Khánh Hòa gắn kết với các tỉnh nam trung bộ và Tây Nguyên đẩy mạnh phát triển kinh tế biển

TCCS - Khánh Hòa là một tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ, có nhiều lợi thế về phát triển kinh tế biển với bờ biển dài khoảng 385 km từ Đại Lãnh tới cuối vịnh Cam Ranh, có nhiều vịnh nước sâu, cảng biển quan trọng nằm gần đường hàng hải quốc tế như Vân Phong, Nha Trang và Cam Ranh... Khánh Hòa còn có vị trí đặc biệt quan trọng, là cửa ngõ ra biển đối với Nam Tây Nguyên, tạo điều kiện thuận lợi cho tỉnh gắn kết với các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên phát triển mạnh kinh tế biển nói riêng, kinh tế - xã hội trên địa bàn nói chung.

Nhận thức tầm quan trọng và lợi thế của địa phương về phát triển kinh tế biển, thời gian qua Khánh Hòa đã xây dựng và triển khai thực hiện nhiều nghị quyết, chương trình và dự án về phát triển kinh tế biển. Đặc biệt, giữa tháng 4-2007, Tỉnh ủy xây dựng và ban hành Chương trình hành động triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020 trên địa bàn với mục tiêu: Xây dựng và phát triển toàn diện các lĩnh vực kinh tế, xã hội, khoa học - công nghệ, bảo vệ môi trường biển, tăng cường củng cố quốc phòng an ninh. Phấn đấu đến năm 2020 đưa Khánh Hòa trở thành tỉnh mạnh về kinh tế biển, bảo đảm vững chắc chủ quyền quốc gia trên biển, đảo, góp phần quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng đất nước giàu mạnh.

Quán triệt và thực hiện tinh thần đó, những năm qua, Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh đã tập trung nhiều nguồn lực khai thác và phát huy hiệu quả những tiềm năng, lợi thế để phát triển kinh tế biển, nhất là các lĩnh vực dịch vụ hàng hải, du lịch biển, đảo với cơ cấu ngành, nghề phong phú, hiện đại. Tỉnh chú trọng rà soát, bổ sung quy hoạch xây dựng hệ thống cảng biển, các cơ sở đóng tàu, hệ thống vận tải biển; phát triển kinh tế hải sản tạo ra tốc độ phát triển nhanh, bền vững, hiệu quả cao. Kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với bảo đảm quốc phòng - an ninh và bảo vệ môi trường; tăng cường hợp tác quốc tế để vừa phát triển kinh tế, vừa góp phần bảo vệ chủ quyền quốc gia. Phát triển kinh tế trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa trên địa bàn thuộc chủ quyền và quyền tài phán của nước ta, đồng thời từng bước khai thác tài nguyên biển ở hải phận quốc tế. Xây dựng các trung tâm kinh tế, khu kinh tế, khu công nghiệp, khu chế xuất lớn ở vùng duyên hải gắn với các hoạt động kinh tế biển để làm động lực quan trọng đối với sự nghiệp phát triển đất nước. Kết hợp chặt chẽ giữa phát triển vùng biển, hải đảo với phát triển vùng nội địa...

Không chỉ phát huy nội lực, những năm qua, Khánh Hòa còn chú trọng gắn kết với các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên cùng phát triển kinh tế biển. Trong đó, Khánh Hòa đặc biệt chú trọng đầu tư các dự án phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội kết nối với các địa phương lân cận vừa thể hiện được vai trò là trung tâm trong khu vực, vừa góp phần tạo nên diện mạo mới về kết cấu hạ tầng cho địa phương. Cụ thể:

- Khánh Hòa đã cùng với các tỉnh Phú Yên, Ninh Thuận ký kết hợp tác, tạo nên một quy hoạch tiểu vùng kinh tế, tận dụng các lợi thế của nhau và hỗ trợ nhau cùng phát triển.

- Tuyến đường Nha Trang - Đà Lạt đang được đầu tư xây dựng, sau khi hoàn chỉnh sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc gắn kết phát triển kinh tế - xã hội giữa tỉnh Khánh Hòa với khu vực Tây Nguyên (chủ yếu là tỉnh Lâm Đồng và Đắk Nông), rút ngắn khoảng cách giao thông giữa 2 trung tâm du lịch Đà Lạt - Nha Trang còn 130 km, nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế - xã hội của vùng. Tuyến đường này còn có ý nghĩa quan trọng về quốc phòng, an ninh trong tình hình hiện nay.

