Chiến thắng vang dội

Ngày 02-7-2018, Chủ tịch Cơ quan Bầu cử quốc gia Mexico (INE) Lorenzo Córdova Sueldo đã công bố kết quả kiểm phiếu nhanh cho biết ứng cử viên Andrés Manuel López Obrador đã giành được hơn 53% số phiếu ủng hộ trong cuộc bầu cử tổng thống ngày 01-7, trong khi các đối thủ chính của ông là Ricardo Anaya, thuộc liên minh “Vì Mexico tiến lên” gồm đảng Hành động quốc gia (PAN) - đảng Phong trào công dân (MC) - đảng Cách mạng dân chủ (PRD), giành được 22,1%, và ông Jose Antonio Meade Kuribrena, đại diện cho liên minh “Tất cả vì Mexico” gồm đảng Cách mạng thể chế (PRI) cầm quyền - đảng Xanh (PVEM) - đảng Liên minh mới (AN) nhận được 15% phiếu bầu. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử dân chủ hiện đại của Mexico, một ứng cử viên giành được trên 50% số phiếu bầu.

Như vậy, sau 3 lần ra tranh cử vào các năm 2006, 2012 và 2018, ông L. Obrador, đại diện cho liên minh cánh tả “Cùng nhau, chúng ta làm nên lịch sử” gồm 3 đảng, đảng Phong trào tái thiết quốc gia, đảng Gặp gỡ xã hội (PES) và đảng Lao động (PT), đã đắc cử Tổng thống Mexico nhiệm kỳ 2018 - 2024.

Sau khi INE công bố kết quả kiểm phiếu nhanh, ứng cử viên M. Kuribrena đã thừa nhận thất bại. Ngay sau đó, ứng cử viên R. Anaya cũng chính thức chúc mừng ông L. Obrador. Tương tự, ứng cử viên độc lập J. Rodriguez cũng đã thừa nhận chiến thắng của ông L. Obrador.

Về phần mình, Tổng thống Mexico Enrique Pena Nieto sắp mãn nhiệm đã chúc mừng ông L. Obrador, đồng thời cam kết phối hợp trong tiến trình chuyển giao quyền lực. Ông khẳng định chính phủ đương nhiệm sẽ dành sự ủng hộ và chuyển giao quyền lực cho chính phủ kế nhiệm cách hiệu quả nhất. Tổng thống P. Nieto tuyên bố, tất cả người dân Mexico đang mong đợi chính phủ mới sẽ điều hành thành công vì lợi ích của đất nước. Ông cũng kêu gọi người dân Mexico đoàn kết vì sự phát triển và phồn thịnh của đất nước.

Trong thông điệp đầu tiên gửi cử tri sau khi INE công bố kết quả kiểm phiếu, Tổng thống đắc cử Mexico López Obrador cam kết mang đến “sự thay đổi sâu sắc”. Ông L. Obrador khẳng định sẽ thực hiện cam kết với người dân trong các chiến dịch vận động tranh cử, đồng thời lãnh đạo đất nước một cách liêm chính và công bằng. Tổng thống đắc cử Mexico L. Obrador cũng ca ngợi sự tôn trọng và ủng hộ của đương kim Tổng thống nước này Enrique Pena Nieto đối với quá trình bầu cử.

Ngày 01-7 vừa qua, gần 64% trong tổng số hơn 89 triệu cử tri Mexico đã tham gia vào cuộc tổng tuyển cử tại nước này với việc bầu ra tổng thống mới (nhiệm kỳ 6 năm và không tái cử) cùng 128 thượng nghị sỹ, 500 hạ nghị sỹ, 9 Thống đốc bang, Thị trưởng thủ đô Mexico City và gần 3.000 chủ tịch quận, huyện tại 30/32 bang. Đây là cuộc tổng tuyển cử lớn nhất trong lịch sử Mexico từ trước tới nay.

