Phát biểu tại Lễ khai mạc, Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-cha đã ôn lại lịch sử hình thành và phát triển của ASEAN: Bangkok là nơi ký Tuyên bố khai sinh ASEAN, một Hiệp hội khiêm tốn với 5 thành viên ban đầu để dần phát triển thành một cộng đồng 10 nước thành viên sống trong hòa bình, ổn định, hợp tác với người dân ở vị trí trung tâm. Trong suốt quá trình phát triển, ASEAN đã chứng tỏ là một nhân tố quan trọng chủ yếu giúp các nước thành viên phục hồi nhanh chóng, vượt qua nhiều thách thức như khủng hoảng tài chính, thiên tai, bão lũ..., để đến hôm nay, ASEAN là khu vực hòa bình, không có xung đột, tôn trọng lẫn nhau, đồng thời một ASEAN vững mạnh và đoàn kết là nhân tố chủ đạo trong ổn định và phát triển ở khu vực.

Với chủ đề "Tăng cường quan hệ đối tác vì sự bền vững", ASEAN thể hiện ước mơ tiến tới một cộng đồng bền vững trên cả 3 trụ cột, hướng tới người dân, lấy người dân làm trung tâm và không để ai bị bỏ lại phía sau; duy trì hòa bình, ổn định và hướng tới tương lai; tranh thủ các cơ hội do Cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại, thúc đẩy kinh tế số, tăng trưởng xanh; tăng cường quan hệ với các đối tác nhằm phát triển bền vững và giành vị thế toàn cầu cao hơn cho ASEAN; thúc đẩy kết nối trong mọi lĩnh vực, tiến tới một ASEAN không rào cản (seamless ASEAN). Thông điệp chính gửi đi là mong ước xây dựng một ASEAN bền vững mọi mặt về an ninh kinh tế, an ninh con người..., với khái niệm "vạn vật bền vững" (Sustainable of Things - SOT) - đây như một ADN (gen) của ASEAN để tiếp tục truyền lại cho các thế hệ sau.

Trên cơ sở đó, Thái Lan bày tỏ sẽ tiếp tục kế thừa công việc của các nhiệm kỳ chủ tịch trước, đồng thời thúc đẩy các sáng kiến cụ thể: i/ An ninh hơn: ứng phó tốt hơn với các thách thức về an ninh mạng với việc thành lập Trung tâm an ninh mạng ASEAN - Nhật Bản; đấu tranh chống tội phạm xuyên quốc gia, tăng cường quản lý biên giới, bảo đảm an ninh, trật tự, tạo điều kiện cho người dân đi lại; tăng cường quản lý và cứu trợ thiên tai với việc thành lập Kho vệ tinh tại Chai-nat giúp triển khai nhanh các cứu trợ thiên tai. ii/ Thịnh vượng hơn: chủ nghĩa bảo hộ đang tăng lên đòi hỏi ASEAN phải tăng cường hơn nữa sức mạnh nội khối. Việc phấn đấu kết thúc đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) trong năm nay sẽ tạo ra một khối thương mại tự do lớn nhất thế giới. Đây sẽ là vùng đệm giảm thiểu tác động tiêu cực cho ASEAN trong bối cảnh căng thẳng thương mại gia tăng giữa các đối tác thương mại chủ chốt; thúc đẩy kinh tế số, ứng dụng thành tựu của Cách mạng công nghiệp 4.0 hỗ trợ các doanh nghiệp vừa nhỏ và siêu nhỏ, nông nghiệp thông minh, chuỗi cung ứng, thu hẹp khoảng cách phát triển; kết nối tiểu vùng, kết nối các kết nối; ứng phó với cơ cấu dân số già hóa bằng việc thành lập Trung tâm tuổi già năng động ASEAN (ACAI). iii/ Thúc đẩy giao lưu nhân dân, chọn năm 2019 là Năm Văn hóa ASEAN, hợp tác chống rác thải biển, xây dựng các thành phố hiện đại ASEAN thông qua Mạng lưới các thành phố thông minh ASEAN (ASCN)...

