Thực hiện Pháp lệnh dân chủ trên địa bàn huyện

Ngay sau khi Pháp lệnh dân chủ có hiệu lực thi hành, Ban thường vụ Huyện ủy Yên Thành đã tiến hành thành lập Ban chỉ đạo thực hiện Pháp lệnh và đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo như: Chỉ thị số 32 của Ban thường vụ Huyện ủy; Thông tri số 09; công văn số 225 về hướng dẫn triển khai, xây dựng, thực hiện Pháp lệnh dân chủ ở cơ sở và ban hành 8 quyết định thành lập, kiện toàn, bổ sung Ban chỉ đạo thực hiện Pháp lệnh của huyện. Các xã, thị trấn sau mỗi kỳ đại hội đều tiến hành kiện toàn, bổ sung Ban chỉ đạo việc thực hiện Pháp lệnh.

Ban chỉ đạo thực hiện Pháp lệnh của huyện Yên Thành đã được thành lập gồm 33 thành viên và tiến hành kiện toàn, bổ sung 8 lần. Với chức năng, nhiệm vụ của mình, Ban chỉ đạo đã tham mưu giúp cấp ủy đảng, chính quyền xây dựng kế hoạch và triển khai học tập, sơ kết, tổng kết định kỳ việc thực hiện Pháp lệnh theo kế hoạch của cấp trên. Ban chỉ đạo của huyện đã giúp cấp ủy kiểm tra xây dựng thực hiện Pháp lệnh dân chủ. Cụ thể: Năm 2007 tiến hành kiểm tra 5 đơn vị, năm 2008 kiểm tra 17 đơn vị, năm 2009 kiểm tra 19 đơn vị, năm 2012 kiểm tra 25 đơn vị, năm 2013 kiểm tra 30 đơn vị, năm 2014 kiểm tra 34 đơn vị, năm 2015 kiểm tra 30 đơn vị, năm 2016 đã tiến hành kiểm tra 37 đơn vị. Qua các đợt kiểm tra này, Ban chỉ đạo đã tiến hành đánh giá đúng kết quả việc thực hiện Pháp lệnh, qua đó làm rõ những tồn tại, yếu kém, nguyên nhân của nó để có phương hướng, giải pháp phù hợp khắc phục trong thời gian tới.
Qua hơn 9 năm quán triệt và thực hiện Pháp lệnh dân chủ, nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể và nhân dân huyện Yên Thành trong việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân đã có những chuyển biến tích cực, Pháp lệnh đã thực sự đi vào đời sống, được nhân dân đồng tình và ủng hộ rộng rãi.
Qua thực hiện Pháp lệnh đã đạt được những kết quả sau:

Về những nội dung công khai để dân biết: Căn cứ nội dung Pháp lệnh dân chủ, từ 2007 đến nay, các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Yên Thành đã xây dựng và thực hiện đúng nội dung Pháp lệnh một cách công khai trước quần chúng nhân dân theo những hình thức chủ yếu sau:

Thông qua các kỳ họp Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, các hội nghị tiếp xúc cử tri, hội nghị của các tổ chức chính trị - xã hội và các buổi họp thôn, xóm cũng như sử dụng hệ thống thông tin đại chúng để tuyên truyền, phổ biến và thông báo kịp thời đến nhân dân các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các chương trình, nhiệm vụ, các dự án xây dựng khu công nghiệp, đô thị, giao thông, các công trình xây dựng nông thôn mới của huyện và xã. Qua đó, nhân dân biết và nắm được tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương mình, đồng thời góp ý với các cấp ủy Đảng, chính quyền bổ sung, hoàn thiện hơn nữa chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương dựa trên thế mạnh của từng vùng gắn liền với quyền và lợi ích của quần chúng nhân dân. Thực tế quá trình triển khai Pháp lệnh dân chủ từ năm 2007 đến nay, trên địa bàn huyện Yên Thành đã có 100% số xã tiến hành công khai những vấn đề dân biết.

Về những nội dung dân bàn và dân quyết định: Yên Thành luôn chú trọng đưa các nội dung được quy định trong Pháp lệnh để lấy ý kiến sâu rộng trong quần chúng nhân dân, đặc biệt là các nguồn kinh phí nhân dân đóng góp để xây dựng đường làng, ngõ xóm, bổ sung quy ước làng, xã nhân dân đều được họp bàn và quyết định một cách dân chủ, Ủy ban nhân dân chỉ thực hiện chức năng giám sát, kiểm tra sau khi đã được nhân dân góp ý và thực hiện.

