1. Cuộc đấu tranh ý thức hệ giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản là cuộc đấu tranh lâu dài, không khoan nhượng, rất cam go, quyết liệt, mang tính sống còn. Dã tâm và bản chất của chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch không thay đổi, song ở mỗi giai đoạn, thì thủ đoạn, phương tiện, công cụ… chống phá được chúng biến đổi hết sức tinh vi.

Tư tưởng lý luận của chủ nghĩa xã hội ngay từ khi ra đời đã phải đương đầu với sự phê phán, bôi nhọ, xuyên tạc, bài bác, phủ nhận dưới nhiều hình thức khác nhau, với mọi màu sắc của các lực lượng, các trào lưu tư tưởng phi xã hội chủ nghĩa. Là bộ phận cấu thành đặc biệt quan trọng trong toàn bộ hoạt động của Đảng, lĩnh vực trọng yếu để xây dựng, bồi đắp nền tảng chính trị của chế độ, thể hiện vai trò đi trước, mở đường trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nên lĩnh vực tư tưởng, lý luận luôn là mũi nhọn tấn công, chống phá chủ đạo của các thế lực thù địch. Do đó, việc giữ vững trận địa tư tưởng, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, ngăn chặn các nhân tố phi xã hội chủ nghĩa trong lòng chủ nghĩa xã hội ở nước ta, thuyết phục bằng lý luận sắc bén và thực tiễn sinh động từ thành quả của công cuộc đổi mới, có vai trò quyết định sự thắng lợi trong đấu tranh chống “diễn biến hòa bình” và “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”.

Đặc biệt, trong kỷ nguyên số hiện nay, không gian mạng ngày càng trở thành mặt trận chính trong cuộc đấu tranh ý thức hệ. Các thế lực thù địch lợi dụng triệt để những đặc tính vốn là ưu thế nổi trội của các phương tiện truyền thông xã hội, trên môi trường mạng, như đặc điểm về cơ chế đa giao tiếp và liên kết vô hướng; môi trường tự do thông tin (tính mở) và thông tin khó kiểm soát, tính nặc danh và tính đa dạng của người dùng; sự đồng đẳng giữa nguồn phát (source) và người nhận (receiver); khả năng số hóa thông tin, tính đa phương tiện và đa tiện ích…, biến thành công cụ đắc lực chống phá ta, tấn công trực tiếp vào những vấn đề mang tính nguyên tắc then chốt, luận điểm cơ bản nhất thuộc hệ tư tưởng, lý luận của Đảng ta.

Những luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch gieo rắc, phát tán trên các nền tảng truyền thông ít nhiều đã gây phân rã tư tưởng, bất đồng thuận trong nội bộ Đảng, trong xã hội, xuất hiện những tư tưởng, quan điểm đánh giá trái chiều, phê phán, công kích đường lối, quan điểm của Đảng; làm trầm trọng thêm tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên, khiến không ít tổ chức đảng, đảng viên mất sức chiến đấu; gây mất ổn định về chính trị - xã hội, châm ngòi cho các cuộc biểu tình, đình công, thậm chí bạo động hết sức phức tạp; làm “nhiễu” hệ thống thông tin, giảm uy tín, vai trò định hướng của các cơ quan báo chí chính thống…

Công tác tuyên truyền phản bác lại những luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch của các phần tử cơ hội, bất mãn chính trị, cực hữu chính trị, các thế lực thù địch, phản động trong nước và ngoài nước ngày càng được chúng ta coi trọng, với cách thức tuyên truyền ngày càng hiệu quả, lực lượng tham gia ngày càng đông đảo, qua đó góp phần ngăn chặn, đẩy lùi kịp thời những hoạt động chống phá trên mặt trận tư tưởng. Do tầm quan trọng của công tác đấu tranh tư tưởng, nên Đảng ta đặc biệt quan tâm và ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, kết luận có nội dung liên quan tới vấn đề trên; thành lập một số ban chỉ đạo trực tiếp đấu tranh. Các lực lượng chức năng của ta ngăn chặn kịp thời nhiều đối tượng, nhiều luồng thông tin xuyên tạc, sai trái, thù địch, trong đó có cả việc vô hiệu hóa âm mưu thực hiện chiến tranh thông tin, lợi dụng không gian mạng để tập hợp lực lượng, tập dượt vũ trang ảo rồi chuyển hóa thành hoạt động chống phá, bạo loạn, lật đổ thực. Các cơ quan báo chí của nước ta tiếp tục giữ vai trò chủ đạo, nòng cốt trong đấu tranh chống các thông tin xấu độc, bằng hệ thống các bài viết, sản phẩm báo chí có chất lượng…

