Tập trung nhiều nguồn lực để giảm nghèo

Trong giai đoạn 2006 - 2010, nội dung cơ bản của Chương trình mục tiêu giảm nghèo được tỉnh xác định là: Tập trung đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, phát triển sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, phát triển ngành nghề, tạo ra nhiều việc làm mới cho người lao động ở nông thôn và thực hiện tốt các chính sách đối với hộ nghèo, người nghèo. Để triển khai thực hiện tốt chủ trương này, tất cả các Huyện ủy, Thành ủy và UBND các huyện, thành phố trong tỉnh đều xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện và phân công cấp ủy chỉ đạo, đảng viên trực tiếp giúp đỡ hộ nghèo. Chương trình giảm nghèo đã được thực hiện thông qua nhiều phong trào thiết thực của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. 

Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh với phong trào “Phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế gia đình” đã thành lập hơn 1.300 tổ hùn vốn, tổ tiết kiệm, tín dụng; đã giúp đỡ 6.537 phụ nữ có nguồn vốn sản xuất, kinh doanh để thoát nghèo. Hội Nông dân vận động “Quỹ hỗ trợ nông dân” với các hình thức hỗ trợ vốn, cây con giống, vật tư nông nghiệp, kỹ thuật canh tác, giúp 2.557 hội viên thoát nghèo. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh giúp đỡ đoàn viên nghèo thông qua các phong trào “Thanh niên lập nghiệp”, “Thanh niên sản xuất giỏi”, đưa thanh niên tình nguyện về các xã đặc biệt khó khăn giúp địa phương phát triển sản xuất, giúp hộ thanh niên nghèo, phối hợp mở các lớp chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật sản xuất cho đoàn viên thanh niên… Hội Cựu chiến binh có phong trào “Giúp người bạn chiến đấu làm nhà ở”, “Góp vốn giúp hội viên nghèo” với số tiền góp được gần 4,66 tỷ đồng. Liên đoàn Lao động tỉnh vận động cán bộ, công chức, viên chức xây dựng “Quỹ mái ấm công đoàn” để lo chỗ ở khang trang hơn cho đoàn viên nghèo và giúp 1.263 đoàn viên vay vốn xây dựng, sửa chữa nhà ở. 

Các cơ quan, đơn vị trong toàn tỉnh đã vận động cán bộ, công nhân viên đóng góp vào “Quỹ Vì người nghèo” và “Quỹ An sinh xã hội”, hỗ trợ cấp thẻ bảo hiểm y tế, khám và điều trị bệnh cho các hộ nghèo. Các lực lượng vũ trang trong tỉnh, các cơ quan, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất… cũng có nhiều hoạt động giúp đỡ hộ nghèo nơi đơn vị đang hoạt động như: tham gia xây dựng giao thông nông thôn, xây nhà tình nghĩa, nhà tình thương, nhà đồng đội, thu nhận lao động nghèo tại địa phương vào làm việc… 

Song song với việc huy động nhiều nguồn lực trong toàn xã hội để thực hiện Chương trình mục tiêu giảm nghèo, thời gian qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt các chính sách, dự án giảm nghèo. Trong số này, các dự án đã được triển khai có hiệu quả là “Tín dụng cho hộ nghèo vay vốn sản xuất”; “Xây dựng cơ sở hạ tầng cho các xã nghèo”; “Hướng dẫn người nghèo cách làm ăn, khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư”; “Xây dựng các mô hình giảm nghèo”, “Nâng cao năng lực cán bộ làm công tác giảm nghèo và truyền thông”, “Dạy nghề và giới thiệu việc làm cho lao động là hộ nghèo”, “Trợ giúp pháp lý cho người nghèo”, “Chính sách hỗ trợ người nghèo về nhà ở”, “Chính sách hỗ trợ người nghèo về y tế, giáo dục”, “ Chính sách bảo trợ xã hội”…

