Báo cáo đề dẫn tại hội nghị, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, đầu năm 2022, khi dịch COVID-19 có xu hướng ổn định, tình hình thế giới liên tục xuất hiện những yếu tố mới, có tính chất nhanh, mạnh, khó lường, tác động lớn, toàn diện đến các quốc gia, nhất là các nước đang phát triển, có độ mở kinh tế lớn, phụ thuộc nhiều vào đầu vào nhập khẩu. Tình hình thế giới nhìn chung diễn biến theo chiều hướng phức tạp, kém lạc quan hơn; khó khăn, thách thức ngày càng gia tăng trên phạm vi toàn cầu, tiềm ẩn rủi ro chuyển từ các vấn đề về kinh tế sang xã hội, an ninh chính trị của một số quốc gia và khu vực.

Về tình hình trong nước, kinh tế Việt Nam một thời gian khá dài đã duy trì tăng trưởng cao, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, các cân đối lớn về năng lượng, lương thực được bảo đảm, nợ công, nợ chính phủ giảm mạnh… Ngay cả giai đoạn khó khăn nhất của dịch COVID-19 trong năm 2020 - 2021 thì thành quả này cũng được duy trì. Việt Nam là một trong số ít nền kinh tế vẫn tăng trưởng dương, trong năm 2021, kinh tế vĩ mô được duy trì ổn định; lạm phát kiểm soát ở mức thấp, CPI bình quân chỉ tăng 1,84%, thấp nhất kể từ năm 2016; mặt bằng lãi suất giảm, tín dụng tăng trưởng tích cực, tỉ giá, thị trường ngoại tệ ổn định, dự trữ ngoại hối được nâng lên; các cân đối lớn được bảo đảm, thu ngân sách nhà nước vượt cao so với số dự toán, nền kinh tế xuất siêu hơn 4 tỷ USD.

Nền kinh tế có bước phục hồi tích cực ngay từ đầu năm 2022, tăng trưởng GDP 6 tháng năm 2022 ước tăng 6,42% so với cùng kỳ, dự kiến cả năm sẽ vượt mục tiêu đề ra (6-6,5%); nếu tiếp tục nỗ lực, phấn đấu hơn nữa thì có khả năng sẽ đạt cao hơn ước tính ở thời điểm hiện tại. Đồng thời, Việt Nam vẫn giữ vững được môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, nhất là trong bối cảnh nhiều nền kinh tế lớn mất ổn định, đối mặt với rủi ro suy thoái. Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong quý III năm 2022 mặc dù dự báo đạt cao, nhưng trên nền tăng trưởng quý III năm 2021 rất thấp (-6,17% so với cùng kỳ), áp lực và khó khăn, thách thức trong những tháng cuối năm 2022, năm 2023 ngày càng gia tăng.

Trong khi đó, kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại, gia tăng khả năng suy thoái trong ngắn hạn; giá điện, khí đốt, lạm phát có khả năng đạt đỉnh trong năm 2022; việc điều chỉnh chính sách của các nước lớn trong trung và dài hạn có thể trở thành vòng lặp "thắt chặt - suy thoái", "nới lỏng - tăng trưởng", "lạm phát cao - thắt chặt". Xung đột Nga - Ukraine tiềm ẩn rủi ro đến ổn định thị trường tài chính, tiền tệ, an ninh năng lượng, an ninh lương thực và các vấn đề địa chính trị khu vực, toàn cầu. Trong bối cảnh đó, giữ vững ổn định chính trị, ổn định kinh tế vĩ mô cùng với tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh sẽ là nền tảng quan trọng để thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển.

Tại hội nghị, các chuyên gia kinh tế, nhất là đại diện các tổ chức quốc tế tại Việt Nam gồm Ngân hàng Thế giới (WB), Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), Ngân hàng Phát triển châu Á tại Việt Nam (ADB), Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA), Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ (AMCAM), Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu (EUROCHAM)... phát biểu phân tích, đánh giá tình hình thế giới, những khó khăn, thách thức, rủi ro tiềm ẩn tới kinh tế Việt Nam, nhất là về tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô, lạm phát, các cân đối lớn của nền kinh tế; đánh giá cụ thể về quan điểm, mục tiêu, định hướng chỉ đạo, điều hành và giải pháp trong thời gian tới.