Mặc dù đạt được nhiều kết quả quan trọng, song nhìn nhận khách quan, Văn kiện Đại hội XIII của Đảng thẳng thắn đánh giá: “Công tác đấu tranh phản bác, ngăn chặn các thông tin xấu độc, quan điểm sai trái, thù địch có lúc, có nơi còn bị động, thiếu sắc bén, tính chiến đấu chưa cao”⁽¹⁾. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo việc ngăn chặn, đẩy lùi thông tin xuyên tạc, sai trái, thù địch có thời điểm còn chậm, bị động, chưa giữ được nhịp độ thường xuyên, trong điều kiện các thế lực thù địch lại liên tục có những thay đổi về lực lượng, phương thức và phương tiện chống phá. Không ít cấp ủy, chính quyền cơ sở còn lúng túng, thậm chí buông lỏng, bỏ trống trận địa đấu tranh tư tưởng, để xảy ra nhiều “điểm nóng” bùng phát tại các địa phương nhưng chậm được giải quyết, trong khi năng lực ứng phó với khủng hoảng thông tin còn hạn chế hoặc chưa được trang bị kiến thức, kỹ năng đầy đủ. Các cơ quan quản lý thông tin trên không gian mạng còn thiếu các giải pháp hữu hiệu để ngăn chặn kịp thời những thông tin xuyên tạc, sai trái, thù địch; những biểu hiện của sự xuống cấp, phản giá trị và hỗn loạn về môi trường văn hóa trên các phương tiện truyền thông xã hội càng khiến những thông tin xấu độc có điều kiện nảy nở, phát tán...

Đặc biệt, hệ thống báo chí của ta có thời điểm chưa thể hiện được vai trò chủ đạo trong đấu tranh với các luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch; các tuyến bài, dòng thông tin mỏng, yếu, trùng lắp, thiếu tính hệ thống, tính trường kỳ. Trong khi đó, công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận có mặt còn lạc hậu, bất cập, nhiều vấn đề mới chưa kịp thời được luận giải một cách khoa học, khiến công tác đấu tranh thiếu cơ sở, nên có lúc, có nơi lúng túng, hiệu quả thấp; chưa gắn thật chặt nghiên cứu lý luận với đấu tranh lý luận.

2. Thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW, của Bộ Chính trị, về "Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới", từ năm 2018 đến nay, công tác đấu tranh tư tưởng có những chuyển biến tích cực. Các cơ quan báo chí, nhất là các cơ quan báo chí lớn, quan tâm đầu tư hệ bài viết đấu tranh tư tưởng, cùng với các lực lượng chức năng khác, đã phủ lượng lớn thông tin đấu tranh trên các sản phẩm báo chí chính thống và trên không gian mạng, góp phần phản bác đanh thép và hiệu quả các luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, kịp thời định hướng dư luận xã hội, nhất là trước các sự kiện, vấn đề chính trị quan trọng của đất nước, của Đảng ta. Tuyến bài viết trên, cùng các biện pháp kỹ thuật của cơ quan nghiệp vụ, góp phần phá thế thượng phong trước đây của những luồng thông tin xấu độc trên không gian mạng của các thế lực thù địch.

