Tạp chí cộng sản

Cơ quan Lý luận Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng Sản Việt Nam

Cơ quan Lý luận Chính trị của Ban Chấp hành
Trung ương Đảng Cộng Sản Việt Nam

Sợi dây gắn kết tình hữu nghị Việt Nam - Ấn Độ

Linh Nga tổng hợp

21:20, ngày 05-01-2017

TCCSĐT - Năm nay, tròn 45 năm quan hệ ngoại giao, Việt Nam - Ấn Độ, cũng là thời điểm đánh dấu 10 năm thiết lập quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước. Kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 07-01-1972 đến nay, quan hệ hai nước luôn luôn phát triển và ngày càng mở rộng trên nhiều lĩnh vực. Đây cũng là thời gian, hai nước đã dành cho nhau nhiều tình cảm và sự quan tâm sâu sắc.

Từ mối quan hệ ngoại giao thân thiết

Mối quan hệ tốt đẹp đó được bắt nguồn từ sự tương đồng về văn hoá giữa hai nước. Việt Nam và Ấn Độ đã có những mối liên hệ về tôn giáo, văn hóa và thương mại từ hàng nghìn năm về trước. Phật giáo Việt Nam bắt nguồn từ Ấn Độ. Hiện nay tại Việt Nam còn rất nhiều những di sản văn hóa Ấn Độ. Nhân dân hai nước đã từng đồng cảm với nhau trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

Kể từ khi hai thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1972 và nhất là kể từ khi thiết lập quan hệ đối tác chiến lược năm 2007 đến nay, quan hệ Việt Nam và Ấn Độ đã trải qua một con đường dài, đạt được nhiều thành tựu to lớn. Nhìn lại, quan hệ hai nước không chỉ “trong sáng như bầu trời không một gợn mây” như cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói mà còn có thể thấy đó là một đường thẳng đi lên, ngày càng được nâng cao, mở rộng và phát triển không ngừng, cho đến nay đã đạt mức độ quan hệ cao nhất và đang ở giai đoạn phát triển tốt đẹp nhất từ trước tới nay.

Có thể nói hiện nay, Việt Nam và Ấn Độ có mối quan hệ chính trị hết sức tốt đẹp, có độ tin cậy chính trị rất cao do giữa hai nước không có bất cứ một vướng mắc nào nhưng lại có sự song trùng về lợi ích chiến lược, sẵn sàng chia sẻ, tin tưởng lẫn nhau trên hầu như tất cả các vấn đề song phương cũng như đa phương, kể cả vấn đề Biển Đông.

Sự tin cậy đó ngày càng được củng cố thông qua việc hai bên thường xuyên trao đổi đoàn cấp cao của Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ. Trong những năm gần đây, chúng ta chứng kiến những chuyến thăm liên tiếp tới Ấn Độ của Tổng bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng nước ta và gần đây nhất là chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân (tháng 12-2016). Về phía Ấn Độ, Tổng thống, Phó Tổng thống bạn cũng đã thăm Việt Nam. Đặc biệt, trong chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Narendra Modi hồi tháng 9-2016, hai bên đã đạt được nhiều thỏa thuận quan trọng, trong đó đáng chú ý nhất là việc nâng cấp quan hệ Đối tác Chiến lược lên thành Đối tác Chiến lược toàn diện.

Hợp tác an ninh và quốc phòng tiếp tục là lĩnh vực nổi bật trong quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước. Chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Quốc phòng Manohar Parrikar hồi tháng 6-2016 và chuyến thăm Ấn Độ của Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch tháng 12-2016 là hai sự kiện quan trọng đưa hợp tác quốc phòng đi vào chiều sâu. Trước đó, nhân chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Modi, Ấn Độ tiếp tục cung cấp gói tín dụng 500 triệu USD cho Việt Nam để hiện đại hóa quốc phòng.

Hợp tác kinh tế và thương mại cũng có những bước phát triển trong những năm qua. Kim ngạch buôn bán hai chiều của hai nước đạt trên 5,5 tỷ USD (năm 2015) và Ấn Độ đã trở thành một trong 10 đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam hiện nay. Hai bên đang phối hợp phấn đấu kim ngạch thương mại hai chiều đạt 15 tỷ USD vào năm 2020. Về đầu tư, Việt Nam đang trở thành điểm đến đầu tư hấp dẫn đối với các doanh nghiệp Ấn Độ. Tính đến tháng 9-2016, Ấn Độ có 131 dự án trị giá hơn 700 triệu USD, đứng thứ 25 trong số các nước và vùng lãnh thổ đang đầu tư tại Việt Nam.

Hợp tác về khoa học-công nghệ cũng đang được thúc đẩy. Ấn Độ đang triển khai xây dựng một Trạm tiếp nhận, xử lý tín hiệu viễn thám đặt tại Việt Nam trong khuôn khổ hợp tác Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) - Ấn Độ. Trong chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Modi, hai bên đã ký 7 thỏa thuận liên quan đến lĩnh vực khoa học công nghệ. Ngoài ra, Ấn Độ cũng giúp ta về đào tạo và cung cấp một số trang thiết bị trong lĩnh vực hạt nhân, viễn thám, sinh học, dược phẩm và năng lượng tái tạo. Mới đây, hai bên đã ký Hiệp định khung hợp tác về năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình.

