Tuyên bố của Chủ tịch Hội nghị Tham vấn Không chính thức các Bộ trưởng Ngoại giao Cấp cao Đông Á (EAS)

TCCSĐT - Ngày 21-7-2010, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Mỹ Đình, Hà Nội đã diễn ra Hội nghị Tham vấn không chính thức giữa bộ trưởng ngoại giao các nước tham gia Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS). Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Gia Khiêm đã tham dự và chủ trì hội nghị. Kết thúc Hội nghị, Chủ tịch Hội nghị Tham vấn Không chính thức các Bộ trưởng Ngoại giao Cấp cao Đông Á (EAS) đã ra Tuyên bố chung. TCCSĐT trân trọng giới thiệu toàn văn Tuyên bố trên.

Hà Nội, Việt Nam, 21-07-2010

1. Hội nghị Tham vấn không chính thức của các Bộ trưởng Ngoại giao EAS đã được tổ chức ngày 21-7-2010 tại Việt Nam. Hội nghị Tham vấn do Ngài Tiến sĩ Phạm Gia Khiêm, Phó Thủ tướng – Bộ trưởng Ngoại giao nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam chủ trì.

2. Các Bộ trưởng hài lòng với những thành tựu đạt được trong khuôn khổ hợp tác EAS, đặc biệt trong năm lĩnh vực ưu tiên, cụ thể là: tài chính, năng lượng, giáo dục, phòng chống cúm gia cầm và kiểm soát thảm họa. Nhân dịp kỷ niệm EAS lần thứ 5, các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy hơn nữa tiến trình EAS thông qua việc kiểm điểm lại những kết quả đã đạt được, nhấn mạnh các nguyên tắc cơ bản của EAS và đề ra phương hướng tương lai cho EAS. Theo đó, các Bộ trưởng nhất trí khuyến nghị rằng Hội nghị EAS lần thứ 5 sẽ đưa ra một tuyên bố vào tháng 10-2010.
3. Các Bộ trưởng ghi nhận các sáng kiến đang được triển khai nhằm thúc đẩy hội nhập khu vực ở quy mô rộng lớn hơn qua việc xem xét các khuyến nghị từ các nghiên cứu về Khu vực Mậu dịch Tự do Đông Á (EAFTA) và Đối tác Kinh tế Toàn diện Đông Á (CEPEA). Các Bộ trưởng ghi nhận Cuộc họp không chính thức các Bộ trưởng Tài chính EAS (FMM) tại Tát-xken vào ngày 2 tháng 5 năm 2010 và ghi nhận ý kiến của một số thành viên về khả năng tổ chức các Cuộc họp của Bộ trưởng trong tương lai. Các bộ trưởng hoan nghênh kết quả Hội thảo lần thứ hai của EAS về Tài chính Thương mại được tổ chức ngày 13 đến 14-5-2010 tại Xít-ni, Ốt-xtrây-li-a và nhất trí với đề xuất của Ôt-xtrây-li-a về chương trình tăng cường năng lực ngành tài chính lần thứ hai tập trung vào cấu trúc và tái cấu trúc các thị trường tài chính, giai đoạn một của chương trình được triển khai tại Viên-Chăn từ ngày 29 tháng 6 đến 2 tháng 7. Các Bộ trưởng ghi nhận các nỗ lực đang được triển khai của ASEAN và đánh giá cao việc ASEAN tham vấn chặt chẽ với các đối tác đối thoại liên quan về việc này.

4. Các Bộ trưởng hoan nghênh những đóng góp hiệu quả của Viện Nghiên cứu Kinh tế ASEAN và Đông Á (ERIA) trong việc tăng cường hội nhập kinh tế khu vực, thu hẹp khoảng cách về phát triển và thúc đẩy kết nối cho cả các nước ASEAN và EAS.

