Báo chí và doanh nghiệp - Mối quan hệ gắn bó

Báo chí, từ trong bản chất nghề nghiệp và đặc thù hoạt động của mình, luôn luôn là người bạn của doanh nghiệp trên con đường phát triển. Mối quan hệ này thể hiện trên những mặt sau:

Một là, báo chí phản ánh doanh nghiệp và doanh nghiệp nhận được thông tin từ báo chí. Đặc trưng cơ bản và bao trùm của báo chí là thông tin thời sự, thông tin sự kiện, phân tích các sự kiện vấn đề nảy sinh trong đời sống. Hàng ngày, hàng giờ, báo chí theo sát các diễn biến của cuộc sống và phản ánh một cách kịp thời, phát hiện dự báo cái mới nảy sinh từ trong đời sống thực tiễn; bày tỏ chính kiến, giải thích để thuyết phục động viên đông đảo mọi người tham gia giải quyết những vấn đề mà hiện thực cuộc sống đặt ra.

Nhờ báo chí mà các doanh nghiệp có được thông tin đa dạng, nhiều chiều trong và ngoài nước, những nhu cầu của thị trường, thị hiếu tiêu dùng của khách hàng mà vươn lên đáp ứng kịp thời và có hiệu quả nhất. Với sự bùng nổ của công nghệ thông tin, các phương tiện truyền thông hiện đại, các thông tin về doanh nghiệp được chuyển tải không chỉ trong nước mà còn ra thế giới, mang lại cho doanh nghiệp cơ hội tiếp cận và mở rộng thị trường ở trong và ngoài nước.

Hai là, báo chí là công cụ phục vụ cho tuyên truyền đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước đến với thực tiễn hoạt động của các doanh nghiệp và quần chúng nhân dân.

Báo chí là cầu nối giữa lý luận và thực tiễn - nghĩa là sẽ góp phần làm sáng tỏ các chủ trương, chính sách, luật pháp của Đảng và Nhà nước để doanh nghiệp thực hiện đầy đủ và có hiệu quả. Đây là công cụ thông tin có thế mạnh và hiệu quả nhất để tuyên truyền đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước. Đồng thời là đề tài hết sức nhạy cảm, thời sự và phong phú đối với báo chí, đặc biệt là báo hàng ngày. Việc phân tích sâu, đánh giá các mặt được, chưa được, chỉ ra các hướng đúng, vạch các lỗi sai cần tránh để cho các doanh nghiệp tự điều chỉnh hoạt động của mình trong thực tiễn. Và ngược lại, trước một quyết sách mới của Nhà nước trên lĩnh vực kinh tế, người phản xạ mau lẹ nhất thường là các doanh nghiệp, doanh nhân.

Ba là, báo chí là diễn đàn bày tỏ ý kiến của doanh nghiệp đối với Đảng và Nhà nước. Báo chí là cầu nối quan trọng giữa doanh nghiệp với Đảng, Nhà nước và với người lao động, người tiêu dùng. Báo chí là nơi tập hợp các ý kiến, nguyện vọng của cộng đồng doanh nghiệp để đề đạt với cơ quan Nhà nước, góp phần làm cho chủ thể kinh tế sát với thực tế hoạt động của doanh nghiệp và tạo điều kiện tốt cho việc tổ chức thực hiện. Những khó khăn của khối doanh nghiệp ngoài nhà nước, doanh nghiệp vừa và nhỏ được báo chí phản ánh rất đậm nét, từ đó cùng với khối doanh nghiệp góp thêm một tiếng nói để Đảng và Chính phủ có những chính sách, biện pháp dần tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện, môi trường kinh doanh bình đẳng cho khối doanh nghiệp này. Thông qua báo chí, những ý kiến của doanh nghiệp đã góp phần tạo ra những thay đổi tích cực của các cơ quan Nhà nước trong việc đổi mới chính sách đối với doanh nghiệp, doanh nhân.

Bốn là, báo chí chia sẻ với doanh nghiệp về những khó khăn, cổ vũ những sáng tạo, phê phán những gì làm trở ngại, phiền hà, "rào chắn" đối với quá trình sản xuất, kinh doanh. Báo chí, một mặt phát hiện những điển hình, những nhân tố mới để giới thiệu, biểu dương, đồng thời cũng phát hiện những tiêu cực, những sai trái ở nơi này, nơi kia trong doanh nghiệp để phê phán nhằm mục đích xây dựng. Nếu các doanh nghiệp là điển hình tốt được tuyên truyền rộng rãi sẽ giúp các doanh nghiệp khác học tập kinh nghiệm làm ăn. Còn nếu là doanh nghiệp yếu kém có nhiều hạn chế, thì đây cũng là bài học để các doanh nghiệp khác rút kinh nghiệm, tránh không vấp phải tiêu cực, vươn lên làm ăn có hiệu quả hơn.

