V.Putin - Con người thay đổi nước Nga (phần V)
20:06, ngày 07-05-2012
TCCSĐT - Trong chương trình tranh
cử Tổng thống Nga hồi tháng 3 vừa qua, Thủ tướng V.Putin đã cho công bố 7
bài viết trình bày những nội dung cơ bản trong chiến lược xây dựng nước
Nga trong nhiệm kỳ tới của ông. Nhân sự kiện ông V.Putin tuyên thệ nhậm
chức Tổng thống Nga, Tạp chí Cộng sản lần lượt giới thiệu những nội
dung cơ bản trong 7 bài viết trên để bạn đọc tham khảo.
***
Bài 5: Tạo dựng công bằng, chính sách xã hội cho nước Nga
Nga là một quốc gia xã hội, có mức độ bảo đảm xã hội cao hơn so với những nước có năng suất lao động và thu nhập tương đương tính trên đầu người. Trong những năm gần đây, chi tiêu của hệ thống ngân sách cho lĩnh vực xã hội chiếm hơn một nửa tổng chi tiêu từ ngân sách. Chỉ tính trong 4 năm gần đây, khoản chi của Nga cho nhu cầu xã hội đã tăng 1,5 lần tính theo giá trị tuyệt đối, hoặc tăng từ 21% đến 27% GDP. Các bảo đảm xã hội không thay đổi ngay cả trong điều kiện khủng hoảng trong những năm 2008-2009. Tuy nhiên, công dân Nga vẫn chưa thoả mãn và sự không thoả mãn của họ là chính đáng.
Chính sách xã hội nhằm vào nhiều mục tiêu, nhiều khía cạnh. Đó là, giúp đỡ những người mà do nguyên nhân khách quan không thể có thu nhập đủ để nuôi sống mình. Đó là, bảo đảm tạo ra các động lực xã hội, tạo ra “sự khởi đầu bình đẳng” và khuyến khích từng con người trên cơ sở khả năng cũng như tài năng của họ. Hiệu quả chính sách xã hội được đo bằng ý kiến của người dân về một xã hội có công bằng hay không.
Chúng ta đã đạt được một số thành tựu đáng kể trong chính sách dân số, trong lĩnh vực bảo đảm chế độ hưu trí, khắc phục tình trạng nghèo đói, giáo dục, bảo hiểm y tế và văn hóa. Nhưng hiện nay, chúng ra cần phải nói tới những vấn đề chưa giải quyết được, về một số nhiệm vụ sẽ phải làm trong giai đoạn phát triển tiếp theo của nước Nga.
Một là, nhiều công dân Nga không thể sử dụng được những kiến thức nghề nghiệp của mình, không tìm được việc làm để có thu nhập xứng đáng, để phát triển và tạo dựng sự nghiệp. Hệ thống giáo dục còn có những hạn chế lớn.
Hai là, chúng ta không thể chấp nhận sự phân hóa thu nhập còn quá lớn. Hiện nay, trong số 8 công dân Nga thì có 1 người vẫn sống ở mức nghèo khổ.
Ba là, trong thập kỷ đầu thế kỷ XXI đã thay đổi căn bản quan niệm về định mức nhu cầu và khả năng của gia đình trung lưu ở Nga. Hiện nay, bộ phận cơ bản của dân chúng lại có nhu cầu khác với cách đây 10-20 năm, nhưng chính sách xã hội chưa kịp đáp ứng nhu cầu này. Người dân Nga hiện nay, trước hết là tầng lớp trung lưu, có trình độ văn hóa và có thu nhập cao vẫn chưa hài lòng với mức độ dịch vụ xã hội hiện có.
Bốn là, trong điều kiện dân số giảm đáng kể ở độ tuổi lao động và tăng số lượng người cao tuổi, một vấn đề cấp thiết hiện nay là nếu chúng ta muốn cải thiện tình hình thì không có cách nào khác ngoài việc nâng cao hiệu quả các khoản chi giành cho các mục đích xã hội.
Khía cạnh xã hội của nền kinh tế
Một là, người kỹ sư, nhà nông học, nhà kinh tế, nhà thiết kế tùy thuộc vào nghề nghiệp của mình không chỉ cần có khả năng làm việc theo chuyên ngành mà còn cần có điều kiện để phát triển nghề nghiệp. Đến cuối năm 2012, Chính phủ cùng với các tổ chức kinh doanh chuyên nghiệp sẽ kết hợp với các trường đại học lớn của Nhà nước thông qua Kế hoạch quốc gia phát triển nghề nghiệp và xây dựng cơ sở dữ liệu mở cho các thành viên thuộc các hiệp hội nghề nghiệp.
Hai là, ở bất kỳ quốc gia nào, người giáo viên và bác sĩ, nhà khoa học và người hoạt động văn hóa không chỉ là xương sống của "giai cấp sáng tạo". Họ còn là người tạo ra sự phát triển ổn định trong xã hội và là trụ cột tinh thần trong xã hội. Do đó, trong khi xem xét các biện pháp xã hội, chúng ta không thể bỏ qua điều quan trọng nhất là động lực của con người. Chỉ có thể bàn về tất cả những cải cách trong giáo dục và y tế khi bác sĩ, giáo viên, giáo sư trên cơ sở hoạt động theo chuyên ngành phải có thu nhập xứng đáng để không phải làm thêm ở bên ngoài. Nếu không thực hiện được điều kiện đó thì mọi nỗ lực nhằm thay đổi cơ chế kinh tế - tổ chức, nhằm đổi mới những lĩnh vực này sẽ không đem lại kết quả.
Bắt đầu từ ngày 1-9-2012, thu nhập lao động cho giáo viên các trường đại học sẽ được nâng lên ngang với thu nhập trung bình trong khu vực. Trong giai đoạn từ năm 2013-2018, thu nhập trung bình của giáo sư và giáo viên các trường đại học cũng được nâng lên gấp 2 và đạt mức 200% thu nhập trung bình trong toàn bộ nền kinh tế. Đồng thời, khoản thu nhập được tăng lên cần được áp dụng ngay cho những người đạt được kết quả khoa học và nhận được sự tôn trọng và uy tín của sinh viên và học sinh. Sau một vài năm, chúng ta sẽ tiếp tục nâng cao thu nhập cho giáo viên các trường cao đẳng và chuyên nghiệp, các nhà giáo, bác sĩ, nhân viên y tế, cộng tác viên khoa học của Viện Hàn lâm khoa học Nga và các trung tâm khoa học của Nhà nước, nhân viên của các cơ quan văn hóa. Ngoài ra, đối với bác sĩ và nhân viên khoa học, đến năm 2018 sẽ có thu nhập giống như giáo viên các trường đại học, nghĩa là tăng lên 200% so với mức thu nhập trung bình trong khu vực.
Ba là, một vấn đề không kém quan trọng là trình độ chuyên nghiệp và sự tự tin xã hội đối với công nhân vốn là lực lượng nòng cốt của bất kỳ nền kinh tế nào. Người công nhân hiện nay là người chịu trách nhiệm thực hiện những nhiệm vụ kỹ thuật phức tạp và luôn thay đổi. Trong điều kiện các xí nghiệp có khả năng cạnh tranh luôn đổi mới công nghệ thì trình độ chuyên nghiệp của công nhân, tầm nhìn và niềm tự hào nghề nghiệp, khả năng của họ sẽ trở thành yếu tố quyết định khả năng cạnh tranh. Thị trường lao động của công nhân có trình độ chuyên nghiệp cần phải thay đổi đáng kể, cần tạo dựng một tầng lớp “công nhân quý tộc” ở Nga và đến năm 2020, số công nhân này sẽ chiếm không ít hơn 1/3 công nhân chuyên nghiệp, nghĩa là khoảng 10 triệu người. Nếu tính tới gia đình của họ thì con số này sẽ lên đến 25 triệu.
