Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh: “Đảng mạnh là do chi bộ tốt. Chi bộ tốt là do các đảng viên đều tốt”⁽¹⁾. Đảng viên là nhân tố cơ bản nhất, năng động nhất của tổ chức đảng; là cầu nối để đưa các chủ trương, đường lối của Đảng đi vào cuộc sống. Vai trò của tổ chức cơ sở đảng là nền tảng của Đảng, là hạt nhân chính trị ở cơ sở, là “là sợi dây chuyền để liên hệ Đảng với quần chúng”⁽²⁾. Do đó, nhiệm vụ xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh, có năng lực lãnh đạo toàn diện, sức chiến đấu cao, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới là rất quan trọng và cấp thiết nhằm xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, góp phần hoàn thành nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đưa ra phương hướng: “Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên; phát huy tính tiên phong, gương mẫu, trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân, của cán bộ, đảng viên. Tăng cường hơn nữa mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, củng cố và không ngừng nâng cao niềm tin của nhân dân đối với Đảng”⁽³⁾.

Những kết quả đạt được trên địa bàn một số quận, huyện của Thủ đô Hà Nội

Quận ủy Hoàn Kiếm tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo củng cố và nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng

Ban Thường vụ Quận ủy đã chỉ đạo củng cố, kiện toàn, sắp xếp các tổ chức đảng trực thuộc theo hướng gọn đầu mối, gắn công tác xây dựng đảng với lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị và lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội ở địa phương, cơ quan, đơn vị. Chỉ đạo thực hiện nghiêm túc Đề án số 21-ĐA/TU, ngày 16-9-2019, của Thành ủy Hà Nội, “Về sắp xếp, bố trí kiêm nhiệm các chức danh người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã và ở thôn, tổ dân phố trên địa bàn thành phố Hà Nội”, gắn với thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-HĐND, ngày 24-2-2020, của Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội và Quyết định số 886/QĐ-UBND, ngày 27-2-2020, của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, “Về việc sáp nhập, đặt tên và đổi tên thôn, tổ dân phố thuộc 11 quận, huyện trên địa bàn thành phố Hà Nội năm 2020”. Qua sắp xếp, các mô hình tổ chức, phương thức hoạt động của các tổ chức đảng có tính chất đặc thù đã phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh mới, vừa tạo sự thống nhất, đồng bộ trong Đảng bộ, vừa phù hợp với đặc điểm cụ thể của từng phường, cơ quan, đơn vị.

Ban Thường vụ Quận ủy Hoàn Kiếm xác định công tác củng cố và nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên; trong đó, đặc biệt chú trọng đến việc thường xuyên triển khai, thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 15-NQ/TU, ngày 4-7-2017, của Thành ủy Hà Nội, “Về việc xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh; củng cố cơ sở đảng yếu kém; giải quyết các vấn đề phức tạp về an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn xã, phường, thị trấn thuộc thành phố Hà Nội” và Chỉ thị số 15-CT/TU, ngày 16-12-2016, của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội, “Về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đối với công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn thành phố Hà Nội”; Hướng dẫn số 05-HD/BTCTU, ngày 8-9-2021, của Ban Tổ chức Thành ủy, hướng dẫn “Nội dung củng cố tổ chức cơ sở đảng yếu kém thuộc Đảng bộ thành phố Hà Nội”; ban hành Kế hoạch số 30-KH/QU, ngày 01-10-2021, của Quận ủy chỉ đạo rà soát, đánh giá các tổ chức cơ sở đảng trực thuộc trong tổ chức và hoạt động, tập trung giải quyết những vấn đề phát sinh từ cơ sở. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, trên địa bàn không có tổ chức cơ sở đảng yếu kém; không phát sinh vụ việc phức tạp, tập trung đông người, gây mất an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

Nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò của chi bộ và tầm quan trọng của sinh hoạt chi bộ, Ban Thường vụ Quận ủy đã ban hành Kế hoạch thực hiện Đề án số 11-ĐA/TU, ngày 6-12-2021, của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội, về “Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ thuộc Đảng bộ thành phố Hà Nội trong tình hình mới” gắn với Đề án số 02-ĐA/QU, ngày 1-11-2021, về “Nâng cao chất lượng hoạt động của chi bộ, góp phần xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh”; nhờ đó, vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, chủ trì phối hợp hoạt động của chi bộ tổ dân phố, địa bàn dân cư được khẳng định và nâng cao, hiệu quả hoạt động tốt hơn. Sự lãnh đạo của chi bộ dân cư đã tạo được sự thống nhất, hoạt động của tổ dân phố, ban công tác mặt trận và các chi hội đoàn thể tốt hơn, phát huy được sức mạnh tổng hợp của các tổ chức trong thực hiện nhiệm vụ và tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phấn đấu thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị và các chỉ tiêu kinh tế - xã hội của địa phương, giải quyết có hiệu quả những đề xuất, kiến nghị và những vấn đề phát sinh, trong nội bộ nhân dân. Quận ủy tiếp tục triển khai thực hiện các hướng dẫn của Trung ương, Thành ủy về việc thí điểm sinh hoạt chi bộ, tổ dân phố đông đảng viên. Kết quả sau 2 năm triển khai thực hiện, nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, đảng viên về vị trí, vai trò của sinh hoạt chi bộ và việc nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ gắn với nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên ngày càng được nâng lên.

Ban Thường vụ Quận ủy đã tiếp tục lãnh đạo thực hiện tốt các nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết số 09-NQ/TU, ngày 27-2-2012, của Thành ủy, về “Tăng cường công tác xây dựng Đảng và các đoàn thể nhân dân trong các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước trên địa bàn thành phố Hà Nội, giai đoạn từ nay đến năm 2020”, Kết luận số 67-KL/TU, ngày 10-7-2020, của Ban Thường vụ Thành ủy. Ban Chỉ đạo xây dựng Đảng và các đoàn thể nhân dân trong các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước của quận Hoàn Kiếm đã xây dựng kế hoạch, thành lập tổ công tác khảo sát tình hình xây dựng tổ chức đảng và các đoàn thể nhân dân trong các loại hình doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước, tập trung thực hiện tại các phường có nhiều doanh nghiệp đóng trên địa bàn. Việc thành lập tổ chức đảng trong các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước được quan tâm, chú trọng. Từ năm 2021 đến tháng 3-2023, toàn Đảng bộ quận đã thành lập mới 7 tổ chức đảng, 85 tổ chức công đoàn, 17 chi đoàn và chi hội thanh niên.

Huyện ủy Thanh Trì kết hợp “xây” và “chống” nhằm củng cố các tổ chức cơ sở đảng yếu kém.

Huyện ủy đã ban hành, tập trung chỉ đạo thực hiện Đề án số 14-ĐA/HU, về “Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ thuộc Đảng bộ huyện Thanh Trì trong tình hình mới”. Tính đến tháng 3-2023, Đảng bộ huyện Thanh Trì có 43 tổ chức cơ sở đảng (trong đó: 16 đảng bộ xã, thị trấn, 2 đảng bộ lực lượng vũ trang, 19 chi đảng bộ khối hành chính sự nghiệp, 6 đảng bộ khối doanh nghiệp) với 12.313 đảng viên. Cấp ủy các cấp luôn thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình trong lãnh đạo, chỉ đạo và sinh hoạt đảng. Các chi bộ duy trì nền nếp chế độ sinh hoạt, chủ động áp dụng hình thức phù hợp trong giai đoạn thực hiện giãn cách xã hội phòng, chống dịch COVID-19, bảo đảm theo đúng quy định, tỷ lệ đảng viên tham gia sinh hoạt trung bình đạt từ 96% - 98%. Công tác đánh giá, xếp loại chất lượng tổ chức đảng, đảng viên và tập thể, cá nhân lãnh đạo, quản lý được thực hiện nghiêm túc. Hằng năm, các tổ chức cơ sở đảng được đánh giá, xếp loại hoàn thành tốt nhiệm vụ đạt tỷ lệ từ 97,67% đến 100%; đảng viên được đánh giá, xếp loại hoàn thành tốt nhiệm vụ đạt tỷ lệ từ 92,27% đến 93,34%.

Huyện ủy tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo các chi bộ, đảng bộ cơ sở thực hiện nghiêm túc, thường xuyên định kỳ việc tự rà soát, đề xuất phương hướng để kịp thời củng cố các tổ chức cơ sở đảng yếu kém theo Nghị quyết 15-NQ/TU, Hướng dẫn số 05-HD/BTCTU, về “Nội dung củng cố tổ chức cơ sở đảng yếu kém thuộc Đảng bộ Thành phố Hà Nội”; chỉ đạo tổ chức thực hiện Đề án số 02-ĐA/HU, ngày 15-11-2021, của Ban Thường vụ Huyện ủy, về “Củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của Đảng bộ xã Tả Thanh Oai theo tinh thần Nghị quyết số 15-NQ/TU và Chỉ thị số 15-CT/TU của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội”. Đến nay, các đơn vị đều đã hoàn thành việc củng cố các tổ chức đảng, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ. Đảng bộ xã Tả Thanh Oai đã được thành phố đưa ra khỏi diện theo dõi cần củng cố.

