Quảng Ninh hướng tới phát triển thành một trung tâm kinh tế biển mạnh của cả nước

Chỉ đạo sâu sát, quyết liệt

Ngay sau khi Ban Chấp hành Trung ương ban hành Nghị quyết số 36/NQ-TW, ngày 22-10-2018, “Về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh ban hành Chương trình hành động số 27-CTr/TU, ngày 27-3-2019, “Thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045””, Nghị quyết số 15-NQ/TU, ngày 23-4-2019, “Về phát triển cảng biển và dịch vụ cảng biển trên địa bàn tỉnh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, nhằm cụ thể hóa mục tiêu xây dựng tỉnh Quảng Ninh phát triển trở thành một trong các trung tâm kinh tế biển mạnh của cả nước, là cửa ngõ, động lực phát triển vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ gắn với hệ thống cảng biển nước sâu;… trở thành trung tâm du lịch quốc gia kết nối với các trung tâm du lịch quốc tế lớn của khu vực và thế giới thông qua đường biển.

Để thực hiện Chương trình hành động số 27-CTr/TU, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch số 166/KH-UBND, ngày 22-7-2019, “Về thực hiện Chương trình hành động số 27-CTr/TU”; Kế hoạch số 16/KH-UBND, ngày 18-1-2022, “Về phát triển bền vững kinh tế biển tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030”; Văn bản số 9500/UBND-TM2, ngày 30-12-2021, “Về việc triển khai Chỉ thị số 31/CT-TTg, ngày 24-11-2021, của Thủ tướng Chính phủ, “Về đổi mới và tăng cường tổ chức thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045””. Tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo phát triển bền vững kinh tế biển tỉnh Quảng Ninh tại Quyết định số 5467/QĐ-UBND, ngày 26-12-2019; kiện toàn Ban Chỉ đạo tại Quyết định số 1193/QĐ-UBND, ngày 19-4-2021. Sau khi thành lập, Ban Chỉ đạo phát triển bền vững kinh tế biển đã ban hành Quyết định số 36/QĐ-BCĐ, ngày 24-3-2020 “Về Quy chế hoạt động của Ban chỉ đạo phát triển bền vững kinh tế biển”; Quyết định số 51/QĐ-BCĐ, ngày 24-4-2020 thành lập Tổ giúp việc Ban Chỉ đạo phát triển bền vững kinh tế biển…

Tỉnh ủy Quảng Ninh đã tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn tỉnh để quán triệt, tuyên truyền cho toàn thể cán bộ, công chức; mở rộng đến tất cả các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh. Các địa phương, đơn vị cơ bản đã thực hiện tốt công tác tuyên truyền, quán triệt và chỉ đạo thực hiện Chương trình hành động số 27-CTr/TU, Nghị quyết số 15-NQ/TU. Các sở, ban, ngành, địa phương tổ chức nhiều hoạt động thông tin đối ngoại tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển kinh tế biển.

Nhiều kết quả tích cực

Du lịch và dịch vụ biển ngày càng đổi mới về chất lượng, có sức cạnh tranh cả với  trong nước và quốc tế

Xác định lĩnh vực du lịch và dịch vụ biển là lĩnh vực đột phá để phát triển kinh tế biển bền vững, Tỉnh ủy Quảng Ninh đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ, cơ cấu lại ngành du lịch sau đại dịch COVID-19, phát triển sản phẩm du lịch chất lượng cao, thương hiệu mạnh, có sức cạnh tranh với các nước trong khu vực và quốc tế; tập trung hình thành trung tâm du lịch sinh thái biển - đảo chất lượng cao, nhất là các đảo và ở khu vực Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long, tạo thành chuỗi sản phẩm du lịch biển, du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng đặc sắc, cao cấp. Trong đó, phát triển Hạ Long thành trung tâm du lịch biển hiện đại, văn minh; từng bước phát triển Vân Đồn - Cô Tô trở thành trung tâm du lịch biển, đảo chất lượng cao, trung tâm công nghiệp giải trí đẳng cấp khu vực.