Năm là, báo chí góp phần đổi mới nhận thức của xã hội, tạo nên sự đồng thuận, sự cảm thông, chia sẻ của xã hội đối với doanh nghiệp, doanh nhân. Báo chí với những đặc trưng của mình là công cụ quan trọng, góp phần tích cực, chủ động để xã hội có nhận thức đúng về doanh nghiệp, doanh nhân. Điều đó không chỉ có tác dụng động viên những doanh nghiệp, những người có chí làm giàu, mong muốn đóng góp tài năng của mình cho đất nước mà còn góp phần tạo dựng môi trường xã hội thuận lợi cho kinh doanh, khuyến khích tư tưởng làm giàu chính đáng, làm ra ngày càng nhiều của cải, góp phần xây dựng đất nước giàu, mạnh. Đi sâu tìm và hiểu về doanh nghiệp, doanh nhân, "ba cùng" với các nhà doanh nghiệp, để thấu hiểu, cảm thông và phản ánh một cách chân thật, sinh động nghề và nghiệp của doanh nhân, đưa đến cho xã hội hình ảnh đúng như vốn có của doanh nhân, doanh nghiệp, đó vừa là sứ mạng cao cả của báo chí vừa là trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ của người làm báo.

Sáu là, báo chí và truyền thông đại chúng nói chung là những phương tiện quan trọng nhằm chuyển tải các thông tin về các vấn đề kinh tế trong và ngoài nước. Những tạp chí nghiên cứu kinh tế chuyên ngành, hoặc những bài viết nghiên cứu sâu về kinh tế đăng trên nhiều tạp chí, cung cấp những cơ sở, luận cứ để các doanh nghiệp tham khảo, lựa chọn, điều chỉnh phương án sản xuất kinh doanh của mình. Không chỉ dừng lại ở thông tin, các bài nghiên cứu, phân tích bình luận, nhiều cơ quan báo chí đã tổ chức các cuộc hội thảo - các diễn đàn để doanh nghiệp, người làm báo, các nhà nghiên cứu cùng trao đổi, nhìn nhận vấn đề từ các góc độ khác nhau, nhằm một mục tiêu chung là nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, nâng cao sức cạnh tranh và vị thế của đất nước trên bản đồ kinh tế thế giới.

Đặc biệt, với sự xuất hiện của loại hình báo điện tử, các thông tin được cập nhật gần như tức thì, đa dạng, giúp doanh nghiệp nhanh có được nhiều thông tin cần thiết để tham khảo, đối chiếu, so sánh, kiểm chứng, phân tích và tổng hợp. Chúng ta có thể tìm thấy đủ các loại và các cấp độ thông tin kinh tế trên báo chí và các phương tiện truyền thông đại chúng như: thông tin về nguồn vốn, đối tác kinh doanh, chính sách kinh tế, thị trường kinh doanh, tâm lý người tiêu dùng, khoa học công nghệ, thị trường nhân công, đào tạo lao động...; kinh nghiệm nước ngoài về xử lý các vấn đề kinh tế, các vấn đề doanh nghiệp đang vướng mắc, từ đó doanh nghiệp tìm thấy những gợi ý cho các hướng đi của mình.

Bảy là, báo chí là cầu nối quan trọng cho việc tăng cường các mối liên doanh, liên kết giữa các doanh nghiệp cùng ngành, cùng nghề, giữa các doanh nghiệp có khả năng bổ sung lẫn nhau, hỗ trợ cho nhau trong sản xuất, kinh doanh, nhằm nâng cao sức cạnh tranh của họ trên thương trường. Việc thông tin những kinh nghiệm hay, những mô hình mới, những cách làm sáng tạo, hoặc nhu cầu liên kết của các doanh nghiệp,… khi được báo chí phản ánh sẽ giúp các doanh nghiệp hiểu rõ hơn, từ đó tìm đến nhau để hợp tác làm ăn. Bên cạnh đó, những thông tin phân tích của báo chí là những gợi ý tốt cho các doanh nghiệp mở rộng hoặc thu hẹp phạm vi, thay đổi tính chất của các mối liên kết trong hoạt động quản lý kinh doanh.