Bốn là, chúng ta sẽ phải quan tâm đến những khả năng mà thị trường lao động đem lại cho công dân có tài năng và có nguyện vọng lao động nhưng lại không được xếp vào danh sách những người lao động. Họ là những người khuyết tật, hạn chế về sức khoẻ, những người đi xe lăn, những người khiếm thị, khiếm thính và nhiều loại khuyết tật khác. Trong những năm gần đây chúng ta đã đưa ra nhiều quyết định về giảm thuế cho những nhà tuyển dụng sử dụng lao động là người khuyết tật. Đến cuối năm 2012, Chính phủ cùng với các tổ chức xã hội có liên quan sẽ đánh giá lại hiệu quả của những quyết định này và nếu cần sẽ áp dụng các biện pháp bổ sung để cải thiện tình hình trong các lĩnh vực trên. Trong những năm tới, Nga sẽ xây dựng hệ thống giúp từng người tàn phế có khả năng và nguyện vọng học tập, lao động tìm được cơ hội để được học tập, huấn luyện nghề nghiệp nhằm tự nâng cao đời sống.
Năm là, hiện nay các doanh nhân trong xã hội Nga vẫn chưa cảm thấy tự tin. Đó là do hậu quả của những năm 1990, doanh nhân thường được xem như là “kẻ chiếm đoạt tài sản của Nhà nước” và vì vậy nhiều công nhân không tin vào doanh nhân, còn nhiều doanh nhân không tin vào xã hội và Nhà nước. Nhiều công dân Nga đôi khi vẫn coi các tài sản lớn của một số người là do chiếm đoạt phi pháp và nhìn nhận các doanh nhân lớn không phải là người sáng tạo chính tạo nên động lực cho sự phát triển của đất nước.
Trong doanh nghiệp Nga có không ít những con người muốn sống theo lối mới. Họ là chủ nhân của doanh nghiệp nhỏ và vừa, là những nhà quản lý, là những người hiện nay đang ở tầng thứ 3 của cấp độ quản lý. Đây là những người hiểu rất rõ mô hình quản lý hiện nay kém hiệu quả. Ở Nga, sự giãn cách về thu nhập giữa các tầng lớp trong xã hội tương đương với mức độ ở Mỹ, nhưng lớn hơn rất nhiều so với Tây Âu. Đối với một nền kinh tế thị trường phát triển thì sự phân hóa thu nhập ở mức độ nhất định là lẽ tự nhiên, tuy nhiên sự giãn cách như hiện nay được coi là không công bằng và là nguồn gốc tạo nên sự căng thẳng trong xã hội. Do đó, nhiệm vụ quan trọng nhất hiện giờ là giảm sự bất bình đẳng về vật chất thông qua chính sách xã hội theo địa chỉ rõ ràng hơn, hiệu quả hơn, trước hết là thông qua khả năng mỗi người tự có việc làm và thu nhập, bảo đảm cho bản thân mình mức độ thu nhập đáng kể.
Hưu trí và trợ cấp xã hội
Nhà nước trợ cấp và ưu đãi cho khoảng 60% gia đình Nga, nâng cao đáng kể lương hưu và hiện nay sẽ tiếp tục nâng lên nữa sao cho sự điều chỉnh đó không bị vô hiệu hóa do việc tăng giá hàng hóa tiêu dùng. Trước hết, cần chú ý đến vấn đề trợ cấp cho các gia đình có con. Nhà nước Nga đang áp dụng các biện pháp nhằm khuyến khích nguyện vọng của các gia đình sinh con thứ hai và những con tiếp theo. Chúng ta không thể chấp nhận tình trạng việc sinh con sẽ khiến gia đình phải rơi vào tình trạng nghèo khổ. Nhà nước sẽ khắc phục tình trạng này trong 3-4 năm tới. Tôi đề nghị ở những chủ thể liên bang nào, tỷ lệ tăng trưởng dân số thấp, cần áp dụng khoản trợ cấp đặc biệt cho các gia đình sinh từ con thứ 3 trở lên cho tới khi trẻ em được 3 tuổi, với mức trợ cấp tối thiểu cho trẻ vào khoảng 7.000 rúp hằng tháng.
Việc bảo đảm chế độ hưu trí là thành tựu lớn nhất và cũng là vấn đề lớn nhất hiện nay đối với Nga. Chúng ta đã chi tiêu trên 10% GDP cho chế độ hưu trí, chiếm 1/4 tổng ngân sách mở rộng của Chính phủ.
Lĩnh vực giáo dục và văn hóa
Hệ thống giáo dục Nga cần phải đáp ứng thách thức của thời đại mới. Nga sẽ không từ bỏ thành tựu chủ yếu là giáo dục toàn dân và trong số những nhiệm vụ có tầm quan trọng quốc gia hàng đầu, phải kể đến những nhiệm vụ sau đây:
Một là, trong 4 năm sắp tới cần phải khắc phục tình trạng các bậc cha mẹ xếp hàng gửi con vào nhà trẻ. Cần phải đưa các nhà giáo dục ở các nhà trẻ dân lập vào hệ thống hỗ trợ tài chính từ ngân sách địa phương.
Hai là, cần bảo đảm sự bình đẳng xã hội trong việc tiếp nhận giáo dục. Chúng ta đã quen với cách lựa chọn trẻ em vào các trường ưu tiên và do đó tạo ra sự cạnh tranh giữa các bậc cha mẹ ngay từ khi đưa con vào lớp 1. Vì vậy, trong nhiều thành phố lớn của chúng ta đã hình thành các trường phổ thông luôn có chất lượng và kết quả giáo dục thấp. Trường học không còn thực hiện chức năng là một động lực phát triển xã hội mà bắt đầu tạo ra sự phân hóa xã hội. Không được để trẻ em trở thành con tin cho vị thế xã hội hoặc văn hóa của gia đình mình.
Ba là, trong những thập kỷ gần đây, hệ thống giáo dục ngoại khóa cho trẻ em đã không còn tiềm năng. Một lĩnh vực xã hội hóa đáng kể như thể thao trẻ em đã bị biến dạng sâu sắc. Số lượng các trường thể thao tăng lên nhưng đôi khi lại chỉ định hướng cho trẻ em chuyển sang nền thể thao lớn. Điều này sẽ tạo ra sự chọn lọc trẻ em ngay từ khi còn ít tuổi. Cần phải phục hồi hệ thống giáo dục ngoại khóa từ lĩnh vực trách nhiệm của Nhà nước sang cấp độ khu vực, khi cần thiết thì hỗ trợ từ ngân sách liên bang.
Bốn là, cần đổi mới đáng kể phương pháp hoạt động của trường học mà hiện nay chúng ta phải công nhận là lạc hậu đáng kể. Theo truyền thống, ở Nga có các trường chuyên toán mạnh tại các trường đại học và Viện Hàn lâm khoa học. Chúng ta có thể đề ra nhiệm vụ sau 10 năm nữa làm thế nào để đưa nền giáo dục toán học phổ thông trở thành tốt nhất thế giới. Điều này sẽ đem lại cho đất nước khả năng cạnh tranh đáng kể.
Năm là, đã đến lúc phải lập lại trật tự trong chế độ cấp học bổng. Cần cấp học bổng cho những ai thực sự cần thiết, những ai mà thiếu học bổng không thể tiếp tục học tập và dĩ nhiên cần cấp học bổng cho những ai có kết quả học tập tốt và phải tăng học bổng lên khoảng 5.000 rúp mỗi tháng.
Sáu là, cần đổi mới kỳ thi quốc gia thống nhất cả về phương pháp luận cũng như tổ chức. Huy động các quan sát viên độc lập từ các tổ chức xã hội để giám sát quá trình thực hiện kỳ thi, chống lại mọi biểu hiện lạm dụng và làm sai kết quả, duy trì ưu việt rõ ràng của kỳ thi này và hạt nhân hợp lý của nó.
Bảy là, tăng chỉ tiêu số lượng sinh viên tiếp nhận vào các trường đại học, đồng thời có các biện pháp giành lại uy tín và chất lượng cao cho giáo dục đại học của Nga. Cần phải xây dựng hệ thống tuyển chọn sao cho những người thi tuyển theo chỉ tiêu ngân sách là những người đã có kết quả học tập tốt nhất theo các chuyên ngành đào tạo hoặc là những người đã từng giành được danh hiệu cao trong các kỳ thi Olympic.