Quảng Ninh chú trọng phát triển đa dạng các sản phẩm du lịch đặc sắc riêng biệt ban ngày và ban đêm, nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch, dịch vụ; tăng cường liên kết phát triển du lịch; quảng bá, xúc tiến, xây dựng và định vị thương hiệu du lịch Hạ Long - Quảng Ninh gắn với thương hiệu du lịch quốc gia, quốc tế. Xây dựng tỉnh Quảng Ninh trở thành một trong những trung tâm du lịch quốc tế phát triển theo chiều sâu có trọng tâm, trọng điểm; trung tâm kinh tế biển, cửa ngõ giao thương quốc tế.

Không gian du lịch tiếp tục được mở rộng có trọng tâm, trọng điểm, phát triển gắn liền với 4 dòng sản phẩm chính gồm: du lịch biển đảo, du lịch văn hóa, tâm linh, du lịch cộng đồng sinh thái và du lịch biên giới. Hệ thống khu, tuyến, điểm du lịch, đô thị du lịch hấp dẫn; công tác thị trường và phát triển sản phẩm có thay đổi lớn, tăng cường liên kết giữa các địa phương trong và ngoài tỉnh, đẩy mạnh hợp tác quốc tế về du lịch tiếp tục phát triển. Các địa phương chủ động phát triển các sản phẩm dựa theo lợi thế, điều kiện của từng khu vực, do đó đã phát huy được hiệu quả của từng sản phẩm du lịch. Hệ thống sản phẩm du lịch, khách sạn tiêu chuẩn 4 - 5 sao và nhiều loại hình du lịch chất lượng, đặc sắc, đa dạng, có giá trị gia tăng cao về du lịch biển, đảo chất lượng gắn với việc phát huy giá trị di sản, kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long; du lịch tâm linh, nhất là Trung tâm Phật giáo, danh thắng Yên Tử; quần thể công viên Sun World Hạ Long Park, khu nghỉ dưỡng Vinpearl, FLC, Galery Yên Tử; suối khoáng Yoko Osen Quang Hanh; Cụm Công trình Bảo tàng, Thư viện tỉnh... góp phần kéo dài thời gian trải nghiệm, lưu trú và tăng chi tiêu của du khách. Các sản phẩm du lịch của tỉnh ngày càng có tính cạnh tranh cao, phong phú, đa dạng, nhiều sản phẩm có tính biểu tượng, có sự khác biệt, đáp ứng nhu cầu lưu trú cao cấp và khám phá của khách du lịch. Một số thị trường khách quốc tế tăng mạnh như Trung Quốc, Mỹ, Anh, Tây Ban Nha, Canada...

Theo thông tin từ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, 6 tháng đầu năm 2025, Quảng Ninh đón khoảng 12,1 triệu lượt du khách, đạt 116% so với cùng kỳ năm 2024, đạt 112% chỉ tiêu so với kịch bản tăng trưởng. Trong đó, khách nội địa ước đạt 9,8 triệu lượt; khách quốc tế ước đạt 2,3 triệu lượt. Khách lưu trú ước đạt trên 3,7 triệu lượt, đạt 118% so với cùng kỳ năm 2024. Tổng doanh thu đạt trên 29.140 tỷ đồng, đạt 131% so với cùng kỳ năm 2024, đạt 107% so với kịch bản tăng trưởng.