Tuy nhiên, hiện nay, nhiều sản phẩm, tác phẩm đấu tranh có nội dung thông tin còn giản đơn, chưa đủ sức thuyết phục. Nhiều bài viết đấu tranh mới ở dạng thức phản ánh, phản bác tức thời, nội dung thông tin đi vào những sự, vụ chi tiết, cụ thể; không ít bài viết mang tính khẩu chiến chát chúa tay đôi, còn thiếu chiều sâu, chưa phản bác bằng hệ thống luận cứ, luận chứng, lý lẽ có lớp lang, chặt chẽ, thuyết phục, tính bút chiến bằng lý luận mờ nhạt. Một số bài viết còn tỏ ra “đuối” về lý lẽ, chưa phản bác một cách thuyết phục luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, vốn được o bế, “hà hơi tiếp sức” bằng nhiều nguồn lực, với nhiều chiêu trò đánh tráo khái niệm, ngụy tuyên truyền hết sức tinh vi. Điều đó không những khiến mục tiêu bẻ gãy, đập tan những luận điệu xuyên tạc, sai trái từ gốc không đạt, mà ngược lại còn gây phản tuyên truyền, càng làm những thông tin xấu độc của đối phương có cơ hội thu hút sự quan tâm của độc giả hiếu kỳ và phát tán ở diện rộng hơn trên không gian mạng, gây những hệ lụy khôn lường.

Công tác đấu tranh tư tưởng đòi hỏi sự hiệp đồng của nhiều binh chủng làm công tác thông tin, trong đó mỗi cơ quan, đơn vị đều có những nhiệm vụ, sứ mệnh riêng và đều quan trọng. Tuy nhiên, bên cạnh tuyến bài viết đấu tranh phản bác tức thì, rất cần hệ bài viết chuyên luận sâu sắc. Đây có thể xem chính là thứ “vũ khí hạng nặng”, là “đại bác tầm xa” trên mặt trận tư tưởng, mặt trận báo chí của chúng ta.

Việc còn thiếu những bài chuyên luận chuyên sâu đấu tranh với những luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch bằng lý luận, bẻ gãy từ gốc bằng hệ thống luận lý, luận cứ, luận chứng khoa học, thuyết phục, khiến đối phương cũng khó lòng lật lại, từ đó định hướng dư luận một cách có hệ thống có thể nói chính là một điểm yếu, là “gót chân Asin” trong công tác đấu tranh tư tưởng hiện nay.

Với yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao của công tác đấu tranh tư tưởng trong tình hình mới, nhất là yêu cầu cuộc đấu tranh tư tưởng phải ngày càng đi vào chiều sâu và mang tính hệ thống, thì việc gia tăng số lượng, chất lượng, tần suất, cường độ xuất hiện hệ bài viết chuyên luận trên mặt trận thông tin là yêu cầu bắt buộc, cần kíp.

3. Với vị trí, vai trò là cơ quan lý luận chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Tạp chí Cộng sản là ngọn cờ đầu trên mặt trận tư tưởng của Đảng ta. Đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch trên phương diện lý luận chính trị là một nhiệm vụ chính, chức năng “thiên khải” của Tạp chí Cộng sản trong suốt lịch sử 91 năm của Tạp chí.

Trong khi các báo chủ yếu sử dụng loại thể thông tấn và loại thể chính luận - nghệ thuật, thì với đặc thù của tạp chí lý luận chính trị, Tạp chí Cộng sản chuyển tải thông tin chủ yếu bằng loại thể chính luận, gồm thể loại xã luận, bình luận và chuyên luận, trong đó chuyên luận là chủ đạo. Hệ bài chuyên luận lý luận chính trị là đặc trưng riêng, thế mạnh nổi trội; là linh hồn trong mọi hoạt động chuyên môn xuyên suốt, cũng như tác nghiệp hằng ngày của Tạp chí Cộng sản.

Là tạp chí lý luận chính trị, hơn nữa là tạp chí lý luận chính trị duy nhất của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, hệ bài chính luận của Tạp chí Cộng sản có những đặc trưng, yêu cầu riêng.