Những “khoảng tối” trong mối quan hệ giữa báo chí và danh nghiệp

Báo chí và doanh nghiệp có mối quan hệ gắn bó mật thiết, tuy nhiên, bên cạnh những gam mầu sáng, còn không ít "khoảng tối” ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa báo chí và doanh nghiệp. Cụ thể là:

- Hiện nay, có không ít bài báo đã đưa thông tin sai sự thật, thông tin chủ quan, thiên vị, mang tính khuôn sáo, hình thức, thiếu sự xem xét toàn diện, khách quan... dẫn đến những thiệt hại về kinh tế, cũng như làm giảm uy tín của doanh nghiệp. Nhiều nhà báo chỉ vì vội vàng trong khi đưa tin, vô hình chung đã gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp. Hiện tượng này đang lặp lại tại không ít cơ quan báo chí và đang có chiều hướng gia tăng. Đây là hệ quả của lối làm báo chụp giật vô trách nhiệm, thậm chí xuất phát từ động cơ xấu của một số phóng viên nhằm tạo ra những "sự cố", những vụ tai tiếng, hoặc "ỉm đi" việc này, việc nọ xảy ra ở các doanh nghiệp, ảnh hưởng lớn đến nhu cầu đưa tin trung thực về các hoạt động kinh tế nói chung; ảnh hưởng không tốt đến mối quan hệ giữa báo chí và doanh nghiệp.

- Thêm vào đó, đặc trưng của báo chí là săn tin đưa tin nhanh nhất có thể để cạnh tranh với các báo khác. Tin càng mới, càng lạ, càng hấp dẫn, càng tốt. Sức ép phải có thông tin nhanh, thông tin nóng khiến nhiều cơ quan báo chí bỏ qua khâu thẩm định thông tin, thẩm định nguồn tin, dẫn tới chỗ đưa tin không đúng, thiếu chính xác hoặc sai sự thật, thậm chí suy đoán chủ quan, bịa đặt. Bên cạnh đó nhóm đối tượng doanh nghiệp lại rất đa dạng. Có doanh nghiệp đang muốn được tuyên truyền để mong được chú ý; có doanh nghiệp muốn báo chí “giúp một tay” để mở rộng quy mô; có doanh nghiệp đang “bi bét” thì ngại báo chí hoặc thích tuyên truyền cái được, cái hay và tìm cách che lấp đi cái dở. Không ít doanh nghiệp cần đến báo chí như một cầu nối với khách hàng. Một bài báo khen doanh nghiệp mới tham gia thị trường có khi giá trị hơn nhiều trang quảng cáo. Cũng có doanh nghiệp cần báo khen để "cầu tài trợ", để tăng niềm tin đối với các ngân hàng cho vay vốn... Tóm lại, với đối tượng tuyên truyền rất đa dạng do vậy, nhà báo rất khó biết thực chất bên trong của doanh nghiệp. Sự đa dạng này gây khó khăn cho nhà báo khi tiếp cận, xem xét, phản ánh về hoạt động của các doanh nghiệp.

- Không ít nhà báo do sự thiếu nhạy cảm về chính trị, thiếu kiến thức chuyên ngành, đã đưa thông tin không đúng, không có lợi cho quốc gia, gây bất lợi cho hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và công tác đối ngoại. Một số cơ quan báo chí và nhà báo thường sa đà vào mặt trái của các doanh nghiệp. Những thông tin này tạo nên hiệu ứng không tốt trong công chúng, tạo cái nhìn thiên lệch đối với doanh nghiệp, doanh nhân; bị các đối tác và đối thủ để khai thác, lợi dụng nhằm gây sức ép trên các bàn đàm phán và trong các vụ tranh chấp thương mại.

- Một vấn đề đáng lo ngại trong mối quan hệ giữa báo chí và doanh nghiệp là nhiều doanh nghiệp ngại báo chí, tránh báo chí, “quay lưng” lại với báo chí. Nguyên nhân của tình trạng trên biểu hiện ở nhiều mặt. Có thể doanh nghiệp sợ bị lộ bí quyết làm ăn; cũng có thể doanh nghiệp sợ bị các đoàn kiểm tra đến "hành" sau khi được lên báo; do doanh nghiệp làm ăn vòng vo, lợi dụng kẽ hở pháp luật để kiếm chác, nên ngại tiếp nhà báo vì sợ bị phanh phui.