Tại Lễ khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã cùng các nhà lãnh đạo ASEAN bấm nút khai trương Kho vệ tinh ASEAN đặt tại tỉnh Chai-nat, Thái Lan, trong khuôn khổ hệ thống hậu cần ASEAN ứng phó với thảm họa thiên tai, nhằm triển khai nhanh chóng các nhu yếu phẩm cứu trợ đến các vùng chịu thảm họa.

** Trước đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các nhà lãnh đạo ASEAN đã tham dự Phiên họp toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 34, do Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-cha, Chủ tịch ASEAN năm 2019, chủ trì. Trên tinh thần chủ đề "Tăng cường quan hệ đối tác vì sự phát triển bền vững", các lãnh đạo ASEAN đã tập trung thảo luận về những định hướng và biện pháp hướng tới xây dựng một Cộng đồng ASEAN bền vững vì người dân.

Về chính trị - an ninh, các nước khẳng định nhu cầu duy trì một nền an ninh bền vững trên cơ sở những nguyên tắc cơ bản của Hiệp ước Thân thiện và hợp tác ASEAN (TAC), bảo đảm vai trò trung tâm của ASEAN và định hướng ứng xử với đối tác bên ngoài trên cơ sở tài liệu quan điểm ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, tăng cường lòng tin chiến lược và hợp tác đối phó với những thách thức an ninh xuyên quốc gia, nhất là an ninh mạng, quản lý biên giới...

Về kinh tế, thúc đẩy hơn nữa thương mại nội khối; một ASEAN không rào cản (seamless ASEAN), tăng cường kết nối tiểu vùng, triển khai Cơ chế một cửa ASEAN, Sáng kiến Mạng lưới các thành phố thông minh ASEAN; thúc đẩy kinh tế số và một ASEAN số hóa, tích cực chuẩn bị cho Cách mạng công nghiệp 4.0; kết thúc đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) trong năm 2019...

Về văn hóa - xã hội, quyết định chọn 2019 là năm Văn hóa ASEAN nhằm tăng cường giao lưu văn hóa và thúc đẩy bản sắc văn hóa ASEAN; xây dựng một Cộng đồng ASEAN bền vững, hướng tới người dân, lấy người dân làm trung tâm, nhìn về tương lai và không để ai bị bỏ lại phía sau; thúc đẩy sự tương hỗ giữa Tầm nhìn ASEAN 2025 với Mục tiêu phát triển bền vững 2030 của Liên hợp quốc; hợp tác giải quyết các vấn đề rác thải biển, cơ cấu dân số già hóa...

Với vai trò Chủ tịch kế nhiệm ASEAN, phát biểu tại phiên toàn thể, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đánh giá cao chủ đề và những ưu tiên do Chủ tịch ASEAN 2019 Thái Lan đề xuất. Thủ tướng nhấn mạnh, ASEAN cần đặt ưu tiên hàng đầu tiếp tục củng cố đoàn kết, gắn kết nội khối, phát huy vai trò trung tâm và hiệu quả của các cơ chế khu vực do ASEAN chủ trì và dẫn dắt. ASEAN cần đẩy mạnh liên kết kinh tế nội khối, tận dụng hiệu quả các cam kết và thoả thuận đã ký, sớm hoàn tất đàm phán Hiệp định RCEP, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, nâng cao năng lực ứng phó với các cơ hội và thách thức của Cách mạng công nghiệp 4.0 và chú trọng kết nối và phát triển các mạng lưới trung tâm công nghệ 4.0. Thủ tướng cũng đề nghị ASEAN tiếp tục thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, đẩy mạnh cải cách thể chế và nâng cao hiệu quả bộ máy hoạt động của ASEAN.

Hội nghị đã thông qua Tuyên bố Tầm nhìn lãnh đạo ASEAN về Quan hệ đối tác vì sự bền vững; Tuyên bố của lãnh đạo ASEAN về Năm Văn hóa ASEAN 2019; Tuyên bố Bangkok về Chống rác thải biển ở khu vực ASEAN./.