Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X ban hành Nghị quyết số 22-NQ/TƯ “Về nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên”. Đây là nghị quyết quan trọng tiếp tục thực hiện phương châm “xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt” để Đảng ta ngang tầm với đòi hỏi của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, hội nhập kinh tế quốc tế. Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên chính là xây dựng Đảng từ gốc, và tập trung đúng vào vị trí trọng yếu trong hệ thống tổ chức đảng. Cần nhận thức sâu sắc 5 nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu mà Nghị quyết Trung ương 6, khóa X đã nêu để nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên trong thời gian tới:

1- Tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng có trí tuệ, phẩm chất đạo đức cách mạng, có ý thức tổ chức kỷ luật, thực sự tiền phong gương mẫu, đủ năng lực hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Tổ chức cơ sở đảng và đảng viên hàng ngày, hàng giờ trực tiếp đối mặt với những khó khăn, phức tạp của cuộc sống đặt ra, với tư cách người lãnh đạo, đòi hỏi họ phải có đủ năng lực, phẩm chất để giải quyết, thực hành trước làm gương, thể hiện đạo đức sống mẫu mực để nhân dân học tập…nhất là ở những thời điển có tính bước ngoặt. Đó chính là sức hấp dẫn đầu tiên để quần chúng nhân dân tin theo Đảng. “Một tấm gương sống” và “đảng viên đi trước” đang là đòi hỏi và cũng là thử thách đối với Đảng ta hơn lúc nào hết.

Để sớm xây dựng cho được các tổ chức cơ sở đảng, đội ngũ cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, trí tuệ, phẩm chất đạo đức cách mạng, ý thức tổ chức kỷ luật, thực sự tiền phong gương mẫu, đủ năng lực hoàn thành nhiệm vụ được giao, giải pháp đầu tiên là phải tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là đảng viên cơ sở. Ở đây cần nhấn mạnh hai vấn đề: Một là cán bộ, đảng viên cơ sở phải là người am tường, thông suốt những vấn đề chính trị của đất nước mà Đảng đã xác đinh, lựa chọn và đang tổ chức để toàn dân thực hành. Hai là, từ nhận thức đúng, hành động đúng của mình, cán bộ, đảng viên, tổ chức cơ sở đảng phải có trách nhiệm đầu tiên biến thành nhận thức đúng và hành động có hiệu quả cao nhất trong toàn xã hội. Phạm vi, hiệu quả tuyên truyền giác ngộ và tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng ngoài xã hội tới đâu cũng tuỳ thuộc vào chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng cơ sở. Vấn đề đặt ra hiện nay là phải chọn đúng, trúng những vấn đề đặt ra từ thực tiễn cuộc sống (cả cái mới chưa có lời giải thoả đáng) thông tin, giáo dục cập nhật để cán bộ, đảng viên cùng nhận thức, cùng có trách nhiệm giải quyết.

Do vậy, các cấp uỷ phải quan tâm làm tốt công tác chính trị tư tưởng, chủ động dự báo tình hình để kịp thời trang bị những thông tin có định hướng của Đảng cho cán bộ, đảng viên. Dân chủ hoá thông tin và chất lượng thông tin mà các cấp uỷ cung cấp cho đảng viên chính là cơ sở khoa học của niềm tin, đồng thời cũng là căn cứ để cán bộ, đảng viên nhận thức và hành động đúng.

2- Hoàn thiện mô hình tổ chức của các loại hình tổ chức cơ sở đảng theo hướng gắn tổ chức cơ sở đảng với lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị và lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội; chăm lo kết nạp đảng viên, nhất là ở những địa bàn, đơn vị chưa có tổ chức đảng, chưa có đảng viên.

Công tác xây dựng Đảng đồng hành với quá trình hoạt động của Đảng. Khi nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của ta phát triển, hội nhập ngày càng sâu vào nền kinh tế thế giới thì các tổ chức kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội…trong và ngoài nước khác nhau xuất hiện ngày một nhiều, càng đặt ra cho công tác xây dựng Đảng nhiều vấn đề phải tiếp tục nghiên cứu, xử lý để xây dựng hoàn thiện mô hình tổ chức của các loại hình tổ chức cơ sở đảng, có cơ chế hoạt động, phương thức lãnh đạo, tổ chức bộ máy đảng …ngày một phù hợp hơn; vai trò lãnh đạo của Đảng ngày càng thiết thực, hiệu quả hơn.

