Hoạt động xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật là nhiệm vụ quan trọng

Hệ thống pháp luật nói chung và pháp luật về an ninh trật tự nói riêng của Việt Nam ngày càng được hoàn thiện, cơ bản đã thể chế hóa được chủ trương, đường lối của Đảng, cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp trong lĩnh vực bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật và xây dựng lực lượng công an nhân dân, tạo cơ sở pháp lý cho lực lượng công an nhân dân thực hiện nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, tư pháp.

Thời gian qua, Đảng ủy, Ban Giám đốc Công an thành phố Hà Nội đã bám sát sự chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an, Thành ủy, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố quyết tâm bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn Thủ đô. Đảng ủy, Ban Giám đốc Công an thành phố xác định hoạt động tham mưu xây dựng pháp luật là một trong những nhiệm vụ trọng tâm góp phần bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội đồng thời góp phần xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo nền tảng vững chắc cho sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, xây dựng lực lượng công an Thủ đô trong thời kỳ mới.

Công an thành phố Hà Nội thường xuyên rà soát, kịp thời phát hiện đề xuất cấp có thẩm quyền điều chỉnh hoặc điều chỉnh theo thẩm quyền những bất cập, mâu thuẫn, tháo gỡ nhanh nhất những “điểm nghẽn” có nguyên nhân từ các quy định của pháp luật. Chủ động phát hiện những vấn đề mới từ thực tiễn công tác bảo đảm an ninh, trật tự nổi lên chưa có quy định để đề xuất ban hành nghị quyết thí điểm thực hiện, không nóng vội, cũng không cầu toàn. Gương mẫu đi đầu tham mưu xây dựng hành lang pháp lý cho những vấn đề mới, xu hướng mới, bảo vệ vững chắc an ninh Thủ đô trong mọi tình huống, góp phần tạo đột phá cho phát triển Thủ đô trong giai đoạn cách mạng mới. Đồng thời, quán triệt sâu sắc và thực hiện có hiệu quả trong toàn lực lượng công an thành phố theo sự chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm về đổi mới mạnh mẽ tư duy xây dựng pháp luật. Các quy định pháp luật do Công an thành phố tham mưu dứt khoát từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm” và tư duy quản lý không cứng nhắc.

Hoạt động tham mưu xây dựng pháp luật của Công an thành phố chủ yếu được thực hiện thông qua các mặt công tác: công tác xây dựng, tham gia góp ý văn bản quy phạm pháp luật; công tác rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật, kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật; công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật

Thứ nhất, công tác nghiên cứu, xây dựng, tham gia góp ý văn bản quy phạm pháp luật. Công an thành phố luôn kết hợp giữa công tác nghiên cứu lý luận và tổng kết từ thực tiễn, tích cực tham gia góp ý xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, góp phần quan trọng phục vụ yêu cầu quản lý nhà nước về bảo đảm an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật.

Trung bình mỗi năm, công an thành phố tham gia góp ý xây dựng trên 50 văn bản quy phạm pháp luật do Bộ Công an, các ngành, các cấp gửi lấy ý kiến. Trong đó có nhiều văn bản luật quan trọng, liên quan trực tiếp đến công tác công an đã được Quốc hội thông qua, như: Hiến pháp năm 2013; Luật Công an nhân dân các năm 2014, 2018; Bộ luật Hình sự năm 2015, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự năm 2015; Bộ luật Tố tụng hành chính năm 2011; Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012; Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015; Luật Đặc xá năm 2018; Luật Thi hành án hình sự năm 2018; Luật Bảo vệ bí mật nhà nước năm 2018; Luật An ninh mạng năm 2018; Luật Cư trú năm 2020; Luật Cảnh sát Cơ động; Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở... Ngoài ra, Công an thành phố còn tập trung nghiên cứu, đề xuất những cơ chế, chính sách đặc thù cho chính quyền thành phố trong công tác quản lý dân cư, bảo đảm an ninh trật tự, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật để bổ sung trong Luật Thủ đô.