Trong hai năm 2010 và 2011, cấp uỷ, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể các cấp trong toàn tỉnh đã tích cực chỉ đạo, triển khai thực hiện khá tốt công tác vận động các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp, cán bộ, nhân dân, các tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh đóng góp Quỹ “Vì người nghèo và An sinh xã hội” với tổng số tiền là 147 tỷ đồng; đồng thời chú trọng phát huy tinh thần “Tương thân, tương ái”, “Lá lành đùm lá rách”, “Nhường cơm, sẻ áo” của các doanh nghiệp, cán bộ và nhân dân trong việc giúp đỡ, hỗ trợ cho người nghèo. Riêng 9 tháng đầu năm 2013, toàn tỉnh đã vận động đóng góp 14,4 tỷ đồng để xây dựng thêm 116 căn nhà tình thương, nhà đại đoàn kết tặng hộ nghèo. Các cơ quan, đơn vị, cán bộ, đảng viên trong toàn tỉnh nhận đỡ đầu 4.920 hộ nghèo thông qua các phương thức như: giúp vốn và phương tiện sản xuất (3.925 hộ nghèo với số tiền 5,5 tỷ đồng), mua và cấp gần 149.000 thẻ bảo hiểm y tế; hỗ trợ xây dựng 80 căn nhà cho các hộ chính sách, hộ nghèo; hỗ trợ giải quyết việc làm cho 17.250 lao động… Đến nay, tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh còn 11%, giảm 1,44% so với cuối năm 2012.

Cán bộ càng phát huy tinh thần trách nhiệm tỷ lệ hộ nghèo càng giảm

Việc thực hiện Chương trình mục tiêu giảm nghèo ở Bạc Liêu thời gian qua đạt được những kết quả khả quan là do:

- Cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở đều quán triệt, thống nhất cao quan điểm chỉ đạo của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh về giảm nghèo bền vững; phối hợp và tập trung được nhiều nguồn lực thực hiện Chương trình mục tiêu giảm nghèo. Trong quá trình chỉ đạo thực hiện, thường xuyên kiểm tra, uốn nắn những hạn chế, kịp thời giải quyết những vướng mắc, tạo điều kiện cho cơ sở hoàn thành tốt các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra.

- Các cấp, các ngành từ tỉnh đến cơ sở đều có nghị quyết, chương trình hành động và chỉ tiêu phấn đấu phát triển kinh tế gắn với thực hiện các vấn đề xã hội, trong đó có công tác giảm nghèo. Có phân công cấp ủy và cán bộ, đảng viên trực tiếp chỉ đạo, phụ trách từng xã, từng địa bàn khóm ấp; động viên mọi tầng lớp nhân dân tham gia thực hiện tốt các nhiệm vụ, mục tiêu giảm nghèo đã đề ra.

- Trong lãnh đạo, chỉ đạo có chọn điểm, khâu đột phá để giải quyết những vấn đề bức xúc; tập trung nguồn lực đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn, những công trình thiết thực phục vụ sản xuất, đời sống ở những vùng còn nhiều khó khăn; giúp cho nhiều hộ nghèo được hưởng lợi từ các công trình phúc lợi xã hội do Nhà nước đầu tư.

- Tạo mọi điều kiện cho hộ nghèo ở các địa phương được tiếp cận với các chính sách ưu đãi của Nhà nước, các dịch vụ hỗ trợ giảm bớt khó khăn, từ đó có thêm cơ hội việc làm, từng bước cải thiện cuộc sống, vươn lên thoát nghèo. Việc thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu giảm nghèo ở nhiều địa phương giúp nhiều hộ nghèo chuyển biến nhận thức, chí thú làm ăn, góp phần rất quan trọng cho việc giảm nghèo bền vững. 

- Việc vận động Quỹ “Vì người nghèo và An sinh xã hội” được xác định là một nhiệm vụ trọng tâm trong thực hiện công tác an sinh xã hội, công tác giảm nghèo của tỉnh và được cấp ủy đảng, chính quyền thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, đôn đốc thực hiện. Nhờ đó, động viên được cán bộ, đảng viên, các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh tích cực tham gia đóng góp để giúp đỡ người nghèo.

Tuy vậy, việc thực hiện Chương trình mục tiêu giảm nghèo ở Bạc Liêu thời gian qua vẫn còn một số mặt hạn chế. Đó là:

Tỷ lệ hộ nghèo ở thành phố, thị trấn giảm nhanh, nhiều hộ thoát nghèo khá bền vững. Trong khi đó, ở một số xã vùng sâu, vùng xa, tỷ lệ hộ nghèo giảm chậm, có nhiều hộ tuy thoát nghèo nhưng chưa thật sự bền vững, nguy cơ tái nghèo vẫn còn cao.