Tám là, lập lại trật tự tối thiểu trong hệ thống giáo dục đại học. Hiện nay có rất nhiều các trường đại học, trong đó có cả các trường đại học quốc gia vi phạm quyền của sinh viên được đào tạo kiến thức chuyên nghiệp. Trong những năm 2012-2014, các trường đại học sẽ huy động các nhà khoa học của Viện Hàn lâm khoa học Nga và các chuyên gia quốc tế tham gia giảng dạy theo các chương trình giáo dục chuyên ngành kinh tế, luật pháp, quản lý và xã hội học.
Chín là, khôi phục uy tín và tính cấp thiết của hoạt động đào tạo theo các chuyên ngành ứng dụng, gắn kết chuyên ngành ứng dụng vào các công nghệ cụ thể theo yêu cầu thị trường. Tăng tỷ lệ khoa học ứng dụng và từ năm 2018, tỉ lệ các cử nhân khoa học ứng dụng phải chiếm ít nhất 30-40% số sinh viên tốt nghiệp các trường đại học.
Bên cạnh đó, đầu tư cho giáo dục sẽ là một ưu tiên có ý nghĩa then chốt trong chính sách của chúng ta. Bởi lẽ đây không chỉ đào tạo cán bộ cho ngành kinh tế mà còn là yếu tố quan trọng nhất để phát triển về mặt xã hội học, hình thành các giá trị liên kết chúng ta. Về phương diện này vai trò của giáo dục thường kết hợp với vai trò của văn hóa. Về phát triển văn hóa, cần chú ý một số biện pháp sau.
Một là, cần bảo đảm cho từng công dân có khả năng tiếp cận rộng rãi mà không bị hạn chế đối với các giá trị văn hóa của đất nước cũng như của thế giới. Nhà nước sẽ ủng hộ việc hình thành các thư viện điện tử công cộng, các hệ thống viện bảo tàng và nhà hát trên mạng Internet, sẽ tạo khả năng pháp lý để đưa các phim ảnh và các vở kịch nổi tiếng phục vụ miễn phí trên mạng Internet.
Hai là, hoạt động thực tiễn văn hóa cần phải đóng vai trò then chốt trong việc tổ chức phục vụ nhu cầu thưởng thức của người dân. Chúng ta sẽ phát triển hệ thống sáng tạo nghệ thuật quần chúng, bắt đầu từ trường phổ thông, ở đó cần có vai trò của nhà tổ chức hoạt động sáng tạo cho trẻ em như nhà đạo diễn, họa sĩ, biên đạo múa hoặc nhạc công. Điều quan trọng là làm thế nào để trẻ em trong các trường phổ thông có quyền và điều kiện để tiếp cận nền văn hóa quốc gia của dân tộc Nga.
Nhà nước đặc biệt chú ý đến hoạt động của viện bảo tàng, nhà hát, thư viện và câu lạc bộ sáng tạo ở các thành phố nhỏ. Hiện nay, ở những thành phố này đang thiếu vắng các hoạt động văn hóa. Bộ văn hóa sẽ cùng với các lãnh đạo khu vực xây dựng đề án chương trình quốc gia phát triển văn hóa trong các thành phố nhỏ sau khi thảo luận rộng rãi với giới tri thức, khắc phục tình trạng phần lớn các giá trị bảo tàng hiện nay đang nằm bất động trong các kho dự trữ chứ không phải tại các phòng trưng bày. Chúng ta phải tạo ra quỹ bảo tàng quốc gia di động để trình bày các tác phẩm nghệ thuật tại các thành phố nhỏ và vừa của Nga, tạo khả năng cho nhiều người có khả năng tiếp cận với nền văn hóa cấp cao.
Ba là, cung cấp tài chính cho các chương trình học bổng trên cơ sở các cuộc thi chọn cho các nhà hoạt động nghệ thuật, các tập thể hoạt động nghệ thuật, trong đó có cả các tổ chức thanh niên. Mời các nhà hoạt động nghệ thuật trẻ của các nước khác nhau, cấp học bổng cho họ và tạo điều kiện sáng tạo nghệ thuật và giao tiếp giữa các nhà hoạt động nghệ thuật trẻ tuổi.
Bốn là, truyền hình số sẽ tạo khả năng xây dựng các kênh chuyên ngành có ý nghĩa quốc gia. Vì vậy, chúng ta cần phải có những kênh truyền hình dành cho nhạc cổ điển, nhà hát, nghệ thuật, hội họa và kiến trúc, các kênh văn học và lịch sử. Tất nhiên, còn có một số kênh dành cho nhạc cổ điển của trẻ em đối với từng lứa tuổi cụ thể.
Chăm sóc con người
Trong năm 2011 Nga đã xây dựng cơ sở pháp lý hoàn toàn mới để phát triển hệ thống y tế. Với sự giúp đỡ của hệ thống này chúng ta sẽ phân cấp kinh phí một cách rõ ràng hơn và công bằng hơn cho hoạt động y tế mà ở đó bệnh nhân sẽ có nhiều khả năng hơn để lựa chọn bác sĩ và cơ sở điều trị. Chúng ta sẽ phải mất một số năm để xây dựng một hệ thống pháp lý nhằm thực hiện đầy đủ những khả năng này. Trong khi đó, chúng ta sẽ phải giải quyết nhiều vấn đề về y tế của Nhà nước.
Một là, tạo điều kiện cho các bệnh nhân được đáp ứng dịch vụ y tế có chất lượng. Trước hết, liên quan đến trình độ chuyên nghiệp của bác sĩ và y tá. Đồng thời với việc trả lương có tính cạnh tranh cho các thầy thuốc trong 4 năm tới, cần tiến hành đánh giá trình độ chuyên môn của bác sĩ, kết hợp với việc đổi mới các chương trình nâng cao trình độ chuyên nghiệp.
Hai là, chú ý mở rộng hình thức điều trị ngoại trú. Đây là hình thức thuận lợi hơn đối với bệnh nhân và tiết kiệm hơn đối với Nhà nước. Không phải ngẫu nhiên mà ở các nước phát triển kinh tế cao, tỉ phần điều trị ngoại trú trong thành phần trợ giúp y tế thường cao so với ở Nga.
Ba là, cần nâng cao trách nhiệm của mỗi người đối với tình hình sức khoẻ của bản thân mình. Hiện nay chúng ta có tới 80% số người không tập thể dục, thể thao và 65% số người thường xuyên sử dụng các loại nước uống có chất cồn cao hoặc hút thuốc lá. Có 60% số người chỉ đến cơ sở y tế để kiểm tra sức khỏe khi bị đau ốm.
Bốn là, tạo ra một lối sống lành mạnh để bảo vệ sức khoẻ, trước hết là ngăn ngừa bệnh tật. Chúng ta sẽ tạo điều kiện để tiến hành hoạt động thể dục, thể thao miễn phí ngay tại nơi cư trú của người dân, tại nơi làm việc và kiên quyết chống lại việc sử dụng chất ma túy và cần áp dụng các biện pháp nhằm giảm việc sử dụng chất có độ cồn cao và thuốc lá.
Nhà ở
Hiện nay các công dân Nga được bảo đảm nhà ở với mức độ tăng 40% so với từ thời Liên Xô, tính trung bình 22 m2 cho một đầu người. Tỉ lệ nhà ở công vụ giảm 4 lần nhưng nếu so với các nước châu Âu và so với Mỹ thì chúng ta chỉ mới đạt được kết quả khiêm tốn. Điều không thể tin được là giá nhà ở tại Nga lại tăng đến mức đột biến. Hiện nay, chúng ta có tới 1/4 số công dân có khả năng xây nhà hoặc mua nhà mới. Theo tính toán của các chuyên gia, nếu tiết kiệm tiền lương thì người lao động phải sau 2,5 năm mới có thể mua được một căn hộ 54m2 trong năm 1989, còn hiện nay phải cần 4,5 năm (trong điều kiện giá tương đối của phần lớn hàng hóa giảm đột biến và trở lên dễ tiếp cận hơn). Hiện nay chúng ta đang giúp đỡ các cựu chiến binh, các sĩ quan quân đội và các gia đình trẻ có được nhà ở. Chúng ta đang di chuyển người dân từ những khu nhà không có đủ điều kiện sinh sống đến nơi ở mới, sẽ dành thêm 30 tỉ rúp để chi cho việc xây dựng nhà ở đến cuối năm 2012.