- Gần đây, có không ít nhà báo có những hành vi vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật, liên quan tới các vụ việc tiêu cực, lừa đảo, “chạy án” hoặc có hành vi sách nhiễu doanh nghiệp. Đã có hiện tượng liên kết không lành mạnh giữa một số phóng viên, hoặc giữa một số lãnh đạo cơ quan báo chí nhằm “đánh” vào một số doanh nghiệp theo kiểu "hội đồng". Có trường hợp báo chí đăng tải điều tra, kiểm tra, thanh tra chưa có kết luận chính thức, gây hoài nghi, hoang mang trong dư luận, gây mất đoàn kết nội bộ, ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp. Trong số đó, cũng có những người vì tư lợi đã biến ngòi bút của mình trở thành công cụ cho phe, nhóm trong những cuộc tranh giành với mục đích trục lợi. Điều này cho thấy trách nhiệm xã hội và đạo đức nghề nghiệp của một bộ phận nhà báo bị suy giảm đến mức đáng lo ngại. Đây là một nguyên nhân làm cho không ít các doanh nghiệp ngại tiếp xúc với báo chí, nếu có thì doanh nghiệp cũng khá dè dặt và kín tiếng.

Tăng cường hơn nữa mối quan hệ giữa báo chí và doanh nghiệp

Để nâng cao hiệu quả tuyên truyền và tăng cường mối quan hệ giữa báo chí với doanh nghiệp trong thời gian tới, xét trên góc độ báo chí, theo chúng tôi cần phải thực hiện một số giải pháp sau:

Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước đối với cơ quan báo chí

Trong công tác tư tưởng lý luận, sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước đối với báo chí là nguyên tắc bất di bất dịch để bảo đảm cho hoạt động thông tin, tuyên truyền của báo chí đối với doanh nghiệp được thuận lợi, đúng pháp luật. Đảng và Nhà nước lãnh đạo và quản lý báo chí bằng các nghị quyết, chế tài, bằng hành lang pháp lý để định hướng cho báo chí hoạt động thông tin tuyên truyền đúng với nhiệm vụ chính trị của mình, đúng với lập trường, quan điểm chính trị tư tưởng của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Để làm được điều này, Đảng và Nhà nước phải có cơ chế kiểm tra, giám sát thường xuyên các hoạt động thông tin tuyên truyền của báo chí, kịp thời uốn nắn, giúp đỡ các cơ quan báo chí khi gặp phải những sai sót, khó khăn trong khi thi hành nhiệm vụ.

Sự lãnh đạo và quản lý sâu sát của Đảng và Nhà nước đối với báo chí cũng là nhằm phân biệt và làm rõ tính chất của từng loại hình báo chí, từng cơ quan báo chí để đưa ra phương thức hoạt động phù hợp với nó. Chẳng hạn như trong cùng một vấn đề, sự kiện, hiện tượng thì về mức độ, liều lượng thông tin chắc chắn là báo chí trung ương phải khác với báo chí địa phương, báo chí của Đảng phải khác với báo chí của các tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp. Trong hoạt động thông tin, tuyên truyền, sự thông tin khác nhau này là cần thiết để có thể phân biệt đúng tính chất của từng loại hình báo chí, từng tờ báo, tạp chí để có thể phát huy được tối đa khả năng chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, phương tiện kỹ thuật trong lao động sáng tạo. Đây cũng chính là điểm cần thiết để từng loại hình báo chí, từng cơ quan báo chí phát huy được thế mạnh mang tính bản sắc của mình để hấp dẫn, lôi kéo, thuyết phục công chúng.

Để các hoạt động thông tin, tuyên truyền nói chung, tuyên truyền phát triển doanh nghiệp trên báo chí nước ta nói riêng, khách quan, trung thực, Đảng và Nhà nước cần tạo điều kiện cho báo chí luôn luôn bám sát được thực tiễn, tiếp cận được với đầu nguồn tin để nắm bắt được bản chất của những vấn đề mới nảy sinh trong quá trình tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước nhằm có những luận giải, thông tin chính xác, khoa học. Cụ thể:

- Đảng và Nhà nước kịp thời ban hành các chủ trương, chính sách phù hợp về hoạt động và quản lý báo chí trong điều kiện phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và chủ động hội nhập quốc tế, để báo chí lấy đó làm căn cứ hoạt động và hoạt động đúng pháp luật, thể hiện được tôn chỉ mục đích, thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị được giao.

- Các cơ quan có trách nhiệm cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để các hoạt động thông tin, tuyên truyền của báo chí đúng với đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước. Riêng đối với hoạt động tuyên truyền phát triển doanh nghiệp cần có sự chỉ đạo cụ thể để tránh tình trạng tuyên truyền phiến diện, tuyệt đối hoá mặt này hoặc mặt khác, gây nên sự hiểu lầm làm hạn chế sự phát triển chung.

