Phát hiện lại “sân sau”

TCCSĐT - Trong chuyến công du khu vực Mỹ La-tinh lần thứ hai kể từ khi lên nắm quyền ở Mỹ, Tổng thống Mỹ Ba-răc Ô-ba-ma dành 5 ngày để thăm Bra-xin, Chi lê và Ê-cu-a-do. Tần số chuyến thăm của ông Ba-răc Ô-ba-ma ở khu vực này như thế có thể là thấp, nhưng mức độ thể hiện sự quan tâm tới khu vực này của ông Ba-răc Ô-ba-ma lại rõ nét hơn hẳn so với người tiền nhiệm. Thời đó, khu vực Mỹ La-tinh không được dành ưu tiên cao trong chính sách đối ngoại của Mỹ, cho dù vốn vẫn được coi là khu vực “sân sau truyền thống”. Ông Ba-răc Ô-ba-ma đã điều chỉnh ưu tiên chính sách cho khu vực, bằng hai chuyến thăm, nhưng hơn cả là bằng sự thể hiện cách tiếp cận mới của Mỹ trong quan hệ với các nước ở khu vực.

Quan hệ đối tác bình đẳng chứ không lệ thuộc và áp đặt, quan hệ với tất cả các nước trong khu vực chứ không chỉ tập trung vào có một vài đối tác có thể được xếp vào diện đồng minh của Mỹ về ý thức hệ - đó chính là thông điệp mà ông Ba-răc Ô-ba-ma muốn phát đi từ chuyến thăm này. “Ngày nay, Mỹ La-tinh quan trọng hơn bao giờ hết đối với Mỹ”, ông Ba-răc Ô-ba-ma đã phát biểu như vậy khi đến thăm Chi lê. Vì thế mà khu vực “sân sau” này được xem là đang được Mỹ phát hiện lại.

Ông Ba-răc Ô-ba-ma mời chào các nước trong khu vực thiết lập mối quan hệ đối tác với Mỹ giống như cái gọi là “Liên minh vì sự phát triển” mà Tổng thống Mỹ Giôn Ken-nơ-đi đã đưa ra mời chào các nước ở khu vực năm 1961. Có thể thấy lợi ích chiến lược của Mỹ nay vẫn chẳng khác gì: vẫn là vai trò và ảnh hưởng lấn át của Mỹ để chi phối mọi tiến trình và diễn biến về mọi phương diện ở khu vực sao cho phù hợp với lợi ích của Mỹ, không vượt ra ngoài sự kiểm soát của Mỹ. Từ tự do hoá mậu dịch đến chống khủng bố, từ ngăn chặn dòng nhập cư trái phép vào Mỹ đến chống buôn bán ma tuý, từ hạn chế sự trỗi dậy của lực lượng cánh tả đến ngăn cản sự hình thành của những tổ chức liên kết khu vực mới…, Mỹ không chỉ ý thức được về những thay đổi rất cơ bản trong cục diện tình hình, mà còn muốn khai thác ngay chính những thay đổi đó có lợi nhất cho Mỹ. Không phải ngẫu nhiên mà ông Ba-răc Ô-ba-ma có sự điều chỉnh ưu tiên chính sách ấy.

Các quốc gia trong khu vực đã trở nên tự tin và độc lập hơn trong quan hệ với Mỹ. Không ít đối tác bên ngoài đã và đang tiếp tục cạnh tranh quyết liệt với Mỹ giành ảnh hưởng và thị trường ở khu vực này. Không ít những khó khăn lâu nay và hiện tại đối với nước Mỹ chỉ có thể được giải quyết ổn thỏa lâu bền khi Mỹ hợp tác bình đẳng và cùng có lợi với các nước trong khu vực.

Chuyến thăm này của ông Ba-răc Ô-ba-ma ở khu vực Mỹ La-tinh có ý nghĩa chính trị quan trọng hơn những kết quả cụ thể. Những thông điệp chính sách của ông Ba-răc Ô-ba-ma được ghi nhận nhưng rõ ràng chưa đủ để xua tan hết mọi nghi ngại từ phía các đối tác trong khu vực bởi trong chuyến thăm này ông Ba-răc Ô-ba-ma chưa có được cái gì cụ thể hơn và vẫn lẩn tránh công nhận trách nhiệm về những gì mà sự can thiệp của Mỹ đã gây ra ở khu vực trong quá khứ như tất cả những người tiền nhiệm./.