Năm 2021, Công an thành phố thành lập tổ nghiên cứu, tham mưu xây dựng pháp luật do lãnh đạo phòng tham mưu làm tổ trưởng, trưởng các phòng nghiệp vụ thuộc Công an thành phố là thành viên nhằm nghiên cứu, tham gia góp ý chuyên sâu đối với các luật, pháp lệnh dự kiến được thảo luận, thông qua tại các kỳ họp Quốc hội và dự thảo văn bản quy phạm pháp luật khác theo chỉ đạo của cấp trên. Việc góp ý văn bản được Công an thành phố thực hiện một cách nghiêm túc, đi sâu vào chất lượng, có ý nghĩa thiết thực trong công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật.

Căn cứ quy định của pháp luật và tình hình thực tế, hằng năm Công an thành phố thực hiện rà soát, kiến nghị sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các văn bản do Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội ban hành thuộc lĩnh vực an ninh, trật tự góp phần nâng cao đời sống nhân dân trên địa bàn Thủ đô.

Quá trình tham mưu xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố liên quan đến lĩnh vực an ninh trật tự bảo đảm tuân thủ chặt chẽ quy định về trình tự, thủ tục, thể thức, kỹ thuật trình bày văn bản.

Bên cạnh đó, thông qua công tác kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố theo định kỳ hằng năm, các văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố liên quan đến lĩnh vực an ninh, trật tự được Công an thành phố tham mưu ban hành kịp thời, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, phù hợp với Hiến pháp và pháp luật, văn bản được ban hành phù hợp với thực tiễn tại địa phương, đáp ứng yêu cầu về công tác quản lý về an ninh, trật tự trên địa bàn thành phố. Bên cạnh đó, Công an thành phố thường xuyên tổ chức sơ kết, tổng kết việc thi hành các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến nghiệp vụ công an (gồm các luật, nghị định và thông tư...). Qua tổng kết thực tiễn thi hành các văn bản quy phạm pháp luật phát hiện nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện, nhiều bất cập của các quy định pháp luật, kịp thời đề xuất các cấp có thẩm quyền có giải pháp nâng cao hiệu quả các mặt công tác công an, đồng thời, kiến nghị việc sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật cho phù hợp với thực tiễn công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật trên địa bản Thủ đô.

Thứ hai, thực hiện kế hoạch kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật hằng năm của Bộ Công an, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, Công an thành phố đã chủ động ban hành Kế hoạch triển khai cụ thể các nhiệm vụ trọng tâm. Hằng năm, Công an thành phố tổ chức rà soát trung bình gần 100 văn bản/năm. Nhằm thống nhất công tác chỉ huy, chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo công an thành phố và chỉ huy các đơn vị, công an cấp cơ sở, góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về an ninh, công an thành phố đã tổ chức đợt tổng rà soát tất cả quy trình, quy chế công tác của các đơn vị nhằm phát hiện những điểm mâu thuẫn, chồng chéo, hết hiệu lực hoặc không còn phù hợp với thực tế công tác bảo đảm an ninh trật tự trong giai đoạn hiện nay để kịp thời bãi bỏ, hoặc sửa đổi, bổ sung, ban hành mới giúp các đơn vị trong toàn Công an thành phố thực hiện đúng các quy định của pháp luật.

Công an thành phố xác định việc hoàn thiện hệ thống quy chế, quy trình theo hướng “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, đồng bộ, liên thông và linh hoạt” là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, đột phá từ năm 2021. Các văn bản của Công an thành phố được ban hành đều bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, phù hợp với đặc điểm, tình hình thực tiễn của Công an thành phố.