- Có chính sách đúng mực đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng những người làm báo để họ phát huy đúng sở trường, năng lực trong hoạt động sáng tạo, cũng như phát huy phẩm chất tốt đẹp của người làm báo cách mạng trong mọi tình huống, trong mọi thử thách.

Thứ hai, phát huy vai trò và trách nhiệm của cơ quan báo, cơ quan chủ quản, Hội Nhà báo

Trong thực tiễn hoạt động thông tin tuyên truyền ở nước ta, các cơ quan báo chí đã không ngừng cố gắng tiếp cận, phản ánh doanh nghiệp cả về nội dung lẫn hình thức thông tin nhằm đem lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, ở đây vẫn cần thấy rõ một thực tiễn khác là một số tờ báo, tạp chí vì cạnh tranh thông tin, lôi kéo độc giả để thương mại hoá tờ báo, tạp chí vì lợi nhuận dẫn đến hậu quả thông tin thiếu trung thực hoặc chồng chéo, mâu thuẫn lẫn nhau làm suy giảm lòng tin đối với người đọc nói chung, doanh nghiệp nói riêng. Thực trạng trên đây cần phải được nhanh chóng chấn chỉnh mà trước hết trách nhiệm thuộc về các cơ quan chủ quản.

Ở mỗi tờ báo, tạp chí tuỳ theo lĩnh vực hoạt động của cơ quan chủ quản mà có tôn chỉ mục đích riêng và theo đó cũng có một đội ngũ phóng viên, biên tập viên chuyên ngành cho phù hợp. Xuất phát từ nhu cầu thực tế, các cơ quan chủ quản cần tăng cường công tác kiểm tra, chỉ đạo hoạt động thông tin, tuyên truyền của các cơ quan báo chí thuộc quyền. Riêng đối với việc tuyên truyền kinh tế và tuyên truyền những vấn đề lớn liên quan đến sự sống còn của doanh nghiệp, của nhà sản xuất kinh doanh cần phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan chủ quản và cơ quan báo chí trong hoạt động tuyên truyền để tránh sự chệch hướng so với tôn chỉ mục đích, có thể dẫn đến sai sót làm tổn hại đến uy tín người sản xuất kinh doanh, thậm chí là cơ quan báo và đội ngũ những người làm báo. Mặt khác, cơ quan chủ quản cần có sự phối hợp với các cơ quan chức năng quản lý báo chí về mặt nhà nước nhằm quan tâm đầu tư, tạo môi trường làm việc thích hợp để cơ quan báo chí và người làm báo có thể “cá thể hoá” các hoạt động thông tin, tuyên truyền, cung cấp thông tin cho việc phát triển doanh nghiệp đúng đối tượng, đúng địa chỉ, có như thế mới tạo ra được một trật tự thông tin mang tính cạnh tranh lành mạnh.

Hiện nay, ở nhiều tờ báo, tạp chí đều có trang hoặc chuyên mục về kinh tế. Với những báo, tạp chí chuyên về kinh tế, chuyên mục này được phản ánh, tuyên truyền khá tốt. Tuy nhiên còn không ít tờ báo, tạp chí không chuyên viết về kinh tế thì có lúc thông tin, tuyên truyền phát triển doanh nghiệp bị thiên lệch, chỉ nhấn mạnh đến mặt này mà không chú ý đến mặt khác, đặt sự phát triển của bộ phận tách rời với sự phát triển tổng thể của nền kinh tế. Để khắc phục tình trạng trên, trước hết cơ quan chủ quản cần xác định rõ mục đích tôn chỉ của cơ quan báo chí, trên cơ sở đó, chỉ đạo cho cơ quan báo chí xây dựng một kế hoạch thống nhất cân đối giữa các chủ đề thông tin, tuyên truyền. Đối với tuyên truyền phát triển doanh nghiệp trong giai đoạn hiện nay nên ưu tiên các chủ đề về cơ chế, chính sách, nguồn vốn, môi trường đầu tư, kinh doanh sản xuất và nguồn nhân lực. Bên cạnh đó, để bảo đảm cho việc thực hiện tốt kế hoạch, cơ quan báo chí cần phải bồi dưỡng những kiến thức mới về kinh tế thị trường, cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên chuyên viết về kinh tế. Đối với phóng viên biên tập viên tuyên truyền về doanh nghiệp, cơ quan báo phải tạo mọi điều kiện để họ có đủ tài liệu mang tính pháp lý, cũng như chuyên ngành mà họ muốn viết, muốn thâm nhập tìm hiểu; bởi vì, một lẽ rất đơn giản là muốn tuyên truyền về cái gì thì người làm báo phải hiểu thật rõ về nó thì tuyên truyền mới có hiệu quả. Và đó, cũng là việc làm thường xuyên của các cơ quan báo chí để cho chất lượng trong hoạt động tuyên truyền phát triển doanh nghiệp ngày càng được nâng cao.