Thế giới chúc mừng tân Tổng thống Mexico

Sau khi ứng cử viên L. Obrador giành được hơn 53% số phiếu ủng hộ trong cuộc bầu cử tổng thống, nhiều lãnh đạo trong khu vực và trên thế giới đã chúc mừng nhà lãnh đạo mới của Mexico.
Chủ tịch Cuba Miguel Díaz Canel đã gửi điện chúc mừng “chiến thắng lịch sử” của ứng cử viên cánh tả L. Obrador. Tổng thống Venezuela N. Maduro cũng đã đăng tải thông điệp chúc mừng Tổng thống đắc cử L. Obrador, và khẳng định với chiến thắng của ông, niềm hy vọng về Tổ quốc lớn Mỹ Latinh lại được tiếp thêm sinh lực mới. Tương tự, Phó Tổng thống Venezuela D. Rodríguez và Chủ tịch Quốc hội lập hiến quốc gia Nam Mỹ này - ông Diosdado Cabello - cũng lên tiếng chúc mừng sự lựa chọn của nhân dân Mexico.

Tổng thống Ecuador L. Moreno cũng chúc mừng chiến thắng của ông L. Obrador, đồng thời cam kết “tăng cường quan hệ” với Mexico. Tổng thống El Salvador Salvador Sanchez Ceren khẳng định, nước này sẽ tiếp tục tăng cường quan hệ hữu nghị sâu sắc vì sự thịnh vượng của người dân El Salvador và Mexico.

Từ Bolivia, Tổng thống nước này E. Morales bày tỏ tin tưởng chính phủ mới của Mexico sẽ viết nên một trang mới trong lịch sử châu Mỹ Latinh. Trong khi đó, Tổng thống sắp mãn nhiệm Colombia Juan Manuel Santos bày tỏ hy vọng ông L. Obrador sẽ duy trì mối quan hệ tốt đẹp giữa hai nước.

Tổng thống Mỹ D. Trump cũng đã chúc mừng ông L. Obrador, đồng thời bày tỏ mong muốn tăng cường hợp tác với nhà lãnh đạo mới của Mexico. Trên trang mạng Twitter, ông D. Trump viết rằng có nhiều việc phải làm để mang lại lợi ích cho cả Mỹ và Mexico.

Từ Canada, Thủ tướng J. Trudeau gửi lời chúc mừng ông L. Obrador, cho rằng Mexico và Canada chia sẻ nhiều mục tiêu chung trong nhiều lĩnh vực, trong đó có thương mại.

Cùng với lãnh đạo các nước láng giềng Mỹ, Canada, cũng như các nước Mỹ Latinh chúc mừng thắng lợi của ông L. Obrador, Đại sứ Nga tại Mexico E. Malayan cho biết, Moscow hy vọng duy trì mối quan hệ xây dựng với Mexico dưới thời chính quyền của tổng thống mới. Đại sứ Malayan nhấn mạnh Nga và Mexico đã có truyền thống duy trì các quan hệ hữu nghị và mang tính xây dựng được gần 130 năm.

Nhiều thách thức cần giải quyết

Cuộc tổng tuyển cử tại Mexico diễn ra trong bối cảnh tình hình kinh tế, chính trị và xã hội của quốc gia này đang trong tình trạng u ám. Trong 6 năm cầm quyền vừa qua, đảng Cách mạng thể chế (PRI) đã để lại ấn tượng không mấy tốt đẹp đối với người dân. Dưới chính quyền của Tổng thống sắp mãn nhiệm Peña Nieto, nền kinh tế Mexico tăng trưởng thấp hơn so với dự kiến, tỷ lệ người nghèo có xu hướng tăng (tính đến cuối năm 2017, số người nghèo tại Mexico chiếm tới 53% tổng dân số); tỷ lệ việc làm phi chính thức vẫn ở mức cao (hơn 51% lực lượng lao động). Theo số liệu thống kê của Bộ Tài chính và Tín dụng công Mexico, nợ nước ngoài của quốc gia này trong giai đoạn 2012 - 2017 đã tăng từ 10,3% lên 17,6% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Các chuyên gia đánh giá nợ nước ngoài tăng mạnh là kết quả của “một chính sách sai lầm” vì chính phủ đã đặt cược vào các khoản vay từ nước ngoài “để tạo ra tăng trưởng kinh tế, thay vì thúc đẩy nền kinh tế từ nội lực”. Bộ Tài chính và Tín dụng công Mexico dự báo nợ công của nước này sẽ lên tới 47,3% GDP vào cuối năm 2018.

Bên cạnh đó, tỷ lệ tội phạm tăng mạnh (chỉ tính riêng trong chiến dịch vận động tranh cử đã có trên 133 ứng cử viên, chính trị gia và các nhà hoạt động xã hội bị sát hại) và đấu tranh chống tham nhũng chưa đạt hiệu quả.