Xã luận là ngọn cờ tư tưởng, ngọn cờ chính trị của Tạp chí Cộng sản, thường là xã luận chính trị (những sự kiện chính trị lớn của đất nước, của Đảng; những đường lối chính trị quan trọng), xã luận lý luận chính trị (giải thích, làm sáng rõ và truyền bá những vấn đề lý luận quan trọng) và xã luận chỉ đạo (những quyết sách lớn, mới của Trung ương chỉ đạo quán triệt và thực hiện trong toàn Đảng). Những xã luận về các vấn đề thời sự hằng ngày, xã luận nghiệp vụ, xã luận về điển hình… ít hoặc không xuất hiện ở Tạp chí Cộng sản. Xã luận trên tạp chí lý luận chính trị phải chuẩn mực về tính chính luận, lập luận chặt chẽ, tầm khái quát cao, tư duy chỉ đạo chiến lược. Trong quá khứ, thể loại xã luận được Tạp chí Cộng sản sử dụng nhiều, tuy nhiên sau này, chỉ vào những dịp, sự kiện chính trị trọng đại, đặc biệt, đứng trước những vấn đề lý luận lớn, Tạp chí mới sử dụng xã luận.  

Bình luận của Tạp chí Cộng sản khác các báo, khi phần bình là điểm nhấn song chủ yếu mang tính đề dẫn, còn trọng tâm là luận - luận giải, phân tích vấn đề sâu sắc - với tỷ lệ phần bình và luận tương ứng khoảng 30% - 70%; trong khi các báo ngược lại, phần bình lại mang tính trội, luận thường ngắn và nông hơn hoặc giữ mức độ cân bằng.

Đặc biệt, bài chuyên luận của Tạp chí Cộng sản không phải là chuyên luận khoa học học thuật, cũng không phải chuyên luận lý luận chuyên ngành, mà là chuyên luận lý luận chính trị, gắn liền, bám sát và phục vụ sát sườn cho đường lối chính trị của Đảng, chương trình làm việc toàn khóa của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Các bài chuyên luận trên Tạp chí Cộng sản sử dụng “hai chất liệu” chủ yếu là: lý luận và chính trị, để bồi đắp nên tác phẩm, nhưng không phải lý luận tách riêng, chính trị tách riêng, mà lý luận gắn chặt với chính trị. Đây không phải là những bài lý luận kinh viện khô khan hay học thuật chuyên ngành thuần túy; cũng không phải là những bài viết chạy theo dòng sự kiện thời sự chính trị nóng bỏng để phản ánh - vốn là chức năng của các nhật báo - dẫn tới hiện tượng “báo hóa” tạp chí, hạ thấp chất lượng lý luận của bài viết. Lý luận và chính trị ở đây quyện chặt, hòa tan vào nhau, dùng lý luận dẫn đường để luận giải sáng rõ những quan điểm, chủ trương, đường lối và quyết sách chính trị quan trọng của Đảng. Đường lối chính trị của Đảng thẩm thấu ở tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, do đó lĩnh vực chuyên luận của Tạp chí cũng trải rộng về diện, không khu biệt ở một chuyên ngành nào. Tuy nhiên, rộng nhưng không nông hay hời hợt dạng thức phản ánh hiện tượng, ngược lại đi sâu bóc tách, phân tích các chiều cạnh, lớp lang để sáng tỏ bản chất sự vật, đạt tới tầm khái quát mang tính lý luận. Chính trị được soi sáng bằng lý luận và đến lượt lý luận lại được soi chiếu qua lăng kính đường lối chính trị, mang hơi thở của thời cuộc chính trị đang không ngừng vận động…

Cụ thể hơn, dạng bài chuyên luận lý luận chính trị trên Tạp chí Cộng sản thường bao gồm: (1) Chuyên luận luận giải khẳng định và làm sâu sắc thêm, góp phần phát triển các vấn đề lý luận chính trị; (2) Chiến luận đấu tranh tư tưởng - dùng lý luận để phản bác, phủ định, bẻ gãy từ gốc những luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch. Mặc dù hai dạng bài viết trên có yêu cầu, cách thức thể hiện khác nhau, song có quan hệ tương hỗ mật thiết, đều cùng hướng đích khẳng định và bảo vệ hệ tư tưởng, lý luận của Đảng, là công cụ chủ lực giúp Tạp chí Cộng sản thực hiện và hoàn thành các nhiệm vụ chính trị của mình.