Quận ủy Hai Bà Trưng tập trung nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng trong các doanh nghiệp.

Qua khảo sát thực tế, do tình hình dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, các doanh nghiệp hoạt động gặp nhiều khó khăn, cán bộ và đảng viên biến động không ngừng, số lượng đảng viên nghỉ việc ngày càng tăng. Vì vậy, Quận ủy xác định yêu cầu cần sắp xếp, thay đổi mô hình tổ chức đảng trong một số doanh nghiệp đang gặp khó khăn. Để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, Ban Thường vụ Quận ủy đã xây dựng và triển khai Đề án số 14-ĐA/QU, ngày 28-12-2021, “Về rà soát, sắp xếp, chuyển đổi mô hình các tổ chức cơ sở đảng khối doanh nghiệp trực thuộc Quận ủy”, hiện đã sắp xếp, chuyển đổi mô hình và chuyển giao 6 tổ chức cơ sở đảng khối doanh nghiệp về trực thuộc Đảng bộ Khối doanh nghiệp quận; giải thể 2 chi bộ doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước do không còn phù hợp về mô hình tổ chức; đồng thời, luôn quan tâm, củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức đảng trong các doanh nghiệp gắn với thực hiện tốt Kết luận số 67-KL/TU, ngày 10-7-2020, của Ban Thường vụ Thành ủy, “Về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TU về tăng cường công tác xây dựng Đảng và các đoàn thể nhân dân trong các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước trên địa bàn”; từ năm 2021 đến nay, đã thành lập 6 chi bộ trong doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước, đều đạt chỉ tiêu do thành phố giao hằng năm.

Thực hiện Đề án số 11-ĐA/TU, ngày 6-12-2021, của Thành ủy Hà Nội, “Về nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ thuộc Đảng bộ thành phố Hà Nội trong tình hình mới”, Ban Thường vụ Quận ủy đã ban hành Kế hoạch số 62-KH/QU, ngày 8-2-2022 để tổ chức triển khai thực hiện đến các cấp ủy, tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên trong toàn Đảng bộ quận. Qua triển khai thực hiện, chất lượng điều hành sinh hoạt của bí thư chi bộ từng bước được nâng lên; thời gian sinh hoạt bảo đảm quy định (bình quân một buổi sinh hoạt chi bộ từ 90 đến 120 phút); nội dung sinh hoạt đa dạng, phong phú và mỗi quý sinh hoạt theo từng chuyên đề khác nhau. Nhận thức của đảng viên về chấp hành chế độ sinh hoạt chi bộ và thực hiện nhiệm vụ được phân công tiếp tục được nâng cao.

Những nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới

Thời gian tới, tình hình thế giới và trong nước có cả thuận lợi, thời cơ và khó khăn, thách thức đan xen; dự báo tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp; các thách thức an ninh phi truyền thống, nhất là thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, an toàn thông tin, an ninh mạng và tội phạm ngày càng gia tăng. Để thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội đảng bộ, đóng góp vào thành công chung của Thủ đô Hà Nội, các cấp ủy, tổ chức đảng của quận, huyện trên địa bàn Thủ đô Hà Nội cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Thứ nhất, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các chi bộ, đảng bộ về vị trí, vai trò của tổ chức cơ sở đảng và việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng đối với việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị.

Đội ngũ đảng viên phải nhận thức đúng tổ chức cơ sở đảng là hạt nhân chính trị, là trung tâm đoàn kết trong toàn cơ quan, đơn vị, sự vững mạnh của các tổ chức cơ sở đảng là điều kiện để cơ quan, đơn vị thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Giáo dục nhận thức đúng những quan điểm chỉ đạo của Đảng trong xây dựng tổ chức cơ sở đảng hiện nay; kết hợp tuyên truyền, nhận thức đúng những yếu tố tác động đến việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng gắn với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị.