Kinh tế hàng hải được chú trọng phát triển đạt kết quả tích cực

Nghị quyết số 15-NQ/TU với trọng tâm là phát triển cảng biển và dịch vụ cảng biển, nhằm tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế biển Quảng Ninh. Đến nay, toàn bộ các khu bến trên địa bàn tỉnh đã được cập nhật, bổ sung vào Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 tại Quyết định số 1579/QĐ-TTg, ngày 22-9-2021, của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, hệ thống cảng biển Quảng Ninh thuộc nhóm cảng biển số 1, phân loại thuộc cảng biển loại I, có 5 khu bến trên địa bàn tỉnh: (1) Khu bến Cái Lân; (2) Khu bến Cẩm Phả; (3) Khu bến Yên Hưng (sông Chanh, sông Bạch Đằng, sông Rút); (4) Khu bến Hải Hà; (5) Khu bến khác, gồm có 8 khu bến. Như vậy, quy hoạch hệ thống cảng biển Quảng Ninh đã hoàn thành để định hướng lộ trình phát triển cảng biển trong các giai đoạn tiếp theo. Đây là cơ sở quan trọng để thu hút nhà đầu tư nghiên cứu, phát triển cảng biển Quảng Ninh, góp phần đưa ngành dịch vụ cảng biển trở thành một trong những nguồn lực quan trọng đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Quảng Ninh đã hoàn thành kết nối Hệ thống một cửa quốc gia tại các chi cục hải quan với thủ tục hành chính của các bộ, ngành. Triển khai hệ thống giám sát hàng hóa ra vào cảng biển, kho bãi trên hệ thống giám sát hải quan tự động tại Cảng Cái Lân và Cảng Quảng Ninh, bảo đảm sự gắn kết giữa các khâu nghiệp vụ trong việc giám sát vận chuyển hàng hóa; hồ sơ thủ tục đưa hàng ra khỏi kho bãi cảng đơn giản hơn, góp phần giảm thời gian đi lại làm thủ tục của doanh nghiệp xuất nhập khẩu, khắc phục được tình trạng ùn tắc tại cảng, kho, bãi; 100% các thủ tục hành chính về quản lý, kiểm tra chuyên ngành được thực hiện công khai trên cơ chế một cửa quốc gia; 100% các khu bến được áp dụng triển khai thủ tục hải quan tự động theo đúng chủ trương đẩy mạnh cải cách hành chính, áp dụng công nghệ 4.0 để giải quyết thủ tục hành chính.

Để phát triển kinh tế biển bền vững, Tỉnh ủy Quảng Ninh đã lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường việc quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường; hạn chế hoạt động bốc xếp, chuyển tải hàng hóa rời clinke, xi măng và dăm gỗ trên Vịnh Hạ Long. Theo đó, 100% các tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long được lắp đặt hệ thống xử lý nước thải, rác thải sinh hoạt, xây dựng bộ quy chuẩn kỹ thuật môi trường; phê duyệt Mạng điểm quan trắc môi trường tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2021 - 2025; trong đó, bổ sung tần suất quan trắc, số điểm quan trắc tại các khu vực cảng biển; một số trạm quan trắc do doanh nghiệp đầu tư kết nối, truyền dữ liệu với cơ quan quản lý nhà nước để quản lý.

Tỉnh Quảng Ninh cũng chú trọng phát triển các dịch vụ chất lượng cao và mang tầm quốc tế phục vụ khách du lịch tại Bến cảng khách quốc tế Hòn Gai, Bến cảng khách Vân Đồn (Dự án bến cảng cao cấp Ao Tiên). Tỉnh ủy Quảng Ninh chỉ đạo xây dựng, nâng cấp, hoàn thiện hạ tầng dịch vụ công cộng tại các điểm dừng nghỉ và trên các tuyến du lịch đường bộ. Các khu chức năng, khu dịch vụ nhà hàng, trung tâm mua sắm hiện đại, cửa hàng miễn thuế tại Bến cảng khách quốc tế Hòn Gai được cập nhật vào Quy hoạch phân khu, khu vực Bãi Cháy - Hạ Long. Hệ thống siêu thị, nhà hàng, khu vui chơi, giải trí, dịch vụ y tế, hệ thống cung cấp xăng dầu, nước ngọt và các dịch vụ khác phục vụ khách du lịch tại Cảng tàu khách quốc tế cơ bản đã được đầu tư hoàn thiện, đồng bộ.