Hội Nhà báo là tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp của những người làm báo. Về mặt pháp lý cũng như trong thực tiễn, Hội là chỗ dựa tinh thần đáng tin cậy của những người làm báo chuyên nghiệp của nước ta, quyền lợi và nghĩa vụ của hội viên được thể hiện thông qua hoạt động của Hội. Trong những năm gần đây, đời sống của những người làm báo đã được cải thiện đáng kể, tuy vậy so với mặt bằng chung là không lớn. Vì vậy, để cho những người làm báo thực sự sống bằng tài năng và đức độ của mình, an tâm làm việc vì sự phát triển của đất nước, Hội nên có sự đầu tư thoả đáng để tạo điều kiện cho hội viên, nhất là những hội viên chuyên viết về kinh tế được bồi dưỡng, học hỏi, nâng cao kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ; Hội cần có những nghiên cứu đề xuất với Đảng và Nhà nước để xây dựng cơ chế, chế độ đãi ngộ thoả đáng đối với những hội viên tài năng, những hội viên có nhiều cống hiến trong sự nghiệp đổi mới đất nước. Cần tạo lập các diễn đàn trao đổi giữa báo chí và doanh nghiệp để trao đổi, cung cấp thông tin, chia sẻ kinh nghiệm, khó khăn, vướng mắc với nhau trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của mình. Nên chăng hình thành giải báo chí, hay các cuộc thi viết về đề tài doanh nghiệp, doanh nhân như doanh nghiệp, doanh nhân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; doanh nghiệp, doanh nhân với sự nghiệp đổi mới đất nước; xây dựng một thế hệ các doanh nhân Việt Nam,…

Thứ ba, nâng cao năng lực, phẩm chất đội ngũ nhà báo

Trong hoạt động của báo chí, chất lượng, hiệu quả tuyên truyền phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng yếu tố mang tính quyết định vẫn là đội ngũ những người làm báo. Trong hệ thống báo chí của nước ta hiện nay, điều đáng mừng là đội ngũ những người làm báo chuyên nghiệp, so với lớp cha anh đi trước phần lớn là những người được đào tạo tốt hơn, trẻ hơn, làm việc xông xáo hơn, nhưng điều đó vẫn chưa đủ. Để thích nghi với sự đa dạng, phức tạp và biến động của thực tiễn họ cần phải được đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên về chính trị, về chuyên môn.

Tuyên truyền phát triển doanh nghiệp là một nội dung của tuyên truyền kinh tế nói chung trên báo chí. Để thể hiện được nội dung này, nhà báo phải có những kiến thức cơ bản, chuyên sâu về các chuyên ngành kinh tế như kinh tế chính trị, quản lý kinh tế, kinh tế phát triển... Vì có như vậy, nhà báo mới có thể làm tốt được nhiệm vụ của mình là thông tin toàn bộ nền kinh tế đất nước hoặc lĩnh vực, ngành mình phụ trách, đồng thời đưa ra những phân tích, đánh giá, giải thích, nhận định, dự báo phù hợp, không những nhằm mục đích thông tin cho doanh nghiệp mà còn giúp cho các nhà quản lý hoạch định chính sách kịp thời bổ sung, điều chỉnh các quyết sách.

Rõ ràng, để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình thì những yêu cầu đối với người làm báo cách mạng là rất cao, họ không những phải có tài mà còn phải có đức. Trong điều kiện nước ta xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế sâu rộng, đội ngũ những người làm báo cần quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đặt lợi ích quốc gia lên trên hết, không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, chính trị và phẩm chất đạo đức của người làm báo. Chỉ có như vậy, trong hoạt động của mình, khi gặp những vấn đề mới nảy sinh của thực tiễn những người làm báo mới có được phương pháp luận khoa học mà phân tích, đánh giá, nhận định một cách chính xác, không những phản ánh đúng và trúng những gì đã và đang tồn tại mà còn đưa ra được những dự báo phù hợp với sự vận động tất yếu của tự nhiên và xã hội.