Trên cơ sở nâng cao nhận thức, các cấp ủy cần tập trung nâng cao trách nhiệm của cấp ủy viên, đảng viên trong nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng. Trách nhiệm của đảng viên thể hiện ở việc tích cực tham gia học tập nâng cao trình độ hiểu biết về chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, quán triệt và thực hiện thắng lợi nghị quyết của cấp trên và của cấp mình. Cấp ủy phải thể hiện trách nhiệm trong việc tăng cường giáo dục, nâng cao bản lĩnh chính trị, lập trường giai cấp công nhân cho đội ngũ đảng viên; bên cạnh đó, tập trung nâng cao trình độ trí tuệ, chuyên môn, nghiệp vụ bảo đảm cho cán bộ, đảng viên đủ sức hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ. Nâng cao trách nhiệm của đội ngũ đảng viên trong chấp hành các nguyên tắc, quy định sinh hoạt đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, đề cao tự phê bình và phê bình, giữ gìn đoàn kết, thống nhất trong tổ chức đảng. Bồi dưỡng nâng cao trình độ, đề cao trách nhiệm của cấp ủy, đảng viên trong đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực và các âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch.

Thứ hai, hoàn thiện mô hình tổ chức của các loại hình tổ chức cơ sở đảng theo hướng gắn tổ chức cơ sở đảng với lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị và lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội. Chăm lo xây dựng cấp ủy vững mạnh, lựa chọn cấp ủy viên đúng tiêu chuẩn, phù hợp với đặc điểm yêu cầu nhiệm vụ của địa phương, cơ quan, đơn vị.

Tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Bám sát đặc điểm lãnh đạo của từng tổ chức cơ sở đảng ở các địa phương, cơ quan, đơn vị để bồi dưỡng nâng cao phẩm chất năng lực cho đảng viên. Thực hiện tốt, nền nếp công tác đánh giá, phân loại đảng viên hằng năm, gắn phân loại đảng viên với phân loại cán bộ.

Công tác phát triển đảng cần phải được quan tâm đúng mức, hạn chế tình trạng “trắng” tổ chức cơ sở đảng ở các doanh nghiệp. Việc kết nạp đảng viên phải được thực hiện chặt chẽ trong tất cả các khâu, không chạy theo chỉ tiêu bằng mọi giá.

Thứ ba, nâng cao chất lượng, đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức hoạt động của các loại hình tổ chức đảng theo hướng vừa mở rộng dân chủ, vừa tăng cường kỷ cương, kỷ luật; khắc phục tính hình thức đơn điệu trong sinh hoạt, bảo đảm tính lãnh đạo, tính giáo dục, tính chiến đấu, bảo đảm chất lượng, có sơ kết, tổng kết, có kiểm tra, đánh giá đúng thực chất từng vấn đề cụ thể. Cần xác định rõ mục đích, yêu cầu, nội dung từng buổi sinh hoạt gắn với đặc điểm lãnh đạo của từng tổ chức cơ sở đảng; làm tốt, chu đáo các bước chuẩn bị sinh hoạt, tiến hành sinh hoạt và triển khai thực hiện sau khi sinh hoạt chi bộ.

Chú trọng nâng cao chất lượng tự phê bình và phê bình, tiếp tục chỉ đạo sâu rộng các phong trào, nhất là cuộc vận động học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, bằng các phong trào, mô hình mới mang lại hiệu quả thiết thực.

Thứ tư, tăng cường kiểm tra, giám sát, quản lý đảng viên; phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân trong giám sát đảng viên.

Cần tăng cường kiểm tra, giám sát nhằm kịp thời phát hiện những dấu hiệu vi phạm để uốn nắn, giáo dục, cải hóa; trong trường hợp các tổ chức cơ sở đảng tiếp tục tái diễn vi phạm thì tiến hành kỷ luật nghiêm khắc, theo đúng Điều lệ Đảng, các quy định của Trung ương về những điều đảng viên không được làm, bảo đảm nguyên tắc “không có vùng cấm”, “không có ngoại lệ”.

Cấp ủy cơ sở giám sát chặt chẽ đảng viên; phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân trong giám sát, phản biện xã hội, góp ý phê bình đảng viên, góp phần quản lý hiệu quả đảng viên, những đảng viên 2 năm liền xếp loại vi phạm tư cách thì kiên quyết đưa ra khỏi Đảng.

Cấp ủy cấp trên trực tiếp của cơ sở phải kiểm tra, thẩm định và chịu trách nhiệm về đánh giá chất lượng tổ chức đảng và đảng viên; khắc phục tình trạng chưa đánh giá đúng thực chất, đánh giá hình thức, chiếu lệ còn mắc phải trong thời gian qua./.

---------------

(1) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 15, tr. 113
(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 8, tr. 288
(3) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. II, tr. 229 - 230