Thứ ba, công tác tham mưu xây dựng pháp luật thông qua công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Công an thành phố nhận thức rõ ý nghĩa, vai trò của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, làm tốt công tác phổ biến, giáo dục pháp luật góp phần nâng cao nhận thức pháp luật, ý thức tôn trọng pháp luật, nâng cao hiệu quả công tác thực thi pháp luật, hạn chế được những vi phạm do không nắm vững pháp luật. Với mục tiêu tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật của cán bộ, chiến sĩ trong lực lượng công an Thủ đô, Công an thành phố đã cải tiến phương thức tổ chức thực hiện phổ biến, giáo dục pháp luật ở từng đơn vị địa phương; tuyên truyền kịp thời, thường xuyên nội dung pháp luật về các lĩnh vực phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng lực lượng, từng cấp công an; trong đó tập trung việc trang bị kiến thức pháp luật đối với cán bộ, chiến sĩ trực tiếp thực thi nhiệm vụ công tác bảo đảm an ninh trật tự.

Trong những năm qua, Công an thành phố tổ chức nhiều lớp tập huấn (trung bình trên 10 lớp/năm) pháp luật chuyên sâu cho cán bộ, chiến sĩ từ công an thành phố đến công an các quận, huyện, thị xã, đặc biệt là các văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành, có nhiều điểm mới và liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của công tác công an; đề xuất với Bộ Công an và phối hợp với Học viện Cảnh sát nhân dân, Học viện An ninh nhân dân tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ ngắn hạn, tập trung để cấp chứng chỉ, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại các đồng chí điều tra viên theo quy định của Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự (nay là Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2018); tập huấn chuyên sâu về nghiệp vụ chuyên ngành điều tra tội phạm, về chuyên đề điều tra án cố ý gây thương tích, án tai nạn giao thông, về giam giữ và cải tạo phạm nhân, về quản lý, khai thác và sử dụng hệ thống kiểm soát an ninh... Tổ chức nhiều cuộc thi tìm hiểu pháp luật (Thi tìm hiểu về Luật Cư trú; Tìm hiểu về Luật Xử lý vi phạm hành chính; Tìm hiểu về Luật Phòng, chống mua bán người; Tìm hiểu Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Tìm hiểu Bộ luật Dân sự; Tìm hiểu Bộ luật Hình sự... thu hút 100% cán bộ chiến sĩ thuộc các đơn vị trong Công an thành phố nhiệt tình hưởng ứng tham gia, nhiều bài dự thi đạt chất lượng cao...) và các cuộc thi nghiệp vụ theo chuyên đề (Thi điều tra viên giỏi; thi nghiệp vụ Cảnh sát kinh tế, Cảnh sát phòng chống ma tuý, Cảnh sát phụ trách xã, Cảnh sát khu vực giỏi, Công an xã giỏi...); phát động cán bộ, chiến sĩ viết hàng nghìn tin, bài đăng báo An ninh Thủ đô, Đài phát thanh - Truyền hình Hà Nội và các đài truyền thanh cơ sở để tuyên truyền trong cán bộ, nhân dân về tình hình an ninh, trật tự; nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia; trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của công dân khi tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc...

Giải pháp nâng cao cao hiệu quả trong thời gian tới

Nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tham mưu xây dựng pháp luật trong thời gian tới Công an Thành phố Hà Nội tập trung thực hiện giải pháp như sau:

Một là, tiếp tục tăng cường, phát huy vai trò, trách nhiệm người đứng đầu và của lãnh đạo, chỉ huy các cấp đối với công tác tham mưu xây dựng pháp luật trong Công an thành phố. Đề cao kỷ luật, kỷ cương trong công tác tham mưu, đề xuất, tham gia xây dựng pháp luật, xác định kết quả công tác tham mưu xây dựng pháp luật là một trong những tiêu chí đánh giá, chấm điểm thi đua công tác năm của các đơn vị. Tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan, ban, ngành, Hội đồng nhân dân thành phố, Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố trong công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật, những vấn đề còn có ý kiến khác nhau trong dự thảo văn bản quy phạm pháp luật do đơn vị mình tham mưu, xây dựng. Tổ chức quán triệt sâu rộng các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, định hướng, quy định của Bộ Công an về xây dựng lực lượng pháp chế công an nhân dân trong tổng thể xây dựng lực lượng công an nhân dân đến năm 2030.