Để phát triển nguồn nhân lực, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh phê duyệt tổ chức các lớp bồi dưỡng liên quan đến cảng biển và dịch vụ cảng biển cho học viên là cán bộ, công chức, viên chức, nhằm nâng cao trình độ chuyên môn về công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực cảng biển và dịch vụ cảng biển trên địa bàn tỉnh; ban hành Nghị quyết số 35/2021/NQ-HĐND, ngày 27-8-2021, của Hội đồng nhân dân tỉnh, “Về việc ban hành chính sách thu hút, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao tại Trường Đại học Hạ Long, Trường Cao đẳng Việt - Hàn Quảng Ninh và Trường Cao đẳng y tế Quảng Ninh giai đoạn 2021 - 2025”; trong đó, có ngành, nghề phục vụ lĩnh vực cảng biển và dịch vụ cảng biển. Các cơ sở đào tạo nghề trên địa bàn toàn tỉnh đã tuyển sinh và đào tạo cho hàng trăm nghìn học sinh, sinh viên, học viên; trong đó có khoảng hơn 50% số học sinh, sinh viên theo học ở nhóm ngành, nghề liên quan đến lĩnh vực cảng biển và dịch vụ cảng biển, tập trung ở nhóm ngành, nghề vận hành, sửa chữa - cơ khí.

Nuôi trồng và khai thác hải sản theo hướng tăng trưởng xanh và phát triển bền vững

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường biển ngày càng nghiêm trọng, ngành thủy sản ở tỉnh Quảng Ninh đang từng bước hiện thực hóa chiến lược tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Tỉnh ủy Quảng Ninh chỉ đạo tuyên truyền, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường biển của người dân; khuyến khích đẩy mạnh các mô hình nuôi biển đa giá trị, xóa bỏ vật liệu nuôi không thân thiện với môi trường và cơ cấu lại ngành thủy sản theo hướng nền kinh tế biển xanh, hài hòa giữa phát triển và bảo tồn sự đa dạng của đại dương.

Trước đây, người dân có thói quen sử dụng phao xốp làm vật liệu nổi cho lồng bè trong nuôi trồng thủy sản. Đây là nguyên nhân dẫn tới ô nhiễm mặt biển nghiêm trọng khi bị nứt, vỡ do sóng to gió lớn. Tỉnh ủy Quảng Ninh đã chỉ đạo tăng cường công tác quản lý và phát triển bền vững nuôi trồng thủy sản trên biển, đặc biệt là “xóa sổ” phao xốp trong hoạt động nuôi trồng thủy sản. Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Quy chuẩn kỹ thuật địa phương về vật liệu sử dụng làm phao nổi trong nuôi trồng thủy sản nước lợ, nước mặn trên địa bàn. Đến nay, toàn tỉnh cơ bản đã thay thế phao xốp bằng phao nhựa HDPE thân thiện với môi trường. Đồng thời, thúc đẩy mạnh mẽ các mô hình nuôi biển đa canh, đa giá trị, như mô hình kết hợp nuôi cá, rong và hàu nhằm tận dụng triệt để điều kiện sinh thái và hỗ trợ lọc nước, cải thiện môi trường. Song song đó, địa phương cơ cấu lại đội tàu khai thác, giảm số lượng tàu ven bờ và đẩy mạnh đầu tư tàu công suất lớn vươn khơi. Từ 8.000 tàu năm 2011, hiện Quảng Ninh chỉ còn khoảng 5.500 tàu khai thác ven bờ và đã có khoảng 800 tàu vươn khơi.

