Tọa đàm về cấu trúc an ninh châu Á-Thái Bình Dương

Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Phạm Quang Vinh tại buổi tọa đàm.

Tại Washington DC, Mỹ, Viện Nghiên cứu Chính sách Asia Society vừa tổ chức buổi tọa đàm “An ninh châu Á-Thái Bình Dương," trong đó công bố Báo cáo mới đây của Asia Society về “Duy trì hòa bình tại châu Á: Xây dựng thể chế an ninh lâu dài khu vực."

Chủ tịch Viện Nghiên cứu Chính sách Asia Society, nguyên Thủ tướng Australia Kevin Rudd đã chủ trì buổi toạ đàm, với sự tham gia của các khách mời là Đại sứ Việt Nam tại Mỹ Phạm Quang Vinh và nguyên Cố vấn An ninh Quốc gia Ấn Độ Shivshankar Menon.

Giới thiệu báo cáo của Asia Society, Chủ tịch Kevin Rudd cho rằng đang có những biến đổi và chuyển dịch đáng chú ý tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương, với sự trỗi dậy và gia tăng cạnh tranh giữa các cường quốc, cùng nhiều thách thức cả về an ninh truyền thống và phi truyền thống, như Biển Đông, Triều Tiên, biến đổi khí hậu, khủng bố... Điều này đặt ra thách thức cần tăng cường và đổi mới các cấu trúc an ninh khu vực của châu Á-Thái Bình Dương, nhằm bảo đảm được nền hoà bình lâu dài ở khu vực.

Đánh giá cao sự phát triển của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và các cơ chế do ASEAN dẫn dắt, Chủ tịch Kevin Rudd cho rằng trong bối cảnh mới, ASEAN và khu vực cũng cần phải xem xét và đổi mới để có thể đáp ứng được những thay đổi nêu trên.

Báo cáo của Asia Society đã đưa ra một số đề xuất để các nước khu vực xem xét, trong đó trọng tâm là về cơ chế Cấp cao Đông Á (EAS), cho phép EAS vai trò lớn hơn trong việc quản lý và giải quyết các tranh chấp.

Ông Shivshankar Menon, một đồng tác giả của báo cáo, cho rằng để giải quyết các thách thức mới của khu vực, châu Á-Thái Bình Dương cần một cấu trúc an ninh đủ tin cậy, năng động, cởi mở và chuyên nghiệp hơn, có khả năng ứng phó với các thách thức bao gồm cả về an ninh hàng hải, an ninh mạng, các vấn đề quân sự và xử lý khủng hoảng.

Chia sẻ ý kiến tại buổi tọa đàm, Đại sứ Phạm Quang Vinh nhấn mạnh vai trò của các cơ chế khu vực trong việc thúc đẩy xây dựng lòng tin và hợp tác về hòa bình, ổn định và phát triển thịnh vượng ở khu vực.

Bài học kinh nghiệm cho thấy việc xây dựng cấu trúc khu vực ở châu Á-Thái Bình Dương phải dựa trên nguyên tắc tự nguyện, phù hợp với tính đa dạng của khu vực; xây dựng các quy tắc ứng xử ở khu vực phù hợp với luật pháp quốc tế; tiếp tục củng cố và tăng cường các cơ chế hiện có ở khu vực theo hướng hiệu quả hơn.

Bình luận về báo cáo, Đại sứ đặc biệt nhấn mạnh vai trò trung tâm của ASEAN trong hợp tác và xây dựng cấu trúc khu vực, nhất là vai trò trung tâm của ASEAN trong việc dẫn dắt và tăng cường hiệu quả của EAS, với tư cách là diễn đàn của lãnh đạo cấp cao, bàn về các vấn đề mang tính chiến lược cả về chính trị, an ninh và kinh tế của khu vực.

Đại sứ Phạm Quang Vinh cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của Hiến chương ASEAN và các Tuyên bố của Cấp cao Đông Á, trong đó có các Tuyên bố Kuala Lumpur thành lập EAS năm 2005, Tuyên bố Hà Nội 2010 và Tuyên bố Kuala Lumpur 2015 về kỷ niệm 5 và 10 năm EAS, Tuyên bố Bali về các nguyên tắc quan hệ cùng có lợi ở khu vực, tiếp tục là cơ sở để củng cố và tăng cường các thể chế của ASEAN, trong đó có EAS.

Nhân kỷ niệm 50 thành lập, với vai trò trung tâm, ASEAN cần tăng cường hơn nữa đoàn kết, xây dựng cộng đồng và vai trò của mình trong việc thúc đẩy quan hệ với các đối tác, vì hòa bình, hợp tác, phát triển ở khu vực.

Viện Nghiên cứu Chính sách Asia Society, thành lập năm 1956, là tổ chức giáo dục phi lợi nhuận hàng đầu tại Mỹ, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hiểu biết và tăng cường quan hệ đối tác giữa người dân, lãnh đạo và các tổ chức của châu Á với Mỹ trên các lĩnh vực chính sách, thương mại, văn hóa, giáo dục và nghệ thuật.

Asia Society hiện có chi nhánh tại New York, Houston, Washington DC, Los Angeles, San Francisco và nhiều nơi trên thế giới như Hong Kong (Trung Quốc), Manila (Philippines), Mumbai (Ấn Độ), Seoul (Hàn Quốc), Thượng Hải (Trung Quốc), Sydney (Australia), và Zürich (Thụy Sĩ).

Thăm và làm việc tại Hawaii

Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Phạm Quang Vinh gặp Đô đốc Harry Harris, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương.

Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Phạm Quang Vinh đã có chuyến công tác tới bang Hawaii, có các cuộc gặp với Thống đốc bang Hawaii David Ige; Đô đốc Harry Harris, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương (PACOM) và một số tướng lĩnh; thăm Trung tâm Nghiên cứu An ninh châu Á-Thái Bình Dương, Trung tâm Đông Tây, Viện Năng lượng Tự nhiên, Đại học Hawaii và nhiều hoạt động khác.

Tại cuộc gặp với Thống đốc David Ige và các đối tác Hoa Kỳ, Đại sứ Phạm Quang Vinh đã cập nhật những bước tiến vượt bậc trong quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ những năm qua, quan hệ Đối tác Toàn diện tiếp tục phát triển trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là thông qua chuyến thăm Hoa Kỳ gần đây của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tháng 5 vừa qua, trong đó Thủ tướng đã hội đàm và cùng Tổng thống Donald Trump thông qua Tuyên bố chung về tăng cường quan hệ Đối tác Toàn diện trong thời gian tới.

Trong các thành tựu của quan hệ, kinh tế - thương mại tiếp tục là động lực phát triển, với kim ngạch thương mại từ mức 500 triệu USD năm 1995 đã tăng lên một trăm lần trong vòng hai thập kỷ và đạt trên 50 tỷ USD trong năm qua. Hiện có trên 21.000 sinh viên Việt Nam học tập tại Hoa Kỳ. Hai nước cũng tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực an ninh-quốc phòng, giáo dục-đào tạo, khoa học-công nghệ, giải quyết hậu quả chiến tranh và giao lưu nhân dân, đồng thời hợp tác chặt chẽ tại những diễn đàn khu vực và quốc tế, như Liên hợp quốc, Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), bảo đảm môi trường hòa bình, hợp tác và phát triển, trong đó có các vấn đề như phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, đảm bảo an ninh hàng hải, hòa bình và ổn định trên Biển Đông.

Đại sứ Phạm Quang Vinh cho biết Việt Nam đã và đang phối hợp chặt chẽ với các nền kinh tế thành viên, trong đó có Hoa Kỳ, tổ chức tốt năm APEC 2017, thúc đẩy hơn nữa hợp tác và phát triển tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Đại sứ Phạm Quang Vinh cho biết hai bên đang tích cực chuẩn bị cho chuyến thăm Việt Nam và tham dự Hội nghị Cấp cao APEC của Tổng thống Donald Trump vào tháng 11 tới và tin tưởng chuyến thăm sẽ đưa quan hệ giữa hai nước lên tầm cao mới. Trong bối cảnh đó, Đại sứ đã mời Thống đốc bang Hawaii thăm Việt Nam và bày tỏ mong muốn thúc đẩy hơn nữa quan hệ giữa Việt Nam, các địa phương Việt Nam với bang Hawaii, trong đó có lĩnh vực kinh tế, thương mại, giáo dục…

Thống đốc bang Hawaii, David Ige đánh giá cao triển vọng hợp tác giữa hai nước nói chung và giữa Hawaii với các địa phương Việt Nam nói riêng, đặc biệt là trên các lĩnh vực kinh tế, thương mại, giáo dục, năng lượng tái tạo và biến đổi khí hậu. Thống đốc cho biết cộng đồng người Việt tại Hawaii chiếm khoảng 3% dân số của bang, có đóng góp tích cực vào sự phát triển của bang cũng như của quan hệ giữa hai nước. Thống đốc Ige cho biết rất mong sớm được thăm Việt Nam.

Trong chuyến thăm PACOM, Đại sứ Phạm Quang Vinh đã có các cuộc gặp với Đô đốc, Tư lệnh PACOM Harry Harris, Đô đốc, Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương Scott Swift và Thiếu tướng, Phó Tổng Tư lệnh Lục quân Thái Bình Dương Charles Flynn. Đại sứ đánh giá cao sự phát triển quan hệ chung giữa hai nước, trong đó có hợp tác về quốc phòng-an ninh. Đại sứ mong muốn hai bên tiếp tục triển khai hiệu quả Bản ghi nhớ về thúc đẩy quan hệ hợp tác quốc phòng (2011) và Tuyên bố Tầm nhìn chung về quan hệ quốc phòng (2015), đặc biệt là kết quả chuyến thăm vừa qua của Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch tháng 8-2017, tiếp tục thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực như trao đổi đoàn các cấp, đào tạo, tham vấn đối thoại, an ninh hàng hải, cứu hộ, cứu nạn và các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, cũng như tiếp tục hợp tác chặt chẽ trong lĩnh vực giải quyết hậu quả chiến tranh, tẩy độc dioxin, rà phá bom mìn, tìm kiếm hài cốt quân nhân mất tích trong chiến tranh.

Đô đốc Harry Harris và các tướng lĩnh đều đánh giá cao hợp tác quốc phòng giữa hai nước đã có những bước phát triển tích cực và kết quả chuyến thăm Hoa Kỳ của Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam; nhất trí đánh giá chuyến thăm sắp tới của Tổng thống Donald Trump sẽ phát triển hơn nữa quan hệ giữa hai nước cũng như của Hoa Kỳ với khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Hoa Kỳ mong muốn tăng cường hợp tác với các nước trong khu vực, trong đó có ASEAN, vì hòa bình, hợp tác và phát triển, bảo đảm an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không, giải quyết hòa bình các tranh chấp, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS).

Trong chuyến thăm, Đại sứ Phạm Quang Vinh cũng tới thăm tàu Cảnh sát biển 8020 đang neo đậu tại Hawaii và thủy thủ đoàn của tàu, chúc các thủy thủ có đợt tập huấn thành công, thực sự làm chủ con tàu, góp phần vào việc tăng cường năng lực thực thi pháp luật trên biển của Cảnh sát biển Việt Nam. Đây là chiếc tàu tuần tra được Hoa Kỳ bàn giao cho Cảnh sát biển Việt Nam tháng 5 vừa qua./.