Những bất cập về tổ chức, những lúng túng về vai trò, vị trí của tổ chức đảng và đảng viên trong một số môi trường hoạt động mới hiện nay nảy sinh nhiều cản trở tới vai trò lãnh đạo, làm suy giảm uy tín, thậm chí gây nên những phản cảm về sự tồn tại của tổ chức cơ sở đảng và đảng viên ở đây.

Đối với Đảng ta hiện nay, việc hoàn thiện mô hình tổ chức cơ sở đảng là tiếp tục kiện toàn, sắp xếp tổ chức cơ sở đảng cho đồng bộ, thống nhất với các tổ chức của hệ thống chính trị ở cơ sở. Ở đâu có dân, ở đó đảng phải thể hiện vai trò lãnh đạo, ở đâu có tổ chức xã hội, ở đó phải có tổ chức đảng hoạt động với phương thức lãnh đạo thích hợp nhất. Việc xây dựng những mô hình tổ chức cơ sở đảng thích hợp cho từng loại hình cơ sở đang là đòi hỏi vừa cấp bách, vừa lâu dài của công tác xây dựng đảng. Cấp bách là vì thực tế nhiều nơi có quy mô xã hội rộng lớn nhưng chưa có tổ chức cơ sở đảng, thậm chí chưa có đảng viên; những nơi hình thành được tổ chức cơ sở đảng nhưng do tổ chức không phù hợp, hoặc chất lượng thấp nên không phát huy được vai trò, vì thế, mặt trái của sở hữu tư nhân chi phối làm nảy sinh nhiều vấn đề xã hội bức xúc cần phải được giải quyết. Lâu dài vì đây là những loại hình cơ sở mới với tính chất phức tạp của nó nên không dễ gì một sớm, một chiều có thể đưa ra một mô hình tổ chức đảng, một cơ chế hoạt động, lãnh đạo thích hợp.

Đối với xã, phường, thị trấn thì cơ sở đảng ổn định tổ chức như hiện nay.

Đối với những đảng bộ cơ sở trong cơ quan, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước hoạt động trên địa bàn nhiều tỉnh, thành phố, tổ chức đảng và các đoàn thể quần chúng trực thuộc nhiều cấp trên khác nhau, nay sắp xếp lại trên tinh thần bảo đảm sự lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, công tác cán bộ và lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội.

Đối với tổ chức cơ sở đảng trong các tập đoàn kinh tế, tổng công ty lớn hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con và các tổng công ty hạng đặc biệt có nhiệm vụ chính trị thống nhất, có cùng ngành nghề và sản phẩm chính, gắn bó và chi phối lẫn nhau từng bước thành lập tổ chức đảng tập đoàn, toàn tổng công ty; và cũng có một số mô hình đặc thù. Nhất thiết phải gắn công tác xây dựng đảng với lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh, công tác cán bộ, công tác lãnh đạo các tổ chức đoàn thể của doanh nghiệp

Đối với các địa phương có nhiều khu công nghiệp tập trung thì thành lập đảng bộ cơ sở trực thuộc cấp uỷ cấp trên trực tiếp phù hợp.

Các doanh nghiệp tư nhân, doanh nhiệp có vốn đầu tư nước ngoài căn cứ vào số lượng đảng viên mà hình thành tổ chức cơ sở đảng phù hợp.

Những nơi chưa có tổ chức đảng, chưa có đảng viên thì cấp uỷ cấp trên trực tiếp của cơ sở phân công cấp uỷ viên và các ban ngành, đoàn thể phụ trách từng đơn vị để chỉ đạo công tác kết nạp đảng viên, xây dựng tổ chức đảng và các tổ chức chính trị - xã hội.

Những đảng viên làm việc ổn định trong các doanh nghiệp phải chuyển sinh hoạt đảng về nơi làm việc hoặc tổ chức đảng phù hợp.

3- Thực hiện mạnh mẽ chủ trương trẻ hoá, tiêu chuẩn hoá, thể chế hoá và từng bước nhất thể hoá chức danh cán bộ; tạo bước chuyển có tính đột phá về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở.

Xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở với những nội dung trên là trực tiếp xây dựng tổ chức cơ sở đảng ngang tầm thể hiện trên các phương diện xây dựng nguồn bổ sung cho đảng, xây dựng uy tín của Đảng thông qua đội ngũ cán bộ cơ sở, chứng tỏ vai trò, khả năng lãnh đạo của Đảng ở cơ sở ….

Để trẻ hoá và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở, Nghị quyết của Hội nghị Trung ương 6, khoá X chủ trương đưa sinh viên tốt nghiệp đại học, cao đẳng về công tác ở xã, phường, thị trấn, doanh nghiệp với cơ chế và chính sách thu hút thích hợp, nhằm nâng cao chất lượng cán bộ cơ sở. Những cán bộ chưa chuẩn hoá nhưng chưa đủ điều kiện nghỉ chế độ sẽ có cơ chế giải quyết thoả đáng cho từng đối tượng cụ thể. Các địa phương có đông đồng bào dân tộc thiểu số nên lưu ý hai hướng, một là phối hợp với các quân khu lựa chọn thanh niên dân tộc thiểu số đã hoàn thành nghĩa vụ quân sự đưa đi đào tạo để sử dụng; hai là phát huy hơn nữa năng lực các trường dân tộc nội trú, trường thiếu sinh quân, lấy đây là cơ sở chính cung cấp nguồn tại chỗ để đào tạo cán bộ cho mình.

Về chế độ chính sách đối với cán bộ cơ sở, sớm có cơ chế, chính sách đồng bộ theo hướng: Một số chức danh chuyên trách ở xã phường sẽ là công chức nhà nước, do vậy, số cán bộ đang đảm nhiệm những chức danh này nếu đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định của Chính phủ thì được xem xét để tạo sự liên thông trong đội ngũ cán bộ, công chức ở các cấp; những chức danh không đủ điều kiện, tiêu chuẩn để trở thành công chức nhà nước thì vẫn hưởng theo chế độ hiện hành, khi giữ chức vụ do bầu cử thì hưởng phụ cấp trách nhiệm và thực hiện chế độ bảo hiểm, khi thôi đảm nhiệm chức vụ thì thôi hưởng phụ cấp và đóng bảo hiểm tự nguyện. Cán bộ không chuyên trách thực hiện khoán kinh phí hoạt động và đóng bảo hiểm tự nguyện. Chính phủ sẽ quy định khung số lượng và khung mức phụ cấp để các địa phương thực hiện phù hợp với tình hình cụ thể. Đối với cấp uỷ viên các cấp sẽ thực hiện chế độ phụ cấp trách nhiệm như đối với đại biểu hội đồng nhân dân cùng cấp; có chế độ phụ cấp thu hút đối vối cán bộ công tác ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo, vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số. Hằng năm, dành một số biên chế dự phòng để các địa phương thực hiện việc đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển và tăng cường cán bộ cho cơ sở. Kinh phí để thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ xã, phường, thị trấn do Chính phủ quy định phù hợp với Luật Ngân sách nhà nước.

Việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức căn cứ vào chức danh, tập trung tăng cường kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ và kinh nghiệm xử lý tình huống cụ thể ở cơ sở. Hằng năm, trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện, quận hoặc trường chính trị tỉnh, thành phố phải bồi dưỡng cập nhật và nâng cao kiến thức cho đội ngũ cấp uỷ viên và cán bộ chuyên trách này.

Để thực hiện thống nhất trong toàn Đảng, sẽ bổ sung, sửa đổi: một số quy định về chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở đảng nhằm xác định rõ hơn vai trò lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị và công tác cán bộ của tổ chức đảng cơ sở; các quy định, hướng dẫn để đánh giá đúng chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên; ban hành, hướng dẫn đảng viên làm kinh tế tư nhân; việc kết nạp chủ doanh nghiệp tư nhân vào Đảng; xử lý đối với đảng viên có liên quan đến yếu tố nước ngoài…

Đối với cơ sở thực hiện thí điểm một số chủ trương: nhất thể hoá hai chức danh cán bộ chủ chốt; đại hội đảng bộ cơ sở bầu cấp uỷ, ban thường vụ, bí thư và phó bí thư. Có thể linh hoạt hơn chủ trương chủ tịch hội đồng nhân dân, uỷ ban nhân dân không giữ một chức vụ quá hai nhiệm kỳ đối với những nơi thực sự khó khăn về cán bộ.