Để tạo ra quỹ nhà ở, chúng ta sẽ giảm chi phí xây dựng thông qua việc giảm giá vật liệu xây dựng, chống tham nhũng trong hoạt động kinh doanh xây dựng. Chúng ta đang thực hiện chế độ thẩm định cạnh tranh các đề án xây dựng vì nhiều đề án hiện nay đang nằm chờ cấp thủ tục tới hàng năm. Những người xây dựng có thể trông cậy vào sự thẩm định không chỉ của Nhà nước mà cả của tư nhân. Chúng ta đang chuyển các thủ tục phê duyệt quá rườm rà và giám sát xây dựng sang các cơ quan chuyên trách cho phép người xây dựng có thể tiết kiệm được nhiều nguồn lực. Tổng cộng, chúng ta sẽ giảm giá nhà xây dựng hiện đại ít nhất 20%, trong một số khu vực sẽ giảm tới 30%.
Hai là, chúng ta sẽ đưa vào sử dụng nhiều khu vực đất đai để phục vụ hoạt động kinh tế trong quá trình mở rộng bán kính xây dựng các thành phố lớn, xây dựng mạng lưới kết cấu hạ tầng và giao thông địa phương. Điều này tôi đã đề cập đến trong bài báo nói về vấn đề kinh tế, hoặc là bằng cách tịch thu đất đai từ các cơ quan và ban, ngành của Nhà nước hiện đang ở tình trạng bỏ trống. Chúng ta không thể để tình trạng các khu vực không ai dùng đến. Đất đai cần phải được trao lại cho những ai xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở tiết kiệm và các công trình phục vụ xã hội miễn phí (đổi lại việc hạn chế giá bán đất). Chính phủ sẽ đề xuất các chương trình thích hợp trước mùa thu năm nay.
Ba là, giá thế chấp cần phải giảm xuống cùng với việc giảm lạm phát. Chúng ta cần phát triển cơ chế tích lũy để tiết kiệm, giống như cơ chế tiết kiệm xây dựng ở Đức. Chúng ta đã bắt đầu hàng loạt đề án xây dựng ở các khu vực trong lĩnh vực này và thời gian tới sẽ tiếp tục mở rộng. Cuối cùng, chúng ta sẽ mở rộng chương trình hỗ trợ lãi suất cho những gia đình trẻ, cũng như cho các nhân viên thuộc lĩnh vực ngân sách. Chúng ta có thể cung cấp kinh phí cho mục đích này sau khi đã hoàn thiện các công trình xây dựng phục vụ Đại hội Olympic ở Sochi, các công trình xây dựng nhà máy điện nguyên tử ở Viễn Đông cũng như sau khi hoàn thiện công trình nhà ở cho các sĩ quan quân đội.
Cùng với việc mở rộng khả năng mua nhà ở, cần phải tạo ra thị trường nhà thuê một cách văn minh. Ở nhiều nước châu Âu, có tới 1/3 đến một nửa gia đình thuê nhà cả đời mà không cảm thấy bất kỳ một sự khó khăn và bất tiện nào. Sắp tới, chúng ta cần khuyến kích và tạo điều kiện cho các công dân thuê nhà ở theo hợp đồng. Đây là một điều quan trọng bởi nhà thuê có thể chấp nhận được là điều kiện cần thiết để tăng khả năng cơ động của các công dân trên nhiều khu vực và tăng khả năng cạnh tranh về mặt kinh tế của các thành phố cũng như các khu vực.
Các biện pháp trên đây sẽ tạo khả năng đến năm 2020 nâng cao khả năng cho 60% gia đình Nga có nhà ở mới. Đến năm 2030, tất cả các gia đình Nga đều có nhà.
Giữ gìn nước Nga
Trên lãnh thổ của chúng ta tập trung khoảng 70% tổng số tài nguyên thiên nhiên của thế giới, còn dân số chỉ chiếm 2% tổng dân số toàn cầu. Nếu không thực hiện được đề án phát triển dân số dài hạn với quy mô lớn, không gia tăng tiềm năng con người và khai thác lãnh thổ thì chúng ta sẽ có nguy cơ trở thành một "không gian trống vắng" theo ý nghĩa toàn cầu mà tình hình đó tự bản thân chúng ta không thể khắc phục được.
Hiện nay, ở Nga có 143 triệu công dân. Theo đánh giá của các chuyên gia, theo kịch bản quán tính, nghĩa là duy trì các biện pháp hiện nay và không có các biện pháp mới, thì đến năm 2050 dân số Nga chỉ còn vào khoảng 107 triệu người. Nếu chúng ta xây dựng và thực hiện được một chiến lược bảo vệ dân số có hiệu quả và mang tính tổng hợp thì dân số Nga sẽ tăng lên 154 triệu người. Như vậy, cái giá lịch sử của việc lựa chọn giữa hành động và không hành động là vào khoảng 50 triệu con người trong 40 năm tới. Do đó, chúng ta sẽ phải thực hiện nhiều biện pháp để phát triển dân số.
Một là, giúp đỡ những gia đình đông con. Trên đây tôi đã nói về các biện pháp nhằm khắc phục tình trạng nghèo đói tạm thời liên quan đến việc sinh con thứ ba. Bổ sung vào biện pháp này, chúng ta phải thực hiện một chương trình đặc biệt nhằm trước hết là cải thiện điều kiện sống cho các gia đình có từ 3 con trở lên, sẽ phải đưa ra các giải pháp mới để tạo ra công ăn việc làm cho các phụ nữ có con, nhất là phụ nữ đi làm sau khi nghỉ sinh con. Những nhà tuyển dụng tiếp nhận họ làm việc cần phải nhận được sự hỗ trợ của Nhà nước.
Hai là, để giải quyết vấn đề dân số, một nhu cầu khách quan là cần phải có chính sách “di cư thông minh” dựa trên những yêu cầu và tiêu chuẩn rõ ràng, loại trừ nguy cơ sắc tộc tiềm tàng và các nguy cơ khác. Chúng ta sẽ phải bảo đảm dòng người nhập cư ở mức độ khoảng 300 nghìn người mỗi năm. Trước hết là bằng cách huy động các công dân của chúng ta đang sống ở nước ngoài và các chuyên gia nước ngoài có tay nghề cao cũng như tầng lớp thanh niên có triển vọng đến cư trú thường xuyên ở nước Nga.
Tôi đề nghị loại bỏ mọi rào cản đối với các công dân nước ngoài có những nền tảng chung với công dân Nga (nghĩa là đã qua các kỳ thi và được đào tạo tiếng Nga) muốn vào học tại các trường huấn luyện tay nghề của chúng ta. Cần phải đơn giản hóa một cách đáng kể mọi thủ tục hành chính để mọi người có được quyền sống và sau đó là quyền công dân Nga đối với những người đã từng tốt nghiệp các trường đại học của Nga và muốn được làm việc theo chuyên ngành.
Xung quanh nhiệm vụ phát triển tiềm năng con người của Nga, chúng ta cần phải xây dựng một chính sách xã hội, kinh tế, kiều dân, nhân đạo, văn hóa giáo dục, sinh thái và luật pháp. Trong thập kỷ tới chúng ta cần phải thay đổi tình hình. Mỗi một đồng rúp đầu tư vào lĩnh vực xã hội cần phải tạo ra sự công bằng. Thế chế công bằng của xã hội và nền kinh tế là điều kiện chủ yếu để phát triển bền vững trong những năm tới./.
Bài 5: Tạo dựng công bằng, chính sách xã hội cho nước Nga
Nga là một quốc gia xã hội, có mức độ bảo đảm xã hội cao hơn so với những nước có năng suất lao động và thu nhập tương đương tính trên đầu người. Trong những năm gần đây, chi tiêu của hệ thống ngân sách cho lĩnh vực xã hội chiếm hơn một nửa tổng chi tiêu từ ngân sách. Chỉ tính trong 4 năm gần đây, khoản chi của Nga cho nhu cầu xã hội đã tăng 1,5 lần tính theo giá trị tuyệt đối, hoặc tăng từ 21% đến 27% GDP. Các bảo đảm xã hội không thay đổi ngay cả trong điều kiện khủng hoảng trong những năm 2008-2009. Tuy nhiên, công dân Nga vẫn chưa thoả mãn và sự không thoả mãn của họ là chính đáng.