Trong 9 năm qua, toàn huyện đã kiện toàn 18 ban thanh tra nhân dân với 150 thành viên, thành lập được 156 tổ hòa giải cơ sở với số thành viên lên đến 1.370 người, bầu được 178 trưởng thôn. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ và chức năng của mình, ban thanh tra nhân dân cùng chính quyền và các ban ngành đã nhận và giải quyết hơn 2.500 kiến nghị của quần chúng nhân dân, hòa giải gần 7.000 mâu thuẫn phát sinh trong nội bộ nhân dân, góp phần ổn định cuộc sống người dân, củng cố hạnh phúc gia đình và khối đại đoàn kết toàn dân.

Về những công việc nhân dân tham gia đóng góp ý kiến để chính quyền quyết định: Các dự thảo phát triển kinh tế - xã hội cấp xã, phương án chuyển đổi cơ cấu kinh tế, có cấu sản xuất, đề án định cư, định canh, vùng kinh tế mới và phương án phát triển ngành nghề của cấp xã; dự thảo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chi tiết và phương án điều chỉnh; việc sử dụng quỹ đất của cấp xã; chủ trương, phương án đền bù, giải phóng mặt bằng, xây dựng cơ sở hạ tầng, tái định cư, đều được nhân dân tham gia thảo luận và đóng góp những ý kiến hết sức quan trọng, giúp chính quyền có những sự lựa chọn và quyết định sáng suốt.

Những nội dung nhân dân giám sát được thực hiện thông qua các kỳ họp Hội đồng nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội khác, đặc biệt là qua hoạt động của các cơ quan kiểm tra Đảng, cơ quan thanh tra Nhà nước, hoạt động của Ban giám sát cộng đồng và thanh tra nhân dân. Quần chúng nhân dân đã thực hiện tốt vai trò và chức năng của mình trong việc giám sát các hoạt động của Hội đồng nhân dân, đại biểu Hội đồng nhân dân và các hoạt động thu, chi ngân sách, quản lý sử dụng đất đai, giám sát việc nghiệm thu các công trình do nhân dân đóng góp kinh phí xây dựng như xây dựng đường nông thôn mới, điện, đường, trường, trạm.

Trên cơ sở giám sát, kịp thời đề xuất, kiến nghị cấp có thẩm quyền những vụ việc chậm xử lý, việc mới phát sinh nhằm giúp cấp ủy, chính quyền và các đoàn thể hoàn thành đúng chức năng, nhiệm vụ của mình. Trong hơn 9 năm qua kể từ khi Pháp lệnh dân chủ có hiệu lực, các cấp chính quyền, địa phương trên địa bàn huyện đã tiếp nhận 1.025 đơn thư các loại với 335 vụ việc, trong đó đơn thư thuộc thẩm quyền cấp huyện là 176 vụ, hiện đã giải quyết 273/335 vụ đạt 81, 47%, số vụ việc còn lại đang được các cấp chính quyền tích cực giải quyết.

Như vậy, có thể thấy việc thực hiện các nội dung “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” theo Pháp lệnh dân chủ đã thực sự đi vào cuộc sống nhân dân, từng bước đảm bảo và phát huy quyền làm chủ của nhân dân ở cơ sở. Các cấp chính quyền và cả hệ thống chính trị cơ sở đã ngày càng nhận thức đầy đủ và sâu sắc tầm quan trọng của Pháp lệnh trong việc phát huy quyền dân chủ trực tiếp của nhân dân.

Trong quá trình triển khai thực thi Pháp lệnh từ 2007 đến nay, bên cạnh những kết quả đạt được, việc đưa Pháp lệnh vào cuộc sống vẫn còn một số hạn chế sau:

- Không ít cán bộ cơ sở quan liêu, mệnh lệnh, xa rời dân, không chịu lắng nghe ý kiến của dân, không thực hiện tốt những nội dung của Pháp lệnh, thậm chí có tư tưởng cục bộ, địa phương, gây mất đoàn kết nội bộ.