Một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa thật sâu sát với thực tế của đời sống và hoàn cảnh của hộ nghèo, chưa nắm chính xác số hộ nghèo mới phát sinh hoặc số hộ tái nghèo. Có nơi lúng túng về giải pháp giúp hộ nghèo làm ăn; có nơi Ban Chỉ đạo giảm nghèo chưa có kế hoạch thực hiện cụ thể; công tác vận động, huy động các nguồn lực chăm lo cho hộ nghèo còn hạn chế.

Việc triển khai thực hiện công tác vận động Quỹ “Vì người nghèo và An sinh xã hội” của một số địa phương có lúc còn chậm, chưa thường xuyên. Một số doanh nghiệp có đăng ký nhưng không nộp tiền vào quỹ, ảnh hưởng đến việc huy động nguồn lực tài chính để thực hiện công tác an sinh xã hội và công tác giảm nghèo.

Một số địa phương có hiện tượng chạy theo thành tích, phản ánh không đúng thực trạng, kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu giảm nghèo; vẫn còn tình trạng hộ nghèo chưa được tiếp cận đầy đủ các chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Một số hộ nghèo chưa có ý thức tự lực vươn lên thoát nghèo, còn trông chờ, ỷ lại vào sự giúp đỡ của Nhà nước; một số hộ chưa chí thú làm ăn, vướng vào các tệ nạn xã hội…

Bài học kinh nghiệm rút ra qua quá trình thực hiện Chương trình mục tiêu giảm nghèo ở Bạc Liêu thời gian qua là: 

- Nơi nào có sự quan tâm thường xuyên của các cấp ủy, chính quyền, có chương trình, kế hoạch và có sự phân công cán bộ thực hiện cụ thể; đội ngũ cán bộ, đảng viên có tinh thần trách nhiệm cao, tâm huyết thì Chương trình giảm nghèo sẽ đạt yêu cầu đề ra.

- Việc giáo dục ý thức vươn lên thoát nghèo, quan tâm đầu tư, hướng dẫn các mô hình, phương pháp làm ăn phù hợp là một trong những biện pháp quan trọng để giảm nghèo bền vững.

- Kịp thời động viên, khen thưởng, tuyên truyền, nhân rộng những gương tập thể, cá nhân tiêu biểu; đồng thời khắc phục nhanh những khó khăn, vướng mắc của cơ sở thì Chương trình mục tiêu giảm nghèo luôn đạt kết quả khả quan.

Phát huy sức mạnh tổng hợp để giảm nghèo bền vững

Trong giai đoạn 2011 - 2020, Tỉnh ủy Bạc Liêu xác định: “Giảm nghèo bền vững là một trọng tâm chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, nhằm cải thiện và từng bước nâng cao điều kiện sống của người nghèo; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện ở các vùng nghèo, thu hẹp khoảng cách chênh lệch giàu - nghèo giữa thành thị và nông thôn. Phương châm chung là: “Giảm nghèo bền vững và chống tái nghèo”; “Tăng cường giáo dục nâng cao ý thức vươn lên thoát nghèo và chống tư tưởng trông chờ, ỷ lại của các hộ nghèo, cận nghèo”.

Mục tiêu cụ thể của tỉnh từ nay đến năm 2015 là:

- Phấn đấu hằng năm giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 2,5-3%; giảm tỷ lệ hộ cận nghèo từ 1,5-2% trở lên.

- Thu nhập của hộ nghèo tăng khoảng 1,65 lần so với năm 2011.

- Phấn đấu đào tạo, tập huấn khuyến nông, khuyến ngư, chuyển giao kỹ thuật, phương thức làm ăn cho 120.000 lượt hộ dân.

- Bảo đảm tất cả người nghèo được cấp thẻ bảo hiểm y tế và được khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe theo Luật Bảo hiểm y tế, thực hiện tốt việc hỗ trợ mua thẻ bảo hiểm y tế cho người cận nghèo. 100% đối tượng bảo trợ xã hội được trợ cấp theo đúng quy định của Chính phủ.

- Bảo đảm người nghèo, con em hộ nghèo được miễn giảm học phí học nghề và những khoản đóng góp khác theo quy định của Nhà nước; phấn đấu giảm số con em hộ nghèo rơi vào tình trạng thất học ở tất cả các cấp học.

- Đào tạo nâng cao năng lực cho 3.000 lượt cán bộ các cấp tham gia công tác giảm nghèo ở các địa phương, trong đó có 95% là cán bộ cơ sở.