Chính sách xã hội nhằm vào nhiều mục tiêu, nhiều khía cạnh. Đó là, giúp đỡ những người mà do nguyên nhân khách quan không thể có thu nhập đủ để nuôi sống mình. Đó là, bảo đảm tạo ra các động lực xã hội, tạo ra “sự khởi đầu bình đẳng” và khuyến khích từng con người trên cơ sở khả năng cũng như tài năng của họ. Hiệu quả chính sách xã hội được đo bằng ý kiến của người dân về một xã hội có công bằng hay không.
Các cựu chiến binh Nga trong Ngày Chiến Thắng. |
Chúng ta đã đạt được một số thành tựu đáng kể trong chính sách dân số, trong lĩnh vực bảo đảm chế độ hưu trí, khắc phục tình trạng nghèo đói, giáo dục, bảo hiểm y tế và văn hóa. Nhưng hiện nay, chúng ra cần phải nói tới những vấn đề chưa giải quyết được, về một số nhiệm vụ sẽ phải làm trong giai đoạn phát triển tiếp theo của nước Nga.
Một là, nhiều công dân Nga không thể sử dụng được những kiến thức nghề nghiệp của mình, không tìm được việc làm để có thu nhập xứng đáng, để phát triển và tạo dựng sự nghiệp. Hệ thống giáo dục còn có những hạn chế lớn.
Hai là, chúng ta không thể chấp nhận sự phân hóa thu nhập còn quá lớn. Hiện nay, trong số 8 công dân Nga thì có 1 người vẫn sống ở mức nghèo khổ.
Ba là, trong thập kỷ đầu thế kỷ XXI đã thay đổi căn bản quan niệm về định mức nhu cầu và khả năng của gia đình trung lưu ở Nga. Hiện nay, bộ phận cơ bản của dân chúng lại có nhu cầu khác với cách đây 10-20 năm, nhưng chính sách xã hội chưa kịp đáp ứng nhu cầu này. Người dân Nga hiện nay, trước hết là tầng lớp trung lưu, có trình độ văn hóa và có thu nhập cao vẫn chưa hài lòng với mức độ dịch vụ xã hội hiện có.
Bốn là, trong điều kiện dân số giảm đáng kể ở độ tuổi lao động và tăng số lượng người cao tuổi, một vấn đề cấp thiết hiện nay là nếu chúng ta muốn cải thiện tình hình thì không có cách nào khác ngoài việc nâng cao hiệu quả các khoản chi giành cho các mục đích xã hội.
Khía cạnh xã hội của nền kinh tế
Một là, người kỹ sư, nhà nông học, nhà kinh tế, nhà thiết kế tùy thuộc vào nghề nghiệp của mình không chỉ cần có khả năng làm việc theo chuyên ngành mà còn cần có điều kiện để phát triển nghề nghiệp. Đến cuối năm 2012, Chính phủ cùng với các tổ chức kinh doanh chuyên nghiệp sẽ kết hợp với các trường đại học lớn của Nhà nước thông qua Kế hoạch quốc gia phát triển nghề nghiệp và xây dựng cơ sở dữ liệu mở cho các thành viên thuộc các hiệp hội nghề nghiệp.
Hai là, ở bất kỳ quốc gia nào, người giáo viên và bác sĩ, nhà khoa học và người hoạt động văn hóa không chỉ là xương sống của "giai cấp sáng tạo". Họ còn là người tạo ra sự phát triển ổn định trong xã hội và là trụ cột tinh thần trong xã hội. Do đó, trong khi xem xét các biện pháp xã hội, chúng ta không thể bỏ qua điều quan trọng nhất là động lực của con người. Chỉ có thể bàn về tất cả những cải cách trong giáo dục và y tế khi bác sĩ, giáo viên, giáo sư trên cơ sở hoạt động theo chuyên ngành phải có thu nhập xứng đáng để không phải làm thêm ở bên ngoài. Nếu không thực hiện được điều kiện đó thì mọi nỗ lực nhằm thay đổi cơ chế kinh tế - tổ chức, nhằm đổi mới những lĩnh vực này sẽ không đem lại kết quả.
Bắt đầu từ ngày 1-9-2012, thu nhập lao động cho giáo viên các trường đại học sẽ được nâng lên ngang với thu nhập trung bình trong khu vực. Trong giai đoạn từ năm 2013-2018, thu nhập trung bình của giáo sư và giáo viên các trường đại học cũng được nâng lên gấp 2 và đạt mức 200% thu nhập trung bình trong toàn bộ nền kinh tế. Đồng thời, khoản thu nhập được tăng lên cần được áp dụng ngay cho những người đạt được kết quả khoa học và nhận được sự tôn trọng và uy tín của sinh viên và học sinh. Sau một vài năm, chúng ta sẽ tiếp tục nâng cao thu nhập cho giáo viên các trường cao đẳng và chuyên nghiệp, các nhà giáo, bác sĩ, nhân viên y tế, cộng tác viên khoa học của Viện Hàn lâm khoa học Nga và các trung tâm khoa học của Nhà nước, nhân viên của các cơ quan văn hóa. Ngoài ra, đối với bác sĩ và nhân viên khoa học, đến năm 2018 sẽ có thu nhập giống như giáo viên các trường đại học, nghĩa là tăng lên 200% so với mức thu nhập trung bình trong khu vực.
Ba là, một vấn đề không kém quan trọng là trình độ chuyên nghiệp và sự tự tin xã hội đối với công nhân vốn là lực lượng nòng cốt của bất kỳ nền kinh tế nào. Người công nhân hiện nay là người chịu trách nhiệm thực hiện những nhiệm vụ kỹ thuật phức tạp và luôn thay đổi. Trong điều kiện các xí nghiệp có khả năng cạnh tranh luôn đổi mới công nghệ thì trình độ chuyên nghiệp của công nhân, tầm nhìn và niềm tự hào nghề nghiệp, khả năng của họ sẽ trở thành yếu tố quyết định khả năng cạnh tranh. Thị trường lao động của công nhân có trình độ chuyên nghiệp cần phải thay đổi đáng kể, cần tạo dựng một tầng lớp “công nhân quý tộc” ở Nga và đến năm 2020, số công nhân này sẽ chiếm không ít hơn 1/3 công nhân chuyên nghiệp, nghĩa là khoảng 10 triệu người. Nếu tính tới gia đình của họ thì con số này sẽ lên đến 25 triệu.
Bốn là, chúng ta sẽ phải quan tâm đến những khả năng mà thị trường lao động đem lại cho công dân có tài năng và có nguyện vọng lao động nhưng lại không được xếp vào danh sách những người lao động. Họ là những người khuyết tật, hạn chế về sức khoẻ, những người đi xe lăn, những người khiếm thị, khiếm thính và nhiều loại khuyết tật khác. Trong những năm gần đây chúng ta đã đưa ra nhiều quyết định về giảm thuế cho những nhà tuyển dụng sử dụng lao động là người khuyết tật. Đến cuối năm 2012, Chính phủ cùng với các tổ chức xã hội có liên quan sẽ đánh giá lại hiệu quả của những quyết định này và nếu cần sẽ áp dụng các biện pháp bổ sung để cải thiện tình hình trong các lĩnh vực trên. Trong những năm tới, Nga sẽ xây dựng hệ thống giúp từng người tàn phế có khả năng và nguyện vọng học tập, lao động tìm được cơ hội để được học tập, huấn luyện nghề nghiệp nhằm tự nâng cao đời sống.
Năm là, hiện nay các doanh nhân trong xã hội Nga vẫn chưa cảm thấy tự tin. Đó là do hậu quả của những năm 1990, doanh nhân thường được xem như là “kẻ chiếm đoạt tài sản của Nhà nước” và vì vậy nhiều công nhân không tin vào doanh nhân, còn nhiều doanh nhân không tin vào xã hội và Nhà nước. Nhiều công dân Nga đôi khi vẫn coi các tài sản lớn của một số người là do chiếm đoạt phi pháp và nhìn nhận các doanh nhân lớn không phải là người sáng tạo chính tạo nên động lực cho sự phát triển của đất nước.