Trong khi đó về đối ngoại, trong 4 năm đầu nhiệm kỳ, Tổng thống Peña Nieto vẫn theo đuổi chính sách đối ngoại trung lập trong các vấn đề khu vực, tăng cường và củng cố quan hệ với Mỹ. Tuy nhiên, kể từ khi ông D. Trump trở thành Tổng thống Mỹ, chính sách đối ngoại của Mexico đã xoay chiều theo hướng nghiêng về một phía (cụ thể là Mỹ) trong các vấn đề của khu vực, đặc biệt liên quan tới tình hình Venezuela.

Mặc dù vậy, quan hệ giữa Mexico và Mỹ - quốc gia láng giềng đồng thời là đối tác thương mại lớn nhất, lại đang trong tình trạng tồi tệ nhất trong lịch sử. Điều này có thể nhận thấy qua một loạt các vấn đề như đề xuất của Tổng thống D. Trump xây dựng bức tường biên giới với Mexico để ngăn dòng người nhập cư trái phép và nguồn ma túy từ các quốc gia Trung Mỹ đổ vào Mỹ, đồng thời yêu cầu Mexico phải thanh toán chi phí cho dự án này. Chính quyền Tổng thống Trump cũng chỉ trích Mexico đã gần như đã “ngồi yên” trong vấn đề người di cư trái phép đi qua nước này để tới biên giới chung với Mỹ. Trong khi đó, Mexico luôn khẳng định sẽ không thanh toán dưới bất kỳ hình thức nào cho việc xây bức tường biên giới chung, cũng như chính sách di trú của nước này thuộc phạm vi chủ quyền và không chấp nhận sự can thiệp từ bên ngoài.

Cùng với đó là những căng thẳng xung quanh quá trình tái đàm phán Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA - gồm Mexico, Mỹ và Canada) với những yêu sách của Mỹ. Mới đây nhất là các biện pháp áp thuế của Mỹ đối với mặt hàng nhôm và thép của Mexico khiến Mexico có các biện pháp đáp trả với nhiều mặt hàng xuất khẩu của Mỹ.

Tất cả những vấn đề này sẽ là thách thức mà Tổng thống mới đắc cử của Mexico L. Obrador cần phải giải quyết trong thời gian tới. Thực tế cho thấy, trước thềm cuộc bầu cử tổng thống Mexico, ông L. Obrador được đánh giá là có cơ hội đắc cử cao với kinh nghiệm qua hai cuộc tổng tuyển cử năm 2006 và 2012. Thêm vào đó, trong thời gian đảm nhiệm cương vị thị trưởng thủ đô Mexico City giai đoạn 2000 - 2005, ông đã có những thành công nhất định như giảm tỷ lệ tội phạm, thúc đẩy các chương trình xã hội cho người cao tuổi, chỉ số đầu tư xã hội tăng đáng kể,... Đặc biệt, trong các chiến dịch vận động tranh cử, ông L. Obrador đã cam kết giảm bớt sự phụ thuộc của kinh tế Mexico vào các cường quốc, thực hiện chính sách tài chính chặt chẽ, đẩy mạnh cuộc chiến chống tham nhũng, tăng cường đầu tư cho an sinh xã hội, xóa đói. giảm nghèo, phát triển bền vững, nâng cao mức sống, duy trì trật tự an ninh, tái thiết quốc gia...

Tại cuộc gặp với Tổng thống sắp mãn nhiệm Enrique Peña Nieto nhằm bàn về quá trình chuyển giao quyền lực suôn sẻ ngày 03-7, Tổng thống đắc cử L. Obrador cũng đã thông báo một số công việc sẽ làm ngay như, mời các lãnh đạo tôn giáo, quan chức Liên hợp quốc, quan chức về nhân quyền đến Mexico để thảo luận cùng nhau với mục đích mang lại hòa bình cho Mexico, tổ chức cuộc gặp với Ngoại trưởng Mỹ M. Pompeo nhân chuyến thăm Mexico của ông vào ngày 13-7 tới. Trước đó, Tổng thống đắc cử Mexico cũng đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ D. Trump thảo luận về một loạt vấn đề song phương.

Như vậy, việc ông L. Obrador đắc cử tổng thống trong cuộc bầu cử lần này cho thấy sự kỳ vọng của người dân Mexico vào một sự thay đổi để đưa Mexico tiến lên./.