Trong điều kiện vận động của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế, nhiều vấn đề mới nảy sinh, nên viết về kinh tế, về hoạt động của các doanh nghiệp có những đòi hỏi rất cao. Vì vậy, người làm báo muốn thực hiện tốt các hoạt động của mình cần hội đủ những yêu cầu:

- Nhà báo phải có trình độ chính trị vững vàng, đứng vững trên lập trường giai cấp công nhân, nhân dân lao động và quyền lợi quốc gia, dân tộc mà thông tin tuyên truyền. Điều này cũng có nghĩa là người làm báo phải bảo đảm nêu cao được ý thức giai cấp và ý thức công dân, làm cho ý thức giai cấp và ý thức công dân trở thành sức mạnh kích thích khả năng sáng tạo.

- Nhà báo phải am tường về lĩnh vực ngành mà mình được giao nhiệm vụ nghiên cứu thông tin tuyên truyền mà cụ thể ở đây là kiến thức về kinh tế, từ kinh tế vĩ mô đến kinh tế vi mô đều phải hiểu một cách thấu đáo thì khi thâm nhập vào thực tiễn người làm báo mới có cơ hội phát hiện được những cái mới nảy sinh, phân biệt được những mặt trái, mặt phải của doanh nghiệp để từ đó có phương pháp tuyên truyền giúp các doanh nghiệp kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đưa ra những đề đạt, kiến nghị, cũng như dự báo nhằm phục vụ cho sự phát triển.

- Người làm báo phải làm chủ được các phương tiện tác nghiệp hiện đại để có thể chủ động nắm bắt được thông tin trong mọi tình huống. Muốn thế, ngoài kỹ năng chuyên môn, người làm báo cần phải trau dồi ngoại ngữ, kiến thức tin học và các kiến thức bổ trợ khác một cách thường xuyên để tránh bị tụt hậu.

- Người làm báo viết về doanh nghiệp phải được trang bị đầy đủ các kiến thức về doanh nghiệp theo quan điểm, đường lối phát triển kinh tế của Đảng; tạo điều kiện cho họ khi thâm nhập thực tiễn có được sự dễ dàng, nhạy bén trong việc thu thập tài liệu và đưa ra được những nhận định, kết luận chính xác, sâu sắc, hiệu quả.

Thứ tư, xây dựng đội ngũ cộng tác viên có năng lực và trình độ

Trong hoạt động báo chí, cộng tác viên có vai trò quan trọng. Lực lượng cộng tác viên thường là người ở đầu nguồn tin nên việc đưa tin của họ luôn bảo đảm tính kịp thời nhanh nhạy. Đối với các tạp chí kinh tế, lực lượng cộng tác viên càng có vai trò quan trọng vì các bài viết chuyên sâu về doanh nghiệp phần lớn đều nhờ vào lực lượng này. Xã hội càng phát triển, thông tin về các mặt trên báo chí ngày càng đa dạng và phức tạp thì dung lượng tin, bài của lực lượng cộng tác viên chiếm tỉ lệ trên các báo, tạp chí ngày càng nhiều. Thực tiễn hoạt động của báo chí nước ta trong những năm gần đây, kiểu thông tin một chiều ngày càng bị cô lập, nhường chỗ cho lối thông tin phong phú, đa dạng phản ánh một cách sinh động tất cả các góc độ của cuộc sống. Để có được những thông tin nhanh nhạy, chính xác hầu hết các cơ quan báo chí đều xây dựng lực lượng cộng tác viên rộng rãi trong tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội.