- Hệ thống đường giao thông ven biển của tỉnh về cơ bản đã được hình thành và kết nối từ Bắc xuống Nam, trong đó tỉnh đầu tư xây dựng và đưa vào sử dụng đường Phạm Văn Đồng nối thành phố Nha Trang với quốc lộ 1A và đại lộ Nguyễn Tất Thành nối thành phố Nha Trang với huyện Cam Lâm và thành phố Cam Ranh. Các trục đường ven biển được kết nối gần hoàn chỉnh giữa thị xã Ninh Hòa và Vạn Ninh.

- Dự án hầm đường bộ qua đèo Cả đang được khởi động sẽ tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội của Khánh Hòa và Phú Yên; thu hẹp khoảng cách giao lưu phát triển giữa hai tỉnh. Đây là một trong những nội dung thực hiện Quy hoạch xây dựng vùng Duyên hải Nam Trung Bộ đến năm 2025 theo Quyết định số 1086/QĐ-TTg ngày 12-8-2008 của Thủ tướng Chính phủ.

- Kết cấu hạ tầng khu kinh tế Vân Phong, một trong những khu kinh tế trọng điểm quốc gia, đã và đang được tập trung đầu tư với định hướng trở thành khu kinh tế tổng hợp. Trong đó, cảng trung chuyển container quốc tế giữ vai trò chủ đạo, kết hợp phát triển kinh tế tổng hợp đa ngành, đa lĩnh vực với trọng tâm phát triển công nghiệp, du lịch, dịch vụ, nuôi trồng hải sản. Hiện nay, khu kinh tế đang thu hút nhiều dự án với tổng vốn đầu tư lớn và có tính khả thi cao, như: Trung tâm Điện lực Vân Phong có tổng vốn đầu tư 3,8 tỉ USD, Tổ hợp lọc hóa dầu 4,8 tỉ USD, dự kiến giai đoạn I của 2 dự án này sẽ đi vào hoạt động vào năm 2014; kho xăng dầu ngoại quan với sức chứa 1 triệu khối/năm, cơ bản đã hoàn thành giai đoạn I và sẽ đi vào hoạt động từ đầu quý II-2011; khu căn cứ dịch vụ hậu cần dầu khí với vốn đầu tư khoảng 1,2 tỉ USD, dự kiến giai đoạn I sẽ hoạt động vào đầu năm 2013. Có thể nói, việc đầu tư phát triển khu kinh tế Vân Phong có vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế biển của tỉnh cũng như của khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.

- Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh được hình thành và đi vào hoạt động, tạo cơ hội thuận lợi cho việc thu hút trực tiếp du khách quốc tế không chỉ đến với Khánh Hòa mà cho cả Ninh Thuận và các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, tạo mối liên kết hợp tác phát triển trong lĩnh vực du lịch. Ngoài ra, Cảng hàng hóa Ba Ngòi đang được đầu tư nâng cấp để đón tàu có trọng tải lớn, không chỉ phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên mà còn góp phần bổ sung năng lực vận tải biển cho cả nước.

Với những nỗ lực đó, kinh tế biển nói riêng, kinh tế - xã hội các tỉnh trong khu vực nói chung phát triển khá. Riêng tốc độ tăng trưởng kinh tế của địa phương đạt tương đối cao và ổn định trong nhiều năm. Khánh Hòa là một trong số ít tỉnh, thành có số thu ngân sách lớn nhất cả nước, đóng góp đáng kể cho ngân sách trung ương và đang từng bước trở thành trung tâm kinh tế của khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Đặc biệt trong giai đoạn 2006 - 2010, mặc dù chịu ảnh hưởng lớn do suy giảm của nền kinh tế thế giới, nhưng tổng sản phẩm nội địa (GDP) của Khánh Hòa tăng trưởng bình quân hằng năm đạt 10,8%, cao hơn mức tăng bình quân của cả nước; GDP bình quân đầu người năm 2010 đạt 1.480 USD; tổng vốn đầu tư toàn xã hội trong 5 năm qua đạt trên 47.000 tỉ đồng; cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướng dịch vụ - công nghiệp - nông nghiệp. Năm 2010, thu ngân sách của tỉnh đạt trên 8.000 tỉ đồng, tăng gấp 2 lần so với năm 2005.

Những nỗ lực của Khánh Hòa và các tỉnh lân cận trong phát triển kinh tế biển thời gian qua là rất lớn. Nhưng nếu so với yêu cầu của Nghị quyết số 39-NQ/TW, ngày 16-8-2004 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm an ninh - quốc phòng vùng miền Trung đến năm 2010 và Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020, thì kết quả đạt được vẫn còn rất nhiều hạn chế, hiệu quả thu được chưa cao. Và, nguyên nhân chính là do thiếu vốn để đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng thiết yếu.

