QUỐC PHÒNG - AN NINH - ĐỐI NGOẠI

40 năm nhìn lại chiến thắng bảo vệ biên giới Tây Nam Tổ quốc và cùng nhân dân Campuchia đánh bại chế độ diệt chủng Pol Pot Iêng Xari

Đại tá, PGS, TS. Trần Nam Chuân
07:54, ngày 01-02-2019

TCCSĐT - Bốn mươi năm đã trôi qua, thực hiện quyền tự vệ chính đáng của dân tộc, quân và dân ta trên toàn tuyến biên giới Tây Nam của Tổ quốc đã đứng lên đánh đuổi tập đoàn phản động Pol Pot Iêng Xari, bảo vệ toàn vẹn độc lập, chủ quyền biên giới quốc gia, giúp nhân dân Campuchia đánh đổ chế độ diệt chủng và bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên hòa bình, hòa hợp dân tộc và phát triển.

Sau khi cuộc kháng chiến chống Mỹ của Campuchia (1970 - 1975) thắng lợi, với tham vọng đất đai và mưu đồ làm cho Việt Nam mất ổn định, tập đoàn Pol Pot Iêng Xari đòi hoạch định lại biên giới Việt Nam - Campuchia, kích động hận thù dân tộc chống Việt Nam, đồng thời thanh trừng nội bộ và thi hành chính sách diệt chủng tàn bạo ở Campuchia, tàn sát mấy triệu dân Campuchia.

Người dân Campuchia chạy sang lánh nạn trên vùng biên giới Tây Nam của Việt Nam để tránh Khmer Đỏ tàn sát. Lực lượng Khmer Đỏ thường xuyên tiến hành các hoạt động xâm nhập, pháo kích, đánh phá tàn sát dân thường và lấn chiếm đất đai trên tuyến biên giới của Việt Nam. Tập đoàn Pol Pot Iêng Xari đã tiến hành hai cuộc xâm nhập quy mô lớn vào Việt Nam. Cuộc tấn công lớn đầu tiên vào ngày 30-4-1977, quân chính quy Khmer Đỏ tiến sâu 10km vào lãnh thổ Việt Nam, chiếm một số vùng ở tỉnh An Giang và tàn sát dân thường Việt Nam. Cuộc tấn công thứ hai diễn ra ngày 25-9-1977, lần này 4 sư đoàn quân Khmer Đỏ đánh chiếm nhiều điểm ở các huyện Tân Biên, Bến Cầu, Châu Thành (tỉnh Tây Ninh), đốt phá 471 ngôi nhà, làm gần 800 người dân bị giết, bị thương hoặc mất tích.

Với truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc ta, ngay từ khi kẻ thù mới xuất hiện trên tuyến biên giới Tây Nam, các Quân khu 5, 7, 9 và đặc biệt là Bộ Chỉ huy quân sự các tỉnh dọc tuyến biên giới của ta đã chủ động, ngăn chặn địch xâm nhập, giúp nhân dân ở những nơi bị địch tàn sát giải quyết hậu quả.

Để bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng tham mưu và các Quân khu phía Nam đã thành lập mới nhiều đơn vị từ sư đoàn bộ binh đến các Quân đoàn độc lập.

Ngày 31-12-1977, 6 sư đoàn Quân đội nhân dân Việt Nam đánh vào sâu trong đất Campuchia đến tận Neak Luong rồi mới rút lui ngày 05-01-1978. Cuộc tấn công này được xem là lời “cảnh cáo” cho Khmer Đỏ. Phía Việt Nam đề nghị một giải pháp ngoại giao nhằm thiết lập một vùng phi quân sự dọc biên giới, nhưng tập đoàn Pol Pot Iêng Xari từ chối và giao tranh vẫn tiếp diễn.

Ngày 01-02-1978, Trung ương đảng của Pol Pot họp bàn chủ trương chống Việt Nam và quyết định thành lập 15 sư đoàn. Trong nghị quyết của họ có ghi: “Chỉ cần mỗi ngày diệt vài chục, mỗi tháng diệt vài ngàn, mỗi năm diệt vài ba vạn thì có thể đánh 10, 15, đến 20 năm. Thực hiện 1 diệt 30, hy sinh 2 triệu người Campuchia để tiêu diệt 50 triệu người Việt Nam”. Tập đoàn Pol Pot Iêng Xari đã điều 13 trong số 17 sư đoàn chủ lực và một số trung đoàn địa phương liên tục tấn công vào lãnh thổ Việt Nam, có nơi vào sâu tới 15 - 20 km dọc tuyến biên giới Việt Nam.