Thứ năm, phát huy vai trò của các tạp chí, nhất là các tạp chí về kinh tế

Sự phát triển của các tạp chí kinh tế trong thời gian qua đã khẳng định vai trò quan trọng của mình đối với sự phát triển kinh tế của đất nước. Điều đó được thể hiện : Thứ nhất, các tạp chí là cơ quan tham gia nghiên cứu, phát triển lý luận, cụ thể hóa các quan điểm kinh tế của Đảng và Nhà n¬ước ta trong hoạt động thực tiễn. Thứ hai, cùng với nghiên cứu lý luận, phân tích, lý giải căn cứ khoa học, các quan điểm chủ trương của Đảng trong lĩnh vực kinh tế, các tạp chí kinh tế đã chú trọng tổng kết thực tiễn, phân tích hiệu quả kinh tế - xã hội của các chủ trương, chính sách kinh tế, phát hiện và giới thiệu mô hình làm kinh tế giỏi trong các thành phần kinh tế, ở tất cả các lĩnh vực trên mọi miền đất nước. Thông qua hoạt động thực tiễn, các tạp chí kinh tế đã chứng minh tính đúng đắn của các quan điểm, đường lối kinh tế của Đảng ta. Thứ ba, đường lối chính sách của Đảng ta dựa trên căn cứ lý luận và cơ sở thực tiễn của đất nước, là sự tập trung trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân. Đường lối, chính sách đó vì lợi ích của đất nước và của nhân dân nên sớm đi vào cuộc sống. Tuy nhiên, đường lối, chính sách dù có chi tiết đến đâu cũng không thể bao quát hết tính đa dạng, phong phú và sự phát triển của thực tiễn, do đó phải qua thực tiễn để kiểm nghiệm. Cùng với giới thiệu những thành tựu của đất nước, khẳng định tính đúng đắn của các đường lối, chính sách, các tạp chí kinh tế đã kịp thời phát hiện những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn để đề xuất, kiến nghị, giúp cho cơ quan chức năng có thêm căn cứ để điều chỉnh, bổ sung chính sách phát triển kinh tế kịp thời. Các tạp chí kinh tế không những đã góp phần tích cực đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống mà còn đưa cuộc sống vào nghị quyết. Thứ tư, cùng với chính sách đối ngoại rộng mở, đa dạng hóa, đa phương hóa, Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, báo chí nói chung, đặc biệt là các tạp chí kinh tế nói riêng là kênh thông tin rất quan trọng, giới thiệu với thế giới chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước ta, giới thiệu những thành tựu của công cuộc đổi mới, phản ánh những đổi thay to lớn trên tất cả những lĩnh vực, xóa đi mặc cảm của một số người nước ngoài về Việt Nam sau chiến tranh. Qua những bài, tin trên các tạp chí kinh tế đã gián tiếp hoặc trực tiếp góp sức vào việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài, làm cho các nhà đầu tư tin tưởng, yên tâm khi vào nước ta làm ăn.

Trong thời gian qua, các tạp chí kinh tế đã góp phần tích cực vào thành tựu kinh tế - xã hội của đất nước, vào quá trình đổi mới và phát triển doanh nghiệp. Tuy nhiên so với yêu cầu đang đặt ra hiện nay, đòi hỏi các tạp chí kinh tế phải tiếp tục có những đổi mới cải tiến mạnh mẽ hơn nữa để nâng cao chất lượng tuyên truyền về kinh tế nói chung, về các doanh nghiệp nói riêng. Muốn vậy các tạp chí kinh tế cần tập trung một số điểm :

- Từng tạp chí cần bám sát thực tiễn đang vận động để phân tích, lý giải những vấn đề nóng bỏng do thực tiễn đặt ra. Các tạp chí kinh tế phải bám sát các vấn đề đang đặt ra đối với doanh nghiệp, đi sâu phân tích, lý giải các nguyên nhân sâu xa, đề xuất giải pháp, rút ra bài học.

- Các tạp chí kinh tế cần tập trung nghiên cứu, khảo sát thực tiễn để có những đề tài và bài viết sâu sắc, sinh động, có sức thuyết phục. Giới thiệu các mô hình làm ăn có hiệu quả trong các thành phần kinh tế, trên tất cả các lĩnh vực đời sống, kinh tế đất nước.

- Mỗi tạp chí phải đề ra phương án phát triển, chương trình hoạt động từng tháng, từng quý, từng năm và dài hơn; đề xuất kiến nghị về bộ máy, cán bộ, phương tiện làm việc để trên cơ sở đó, cơ quan chủ quản xem xét và quyết định. Cần phát huy tính chủ động, năng động sáng tạo của từng cơ quan tạp chí. Đặc biệt, vai trò của tổng biên tập tạp chí rất quan trọng.

- Các tạp chí kinh tế cần chú trọng nâng cao tính hấp dẫn, thể hiện ở chỗ: đề tài sát với thực tế, đi sâu vào những bức xúc đang đặt ra; cấu trúc chuyên mục, chuyên trang vừa thể hiện được những vấn đề cơ bản thuộc phạm vi tôn chỉ, mục đích của tạp chí, vừa phân tích lý giải những vấn đề mà xã hội đang quan tâm. Đẩy mạnh hoạt động xã hội hóa tạp chí. Xây dựng đội ngũ cộng tác viên có chất lượng (chủ yếu là những nhà nghiên cứu chuyên sâu và các doanh nghiệp). Đây là một trong những phương thức và hình thức giúp cho tạp chí ngày càng gắn bó chặt chẽ với doanh nghiệp./.