Bài chuyên luận lý luận chính trị là một thế mạnh, một “đặc sản” của Tạp chí Cộng sản, góp phần quan trọng tạo nên thương hiệu và uy tín, khẳng định vai trò, vị thế của Tạp chí, song đây cũng là một dạng thức tác phẩm báo chí đặc thù, khó, là sản phẩm kết tinh quá trình lao động sáng tạo tâm huyết và rất công phu. Phải dụng công mới có “đứa con tinh thần” chất lượng. Viết chuyên luận đã khó, nhưng viết chuyên luận lý luận chính trị càng khó hơn. Phải đo thời gian bằng nhiều tháng, năm nghiền ngẫm, ấp ủ, đau đáu, nghiên cứu, tích lũy tri thức và viết, chưa kể phải có lực tư duy mạnh, bút lực mạnh, có phong cách riêng, năng lực bút chiến sắc sảo - những yếu tố thuộc về năng khiếu thiên bẩm riêng có của mỗi người và trải qua quá trình rèn bút nghiêm khắc - thì mới mong có được bài chuyên luận lý luận chính trị chất lượng.

Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, một nhà báo có gần 30 năm công tác ở Tạp chí Cộng sản, hiểu thấu ngọn ngành công việc nghiên cứu, viết chuyên luận lý luận, từng chia sẻ: “Làm báo nào cũng khó, mỗi báo có một yêu cầu riêng, có cái khó riêng. Làm báo hằng ngày đã rất khó, nhưng phải thừa nhận rằng làm báo lý luận lại càng khó”. Đồng chí Nguyễn Phú Trọng cũng dẫn lại lời căn dặn của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng: “Nghề làm báo rất khó, khó lắm; viết một bài lý luận lại càng khó. Vì vậy, phải lo rèn luyện, rèn luyện công phu. Phải công phu nhiều lắm. Mỗi người phải công phu tự rèn luyện mình”⁽²⁾.

Trải qua 91 năm, bằng tâm sức, trí tuệ, nỗ lực lao động sáng tạo không mệt mỏi và trách nhiệm trước Đảng, các thế hệ cán bộ, cộng tác viên của Tạp chí Cộng sản đã gây dựng nên một kho tàng các bài viết chuyên luận lý luận chính trị đồ sộ và giá trị, góp phần quan trọng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ nghiên cứu, phát triển, truyền bá, bảo vệ, hướng dẫn, giáo dục lý luận chính trị của Đảng ta. Đặc biệt, Tạp chí Cộng sản có những đóng góp hết sức quan trọng về mặt lý luận, nhất là trong việc làm sáng rõ các vấn đề lý luận mới, khó, phức tạp, còn nhiều ý kiến khác nhau, cung cấp những căn cứ lý luận tin cậy, giúp Trung ương có những quyết sách quan trọng, đột phá, mang tính bước ngoặt đối với sự phát triển của đất nước. Trước những biến cố lịch sử lớn, Tạp chí thực sự là ngọn cờ lý luận chính trị kiên định và tiên phong của Đảng, đấu tranh không khoan nhượng trên lĩnh vực lý luận chính trị với các thế lực thù địch và những phần tử cơ hội, “đổi màu” chính trị, phản bội lại lý tưởng cách mạng. Nhiều cuộc đấu tranh tư tưởng, tuyến bài đấu tranh tư tưởng ở tầm lý luận của Tạp chí có tiếng vang rất lớn trong lịch sử công tác tư tưởng của Đảng. Tạp chí đã thâu thái được trí tuệ của đông đảo giới tinh hoa trí thức, các nhà lãnh đạo, nhà nghiên cứu hàng đầu trong xây dựng hệ bài chuyên luận lý luận chính trị, đồng thời môi trường làm việc đặc thù và yêu cầu cao của Tạp chí cũng rèn luyện nên nhiều nhà tư tưởng lớn, nhà chính trị lớn và những cây bút uy tín của Đảng, của nền báo chí cách mạng Việt Nam… Kế thừa những giá trị truyền thống, hiện nay, Tạp chí Cộng sản có những bước phát triển mới, trên cơ sở ngày càng gia tăng hàm lượng, chất lượng lý luận của các sản phẩm báo chí, đầu tư cho ấn phẩm chuyên sâu về lý luận chính trị, áp dụng những thành tựu của truyền thông số một cách phù hợp để đáp ứng nhu cầu, tâm lý, thói quen của độc giả hiện đại, chăm lo xây dựng hệ bài rường cột chuyên luận lý luận chính trị ngày càng có chất lượng…  