Trong doanh nghiệp Nga có không ít những con người muốn sống theo lối mới. Họ là chủ nhân của doanh nghiệp nhỏ và vừa, là những nhà quản lý, là những người hiện nay đang ở tầng thứ 3 của cấp độ quản lý. Đây là những người hiểu rất rõ mô hình quản lý hiện nay kém hiệu quả. Ở Nga, sự giãn cách về thu nhập giữa các tầng lớp trong xã hội tương đương với mức độ ở Mỹ, nhưng lớn hơn rất nhiều so với Tây Âu. Đối với một nền kinh tế thị trường phát triển thì sự phân hóa thu nhập ở mức độ nhất định là lẽ tự nhiên, tuy nhiên sự giãn cách như hiện nay được coi là không công bằng và là nguồn gốc tạo nên sự căng thẳng trong xã hội. Do đó, nhiệm vụ quan trọng nhất hiện giờ là giảm sự bất bình đẳng về vật chất thông qua chính sách xã hội theo địa chỉ rõ ràng hơn, hiệu quả hơn, trước hết là thông qua khả năng mỗi người tự có việc làm và thu nhập, bảo đảm cho bản thân mình mức độ thu nhập đáng kể.
Hưu trí và trợ cấp xã hội
Nhà nước trợ cấp và ưu đãi cho khoảng 60% gia đình Nga, nâng cao đáng kể lương hưu và hiện nay sẽ tiếp tục nâng lên nữa sao cho sự điều chỉnh đó không bị vô hiệu hóa do việc tăng giá hàng hóa tiêu dùng. Trước hết, cần chú ý đến vấn đề trợ cấp cho các gia đình có con. Nhà nước Nga đang áp dụng các biện pháp nhằm khuyến khích nguyện vọng của các gia đình sinh con thứ hai và những con tiếp theo. Chúng ta không thể chấp nhận tình trạng việc sinh con sẽ khiến gia đình phải rơi vào tình trạng nghèo khổ. Nhà nước sẽ khắc phục tình trạng này trong 3-4 năm tới. Tôi đề nghị ở những chủ thể liên bang nào, tỷ lệ tăng trưởng dân số thấp, cần áp dụng khoản trợ cấp đặc biệt cho các gia đình sinh từ con thứ 3 trở lên cho tới khi trẻ em được 3 tuổi, với mức trợ cấp tối thiểu cho trẻ vào khoảng 7.000 rúp hằng tháng.
Việc bảo đảm chế độ hưu trí là thành tựu lớn nhất và cũng là vấn đề lớn nhất hiện nay đối với Nga. Chúng ta đã chi tiêu trên 10% GDP cho chế độ hưu trí, chiếm 1/4 tổng ngân sách mở rộng của Chính phủ.
Lĩnh vực giáo dục và văn hóa
Hệ thống giáo dục Nga cần phải đáp ứng thách thức của thời đại mới. Nga sẽ không từ bỏ thành tựu chủ yếu là giáo dục toàn dân và trong số những nhiệm vụ có tầm quan trọng quốc gia hàng đầu, phải kể đến những nhiệm vụ sau đây:
Một là, trong 4 năm sắp tới cần phải khắc phục tình trạng các bậc cha mẹ xếp hàng gửi con vào nhà trẻ. Cần phải đưa các nhà giáo dục ở các nhà trẻ dân lập vào hệ thống hỗ trợ tài chính từ ngân sách địa phương.
Hai là, cần bảo đảm sự bình đẳng xã hội trong việc tiếp nhận giáo dục. Chúng ta đã quen với cách lựa chọn trẻ em vào các trường ưu tiên và do đó tạo ra sự cạnh tranh giữa các bậc cha mẹ ngay từ khi đưa con vào lớp 1. Vì vậy, trong nhiều thành phố lớn của chúng ta đã hình thành các trường phổ thông luôn có chất lượng và kết quả giáo dục thấp. Trường học không còn thực hiện chức năng là một động lực phát triển xã hội mà bắt đầu tạo ra sự phân hóa xã hội. Không được để trẻ em trở thành con tin cho vị thế xã hội hoặc văn hóa của gia đình mình.
Ba là, trong những thập kỷ gần đây, hệ thống giáo dục ngoại khóa cho trẻ em đã không còn tiềm năng. Một lĩnh vực xã hội hóa đáng kể như thể thao trẻ em đã bị biến dạng sâu sắc. Số lượng các trường thể thao tăng lên nhưng đôi khi lại chỉ định hướng cho trẻ em chuyển sang nền thể thao lớn. Điều này sẽ tạo ra sự chọn lọc trẻ em ngay từ khi còn ít tuổi. Cần phải phục hồi hệ thống giáo dục ngoại khóa từ lĩnh vực trách nhiệm của Nhà nước sang cấp độ khu vực, khi cần thiết thì hỗ trợ từ ngân sách liên bang.
Bốn là, cần đổi mới đáng kể phương pháp hoạt động của trường học mà hiện nay chúng ta phải công nhận là lạc hậu đáng kể. Theo truyền thống, ở Nga có các trường chuyên toán mạnh tại các trường đại học và Viện Hàn lâm khoa học. Chúng ta có thể đề ra nhiệm vụ sau 10 năm nữa làm thế nào để đưa nền giáo dục toán học phổ thông trở thành tốt nhất thế giới. Điều này sẽ đem lại cho đất nước khả năng cạnh tranh đáng kể.
Năm là, đã đến lúc phải lập lại trật tự trong chế độ cấp học bổng. Cần cấp học bổng cho những ai thực sự cần thiết, những ai mà thiếu học bổng không thể tiếp tục học tập và dĩ nhiên cần cấp học bổng cho những ai có kết quả học tập tốt và phải tăng học bổng lên khoảng 5.000 rúp mỗi tháng.
Sáu là, cần đổi mới kỳ thi quốc gia thống nhất cả về phương pháp luận cũng như tổ chức. Huy động các quan sát viên độc lập từ các tổ chức xã hội để giám sát quá trình thực hiện kỳ thi, chống lại mọi biểu hiện lạm dụng và làm sai kết quả, duy trì ưu việt rõ ràng của kỳ thi này và hạt nhân hợp lý của nó.
Bảy là, tăng chỉ tiêu số lượng sinh viên tiếp nhận vào các trường đại học, đồng thời có các biện pháp giành lại uy tín và chất lượng cao cho giáo dục đại học của Nga. Cần phải xây dựng hệ thống tuyển chọn sao cho những người thi tuyển theo chỉ tiêu ngân sách là những người đã có kết quả học tập tốt nhất theo các chuyên ngành đào tạo hoặc là những người đã từng giành được danh hiệu cao trong các kỳ thi Olympic.
Tám là, lập lại trật tự tối thiểu trong hệ thống giáo dục đại học. Hiện nay có rất nhiều các trường đại học, trong đó có cả các trường đại học quốc gia vi phạm quyền của sinh viên được đào tạo kiến thức chuyên nghiệp. Trong những năm 2012-2014, các trường đại học sẽ huy động các nhà khoa học của Viện Hàn lâm khoa học Nga và các chuyên gia quốc tế tham gia giảng dạy theo các chương trình giáo dục chuyên ngành kinh tế, luật pháp, quản lý và xã hội học.
Chín là, khôi phục uy tín và tính cấp thiết của hoạt động đào tạo theo các chuyên ngành ứng dụng, gắn kết chuyên ngành ứng dụng vào các công nghệ cụ thể theo yêu cầu thị trường. Tăng tỷ lệ khoa học ứng dụng và từ năm 2018, tỉ lệ các cử nhân khoa học ứng dụng phải chiếm ít nhất 30-40% số sinh viên tốt nghiệp các trường đại học.
Bên cạnh đó, đầu tư cho giáo dục sẽ là một ưu tiên có ý nghĩa then chốt trong chính sách của chúng ta. Bởi lẽ đây không chỉ đào tạo cán bộ cho ngành kinh tế mà còn là yếu tố quan trọng nhất để phát triển về mặt xã hội học, hình thành các giá trị liên kết chúng ta. Về phương diện này vai trò của giáo dục thường kết hợp với vai trò của văn hóa. Về phát triển văn hóa, cần chú ý một số biện pháp sau.