Trong các đợt tấn công đó, Khmer Đỏ đã thực hiện thảm sát đối với người Việt Nam, điển hình là vụ thảm sát Ba Chúc vào tháng 4 năm 1978 với 3.157 dân thường bị giết hại. Từ năm 1975 cho tới năm 1978, có tới 30 nghìn người Việt Nam bị Khmer Đỏ sát hại trong các cuộc tấn công dọc biên giới. Việt Nam cố gắng giải quyết cuộc xung đột một cách hòa bình thông qua đàm phán ngoại giao, nhưng Khmer Đỏ từ chối đàm phán, Việt Nam phải chuyển sang sử dụng vũ lực để giải quyết cuộc xung đột nguy hiểm do phía Khmer Đỏ gây ra.

Ngày 13-12-1978, được sự trang bị và hậu thuẫn của nước ngoài, Khmer Đỏ đã huy động 10 trong 19 sư đoàn (khoảng 50.000 đến 60.000 quân) tiến công xâm lược Việt Nam trên toàn tuyến biên giới. Ba sư đoàn đánh vào Bến Sỏi với mục tiêu chiếm thị xã Tây Ninh, 2 sư đoàn đánh vào Hồng Ngự (Đồng Tháp), 2 sư đoàn đánh khu vực Bảy Núi (An Giang), 1 sư đoàn đánh Trà Phô, Trà Tiến (Kiên Giang). Tại những vùng chiếm đóng, Khmer Đỏ đã thực hiện sách lược diệt chủng đối với người Việt, như đã làm với người Khmer.

Quân đội Việt Nam đã chống trả quyết liệt và đã kìm bước tiến, đồng thời tiêu hao sinh lực của quân Khmer Đỏ. Các hướng tiến quân của Khmer Đỏ bị chặn lại và không thể phát triển được. Ngoại trừ Hà Tiên bị chiếm giữ trong thời gian ngắn, không một thị xã nào của Việt Nam bị chiếm.

Về lực lượng của hai bên

Về phía Việt Nam:

Chỉ huy trực tiếp chiến dịch là Tướng Lê Trọng Tấn, lực lượng được huy động bao gồm:

- Quân đoàn 2: Gồm các Sư đoàn 304, 325, được bổ sung Trung đoàn bộ binh 8, cũng từ Tịnh Biên (An Giang - Hà Tiên) đánh theo hướng Tây để hỗ trợ lực lượng Quân khu 9 đánh về Phnôm Pênh, chiếm Kampot và vùng duyên hải Đông Nam Campuchia. Cũng như tại mặt trận Tây Ninh, tại An Giang, quân Việt Nam cũng chia quân tấn công hai hướng. Hướng thứ nhất theo Quốc lộ 2 tiến về hướng Bắc đánh về Phnôm Pênh. Hướng thứ hai tiến theo duyên hải về hướng Tây đánh chiếm hải cảng Kompong Som, Sư đoàn 304 được dùng làm trù bị, có thể được dùng tăng cường trong trường hợp Quân đoàn 4 tấn công Phnôm Pênh gặp khó khăn.

- Quân đoàn 3: Gồm các Sư đoàn 10, 31, 320, được bổ sung Sư đoàn 302, đánh từ Tây Ninh, vượt qua tỉnh Kampong Cham đến sông Mê Kông và vùng lãnh thổ Đông Bắc Campuchia.

- Quân đoàn 4: Gồm các Sư đoàn 7, 9, 341, được bổ sung thêm Sư đoàn 2, cùng Lữ đoàn 22 thiết giáp, Lữ đoàn 24 pháo binh, Lữ đoàn 25 công binh và 3 tiểu đoàn Khmer phối hợp (UFNSK), hướng tấn công từ hướng Tây và Tây Nam Tây Ninh, sau khi tái chiếm những vị trí trên tỉnh lộ 13, theo đường 1 qua tỉnh Svay Rieng nhắm đánh bến phà chiến lược Neak Luong để đến Phnôm Pênh.

- Quân khu 5: Gồm hai Sư đoàn 307, 309 và Lữ đoàn đặc công 198, đánh từ Pleiku theo đường 19 về hướng Tây để tiêu diệt quân Khmer Đỏ ở Đông Bắc Campuchia.

