Tích tụ, tập trung ruộng đất ở Việt Nam trong điều kiện mới: Những vấn đề lý luận và thực tiễn

Phát biểu đề dẫn tại Tọa đàm, đồng chí Đoàn Minh Huấn nhấn mạnh, tích tụ, tập trung ruộng đất đã trở thành nhu cầu cấp bách hiện nay để phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa lớn, công nghệ cao, song trên thực tế cho thấy còn nhiều ý kiến đa chiều, nhiều tồn tại và hạn chế, vì vậy, trên cơ sở thực trạng của quá trình tích tụ, tập trung ruộng đất thời gian qua, Tọa đàm cần tập trung thảo luận và làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề này, tìm tòi, kiến nghị các định hướng, giải pháp nhằm thúc đẩy hiệu quả nhất, đồng thời tìm ra những giải pháp phù hợp với Việt Nam, từ đó hình thành cơ sở để xây dựng báo cáo kiến nghị các cấp có thẩm quyền.

Với yêu cầu trên, các ý kiến đóng góp và thảo luận tại Tọa đàm đã tập trung vào các vấn đề: Làm rõ các khái niệm về vấn đề tích tụ, tập trung ruộng đất; đi sâu phân tích các hướng tích tụ tập trung ruộng đất phù hợp với tình hình nước ta hiện nay (đặc biệt phải lưu ý đến sự liên kết giữa các hộ nông dân); lựa chọn ra một số mô hình và giải pháp phù hợp với đặc thù của Việt Nam; lường trước những việc cần làm, như: đào tạo nghề, việc làm cho nông dân, tuyệt đối tránh đẩy nông dân vào bần cùng hóa. Mặt khác, tích tụ, tập trung ruộng đất phải phục vụ đúng mục tiêu đề ra, bảo đảm phát triển nông nghiệp sản xuất hàng hóa quy mô lớn, không được “lách luật” để chuyển đổi đất nông nghiệp sang mục đích khác, việc tập trung ruộng đất phải bảo đảm quyền lợi của các bên liên quan; phải tạo được sinh kế cho người nông dân sau khi thu hồi đất. Kết quả sau cùng mà chúng ta hướng tới phải làm sao để người nông dân được làm chủ trên chính quê hương của mình.

Những ý kiến phát biểu tại Tọa đàm cho thấy, tích tụ, tập trung ruộng đất ảnh hưởng đến rất nhiều vấn đề, xuất phát từ văn hóa, tập quán, tâm lý của nước ta mà khi đối diện với thực tiễn thì không thể né tránh những vấn đề liên quan, như: lao động và việc làm cho nông dân, vấn đề xây dựng nông thôn mới, cơ cấu lại nông nghiệp… Các đại biểu đều thống nhất ý kiến cho rằng, đây là một vấn đề rất lớn, liên quan đến nhiều góc độ, do đó khi nghiên cứu cần đặt trong một tổng thể của cuộc cách mạng công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Do vậy, cần chú ý những yếu tố chi phối đến vấn đề tích tụ, tập trung ruộng đất; các hình thức tích tụ tập trung ruộng đất khác nhau; thống nhất xác định vai trò quan trọng của kinh tế hộ, bên cạnh đó là các đối tác khác đan cài nhau, tùy theo từng quá trình, khu vực (hợp tác xã, doanh nghiệp, hiệp hội…), vai trò của thôn làng. Đặc biệt, các ý kiến nhấn mạnh đến vai trò của Nhà nước; vấn đề chủ thể của hộ gia đình; khuyến khích tập trung ruộng đất, phát triển trang trại, doanh nghiệp nông nghiệp phải phù hợp về quy mô và điều kiện của từng vùng…/.