Hiện nay, ngành thủy sản ở Quảng Ninh phát triển toàn diện cả về nuôi trồng, khai thác và chế biến; mở rộng các vùng nuôi trồng tập trung bảo đảm an toàn dịch bệnh, phát triển các đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao. Tỉnh đặt mục tiêu thả gần 7 triệu con giống trong năm 2025, trong đó hơn 85% từ nguồn xã hội hóa. Bước đầu tỉnh Quảng Ninh đã hình thành các mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao; toàn tỉnh đã quy hoạch 45.000 ha vùng nuôi trồng thủy sản. Với chiến lược rõ ràng, cách làm bài bản và sự đồng thuận của nhân dân, Quảng Ninh đang đi đầu trong hành trình phát triển ngành thủy sản xanh - sạch - bền vững. Những kết quả đạt được là minh chứng sinh động cho quyết tâm và tầm nhìn dài hạn của cấp ủy và chính quyền các cấp về bảo tồn với phát triển, bảo đảm cho sự phát triển bền vững của kinh tế biển không chỉ ở Quảng Ninh, mà trong mối quan hệ tổng thể với nền kinh tế biển của cả nước.

Một số giải pháp đẩy mạnh phát triển kinh tế biển của Quảng Ninh trong tình hình mới

Theo Quyết định số 80/QĐ-TTg, ngày 11-2-2023, của Thủ tướng Chính phủ, “Phê duyệt Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050”, tỉnh Quảng Ninh được xác định là cực tăng trưởng của khu vực phía Bắc; một trong những trung tâm phát triển năng động, toàn diện; trung tâm du lịch quốc tế, trung tâm kinh tế biển, cửa ngõ của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước.

Để đạt được mục tiêu đó, cần tập trung thực hiện những giải pháp sau:

Một là, tiếp tục tuyên truyền nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, doanh nghiệp và nhân dân của tỉnh Quảng Ninh về vị trí, vai trò của kinh tế biển và vùng ven biển. Cần có nhận thức thống nhất tạo nên sức mạnh tổng hợp trong toàn hệ thống chính trị về phát triển kinh tế biển, gắn phát triển kinh tế biển với bảo đảm chủ quyền biển, hải đảo.

Hai là, cần có những chính sách để tập trung thu hút, khuyến khích các nguồn lực xã hội tham gia đầu tư phát triển các ngành kinh tế biển như năng lượng tái tạo, nuôi trồng thủy hải sản quy mô công nghiệp, du lịch biển… Việc đầu tư, thu hút đầu tư cần được lựa chọn, tính toán cho phù hợp với chiến lược phát triển của tỉnh Quảng Ninh.

Ba là, phát triển kinh tế biển cần đặt trong bối cảnh chung của công cuộc chuyển đổi số. Quảng Ninh cần phải tận dụng các tiến bộ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư để ứng dụng hiệu quả vào các ngành kinh tế biển, nhằm bảo đảm hiệu quả và phát triển bền vững; cần chú trọng xử lý hài hòa các vấn đề giữa phát triển kinh tế biển và bảo vệ môi trường; giữa phát triển kinh tế - xã hội và quốc phòng, an ninh; nhất là các công trình, dự án phục vụ phát triển kinh tế biển phải thực sự được thực hiện trên cơ sở bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Bốn là, trong xu thế hội nhập toàn cầu hiện nay, để hướng tới mục tiêu xây dựng Quảng Ninh trở thành một trung tâm kinh tế biển mạnh của cả nước, cấp ủy, chính quyền các cấp cần có giải pháp phù hợp, nhằm thu hút đầu tư, phát triển các lĩnh vực kinh tế biển có trình độ khoa học và công nghệ cao như sản xuất công nghiệp, chế biến thủy hải sản, hàng hải…

Kinh tế biển luôn được Quảng Ninh xác định là một trong những động lực tăng trưởng, cơ hội để tỉnh Quảng Ninh bứt phá vươn lên. Có thể thấy rằng, việc đề ra và thực hiện những chính sách, giải pháp phát triển kinh tế biển bền vững quyết liệt và đồng bộ sẽ tạo điều kiện đưa Quảng Ninh tiến đến phát triển thành một trong các trung tâm kinh tế biển mạnh của cả nước; là cửa ngõ, động lực phát triển Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, góp phần kết nối kinh tế biển của đất nước với khu vực và thế giới./.