- Quân khu 7: Gồm Sư đoàn 5, 302, 303, Trung đoàn đặc công 117, được tăng cường thêm một số đơn vị của Quân đoàn 3 như Lữ đoàn 12 thiết giáp, những trung đoàn chủ lực các tỉnh Tây Ninh, Long An, Sông Bé, Trung đoàn 262 pháo binh, Trung đoàn 26 thiết giáp, Trung đoàn công binh E25 QK7, 3 tiểu đoàn Khmer UFNSK từ phía bắc tỉnh Tây Ninh và khu căn cứ của UFNSK quanh Snuol tiến quân dọc theo Quốc lộ 13 và Quốc lộ 7 đánh chiếm Kratié và Kampong Cham.

- Quân khu 9: Gồm các Sư đoàn 4, 330, 339, tấn công từ khu vực Tịnh Biên ở hướng Bắc, qua tỉnh Ta Keo, hướng về Phnôm Pênh.

- Lực lượng đổ bộ đường biển gồm Lữ đoàn hải quân đánh bộ 126 và Lữ đoàn hải quân đánh bộ 101 đổ bộ vào vùng duyên hải Đông Nam Campuchia để chiếm Ream và cảng Sihanoukville trên bán đảo Kampong Som.

- Đoàn 901 không quân: Gồm Sư đoàn không quân 372 được trang bị máy bay F-5, A-37, máy bay trực thăng UH-1, máy bay vận tải C-130, C-119, C-47, và một phân đội Mig-21 từ Trung đoàn 921. Máy bay CH-47 của đoàn không quân 917 đang vận chuyển rocket dùng cho trực thăng UH-1 tại mặt trận biên giới Tây Nam.

Các sư đoàn Việt Nam đều có các đơn vị cơ hữu thiết giáp, pháo binh, pháo phòng không và một lữ đoàn công binh.

Về phía Campuchia

Theo thống kê của ta, lực lượng Khmer Đỏ gồm có 19 sư đoàn, theo tác giả Steven Heder, quân Khmer Đỏ gồm chừng 15 sư đoàn. Các sư đoàn này được trang bị tốt bằng vũ khí của Trung Quốc, được chỉ huy bởi những người dày dạn kinh nghiệm trong các cuộc chiến tranh vừa qua, gồm nhiều binh lính trung thành đến cuồng tín, nhưng các sư đoàn này cũng đã bị nhiều hao tổn trong những lần giao tranh trước, và quân số mỗi sư đoàn chỉ chừng dưới 4.000 người.

- Các sư đoàn: 164, 170, 290, 310, 450, 703, 801, 902.

- Một số máy bay chiến đấu T-28.

- Một phân đội Mig-19 do Trung Quốc sản xuất, số Mig-19 này không kịp tham chiến vì không có phi công và rơi vào tay quân Việt Nam khi ta giải phóng Phnôm Pênh.

- Một sư đoàn thủy quân lục chiến.

- Một sư đoàn hải quân.

- Một sư đoàn không quân, nhưng chiến đấu như bộ binh khi giao tranh nổ ra.

- Nhiều đơn vị xe tăng và trọng pháo lớn.

Trước hành động xâm lược và diệt chủng tàn bạo của chế độ Khmer Đỏ, đáp lại lời kêu gọi khẩn thiết của Mặt trận Dân tộc Cứu nước Campuchia (thành lập ngày 02-12-1978), từ ngày 23-12-1978, Quân tình nguyện Việt Nam đã cùng lực lượng vũ trang cách mạng của Mặt trận Dân tộc Cứu nước Campuchia tiến hành phản công và tiến công giải phóng các tỉnh miền Đông Campuchia, rồi giải phóng Thủ đô Phnôm Pênh (07-01-1979) và toàn bộ đất nước Campuchia (17-01-1979), giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng, xây dựng lại đất nước Campuchia, trên cơ sở đó củng cố mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị giữa nhân dân hai nước, giữ vững sự ổn định chính trị, trật tự an toàn trên tuyến biên giới Việt Nam - Campuchia./.

Bài cùng chủ đề

Hoạt động đối ngoại nổi bật tuần qua (từ ngày 21 đến ngày 27-01-2019)  (01/02/2019)

Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 01-2019  (31/01/2019)

Đảng vững mạnh, đất nước phát triển, dân tộc trường tồn  (31/01/2019)

Mỹ - Trung đối mặt với những bất đồng sâu sắc về thương mại  (30/01/2019)

Ban Bí thư ra chỉ thị về công tác bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng  (30/01/2019)

mới nhất