Các cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp thực hiện thống nhất chủ trương thủ trưởng hoặc một đồng chí lãnh đạo của cơ quan, đơn vị trực tiếp làm bí thư cấp uỷ. Các doanh nghiệp nhà nước chủ tịch hội đồng quản trị hoặc tổng giám đốc (giám đốc) đồng thời là bí thư cấp uỷ. Các công ty cổ phần có vốn nhà nước, cấp uỷ và lãnh đạo cấp trên của doanh nghiệp chọn những cán bộ, đảng viên đủ nhân cách và điều kiện đại diện phần vốn Nhà nước tham gia cấp uỷ và hội đồng quản trị công ty.

Đối với các đơn vị cơ sở thuộc Công an thì thủ trưởng đơn vị đồng thời làm bí thư, đồng chí lãnh đạo cấp phó làm phó bí thư và phụ trách công tác xây dựng lực lượng. Ngoài ra, tiếp tục nghiên cứu để thực hiện một số chế độ khác ở một số đơn vị cơ động chiến đấu, học viện, nhà trường thuộc Bộ Công an.

Những nhiệm vụ và giải pháp để trẻ hoá, tiêu chuẩn hoá, thể chế hoá và từng bước nhất thể hoá chức danh cán bộ cơ sở mà Hội nghị Trung ương 6, khoá X đề ra là kết quả tìm tòi, khảo nghiệm công tác xây dựng Đảng qua hơn 20 năm đổi mới, với mục tiêu duy nhất là xây dựng Đảng ta ngang tầm đòi hỏi của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá nước nhà, xứng đáng với niềm tin yêu và lòng mong đợi của nhân dân.

4- Nâng cao chất lượng, đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức hoạt động của các loại hình tổ chức cơ sở đảng theo hướng vừa mở rộng dân chủ, vừa tăng cường kỷ cương, kỷ luật; khắc phục tính hình thức, đơn điệu trong sinh hoạt, bảo đảm tính lãnh đạo, tính giáo dục, tính chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng.

Để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, Hội nghị Trung ương 6, khoá X đã nêu rõ nhiệm vụ trong thời gian tới phải bảo đảm tính lãnh đạo, tính giáo dục, tính chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng. Đây là 3 chức năng, nhiệm vụ cơ bản đòi hỏi Đảng, mà trực tiếp là tổ chức cơ sở đảng và mỗi đảng viên phải đảm bảo.

Nếu Đảng không lãnh đạo thì mục tiêu cao cả là xây dựng một xã hội tốt đẹp của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân mà Đảng và nhân dân ta đồng thuận lựa chọn, đã và đang cùng quyết tâm tổ chức thực hiện sẽ không bao giờ trở thành hiện thực. Do vậy, dù ở bất kỳ vị trí nào trong kết cấu của xã hội, với ý thức trách nhiệm trước nhân dân, đảng viên và tổ chức cơ sở đảng phải linh hoạt lồng ghép sự lãnh đạo của đảng vào mục tiêu xã hội của sự phát triển đơn vị.

Tính giáo dục: tổ chức cơ sở đảng là cơ sở giáo dục đầu tiên trong hệ thống tổ chức đảng đối với hai đối tượng, một là cán bộ, đảng viên, hai là quần chúng nhân dân. Mọi hoạt động của tổ chức cơ sở đảng phải chứng tỏ tính “nhà trường” của mình trong xã hội. Mỗi đảng viên, tổ chức cơ sở đảng và rộng ra là toàn Đảng phải nhận rõ trách nhiệm trước Đảng về công tác tuyên truyền, giác ngộ đối với quần chúng thuộc đơn vị mình. Với các kênh khác nhau, bất luận trong công việc gì và hoàn cảnh nào, đảng viên và mọi tổ chức đảng, nhất là tổ chức cơ sở đảng phải linh hoạt, khéo léo trong công tác tuyên truyền, thuyết phục, giác ngộ ý thức và trách nhiệm cách mạng cho quần chúng. Tổ chức cơ sở đảng và đảng viên phải chịu trách nhiệm về chất lượng quần chúng thuộc đơn vị mình. Giáo dục để nâng cao tầm của quần chúng đáp ứng yêu cầu cao của sự nghiệp cách mạng hiện nay là đòi hỏi khách quan.