Quan hệ văn hóa, hợp tác giáo dục và ngoại giao nhân dân giữa Việt Nam và Ấn Độ cũng được triển khai tích cực dưới nhiều hình thức như trao đổi các đoàn nghệ thuật, trao đổi học giả, sinh viên, liên hoan phim Việt Nam, giao lưu họa sỹ hai nước, biểu diễn thời trang áo dài Việt Nam… Nhìn lại 45 năm qua và nhất là 10 năm trở lại đây, chúng ta có thể tự hào về những gì đã đạt được và tin tưởng vào sự phát triển tốt đẹp hơn nữa của mối quan hệ đó trong thời gian tới, tiếp tục đóng góp tích cực cho công cuộc phát triển kinh tế-xã hội và an ninh cũng như vị thế của mỗi nước trên trường quốc tế.

Đến mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện

Việt Nam và Ấn Độ có mối quan hệ hữu nghị truyền thống, gắn bó lâu đời, được các thế hệ lãnh đạo hai nước gìn giữ, vun đắp và liên tục phát triển. Tháng 7-2007, hai nước đã ký Tuyên bố chung về quan hệ đối tác chiến lược. Tháng 9-2016, trong chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tới Việt Nam, hai bên chính thức đưa mối quan hệ hai nước lên tầm cao mới - quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện.

Hiện nay Ấn Độ đã trở thành một trong 10 đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, trong khi đó Việt Nam cũng là đối tác ưu tiên hàng đầu trong Chính sách hướng Đông của Ấn Độ. Kim ngạch thương mại hai chiều tăng dần qua các năm, năm 2013 đạt 5,23 tỷ USD, năm 2014 đạt 5,6 tỷ USD và 9 tháng đầu năm 2016 đạt 3,9 tỷ USD, hai bên đang hướng tới mục tiêu 15 tỷ USD vào năm 2020. Ấn Độ đứng thứ 28 trong số 116 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam; hiện có 118 dự án đầu tư của Ấn Độ còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng số vốn đăng ký 590 triệu USD.

Cơ cấu sản phẩm xuất khẩu có bước chuyển dịch tích cực từ hàng nông sản nguyên liệu phục vụ sản xuất sang sản phẩm hàng công nghiệp, hàng tiêu dùng có giá trị gia tăng và hàm lượng chất xám cao. Các mặt hàng xuất khẩu sang Ấn Độ có kim ngạch lớn hiện nay gồm điện thoại và linh kiện, máy móc thiết bị, dụng cụ phụ tùng, máy vi tính, cao su, hóa chất, cà phê, hạt tiêu, sợi, sản phẩm kim loại, gỗ, giày dép, hải sản, dệt may… Cơ cấu hàng nhập khẩu từ Ấn Độ chủ yếu là máy móc thiết bị, nguyên liệu phục vụ sản xuất và chăn nuôi trong nước.

Lịch sử quan hệ Việt - Ấn đang bước sang một chương mới, phát triển sâu rộng và toàn diện hơn ở tất cả các mặt. Hợp tác giữa hai nước đang có những điều kiện thuận lợi chưa từng có. Cánh cửa đang rộng mở cho sự hợp tác chiến lược toàn diện thực sự giữa hai nước. Với vị trí trung tâm trong khu vực ASEAN và Tiểu vùng sông Mekong, Việt Nam là đối tác quan trọng trong mối quan hệ giữa Ấn Độ với ASEAN. Với dân số trên 1,2 tỷ dân, sức mua lớn, Ấn Độ là thị trường đầy tiềm năng cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Nền kinh tế hai nước cũng có nhiều điểm bổ sung cho nhau.

Hiện hai nước đã có 9 cơ chế song phương, trong đó các cơ chế Đối thoại Chiến lược, Tham khảo chính trị, Đối thoại Quốc phòng đã hoạt động tốt nhưng cũng cần thúc đẩy để các cơ chế như Ủy ban hỗn hợp, Tiểu ban thương mại, Tiểu ban khoa học-công nghệ, Tiểu ban giáo dục… hoạt động thực sự hiệu quả hơn nữa. Bên cạnh đó, hai bên cũng cần hợp tác chặt chẽ hơn nữa trong các cơ chế đa phương, trước hết trong các cơ chế hợp tác giữa ASEAN và Ấn Độ, nhất là khi Việt Nam đang là điều phối viên của mối quan hệ này.

Năm 2017 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Những thành tựu đạt được trong quan hệ hai nước càng làm cho Lễ kỷ niệm 45 năm thiết lập Quan hệ ngoại giao và 10 năm thiết lập Quan hệ Đối tác Chiến lược giữa Việt Nam - Ấn Độ, có ý nghĩa, tạo động lực, niềm tin để lãnh đạo và nhân dân hai nước tiếp tục đưa quan hệ Việt Nam – Ấn Độ phát triển toàn diện với mục tiêu đưa quan hệ hữu nghị giữa hai quốc gia lên một tầm cao mới, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân hai nước./.