Một là, cần bảo đảm cho từng công dân có khả năng tiếp cận rộng rãi mà không bị hạn chế đối với các giá trị văn hóa của đất nước cũng như của thế giới. Nhà nước sẽ ủng hộ việc hình thành các thư viện điện tử công cộng, các hệ thống viện bảo tàng và nhà hát trên mạng Internet, sẽ tạo khả năng pháp lý để đưa các phim ảnh và các vở kịch nổi tiếng phục vụ miễn phí trên mạng Internet.
Hai là, hoạt động thực tiễn văn hóa cần phải đóng vai trò then chốt trong việc tổ chức phục vụ nhu cầu thưởng thức của người dân. Chúng ta sẽ phát triển hệ thống sáng tạo nghệ thuật quần chúng, bắt đầu từ trường phổ thông, ở đó cần có vai trò của nhà tổ chức hoạt động sáng tạo cho trẻ em như nhà đạo diễn, họa sĩ, biên đạo múa hoặc nhạc công. Điều quan trọng là làm thế nào để trẻ em trong các trường phổ thông có quyền và điều kiện để tiếp cận nền văn hóa quốc gia của dân tộc Nga.
Nhà nước đặc biệt chú ý đến hoạt động của viện bảo tàng, nhà hát, thư viện và câu lạc bộ sáng tạo ở các thành phố nhỏ. Hiện nay, ở những thành phố này đang thiếu vắng các hoạt động văn hóa. Bộ văn hóa sẽ cùng với các lãnh đạo khu vực xây dựng đề án chương trình quốc gia phát triển văn hóa trong các thành phố nhỏ sau khi thảo luận rộng rãi với giới tri thức, khắc phục tình trạng phần lớn các giá trị bảo tàng hiện nay đang nằm bất động trong các kho dự trữ chứ không phải tại các phòng trưng bày. Chúng ta phải tạo ra quỹ bảo tàng quốc gia di động để trình bày các tác phẩm nghệ thuật tại các thành phố nhỏ và vừa của Nga, tạo khả năng cho nhiều người có khả năng tiếp cận với nền văn hóa cấp cao.
Ba là, cung cấp tài chính cho các chương trình học bổng trên cơ sở các cuộc thi chọn cho các nhà hoạt động nghệ thuật, các tập thể hoạt động nghệ thuật, trong đó có cả các tổ chức thanh niên. Mời các nhà hoạt động nghệ thuật trẻ của các nước khác nhau, cấp học bổng cho họ và tạo điều kiện sáng tạo nghệ thuật và giao tiếp giữa các nhà hoạt động nghệ thuật trẻ tuổi.
Bốn là, truyền hình số sẽ tạo khả năng xây dựng các kênh chuyên ngành có ý nghĩa quốc gia. Vì vậy, chúng ta cần phải có những kênh truyền hình dành cho nhạc cổ điển, nhà hát, nghệ thuật, hội họa và kiến trúc, các kênh văn học và lịch sử. Tất nhiên, còn có một số kênh dành cho nhạc cổ điển của trẻ em đối với từng lứa tuổi cụ thể.
Chăm sóc con người
Trong năm 2011 Nga đã xây dựng cơ sở pháp lý hoàn toàn mới để phát triển hệ thống y tế. Với sự giúp đỡ của hệ thống này chúng ta sẽ phân cấp kinh phí một cách rõ ràng hơn và công bằng hơn cho hoạt động y tế mà ở đó bệnh nhân sẽ có nhiều khả năng hơn để lựa chọn bác sĩ và cơ sở điều trị. Chúng ta sẽ phải mất một số năm để xây dựng một hệ thống pháp lý nhằm thực hiện đầy đủ những khả năng này. Trong khi đó, chúng ta sẽ phải giải quyết nhiều vấn đề về y tế của Nhà nước.
Một là, tạo điều kiện cho các bệnh nhân được đáp ứng dịch vụ y tế có chất lượng. Trước hết, liên quan đến trình độ chuyên nghiệp của bác sĩ và y tá. Đồng thời với việc trả lương có tính cạnh tranh cho các thầy thuốc trong 4 năm tới, cần tiến hành đánh giá trình độ chuyên môn của bác sĩ, kết hợp với việc đổi mới các chương trình nâng cao trình độ chuyên nghiệp.
Hai là, chú ý mở rộng hình thức điều trị ngoại trú. Đây là hình thức thuận lợi hơn đối với bệnh nhân và tiết kiệm hơn đối với Nhà nước. Không phải ngẫu nhiên mà ở các nước phát triển kinh tế cao, tỉ phần điều trị ngoại trú trong thành phần trợ giúp y tế thường cao so với ở Nga.
Ba là, cần nâng cao trách nhiệm của mỗi người đối với tình hình sức khoẻ của bản thân mình. Hiện nay chúng ta có tới 80% số người không tập thể dục, thể thao và 65% số người thường xuyên sử dụng các loại nước uống có chất cồn cao hoặc hút thuốc lá. Có 60% số người chỉ đến cơ sở y tế để kiểm tra sức khỏe khi bị đau ốm.
Bốn là, tạo ra một lối sống lành mạnh để bảo vệ sức khoẻ, trước hết là ngăn ngừa bệnh tật. Chúng ta sẽ tạo điều kiện để tiến hành hoạt động thể dục, thể thao miễn phí ngay tại nơi cư trú của người dân, tại nơi làm việc và kiên quyết chống lại việc sử dụng chất ma túy và cần áp dụng các biện pháp nhằm giảm việc sử dụng chất có độ cồn cao và thuốc lá.
Nhà ở
Hiện nay các công dân Nga được bảo đảm nhà ở với mức độ tăng 40% so với từ thời Liên Xô, tính trung bình 22 m2 cho một đầu người. Tỉ lệ nhà ở công vụ giảm 4 lần nhưng nếu so với các nước châu Âu và so với Mỹ thì chúng ta chỉ mới đạt được kết quả khiêm tốn. Điều không thể tin được là giá nhà ở tại Nga lại tăng đến mức đột biến. Hiện nay, chúng ta có tới 1/4 số công dân có khả năng xây nhà hoặc mua nhà mới. Theo tính toán của các chuyên gia, nếu tiết kiệm tiền lương thì người lao động phải sau 2,5 năm mới có thể mua được một căn hộ 54m2 trong năm 1989, còn hiện nay phải cần 4,5 năm (trong điều kiện giá tương đối của phần lớn hàng hóa giảm đột biến và trở lên dễ tiếp cận hơn). Hiện nay chúng ta đang giúp đỡ các cựu chiến binh, các sĩ quan quân đội và các gia đình trẻ có được nhà ở. Chúng ta đang di chuyển người dân từ những khu nhà không có đủ điều kiện sinh sống đến nơi ở mới, sẽ dành thêm 30 tỉ rúp để chi cho việc xây dựng nhà ở đến cuối năm 2012.
Để tạo ra quỹ nhà ở, chúng ta sẽ giảm chi phí xây dựng thông qua việc giảm giá vật liệu xây dựng, chống tham nhũng trong hoạt động kinh doanh xây dựng. Chúng ta đang thực hiện chế độ thẩm định cạnh tranh các đề án xây dựng vì nhiều đề án hiện nay đang nằm chờ cấp thủ tục tới hàng năm. Những người xây dựng có thể trông cậy vào sự thẩm định không chỉ của Nhà nước mà cả của tư nhân. Chúng ta đang chuyển các thủ tục phê duyệt quá rườm rà và giám sát xây dựng sang các cơ quan chuyên trách cho phép người xây dựng có thể tiết kiệm được nhiều nguồn lực. Tổng cộng, chúng ta sẽ giảm giá nhà xây dựng hiện đại ít nhất 20%, trong một số khu vực sẽ giảm tới 30%.