5. Các Bộ trưởng nhất trí hợp tác về an ninh năng lượng sâu rộng hơn trong khu vực. Các Bộ trưởng đánh giá cao những nỗ lực của Nhóm Đặc trách Hợp tác Năng lượng EAS (ECTF) trong việc xử lý các rào cản thị trường và xúc tiến thương mại và đầu tư năng lượng một cách minh bạch hơn. Các Bộ trưởng cho rằng các nước tham dự EAS cũng có thể cân nhắc, trong số các biện pháp khác nhau, đối thoại và trao đổi thông tin giữa các nhà sản xuất năng lượng và người tiêu dùng trong các nước EAS, khuyến khích khu vực tư nhân tham gia phát triển các nguồn năng lượng mới và tái tạo được như thủy điện và nhiên liệu sinh học để giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hoá thạch.

6. Các Bộ trưởng tái khẳng định tầm quan trọng của giáo dục với tư cách là một trong những phương tiện chủ yếu nhất thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực, thu hẹp khoảng cách phát triển, tăng cường khả năng cạnh tranh của khu vực. Các Bộ trưởng ghi nhận đề xuất tổ chức một Hội nghị Bộ trưởng Giáo dục EAS vào 2011. Các Bộ trưởng hoan nghênh Hội thảo Khu vực lần thứ nhất của Nhóm Đặc trách Hợp tác Giáo dục về Hợp tác Giáo dục trong các nước EAS vì Tính cạnh tranh của Khu vực và Xây dựng Cộng đồng ngày 10 đến 12-5-2010 tại Ban thư ký ASEAN và hoan nghênh Hội thảo lần 2 dự kiến tổ chức ngày 27 và 28-9-2010 tại Thái Lan và Diễn đàn về Hợp tác Giáo dục Đại học sẽ được tổ chức vào tháng 10 năm 2010 tại Côn Minh, Trung Quốc, sẽ kiến nghị các dự án cụ thể và các hoạt động về hợp tác giáo dục EAS. Các Bộ trưởng bày tỏ sự ủng hộ đối với việc thành lập trường Đại học Nalanda với tư cách là một thể chế quốc tế tự quản, phi tôn giáo, phi lợi nhuận, và phi nhà nước. Các Bộ trưởng ghi nhận kết quả của Chương trình Đào tạo Đặc biệt về EAS của Hàn Quốc dành cho các Sinh viên Đại học tổ chức từ ngày 30 tháng 5 đến 6 tháng 6 tại Xơ-un. Các Bộ trưởng hoan nghênh đề xuất thiết lập thêm các trung tâm giáo dục chất lượng cao tại các nước thành viên EAS để tăng thêm khả năng tiếp cận giáo dục có chất lượng trong khu vực. Các Bộ trưởng hoan nghênh các tiến triển trong việc triển khai Mạng lưới trao đổi Sinh viên và Thanh niên Nhật Bản-Đông Á đã thu hút được 20000 thanh niên trong 3 năm và sáng kiến của Trung Quốc cung cấp 2000 học bổng chính phủ và 200 học bổng MPA cho các nước đang phát triển. Các Bộ trưởng nhất trí về tầm quan trọng của việc xây dựng “Khu vực Khoa học và Đổi mới” nhằm mục đích nâng cao năng lực nghiên cứu phát triển và xử lý các vấn đề chung trong khu vực, với tư cách là một tầm nhìn và ước vọng dài hạn.

7. Các Bộ trưởng tái khẳng định các cam kết chung nhằm tăng cường phối hợp trong cuộc chiến chống Cúm A (H1N1) và các dịch bệnh khác, bao gồm việc chia sẻ thông tin, thành lập thêm các kho dự trữ các trang bị y tế thiết yếu trong khu vực và giúp đỡ lẫn nhau mua dược phẩm và các loại vắc xin phòng chống cúm, dịch bệnh với giá rẻ hơn.