Phát huy những kết quả đạt được, những năm tới, bên cạnh huy động tối đa nội lực, Khánh Hòa tiếp tục gắn kết chặt chẽ hơn nữa với các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây nguyên cùng khai thác tiềm năng, lợi thế kinh tế biển, đảo trên địa bàn một cách đồng bộ, hiệu quả và bền vững. Phấn đấu đến năm 2020 kinh tế biển và ven biển chiếm 55% - 60% GDP toàn tỉnh; tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu của kinh tế biển chiếm 65% - 70% toàn tỉnh; giải quyết tốt các vấn đề xã hội, cải thiện một bước đáng kể đời sống nhân dân vùng biển và ven biển nói riêng, nhân dân cả tỉnh nói chung. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đó, bên cạnh sự nỗ lực, quyết tâm cao của Khánh Hòa và các tỉnh trong khu vực, đề nghị Trung ương giải quyết một số vấn đề sau:

1 - Nghiên cứu, cho lập dự án xây dựng đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Nha Trang, để Khánh Hòa phát huy tối đa chức năng trung tâm du lịch lớn của cả nước. Trước mắt cho nâng cấp, mở rộng đoạn đường Phan Rang - Cam Ranh để tỉnh Ninh Thuận khai thác có hiệu quả cảng Ba Ngòi và cảng hàng không quốc tế Cam Ranh.

2 - Khu kinh tế Vân Phong với hạt nhân là cảng trung chuyển container quốc tế không chỉ tác động to lớn đến phát triển kinh tế - xã hội riêng của Khánh Hòa, mà còn quyết định đến sự phát triển chung của đất nước, nhất là đối với khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Do đó, Trung ương cần tăng cường bố trí vốn đầu tư mạnh cho khu kinh tế Vân Phong; đầu tư xây dựng tuyến đường sắt kết nối khu kinh tế Vân Phong với Tây Nguyên, qua địa bàn tỉnh Phú Yên vì đây là khu vực có địa hình thuận lợi cho việc xây dựng đường sắt, làm cơ sở định hướng lâu dài phát triển hệ thống trục đường sắt Đông - Tây nối với Nam Lào và Thái Lan.

3 - Thủ tướng Chính phủ, Bộ Quốc phòng đã có chủ trương phát triển quân cảng Cam Ranh thành khu dịch vụ tổng hợp phục vụ hải quân các nước. Đề nghị Chính phủ sớm triển khai đầu tư xây dựng phát triển vịnh Cam Ranh làm dịch vụ quốc phòng nhằm phát huy hiệu quả vị trí thuận lợi của vịnh Cam Ranh và các vùng phụ cận trong việc thu hút đầu tư và phát triển các dịch vụ cảng biển. Nhanh chóng nâng cấp kết cấu hạ tầng cảng hàng không quốc tế Cam Ranh để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, bảo đảm vững chắc kết hợp kinh tế với quốc phòng - an ninh.

4 - Tuyến quốc lộ 26 đã được đầu tư xây dựng từ lâu, nối tỉnh Khánh Hòa và các tỉnh Tây Nguyên có vai trò quan trọng trong liên kết phát triển giữa các tỉnh khu vực đồng bằng với các tỉnh miền núi. Tuy nhiên, hiện nay tuyến đường này đã xuống cấp, nhỏ hẹp không đáp ứng nhu cầu vận chuyển, giao thông giữa các tỉnh, làm hạn chế hiệu quả kinh tế - xã hội của khu vực. Vì vậy đề nghị Chính phủ quan tâm đầu tư nâng cấp, mở rộng quốc lộ 26 để ngày càng phát huy vai trò của tuyến đường này đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh - quốc phòng của vùng. Tiếp tục đẩy mạnh đầu tư xây dựng hoàn chỉnh tuyến đường Nha Trang - Đà Lạt.

5 - Đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng ở một số đảo trên địa bàn tỉnh nhằm phục vụ định hướng phát triển du lịch của khu vực để vừa phát triển kinh tế biển đảo, vừa bảo đảm an ninh quốc phòng trong khu vực theo định hướng Quy hoạch phát triển kinh tế đảo Việt Nam đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 568/QĐ-TTg ngày 28-4-2010.

6 - Quan tâm hơn nữa đến an ninh năng lượng khu vực miền Trung, hạn chế tình trạng cắt điện nặng nề như thời gian qua. Bên cạnh quy hoạch điện hạt nhân tại Ninh Thuận, nên có chính sách ưu đãi đầu tư phong điện và điện mặt trời tại đây và tại tỉnh Khánh Hòa. Rà soát quy hoạch thủy điện khu vực miền Trung, không cho phép triển khai các dự án thủy điện công suất nhỏ nhưng phá rừng diện tích lớn, để lại nhiều hậu quả khôn lường./.