Tính chiến đấu: của tổ chức cơ sở đảng đây là nơi diễn ra những hoạt động trực tiếp: quản lý đảng viên, cán bộ; triển khai công tác; tổ chức quần chúng tham gia mọi hành động cách mạng… nên cũng trực tiếp đối mặt với cái sai, cái xấu, cái lạc hậu… Tình trạng nhiều tổ chức cơ sở đảng bàng quan trước những vi phạm của cán bộ, đảng viên như thời gian qua là biểu hiện suy giảm, thậm chí tê liệt, mất sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng.

Nghị quyết Trung ương 6, khóa X đã đưa ra hệ thống giải pháp đồng bộ nâng cao chất lượng, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của các loại hình tổ chức cơ sở đảng theo hướng vừa mở rộng dân chủ, vừa tăng cường kỷ cương, kỷ luật.

5- Tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, quản lý đảng viên; dựa vào dân để xây dựng đảng.

Hiên nay, Đảng ta có hơn 3,2 triệu đảng viên sinh hoạt trong hơn 52.000 tổ chức cơ sở đảng, với hệ thống tổ chức chặt chẽ từ trên xuống. Điều lệ Đảng là bộ luật của Đảng, mọi đảng viên và tổ chức đảng phải có bổn phận chấp hành tuyệt đối. Đảng có trách nhiệm lãnh đạo xã hội cho nên phải có công tác chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, quản lý đảng viên. Trong điều kiện Đảng lãnh đạo xã hội phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có hai vấn đề đặt ra, một là đòi hỏi của xã hội đối với công tác lãnh đạo là rất lớn, rất phức tạp, mỗi cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng phải có bản lĩnh chính trị và trình độ trí tuệ ngang tầm, hai là phải thường xuyên rèn luyện phẩm chất đạo đức không bị sa ngã trước những cám dỗ về lợi ích vật chất và địa vị…Muốn làm được như vậy, trong hệ thống tổ chức của Đảng đòi hỏi phải tăng cường hơn nữa công tác chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, quản lý đảng viên. Trước hết cấp uỷ cấp trên phải được phân công phụ trách cơ sở để đảm bảo tốt hai việc, thứ nhất là hiểu rõ, nắm chắc cơ sở, thứ hai là làm đầu mối liên lạc giữa cấp uỷ cấp dưới, giữa cơ sở với cấp uỷ cấp trên, kịp thời chỉ đạo, giải quyết những vấn đề phát sinh ở cơ sở. Công tác tiếp xúc với đảng viên, quần chúng cơ sở phải được các cấp uỷ viên phụ trách tiến hành thường xuyên, kịp thời nhất là trước những yêu cầu, vướng mắc của địa bàn, của nhân dân để có giải pháp thích hợp. Tránh tình trạng vụ việc tồn đọng ngày một nhiều, lâu ngày sẽ kiện tụng vượt cấp, hình thành những “điểm nóng” không đáng có. Văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên phải có nội dung: ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ để dễ thực hiện, dễ kiểm tra, dễ quy trách nhiệm. Công tác kiểm tra, đánh giá, tổng kết những chỉ đạo của cấp trên phải được tiến hành đều kỳ để kịp thời uốn nắn, điều chỉnh cho hợp lý.

Đồng thời với việc hoàn thiện hệ thống văn bản làm cơ chế đối với công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, các tổ chức cơ sở đảng phải thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 5, khoá X về tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng. Xử lý nghiêm đảng viên vi phạm theo quy định của Bộ Chính trị về những điều đảng viên không được làm. Đồng thời tăng cường phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị, xã hội trong việc vận động nhân dân giám sát cán bộ địa bàn dân cư. Tổ chức tốt việc lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do Hội đồng nhân dân cấp xã bầu ra. Các chi bộ phải phân công công tác cho đảng viên, bảo đảm mọi đảng viên đều được phân công công tác. Hằng năm tổ chức cơ sở đảng phải đăng ký phấn đấu thực hiện nhiệm vụ với cấp uỷ cấp trên. Tiếp tục đổi mới nội dung và phương pháp đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên.

Thực hiện tốt 5 nhiệm vụ và giải pháp nêu trên là thiết thực xây dựng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên ngang tầm với sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay./.