Hai là, tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 09 NQ/ĐUCA ngày 29-3-2022, của Đảng ủy Công an Trung ương, về tiếp tục hoàn thiện pháp luật về an ninh, trật tự đến năm 2026, định hướng đến năm 2030 trong Công an nhân dân. Trong đó, Công an thành phố kiến nghị sớm xây dựng, sửa đổi bổ sung các luật, pháp lệnh để điều chỉnh các quan hệ xã hội trong lĩnh vực bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật và quản lý nhà nước về an ninh trật tự. Đề xuất nghiên cứu bổ sung trong Luật Xử lý vi phạm hành chính khi xử lý các đối tượng chỉ đạo, chủ mưu, cầm đầu, giúp sức thì có xem xét xử lý đồng phạm về hành vi, như đối tượng trực tiếp thực hiện hành vi vi phạm; bổ sung cụ thể các quy định cưỡng chế thi hành trong trường hợp đối tượng bị xử phạt vi phạm hành chính chây ỳ, không đủ tài chính, không chịu nộp tiền phạt; quy định rõ như thế nào là lý do chính đáng, cách xác định lỗi trong vụ việc vì phạm hành chính; có hướng dẫn thời gian tạm đình chỉ điều tra của cơ quan tiến hành tố tụng hình sự để tính thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính.... Tích cực tham gia góp ý sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật nhằm đơn giản hóa đối với các thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Bộ Công an ban hành.

Ba là, chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ, năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác tham mưu xây dựng pháp luật để đội ngũ cán bộ làm công tác này nắm chắc về pháp luật, giỏi về nghiệp vụ, có tâm huyết với công tác pháp chế, có bề dày về kinh nghiệm thực tiễn, nghiên cứu sâu về những vấn đề phức tạp, phát hiện những vấn đề mới, “nóng” trên địa bàn để kịp thời, chủ động tham mưu có trọng tâm, trọng điểm, tham mưu trong việc chỉ đạo giải quyết đúng các quy định của pháp luật về những vụ việc nhạy cảm, phức tạp về an ninh, trật tự. Đồng thời, cần có chế độ đãi ngộ tương xứng nhằm động viên, khen thưởng, khuyến khích kịp thời đối với đội ngũ làm công tác này để phát huy nội lực cá nhân, tạo thành sức mạnh của toàn lực lượng, đủ sức đảm nhận vai trò nòng cốt trong việc nâng cao hiểu biết, ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật cho cán bộ, nhân dân.

Bốn là, tiếp tục đẩy mạnh xây dựng, hoàn thiện pháp luật gắn với nâng cao hiệu lực, hiệu quả thi hành pháp luật, xây dựng hệ thống pháp luật thống nhất, đồng bộ, khả thi, công khai, minh bạch, ổn định, dễ tiếp cận, lấy quyền và lợi ích hợp pháp của người dân là trung tâm, thúc đẩy đổi mới, sáng tạo, bảo đảm yêu cầu phát triển bền vững kinh tế - xã hội và quốc phòng, an ninh.

Năm là, Công an thành phố đề xuất các cấp, các ngành khi gửi văn bản đề nghị tham gia ý kiến dự thảo văn bản quy phạm pháp luật gia hạn thời gian góp ý văn bản theo quy định của Luật Ban hành văn bản, để có thời gian tập trung nghiên cứu chuyên sâu, nâng cao chất lượng tham gia ý kiến xây dựng pháp luật. Nghiên cứu bổ sung thêm nguồn kinh phí chi cho công tác tham mưu xây dựng pháp luật và hoàn thiện hệ thống pháp luật trong Công an nhân dân./.