8. Các Bộ trưởng tái khẳng định biến đổi khí hậu là một trong những lĩnh vực chính yếu được EAS quan tâm, lĩnh vực này yêu cầu phải có các hoạt động phối hợp khẩn cấp ở tầm quốc gia, khu vực và quốc tế. Các Bộ trưởng ghi nhận và đánh giá cao Tuyên bố của các Nhà lãnh đạo ASEAN về Hợp tác Ứng phó với Biến đổi Khí hậu tại Hội nghị Thượng đỉnh các nước ASEAN lần thứ 16 và chia sẻ quan điểm rằng cần nỗ lực hoạt động hướng tới một kết quả tích cực tại COP-16/CMP-6 (tháng 11-2010, tại Mê-hi-cô). Các Bộ trưởng hoan nghênh việc tổ chức Hội nghị Bộ trưởng Môi trường EAS lần 2 vào tháng 10-2010 tại Bru-nây Đa-rút-xa-lam và Hội thảo Đông Á lần hai về Xây dựng Năng lực Thích ứng với Thay đổi Khí hậu vào Tháng Ba năm 2010 tại Bắc Kinh và ủng hộ việc thực hiện kết quả Hội nghị Bộ trưởng Môi trường EAS lần 1 vào tháng 10-2008 về đề nghị thành lập Trung tâm Giáo dục Môi trường Đông Á tại Việt Nam. Các Bộ trưởng nhất trí sẽ trao đổi sâu hơn về sáng kiến tổ chức một Diễn đàn Đông Á về Biến đổi Khí hậu theo đề xuất của Việt Nam.

9. Các Bộ trưởng nhắc lại sự cần thiết phải tăng cường hợp tác quản lý thảm họa và đánh giá cao các nỗ lực của Ốt-xtrây-li-a trong việc xây dựng bảy đề xuất về Sáng kiến Ứng phó Thảm họa của EAS. Các Bộ trưởng nhất trí rằng Ốt-xtrây-li-a sẽ phát triển tiếp các đề xuất này và đóng góp cho Kế hoạch Hành động của Hiệp định ASEAN về Quản lý thiên tai và Ứng phó với tình trạng khẩn cấp (AADMER). Các Bộ trưởng hoan nghênh Hội thảo Quốc tế về Huy động Cơ chế Xã hội trong trong Xử lý Thảm họa và Xây dựng các Bộ Luật và Quy định về Năng lượng. Các Bộ trưởng trông đợi Trung tâm Điều phối Cứu trợ Nhân đạo ASEAN (AHA) chính thức đi vào hoạt động tại Gia-cac-ta và đánh giá cao sự ủng hộ của các nước tham gia EAS.

10. Với nhận thức rằng khủng bố và mối quan hệ của nó với các tổ chức tội phạm xuyên quốc gia là một phần trong tổng thể phức tạp các thách thức an ninh mới, các Bộ trưởng nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường hơn nữa các nỗ lực nhằm xử lý khẩn cấp các vấn đề này một cách toàn diện và tại tất cả các diễn đàn. Các Bộ trưởng nhấn mạnh vai trò hàng đầu của Liên hợp quốc trong cuộc chiến chống khủng bố.

11. Các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy hợp tác về an ninh hàng hải. Theo đó, các Bộ trưởng hoan nghênh việc thành lập Diễn đàn Hàng hải ASEAN (AMF), diễn đàn sẽ đóng góp cho sự phát triển một cách tiếp cận toàn diện của khu vực về an ninh hàng hải. Các Bộ trưởng ghi nhận rằng Hội nghị thứ nhất Diễn đàn Hàng hải ASEAN sẽ được tổ chức vào ngày 28 và 29-7-2010 tại Xu-ra-ba-i-a, In-đô-nê-xi-a.

12. Các Bộ trưởng hoan nghênh Liên bang Nga và Hoa Kỳ bày tỏ quan tâm tham gia Cấp cao Đông Á (EAS) và ủng hộ quyết định của ASEAN về vấn đề này. Theo đó, các Bộ trưởng ghi nhận rằng các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN sẽ khuyến nghị lên các Nhà Lãnh đạo ASEAN tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 17 tháng 10 năm 2010 tại Hà Nội chính thức đưa ra quyết định mời Liên bang Nga và Hoa Kỳ tham gia EAS thông qua những cách thức và vào thời điểm phù hợp. Các Bộ trưởng nhấn mạnh những cách thức này cần được dựa trên cơ sở thúc đẩy chương trình nghị sự và các ưu tiên hiện có của EAS. Về việc này, các Bộ trưởng khẳng định lại vai trò trung tâm của ASEAN cũng như các nguyên tắc và mục tiêu đã được xác định của EAS là một diễn đàn của các Nhà Lãnh đạo.