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hệ bài chuyên luận lý luận chính trị của Tạp chí Cộng sản vẫn còn những hạn chế. Số lượng bài chuyên luận lý luận chính trị có chất lượng còn chiếm tỷ lệ thấp trong tổng số bài mỗi kỳ xuất bản. Không ít bài viết còn chưa đủ sức luận giải những vấn đề lý luận khó. Những bài viết phát hiện và dự báo được vấn đề lý luận mới, trực tiếp đóng góp vào sự phát triển lý luận của Đảng còn thiếu. Nhiều bài viết có sự đầu tư công sức chưa tương xứng với yêu cầu cao của một bài chuyên luận, viết chủ yếu theo kinh nghiệm, chưa đúng thể loại, nội dung chưa sâu sắc. Không ít bài chiến luận chưa đạt tầm của bài đấu tranh tư tưởng, còn nông, gượng ép, thiếu thuyết phục, tính chiến đấu mờ nhạt… Việc khắc phục những hạn chế trên, đồng thời với gia tăng tính chính trị, tính lý luận, tính chiến đấu của các sản phẩm, tác phẩm báo chí, nhất là hệ bài chuyên luận của Tạp chí, luôn là sự trăn trở của Ban Biên tập Tạp chí Cộng sản.

4. “Thập niên thứ ba của thế kỷ XXI có thể gọi là thập niên của nghiên cứu lý luận”⁽³⁾ ở nước ta, với nhiều cuộc tổng kết thực tiễn lớn và phát triển lý luận, mở ra thời cơ, vận hội lớn đối với công tác nghiên cứu, truyền bá lý luận, song cũng đặt ra không ít khó khăn, thách thức, trong đó có việc các thế lực thù địch sẽ chống phá, tấn công vào nền tảng tư tưởng, lý luận của Đảng ta ngày càng quyết liệt, tinh vi, thâm độc hơn.

Trong tổng thể chiến lược phát huy sức mạnh tổng lực của các binh chủng thông tin thực hiện công tác đấu tranh tư tưởng, cần có sự hài hòa giữa đấu tranh theo chiều rộng và chiều sâu, chú trọng chuyển trọng tâm công tác đấu tranh ngày càng đi vào chiều sâu, với những giải pháp căn cơ, trong đó có việc coi trọng xây dựng hệ bài chuyên luận có chất lượng, bẻ gãy từ gốc bằng lý luận những luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch; trải rộng hơn phổ thông tin lý luận có chất lượng (từ nguồn các bài viết chuyên luận này) trên nền tảng các phương tiện truyền thông đại chúng, nhất là trên không gian mạng.

Từ kinh nghiệm điển hình của Tạp chí Cộng sản cho thấy, xây dựng hệ bài chuyên luận lý luận chính trị là một quá trình lao động sáng tạo đặc thù, rất công phu, nên cũng cần chiến lược và phương pháp đặc thù để có nguồn bài chất lượng, trong đó cần quan tâm đầu tư phát hiện, bồi dưỡng, rèn luyện và coi trọng sử dụng đội ngũ cán bộ làm công tác nghiên cứu, giảng dạy, tuyên truyền lý luận, đang vẫn còn mỏng, thiếu hiện nay, nhất là sớm có chiến lược quan tâm bồi dưỡng, xây dựng, phát triển những cây bút lý luận chính trị có bút lực, năng lực, có sức ảnh hưởng và có khả năng định hướng dư luận lớn.