Để thực hiện thành công các mục tiêu này, Tỉnh ủy Bạc Liêu xác định cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Nâng cao nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, các ngành và người dân về thực hiện chương trình mục tiêu và kế hoạch giảm nghèo của tỉnh

Đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về chương trình giảm nghèo; hằng năm đưa các mục tiêu, chỉ tiêu giảm nghèo vào nghị quyết của cấp ủy, kế hoạch của chính quyền, xem đây là một nhiệm vụ trọng tâm phải chỉ đạo thực hiện; tăng cường động viên, thuyết phục các hộ nghèo, người nghèo nâng cao ý thức tự vươn lên tìm việc làm để có thu nhập và thoát nghèo bền vững; tiếp tục phát huy sự giúp đỡ từ các tổ chức xã hội tự nguyện của cộng đồng, của hộ nghèo và động viên cộng đồng hỗ trợ những hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn.

Huy động mọi nguồn lực trong xã hội chăm lo cho người nghèo

Các nguồn lực phục vụ cho Chương trình mục tiêu giảm nghèo (gồm: ngân sách Trung ương, ngân sách tỉnh, ngân sách huyện, thành phố, xã) phải được xem xét, cân đối, bổ sung hỗ trợ cho việc thực hiện chương trình, kế hoạch giảm nghèo theo từng năm.

Huy động từ các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp và cộng đồng thông qua phong trào đóng góp Quỹ “Vì người nghèo và An sinh xã hội”. Vận động sự tài trợ của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh, các tổ chức cá nhân nước ngoài là con em ở Bạc Liêu để góp phần xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ dân sinh cho các xã, huyện còn nhiều khó khăn.

Tạo điều kiện thuận lợi để tăng cường sự tham gia của các tổ chức, đoàn thể và cộng đồng trong việc thực hiện kế hoạch giảm nghèo, từ việc xác định đối tượng hộ nghèo đến việc lập kế hoạch, thực hiện các chính sách dự án, tổ chức giám sát và đánh giá việc thực hiện kế hoạch ở xã, phường, thị trấn, khóm, ấp, khu dân cư. 

Khuyến khích và có cơ chế ưu đãi, tạo điều kiện cho hộ thoát nghèo, xã thoát nghèo, các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất… dạy nghề và tạo việc làm cho người nghèo.

Thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các chính sách, dự án giảm nghèo 

Các chính sách, dự án cần tổ chức triển khai thực hiện tốt gồm: tín dụng ưu đãi cho hộ nghèo; hỗ trợ đất sản xuất, chuyển đổi ngành nghề; hỗ trợ về y tế cho hộ nghèo, cận nghèo; hỗ trợ về giáo dục; hỗ trợ về nhà ở, nước sinh hoạt; tăng cường tập huấn, hướng dẫn ứng dụng và chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất cho hộ nghèo; đào tạo, dạy nghề cho người nghèo, nhất là người nghèo ở nông thôn; xây dựng, phát triển và nhân rộng các mô hình giảm nghèo; tập trung phát triển hạ tầng thiết yếu (đường giao thông nông thôn, điện, nước sinh hoạt…) ở các xã đặc biệt khó khăn, các xã nghèo; đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác giảm nghèo ở các cấp, nhất là ở cơ sở; tăng cường các hoạt động truyền thông về giảm nghèo bền vững; đẩy mạnh hoạt động kiểm tra, giám sát bảo đảm cho quá trình thực hiện trung thực, khách quan, dân chủ và đạt hiệu quả cao.

Xây dựng và triển khai tốt kế hoạch thực hiện chương trình mục tiêu giảm nghèo và kế hoạch giảm nghèo giai đoạn 2012-2015

Căn cứ vào Chương trình mục tiêu giảm nghèo và kế hoạch giảm nghèo giai đoạn 2012 - 2015 của tỉnh, các ngành, các địa phương cần cụ thể hóa và tổ chức thực hiện thông qua các kế hoạch rõ ràng. Các cấp ủy đảng, chính quyền cần gắn kế hoạch giảm nghèo với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, giải quyết việc làm tại địa phương. 

Kiện toàn Ban chỉ đạo giảm nghèo các cấp bảo đảm cho các ban này hoạt động thực sự có hiệu quả, đồng thời tăng cường và phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị ở cơ sở chăm lo cho công tác giảm nghèo./.