Để tạo sự đồng thuận, niềm tin đầu tư sản xuất kinh doanh

TCCSĐT - Trong khi thị trường tài chính, tiền tệ và hàng hóa diễn biến vô cùng phức tạp, giá cả theo xu hướng tăng thì hàng loạt biện pháp được đưa ra và bước đầu được đánh giá là khá kịp thời, vì đã khiến độ dao động của thị trường có dấu hiệu chùng xuống. Dù vậy, chặng đường hơn một tháng cuối cùng của năm 2010 và gối sang năm 2011 đang còn nhiều khó khăn, đòi hỏi Chính phủ và các cơ quan quản lý phải có những quyết sách linh hoạt, kịp thời nhưng cũng phải rất thận trọng.

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10 ngày 6-11 vừa qua, Chính phủ đã quyết định từ nay đến cuối năm không điều chỉnh tỷ giá, không tăng giá xăng, dầu, điện và than. Nhìn lại trước đó chỉ vài ngày, khi đến thời hạn các ngân hàng thương mại lẽ ra phải hạ lãi suất huy động và cho vay xuống như cam kết trước đó, nhưng rồi, do Chính phủ đồng ý và Hiệp hội Ngân hàng đồng thuận nên lãi suất lại chưa được hạ bởi thấy chưa hợp lý vào thời điểm này. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tăng 1% lãi suất cơ bản lên 9% sau một năm duy trì ở mức 8% và điều chỉnh tăng một số lãi suất cơ bản khác. Trước đó, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo hệ thống ngân hàng điều chỉnh cơ cấu tín dụng, tập trung cho vay vào lĩnh vực sản xuất, nhất là khu vực nông nghiệp, nông thôn, hỗ trợ vùng bị thiên tai, lũ lụt bằng cách miễn giảm lãi vay và tăng cho vay mới. Song song, đó là giảm cầu và tăng cung ngoại tệ trên thị trường, cung cấp đầy đủ ngoại tệ cho nhu cầu chính đáng, cơ cấu hợp lý ngoại tệ, giảm cho vay ngoại tệ nhập khẩu hàng hóa, không khuyến khích nhập khẩu v.v..

Những giải pháp này được công bố công khai, rõ ràng, được áp dụng ngay vào thực tiễn đã giảm bớt tâm lý hoang mang, lo lắng, dần mang lại niềm tin cho người dân, cho các doanh nghiệp trong điều kiện phức tạp của diễn biến giá cả, cung - cầu. Từ đây, các lĩnh vực nhạy cảm của đời sống kinh tế - xã hội, đặc biệt là giá cả - dẫu rằng vẫn còn khá nóng, nhưng bắt đầu có dấu hiệu ổn định trở lại.

Hiện tại, lãi suất đã được phép tăng là giải pháp gỡ khó cho cả ngân hàng, người gửi tiền và nền kinh tế để tăng mức huy động vốn, góp phần kiềm chế lạm phát và thúc đẩy phát triển sản xuất. Tuy nhiên, việc này cũng dễ tạo ra làn sóng tăng cao trở lại lãi suất, dẫn đến ranh giới giữa phát triển sản xuất với hạn chế sản xuất trở nên rất mỏng manh, dẫn tới nguy cơ là sẽ quay vòng trở lại tình trạng khan hiếm hàng hóa - giá cả tăng cao - lạm phát …

Giá vàng tăng mạnh vừa qua, mặc dù là do nhiều nguyên nhân như tỷ giá VNĐ với USD tăng, cung - cầu trên thị trường thiếu cân đối, tác động của giá vàng thế giới đã và vẫn đang tạo tâm lý lo ngại cho người dân, nhất là đối với các doanh nghiệp bởi những tác động trực tiếp đến hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh của từng doanh nghiệp và tạo thêm tâm lý tích trữ của người dân.

Một điểm thiếu chặt chẽ trong cung cách điều hành cung - cầu ngoại tệ chưa khắc phục được là ngân hàng và doanh nghiệp chưa khớp nhau. Nơi thiếu thì không được cung ứng kịp thời, nơi có thì lại không được khai thác. Tình trạng này sẽ tạo ra tâm lý tự lo, tự dự phòng khiến cho thị trường thiếu lành mạnh.

Danh mục hàng hóa thiết yếu được Chính phủ chỉ đạo thực hiện bình ổn giá đã được công bố rõ ràng, nhưng trong thực tế, giá một số loại hàng vẫn khó quản lý (như giá sữa, vật liệu xây dựng, ga ...). Không điều chỉnh tỷ giá, không tăng giá bán xăng, dầu, điện, than đã được Chính phủ công bố, nhưng làm sao để các quy định này phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế thị trường và cam kết quốc tế cũng là yêu cầu đặt ra. Bên cạnh đó, những khó khăn do thiệt hại từ các vùng bị ảnh hưởng của mưa lũ về cả đời sống, sản xuất và kết cấu hạ tầng cũng là gánh nặng trên vai mỗi người dân nói riêng và nền kinh tế nói chung.

Nhiệm vụ mà Chính phủ đặt ra hiện nay là ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, trong khi đó, từ nay đến cuối năm và gối sang năm 2011, diễn biến thị trường tài chính, tiền tệ, vàng, hàng hóa và nguyên liệu sản xuất vẫn khá phức tạp. Muốn đạt được mục tiêu đề ra cần thực hiện thống nhất giải pháp tổng thể. Các giải pháp cần thận trọng nhưng phải linh hoạt, kịp thời và quan trọng nữa là phải được áp dụng thống nhất, công bằng, minh bạch. Có như vậy mới tạo được sự đồng thuận, tạo niềm tin, yên tâm đầu tư sản xuất kinh doanh.

Một số chuyên gia kinh tế quốc tế chia sẻ kinh nghiệm: về ngắn hạn, Việt Nam cần thắt chặt tiền tệ để giảm sức ép tăng giá; về trung hạn nên giảm lạm phát xuống ngang bằng các nước Đông Nam Á. Quan trọng nữa là Việt Nam cần nâng cao khả năng cạnh tranh của nền kinh tế bằng cách phát triển kết cấu hạ tầng, cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, tăng cường tính hiệu quả của thị trường. Giám đốc Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam cho rằng: Việt Nam không nên điều chỉnh tỷ giá, bởi vì lý do quan trọng nhất là nền kinh tế Việt Nam nói chung đang ổn định, không có những nguyên nhân cơ bản dẫn đến mất cân bằng./.