Hai là, chúng ta sẽ đưa vào sử dụng nhiều khu vực đất đai để phục vụ hoạt động kinh tế trong quá trình mở rộng bán kính xây dựng các thành phố lớn, xây dựng mạng lưới kết cấu hạ tầng và giao thông địa phương. Điều này tôi đã đề cập đến trong bài báo nói về vấn đề kinh tế, hoặc là bằng cách tịch thu đất đai từ các cơ quan và ban, ngành của Nhà nước hiện đang ở tình trạng bỏ trống. Chúng ta không thể để tình trạng các khu vực không ai dùng đến. Đất đai cần phải được trao lại cho những ai xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở tiết kiệm và các công trình phục vụ xã hội miễn phí (đổi lại việc hạn chế giá bán đất). Chính phủ sẽ đề xuất các chương trình thích hợp trước mùa thu năm nay.
Ba là, giá thế chấp cần phải giảm xuống cùng với việc giảm lạm phát. Chúng ta cần phát triển cơ chế tích lũy để tiết kiệm, giống như cơ chế tiết kiệm xây dựng ở Đức. Chúng ta đã bắt đầu hàng loạt đề án xây dựng ở các khu vực trong lĩnh vực này và thời gian tới sẽ tiếp tục mở rộng. Cuối cùng, chúng ta sẽ mở rộng chương trình hỗ trợ lãi suất cho những gia đình trẻ, cũng như cho các nhân viên thuộc lĩnh vực ngân sách. Chúng ta có thể cung cấp kinh phí cho mục đích này sau khi đã hoàn thiện các công trình xây dựng phục vụ Đại hội Olympic ở Sochi, các công trình xây dựng nhà máy điện nguyên tử ở Viễn Đông cũng như sau khi hoàn thiện công trình nhà ở cho các sĩ quan quân đội.
Cùng với việc mở rộng khả năng mua nhà ở, cần phải tạo ra thị trường nhà thuê một cách văn minh. Ở nhiều nước châu Âu, có tới 1/3 đến một nửa gia đình thuê nhà cả đời mà không cảm thấy bất kỳ một sự khó khăn và bất tiện nào. Sắp tới, chúng ta cần khuyến kích và tạo điều kiện cho các công dân thuê nhà ở theo hợp đồng. Đây là một điều quan trọng bởi nhà thuê có thể chấp nhận được là điều kiện cần thiết để tăng khả năng cơ động của các công dân trên nhiều khu vực và tăng khả năng cạnh tranh về mặt kinh tế của các thành phố cũng như các khu vực.
Các biện pháp trên đây sẽ tạo khả năng đến năm 2020 nâng cao khả năng cho 60% gia đình Nga có nhà ở mới. Đến năm 2030, tất cả các gia đình Nga đều có nhà.
Giữ gìn nước Nga
Trên lãnh thổ của chúng ta tập trung khoảng 70% tổng số tài nguyên thiên nhiên của thế giới, còn dân số chỉ chiếm 2% tổng dân số toàn cầu. Nếu không thực hiện được đề án phát triển dân số dài hạn với quy mô lớn, không gia tăng tiềm năng con người và khai thác lãnh thổ thì chúng ta sẽ có nguy cơ trở thành một "không gian trống vắng" theo ý nghĩa toàn cầu mà tình hình đó tự bản thân chúng ta không thể khắc phục được.
Hiện nay, ở Nga có 143 triệu công dân. Theo đánh giá của các chuyên gia, theo kịch bản quán tính, nghĩa là duy trì các biện pháp hiện nay và không có các biện pháp mới, thì đến năm 2050 dân số Nga chỉ còn vào khoảng 107 triệu người. Nếu chúng ta xây dựng và thực hiện được một chiến lược bảo vệ dân số có hiệu quả và mang tính tổng hợp thì dân số Nga sẽ tăng lên 154 triệu người. Như vậy, cái giá lịch sử của việc lựa chọn giữa hành động và không hành động là vào khoảng 50 triệu con người trong 40 năm tới. Do đó, chúng ta sẽ phải thực hiện nhiều biện pháp để phát triển dân số.
Một là, giúp đỡ những gia đình đông con. Trên đây tôi đã nói về các biện pháp nhằm khắc phục tình trạng nghèo đói tạm thời liên quan đến việc sinh con thứ ba. Bổ sung vào biện pháp này, chúng ta phải thực hiện một chương trình đặc biệt nhằm trước hết là cải thiện điều kiện sống cho các gia đình có từ 3 con trở lên, sẽ phải đưa ra các giải pháp mới để tạo ra công ăn việc làm cho các phụ nữ có con, nhất là phụ nữ đi làm sau khi nghỉ sinh con. Những nhà tuyển dụng tiếp nhận họ làm việc cần phải nhận được sự hỗ trợ của Nhà nước.
Hai là, để giải quyết vấn đề dân số, một nhu cầu khách quan là cần phải có chính sách “di cư thông minh” dựa trên những yêu cầu và tiêu chuẩn rõ ràng, loại trừ nguy cơ sắc tộc tiềm tàng và các nguy cơ khác. Chúng ta sẽ phải bảo đảm dòng người nhập cư ở mức độ khoảng 300 nghìn người mỗi năm. Trước hết là bằng cách huy động các công dân của chúng ta đang sống ở nước ngoài và các chuyên gia nước ngoài có tay nghề cao cũng như tầng lớp thanh niên có triển vọng đến cư trú thường xuyên ở nước Nga.
Tôi đề nghị loại bỏ mọi rào cản đối với các công dân nước ngoài có những nền tảng chung với công dân Nga (nghĩa là đã qua các kỳ thi và được đào tạo tiếng Nga) muốn vào học tại các trường huấn luyện tay nghề của chúng ta. Cần phải đơn giản hóa một cách đáng kể mọi thủ tục hành chính để mọi người có được quyền sống và sau đó là quyền công dân Nga đối với những người đã từng tốt nghiệp các trường đại học của Nga và muốn được làm việc theo chuyên ngành.
Xung quanh nhiệm vụ phát triển tiềm năng con người của Nga, chúng ta cần phải xây dựng một chính sách xã hội, kinh tế, kiều dân, nhân đạo, văn hóa giáo dục, sinh thái và luật pháp. Trong thập kỷ tới chúng ta cần phải thay đổi tình hình. Mỗi một đồng rúp đầu tư vào lĩnh vực xã hội cần phải tạo ra sự công bằng. Thế chế công bằng của xã hội và nền kinh tế là điều kiện chủ yếu để phát triển bền vững trong những năm tới./.
ASEAN-EU nâng quan hệ lên tầm cao mới  (07/05/2012)
Phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khai mạc Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI  (07/05/2012)
Tái cấu trúc đầu tư công và tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước  (07/05/2012)
Bài học mẫu mực về cách vận dụng nguyên tắc “tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách” trong hoàn cảnh chiến đấu  (07/05/2012)
V.Putin - Con người thay đổi nước Nga (phần IV)  (07/05/2012)
Từ ATK Thái Nguyên tới chiến thắng Điện Biên Phủ  (06/05/2012)
- Phát huy vai trò của công tác cán bộ để nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng
- Ấn Độ: Hướng tới cường quốc kinh tế và tri thức toàn cầu trong nhiệm kỳ thứ ba của Thủ tướng Na-ren-đra Mô-đi
- Một số vấn đề về xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa: Thành tựu phát triển lý luận của Đảng qua gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới (kỳ 1)
- Nhìn lại công tác đối ngoại giai đoạn 2006 - 2016 và một số bài học kinh nghiệm về đối ngoại trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam
- Ý nghĩa của việc hiện thực hóa hệ mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
-
Chính trị - Xây dựng Đảng
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 - Bước ngoặt vĩ đại của cách mạng Việt Nam trong thế kỷ XX -
Thế giới: Vấn đề sự kiện
Tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đến thế giới, khu vực và Việt Nam -
Quốc phòng - An ninh - Đối ngoại
Chiến thắng Điện Biên Phủ - Bài học lịch sử và ý nghĩa đối với sự nghiệp đổi mới hiện nay -
Nghiên cứu - Trao đổi
Quan điểm của C. Mác về lực lượng sản xuất và vấn đề bổ sung, phát triển quan điểm này trong giai đoạn hiện nay -
Kinh tế
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa : Quan niệm và giải pháp phát triển