi nhiệm kỳ 2007 – 2012; ra Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Điều lệ Đoàn và bầu Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khóa mới.

Phát biểu khai mạc Đại hội, đồng chí Lê Mạnh Hùng, Bí thư Thường trực Trung ương Đoàn nêu rõ, tuổi trẻ Việt Nam hôm nay tự hào vì được Đảng, các thế hệ cách mạng cha anh luôn quan tâm và coi thanh niên là rường cột của nước nhà, thanh niên không chỉ là lực lượng chủ yếu và quan trọng của quá trình phát triển kinh tế, xã hội, mà còn là người mang ý chí, khát vọng của đất nước, của dân tộc đi vào tương lai. Trong điều kiện mới, công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi đang đứng trước những thách thức, yêu cầu, đòi hỏi của sự nghiệp đổi mới, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phải luôn khẳng định chức năng cơ bản là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, thực sự là người bạn đồng hành với thanh niên trong quá trình lập thân, lập nghiệp.

Thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khóa VIII, đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn trình bày những nội dung chủ yếu trong các văn kiện trình Đại hội, nêu rõ những kết quả đạt được trong nhiệm kỳ vừa qua, và thẳng thắn chỉ ra mặt hạn chế còn tồn tại trong công tác Đoàn. Đồng chí khẳng định, mục tiêu chung của công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi nhiệm kỳ 2007 - 2012 là: Tăng cường bồi dưỡng lòng yêu nước và ý thức công dân, lý tưởng và đạo đức cách mạng, bản lĩnh chính trị và văn hóa cho thanh thiếu nhi; xây dựng Đoàn vững mạnh; tích cực chăm lo bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của thanh thiếu nhi; phát huy tiềm năng to lớn của thế hệ trẻ Việt Nam xung kích “sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển”, phấn đấu cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vì mục tiêu dân giầu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Phát biểu chỉ đạo Đại hội, Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh nhấn mạnh: Trong suốt chiều dài lịch sử của đất nước, thanh niên ta luôn nêu cao truyền thống yêu nước, chí khí anh hùng, bất khuất của dân tộc, hăng hái đi tiên phong trên mọi lĩnh vực và có nhiều cống hiến vào sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Với sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế ngày nay, các tầng lớp thanh niên đã tiếp bước cha anh, nhận thức đúng tình hình và nhiệm vụ, nêu cao chí tiến thủ, phát huy phẩm chất tốt đẹp và thế mạnh của tuổi trẻ, xung kích, đảm đương những việc khó, nơi khó, chấp nhận gian nan, thách thức, chủ động, sáng tạo, góp phần tạo nên những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử. Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh khẳng định: thành tích và sự tiến bộ của thế hệ trẻ Việt Nam rất to lớn và đáng tự hào; Đảng ta luôn xác định, chăm lo xây dựng tổ chức Đoàn là xây dựng Đảng trước một bước. Đồng chí đề nghị Đại hội tập trung thảo luận đánh giá đúng tình hình, tổng kết sâu sắc thực tiễn, đề ra phương hướng, nhiệm vụ và những biện pháp thiết thực, đạt hiệu quả cao, đồng thời nhấn mạnh một số vấn đề sau:

Một là, Đoàn phải thường xuyên coi trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đổi mới và mở rộng các hình thức sinh hoạt, học tập, tổ chức thực hiện thật tốt cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.

Hai là, Đoàn cần gắn chặt các hoạt động của mình với các nhiệm vụ chung của đất nước, nhất là nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị, xây dựng và chỉnh đốn Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, củng cố quốc phòng và an ninh.

Ba là, Đoàn Thanh niên cần làm nòng cốt trong các phong trào cách mạng trên các lĩnh vực, địa bàn, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, các lĩnh vực quan trọng cần đến vai trò xung kích của tuổi trẻ để thể hiện rõ vai trò “đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”.

Bốn là, ra sức xây dựng Đoàn và các tổ chức của thanh niên vững mạnh toàn diện về chính trị, tư tưởng, tổ chức. Mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp và nâng cao chất lượng thanh niên bằng nhiều hình thức đa dạng, tránh phô trương, hình thức, hành chính hóa trong công tác Đoàn.

Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh đã tặng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh bức trướng “Tuổi trẻ Việt Nam xây hoài bão lớn, đoàn kết, sáng tạo, xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.

Là Đại hội đoàn kết, sáng tạo, hội nhập và phát triển, tập trung cao nhất khát vọng, ý chí của thế hệ trẻ Việt Nam, đem tài năng, sức trẻ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, với tinh thần tuổi trẻ xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc, Đoàn đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp, Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX kêu gọi toàn thể thanh thiếu nhi Việt Nam giương cao ngọn cờ vinh quang của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, tiếp bước truyền thống cha anh, nắm chắc thời cơ, vận hội, quyết tâm khắc phục mọi khó khăn, thách thức, đổi mới mạnh mẽ, phấn đấu cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thành công mục tiêu sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng nước kém phát triển, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh, vì tương lai tươi sáng của tuổi trẻ.