13. Các Bộ trưởng đã trao đổi sâu rộng và hiệu quả về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm. Trong bối cảnh phục hồi kinh tế toàn cầu không đồng đều và tiềm ẩn rủi ro, các Bộ trưởng cho rằng các nước tham gia EAS có thể đóng vai trò quan trọng trong các nỗ lực của khu vực nhằm phục hồi ổn định tài chính và tạo ra tăng trưởng và phát triển kinh tế bền vững, và tăng cường hơn nữa hợp tác tài chính khu vực. Các Bộ trưởng hài lòng ghi nhận Tuyên bố của các nhà Lãnh đạo ASEAN về Phục hồi và Phát triển Bền vững tại Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 16 tại Hà Nội, tháng 4-2010. Các Bộ trưởng hoan nghênh Hàn Quốc giữ chức chủ tịch tại Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Xơ-un tháng 11 năm nay. Thừa nhận vai trò trung tâm của ASEAN trong khu vực và các đóng góp mang tính xây dựng của nó, các Bộ trưởng bày tỏ sự ủng hộ Chủ tịch ASEAN tham gia Hội nghị Thượng đỉnh G20 đã nêu trên, và sự tiếp tục tham gia một cách thường xuyên của Chủ tịch ASEAN vào các Hội nghị Thượng đỉnh G20 trong tương lai.

14. Các Bộ trưởng cũng hoan nghênh kết quả tích cực của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) khu vực Đông Á 2010 (6 và 7-6-2010, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam), với trọng tâm là các biện pháp tăng cường vai trò lãnh đạo của Châu Á, đặc biệt trong cấu trúc tài chính toàn cầu và thương mại quốc tế và kết nối khu vực.

15. Các Bộ trưởng ghi nhận với sự quan tâm sáng kiến của ASEAN trong việc phát triển Kế hoạch Chính về Kết nối ASEAN. Về việc này, các Bộ trưởng cũng ghi nhận việc triển khai “Sáng kiến Phát triển hướng tới Gấp đôi Quy mô Kinh tế Châu Á” của Nhật. Các Bộ trưởng bày tỏ hy vọng rằng sự hợp tác của ERIA với ADB và Ban thư ký ASEAN sẽ hoàn thiện dự thảo “Kế hoạch Phát triển Toàn diện Châu Á” và đệ trình báo cáo tại EAS lần thứ 5.

16. Các Bộ trưởng hết sức quan ngại về vụ chìm tàu Cheo-nan của Hàn Quốc ngày 26 tháng 3 năm 2010, dẫn đến sự tổn thất về người. Các Bộ trưởng bày to sự cảm thông và chia buồn sâu sắc đến nhân dân và Chính phủ Hàn Quốc và hoan nghênh sự kiềm chế của Hàn Quốc. Về việc này, các Bộ trưởng bày tỏ sự ủng hộ đối với Tuyên bố Chủ tịch của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc ngày 9 tháng 7 năm 2010, trong đó nêu sự lên án của Hội đồng đối với vụ tấn công dẫn đến việc tàu Cheo-nan bị chìm.

17. Các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình và ổn định trên bán đảo Triều Tiên và trong khu vực, và kêu gọi các bên liên quan giải quyết tất cả các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình. Các Bộ trưởng bày tỏ sự ủng hộ đối với việc phi hạt nhân hóa hoàn toàn và có kiểm chứng bán đảo Triều Tiên và khuyến khích các bên nối lại Đàm phán Sáu bên trong thời gian phù hợp. Các Bộ trưởng cũng nhấn mạnh cần thực hiện đầy đủ các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Các Bộ trưởng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xử lý vấn đề quan ngại nhân đạo của cộng đồng quốc tế.

18. Các Bộ trưởng được Mi-an-ma thông báo về tiến triển đạt được trong việc chuẩn bị cho bầu cử ở Mi-an-ma trong năm 2010 dẫn tới sự thành lập của một chính phủ hợp hiến. Các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa giải dân tộc ở Mi-an-ma và việc tổ chức bầu cử tự do, công bằng với sự tham gia của tất cả các đảng phái, qua đó đóng góp cho ổn định và phát triển của Mi-an-ma.

19. Các Bộ trưởng chờ đón cuộc họp tiếp theo tại In-đô-nê-xi-a vào năm 2011./.