Gắn chặt công tác nghiên cứu lý luận với đấu tranh lý luận. Giai đoạn từ nay đến năm 2030, Đảng ta có nhiều cuộc tổng kết lớn, rất quan trọng về lý luận, như tổng kết 40 năm đổi mới; 40 năm thực hiện Cương lĩnh năm 1991 và 20 năm thực hiện Cương lĩnh bổ sung, phát triển năm 2011… Đây đều là những công việc trọng đại, vừa nhằm xây dựng hoàn chỉnh lý luận về đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, bổ sung nền tảng tư tưởng của Đảng, ban hành Cương lĩnh chính trị mới dẫn dắt toàn Đảng, toàn dân ta vững bước tiến lên chủ nghĩa xã hội, vừa cung cấp hệ thống lý luận rất quan trọng, nhất là làm sáng rõ những vấn đề lý luận mới, khó, còn nhiều ý kiến khác nhau, là nguồn chất liệu “đầu vào” quý giá cho việc xây dựng hệ bài chuyên luận lý luận chính trị phản bác các luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch trên phương diện lý luận, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Do đó, công tác nghiên cứu lý luận cần gắn thật chặt chẽ với đấu tranh lý luận, ngay trong từng bước nghiên cứu, một cách chủ động, sắc bén, liên tục và bền bỉ.

Đầu tư đổi mới, phát triển hệ thống các tạp chí điện tử lý luận chính trị, lý luận chuyên ngành về công tác xây dựng Đảng, trên cơ sở ứng dụng các tính năng, tiện ích, kỹ thuật và hình thức thể hiện của báo chí hiện đại một cách phù hợp, đáp ứng nhu cầu, tâm lý, thói quen của công chúng báo chí hiện nay. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với thông tin trên các phương tiện truyền thông xã hội, các trang điện tử, nhất là các nền tảng có lượng người dùng lớn, kiên quyết xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật những sai phạm trong đăng tải, phát tán những thông tin xuyên tạc, sai trái, ảnh hưởng tới an ninh, an toàn thông tin; quản lý và tạo dựng môi trường văn hóa trên các phương tiện truyền thông xã hội, đi liền với xử lý nghiêm những hiện tượng phản giá trị văn hóa trên không gian mạng.

Phát triển thông tin đối ngoại lý luận - một bộ phận cấu thành quan trọng của công tác thông tin đối ngoại - là phương thức đối ngoại theo chiều sâu, đưa hệ tư tưởng tiến bộ, khoa học, cách mạng và lý luận về chủ nghĩa xã hội, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, về đường lối đổi mới của Đảng Cộng sản Việt Nam đến với đông đảo bạn bè trên thế giới, góp phần thu hẹp những sự khác biệt, thiếu thiện chí, xung đột liên quan tới quan điểm chính trị, từ đó gia tăng sự hiểu biết, đồng thuận, tôn trọng sự khác nhau về thể chế chính trị, tạo dựng sự ủng hộ và những mối quan hệ quốc tế sâu sắc, bền vững với Đảng, đất nước ta. Đây là một phương cách đấu tranh với các luận điệu xuyên tạc, sai trái, thù địch từ xa, từ sớm, rộng rãi và chủ động.

Tiếp tục quan tâm phát triển Tạp chí Cộng sản, nơi tạo ra hệ bài nguồn chuyên luận lý luận chính trị, để các phương tiện truyền thông khác khai thác, đăng tải, tạo hiệu lực, hiệu quả đấu tranh sâu rộng, trong tổng thể chiến lược phát triển của Tạp chí đến năm 2030 (năm Tạp chí Cộng sản tròn 100 năm ra số đầu); ban hành cơ chế, chính sách đầu tư tạo sự phát triển mạnh mẽ, đột phá các cơ quan báo chí trọng điểm, có quy mô, tiềm lực mạnh, từng bước hình thành 1-2 tập đoàn truyền thông trọng điểm quốc gia, là những trụ cột thông tin, có năng lực hợp tác, đối trọng thông tin bình đẳng với các tập đoàn truyền thông quốc tế, làm chủ được thị trường thông tin trong nước, nòng cốt giữ vững an ninh thông tin quốc gia./.

-------------------------

(1) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t.I, tr. 91
(2) Nguyễn Phú Trọng: “Đôi điều suy nghĩ về làm tạp chí lý luận chính trị của Đảng”, Tạp chí Cộng sản số 22+23 (tháng 8-2003), tr. 26
(3) Phùng Hữu Phú: “Đối mới, nâng cao chất lượng công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng đối với hoạt động nghiên cứu lý luận chính trị trong thời kỳ phát triển mới của đất nước”, Tạp chí Cộng sản số 965 (tháng 5-2021), tr. 12