- Một số phần tử lợi dụng vấn đề dân chủ mưu lợi cá nhân, cố tình chống đối chính quyền, lôi kéo, kích động quần chúng nhân dân khiếu kiện vượt cấp đông người gây mất an ninh trật tự, làm ảnh hưởng đến uy tín của Đảng và chính quyền.

- Nhiều vụ việc tồn đọng do yếu tố lịch sử để lại rất khó giải quyết như các vấn đề tranh chấp đất đai, quyền thừa kế, thực hiện chính sách với người có công, các chế độ khen thưởng huân, huy chương kháng chiến, các chế độ của gia đình liệt sỹ, do đó vẫn còn tồn tại những khiếu kiện kéo dài, gây nên bức xúc trong dư luận.

- Hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể tuy đã được đổi mới mạnh theo hướng tập trung nâng cao chất lượng song vẫn chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu của thời kỳ đổi mới, trong đó có yêu cầu thực hiện Pháp lệnh dân chủ.

- Hoạt động của Thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng có nơi còn nể nang nên chưa phát huy hết vai trò trách nhiệm. Triển khai thực hiện quy chế dân chủ có nơi còn chưa thường xuyên, còn tồn tại tâm lý khi có đoàn kiểm tra xuống mới tiến hành thực hiện một cách đối phó, thiếu hiệu quả.

- Việc công khai các nội dung theo quy định của Pháp lệnh dân chủ ở một số địa phương còn hình thức, thiếu thông tin, sơ sài.

Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện Pháp lệnh dân chủ trên địa bàn huyện

Tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng từ huyện đến cơ sở trong thực hiện Pháp lệnh dân chủ

Để tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng trước hết phải tập trung nâng cao năng lực trí tuệ của tổ chức cơ sở Đảng và đảng viên cơ sở. Phải củng cố, kiện toàn tổ chức cơ sở Đảng không chỉ là để đưa ra các quyết sách đúng, phù hợp mà còn là để lãnh đạo, tổ chức thực hiện quyết sách đó. Ngoài ra, cần tiếp tục chỉnh đốn tổ chức cơ sở Đảng trong sạch, vững mạnh. Kiện toàn đội ngũ cấp ủy đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, giữ vững tác phong, nề nếp sinh hoạt đảng; xây dựng khối đoàn kết thống nhất trong đảng; nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên từ phẩm chất chính trị đến năng lực, thái độ công tác. Phải đảm bảo dân chủ thực sự trong Đảng; động viên quần chúng nhân dân tham gia xây dựng Đảng. Đồng thời với quá trình xây dựng dân chủ trong đảng là xây dựng và hoàn thiện tổ chức, xây dựng dân chủ trong toàn xã hội, mỗi đảng viên phải thực sự trở thành một tấm gương mẫu mực trong thực thi Pháp lệnh dân chủ xã, phường, thị trấn cho quần chúng noi theo.

Củng cố, kiện toàn chính quyền cơ sở

Chính quyền cấp xã là yếu tố mang tính trụ cột của hệ thống chính trị cơ sở; có vai trò to lớn trong việc thực hiện Pháp lệnh dân chủ. Vì vậy, việc tiếp tục kiện toàn, củng cố, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của bộ máy chính quyền cơ sở là giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả thực thi Pháp lệnh dân chủ trên địa bàn huyện Yên Thành thời gian tới. Điều cơ bản là phải tăng cường hơn nữa vai trò của các cơ quan dân cử; tiếp tục đổi mới cơ cấu tổ chức và phương thức hoạt động của Hội đồng nhân dân; xây dựng mối quan hệ chặt chẽ giữa Đảng, chính quyền, đoàn thể, các tổ chức kinh tế, xã hội; xây dựng mối quan hệ mật thiết gắn bó giữa chính quyền và nhân dân; tiếp tục cải cách hành chính mạnh mẽ, tập trung xây dựng đội ngũ công chức có đủ phẩm chất và năng lực; xử lý đúng đắn, nhanh gọn các vấn đề liên quan đến đời sống, lợi ích của nhân dân; thu hút nhân dân tham gia quản lý nhà nước, kiểm soát công việc của chính quyền.

Đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội

Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc phát huy dân chủ cơ sở. Để nâng cao hiệu quả thực hiện Pháp lệnh dân chủ trong thời gian tới, cần tiếp tục củng cố, kiện toàn, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội. Việc kiện toàn, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động cần tập trung vào một số giải pháp cơ bản như: Thực hiện đầy đủ, thực chất các chức năng, nhiệm vụ của Mặt trận gắn với thực hiện Pháp lệnh dân chủ. Kiện toàn tổ chức bộ máy, đổi mới chính sách cán bộ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị-xã hội đáp ứng yêu cầu đổi mới nội dung, phương thức hoạt động. Nâng cao trình độ kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ công tác vận động quần chúng cho cán bộ Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể ở cơ sở và thôn, ấp, làng, bản, khu phố,... nơi trực tiếp triển khai ra dân để thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ sở. Thể chế hoá cơ chế phối hợp giữa chính quyền với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị-xã hội trong đổi mới nội dung, phương thức hoạt động. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với việc đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị-xã hội trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế.

Nâng cao nhận thức của các chủ thể về vai trò, tầm quan trọng và nội dung của Pháp lệnh dân chủ

Trong thời gian tới, để nâng cao nhận thức của các chủ thể về vị trí và tầm quan trọng của Pháp lệnh dân chủ, Yên Thành cần tập trung làm tốt các biện pháp cơ bản như: Tăng cường công tác phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật, đặc biệt là nội dung pháp luật về dân chủ đến các tầng lớp nhân dân. Đẩy mạnh công tác giáo dục, kể cả đối với nhân dân và cán bộ, công chức nhằm nâng cao trình độ hiểu biết, nhận thức về pháp luật dân chủ nói chung và Pháp lệnh dân chủ nói riêng. Tăng cường hơn nữa việc giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần tự lực tự cường của dân tộc, ý thức tự giác của công dân đối với vận mệnh của mình cũng như vai trò, trách nhiệm cá nhân đối với cộng đồng, xã hội. Kiên quyết loại bỏ những tư tưởng cục bộ, địa phương, tư tưởng dòng họ cũng như các hủ tục lạc hậu trong đời sống nhân dân. Quán triệt tư tưởng “lấy dân làm gốc” trong mọi công việc phải thực hiện đúng phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Cần thông tin đầy đủ, khách quan về tình hình nền dân chủ trên thế giới, từ đó trực tiếp đấu tranh làm thất bại âm mưu của các thế lực thù địch và các loại tội phạm, góp phần đưa Pháp lệnh đạt hiệu quả ngày càng cao. Tiếp tục thực hiện cuộc vận động “học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” theo tinh thần Đại hội XII của Đảng.

Làm tốt công tác thanh tra, giải quyết các đơn thư, khiếu nại, tố cáo của công dân có liên quan đến việc thực thi Pháp lệnh dân chủ

Để thực hiện tốt các nội dung Pháp lệnh dân chủ ở xã, cấp ủy Đảng và chính quyền các cấp từ huyện đến xã, thị trấn phải tập trung giải quyết tốt các đơn thư, khiếu nại nhằm đảm bảo quyền, lợi ích chính đáng của người dân, tránh tình trạng đơn thư kéo dài, vượt cấp.

Bên cạnh đó, cần tập trung thực hiện chương trình cải cách hành chính một cách mạnh mẽ, coi đây là nút thắt trong việc phát triển kinh tế - xã hội, triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng. Triển khai chương trình “một cửa liên thông” giữa xã với huyện trên phạm vi toàn huyện, giảm bớt các thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho cong dân và doanh nghiệp giao dịch với chính quyền. Gắn công tác tiếp công dân với công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, thực hiện tốt Pháp lệnh dân chủ ở xã, phường, thị trấn, qua đó làm cho quần chúng nhân dân thấy rõ sự thay đổi của chính quyền, xây dựng một chính quyền kiến tạo thực sự của dân, do dân, vì dân, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân để phát huy tối đa sức mạnh của cả hệ thống chính trị, thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội của địa phương.

Trong việc tiếp xúc và tổ chức đối thoại với công dân, cán bộ chính quyền phải có thái độ đúng mực, tôn trọng nhân dân, lắng nghe những ý kiến, bức xúc của quần chúng nhân dân và giải thích cho quần chúng nhân dân hiểu rõ những chủ trương, chính sách của Đảng, của chính quyền địa phương, đặc biệt là trên lĩnh vực tôn giáo, giải phóng mặt bằng…/.