Các đại biểu cho rằng, kinh tế thế giới đang đứng trước những bất ổn, rủi ro và nguy cơ suy thoái kinh tế tiếp tục tăng nên tác động rất lớn đến kinh tế Việt Nam. Bên cạnh chúc mừng các thành tựu của Việt Nam trong phát triển kinh tế - xã hội thời gian qua, các đại biểu cho rằng, Việt Nam cần có chính sách tài khóa linh hoạt, hiệu quả; có chính sách tiền tệ linh hoạt, phù hợp; ổn định tỷ giá; tiếp tục thực hiện các biện pháp kiểm soát lạm phát. 

Các đại biểu đề nghị Việt Nam cần quan tâm 3 cực tăng trưởng là tiêu dùng, đầu tư và xuất nhập khẩu; cần thúc đẩy giải ngân đầu tư công cũng như các gói hỗ trợ, kích cầu khác; huy động nguồn lực cả khu vực nhà nước và tư nhân cho phát triển; đẩy nhanh việc mở cửa thị trường; duy trì ổn định thị trường lao động; tiếp tục thực hiện chính sách an sinh xã hội và phòng, chống dịch bệnh hiệu quả. Bên cạnh đó, Việt Nam cần nâng cao tính thanh khoản của nền kinh tế, tiếp tục xử lý tốt các khoản nợ xấu, nợ quá hạn, lành mạnh hóa thị trường tài chính, củng cố nền tài chính quốc gia; xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ; đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, dựa trên đổi mới, sáng tạo...

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ghi nhận, đánh giá cao các ý kiến hết sức tâm huyết, trách nhiệm, thực tiễn của các đại biểu; trong đó có nhiều ý kiến, đề xuất sâu sắc, thẳng thắn, khách quan, trách nhiệm, có tính xây dựng. Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam nhận định, tình hình thế giới tiếp tục biến động rất nhanh, phức tạp, khó dự báo và tác động, ảnh hưởng sâu sắc trên nhiều phương diện đến kinh tế toàn cầu và từng quốc gia.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam vẫn giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, đảm bảo các cân đối lớn; thế giới có xu hướng tăng trưởng thấp, lạm phát cao, thì Việt Nam có xu hướng tăng trưởng cao, lạm phát thấp; công tác an sinh xã hội được làm tốt; bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội; đối ngoại và hội nhập được mở rộng.

Kết quả trên là sự tích lũy qua các thời kỳ; sự lãnh đạo của Đảng mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư; sự đồng hành, hỗ trợ, phối hợp chặt chẽ của Quốc hội và các cơ quan trong hệ thống chính trị; sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm của Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương; sự đồng tình, ủng hộ và tham gia tích cực của cộng đồng doanh nghiệp, nhân dân cả nước; sự hỗ trợ, giúp đỡ hiệu quả của bạn bè quốc tế; nhờ sự biết lắng nghe, luôn bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn để chỉ đạo, điều hành...

Phân tích tình hình hiện nay và trong thời gian tới, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định: Việt Nam giữ ổn định trong sự bất định; giữ chủ động trong thế bị động; kiên định, nhất quán trong sự chuyển đổi, xáo trộn; thiết lập công cụ quản lý rủi ro trong suy thoái, khủng hoảng vì đó là một thuộc tính đương nhiên của kinh tế thị trường; thiết lập phòng tuyến hợp tác, cạnh tranh lành mạnh trong cạnh tranh hội nhập.

Trên cơ sở các ý kiến của các bộ, ngành, chuyên gia, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định quan điểm tuyệt đối không chủ quan, nắm chắc diễn biến tình hình quốc tế, trong nước, tăng cường năng lực phân tích, dự báo và kỷ luật, kỷ cương trong chỉ đạo điều hành kinh tế vĩ mô; tiếp tục điều hành chủ động, linh hoạt, hiệu quả và phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và các chính sách khác để kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; tiếp tục đổi mới tư duy xây dựng chính sách và chỉ đạo điều hành kinh tế vĩ mô, có phương án, kịch bản điều hành cụ thể, thường xuyên cập nhập để bảo đảm đáp ứng kịp thời sự biến động nhanh, phức tạp của tình hình quốc tế, trong nước và yêu cầu phát triển đất nước trong tình hình mới.

Thủ tướng Chính phủ cho biết, Chỉnh phủ sẽ chỉ đạo điều hành có trọng tâm, trọng điểm, xác định rõ mục tiêu, yêu cầu, công cụ chính sách và giải pháp phù hợp, bảo đảm hiệu quả tổng thể và sự hài hòa, hợp lý giữa mục tiêu, lợi ích trước mắt và lâu dài, vì sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Để thực hiện mục tiêu trên, nhất trí với các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trên các lĩnh vực và của từng bộ, ngành, đại biểu đã đề xuất, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ rõ 11 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu và yêu cầu các bộ, ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được giao chủ động tập trung triển khai thực hiện. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt nhưng bảo đảm thận trọng, chặt chẽ, hiệu quả; phối hợp chặt chẽ, đồng bộ với chính sách tài khóa để kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Bảo đảm ổn định tỷ giá, thị trường tiền tệ, ngoại hối; khuyến khích các tổ chức tín dụng nỗ lực tiết giảm chi phí để phấn đấu ổn định mặt bằng lãi suất, trong điều kiện thuận lợi giảm lãi suất cho vay. Bảo đảm tăng trưởng tín dụng hợp lý, tập trung cho sản xuất, kinh doanh, nhất là các lĩnh vực ưu tiên gắn với nâng cao chất lượng tín dụng. Tiếp tục thúc đẩy cơ cấu lại các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu; khẩn trương xử lý các ngân hàng thương mại yếu kém.

Người đứng đầu Chính phủ chỉ đạo tiếp tục thực hiện chính sách tài khóa mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm hiệu quả; điều chỉnh các công cụ chính sách phù hợp để vừa hỗ trợ tổng cầu, thúc đẩy tăng trưởng, vừa góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an toàn tài chính quốc gia. Cùng với đó, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, 3 chương trình mục tiêu quốc gia; trong đó rà soát, sửa đổi, hoàn thiện các quy định gây cản trở, ách tắc và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, nhất là ở cấp cơ sở; tiếp tục rà soát, cắt giảm các loại thuế, phí, lệ phí phù hợp.

Theo Thủ tướng Chính phủ, phải tăng cường kỷ luật tài chính - ngân sách nhà nước ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương; tăng thu, tiết kiệm chi; đẩy mạnh áp dụng hóa đơn điện tử; chống thất thu, chuyển giá, trốn thuế. Tăng cường quản lý nợ công và bảo đảm khả năng trả nợ, bảo đảm an toàn nợ công. Tăng cường công khai, minh bạch, phát triển ổn định, lành mạnh thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp để tạo kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế. Tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát thị trường, giá cả, nhất là đối với các mặt hàng thiết yếu cho sản xuất, đời sống trong dịp cuối năm, lễ, Tết; kiên quyết chống đầu cơ, tăng giá, lũng đoạn thị trường, tạo yếu tố tâm lý khan hiếm hàng để trục lợi tăng giá; rà soát, điều chỉnh lộ trình giá thị trường đối với các dịch vụ giáo dục, y tế và một số hàng hóa, dịch vụ thiết yếu khác gắn với hỗ trợ đối tượng chính sách, người nghèo.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đề nghị, đẩy mạnh phát triển thị trường nội địa, đồng thời đa dạng hóa các thị trường quốc tế, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu hàng Việt Nam, thúc đẩy xuất khẩu và thặng dư thương mại bền vững; tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách để khơi thông, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực thúc đẩy phục hồi nhanh và phát triển bền vững; đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, đổi mới công nghệ, thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thích ứng biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng, nâng cao sức cạnh tranh và khả năng chống chịu của nền kinh tế.

Theo Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương tiếp tục nâng cao năng lực chỉ đạo điều hành, sự phối hợp và công tác điều phối chính sách kinh tế vĩ mô nhằm bảo đảm tính đồng bộ, hiệu quả, linh hoạt giữa các công cụ chính sách. Theo đó, khẩn trương kiện toàn Ban Chỉ đạo liên ngành về quản lý, điều hành kinh tế vĩ mô theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Chú trọng bám sát tình hình và xuất phát từ yêu cầu thực tiễn để đưa ra các kịch bản, phương án, đối sách, giải pháp phù hợp.

Các bộ, ngành, địa phương tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; tăng cường phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; qua đó vừa góp phần tạo nền tảng cho phát triển bền vững, vừa góp phần củng cố niềm tin trong nhân dân.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, tiếp tục thực hiện nhất quán chủ trương, chính sách về xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả; lấy nâng cao tiềm lực, sức chống chịu bên trong làm nền tảng, lấy hội nhập làm động lực thúc đẩy đổi mới, phát triển. Cùng với đó, chú trọng hơn nữa đến phát triển các lĩnh vực văn hóa, xã hội; bảo đảm an sinh xã hội, đời sống nhân dân; tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền. Thủ tướng Chính phủ cho rằng, cần đẩy mạnh thông tin, truyền thông, góp phần tạo đồng thuận xã hội và sự chung sức, đồng lòng của nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp ủng hộ, tham gia tích cực trong thực hiện mục tiêu ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế./.

Thùy Linh (tổng hợp)