Tiến trình hoà bình Trung Đông một lần nữa lại có nguy cơ rơi vào bế tắc

TCCSĐT - Ngày 9-11-2010, Chính quyền I-xra-en tuyên bố sẽ xây thêm 1.000 ngôi nhà mới trên bờ tây sông Giooc-đăng. Trước đó, I-xra-en cũng đã tuyên bố sẽ xây 1.300 ngôi nhà cho người I-xra-en ở Đông Giê-su-xa-lem mà người Pa-le-xtin coi đó là thủ đô tương lai của họ. Dư luận thế giới đã lên tiếng chỉ trích quyết định đó của I-xra-en, đồng thời cảnh báo động thái này sẽ tác động xấu tới tiến trình hòa bình giữa I-xra-en và Pa-le-xtin.

Một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thất bại trong các cuộc đàm phán hòa bình vừa qua là quan điểm được cho là quá ư bảo thủ của I-xra-en. Ngày 10-10-2010, Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Bec-na Cu-sơ-ne và Bộ trưởng Ngoại giao Tây Ban Nha Mi-gen Mô-ra-ti-nốt đã nỗ lực thuyết phục Bộ trưởng Ngoại giao I-xra-en A-vi-đôc Li-bec-man - người được mệnh danh là “đối thủ không đội trời chung” với bất kỳ sự nhượng bộ nào đối với các nước A-rập, trong đó có người Pa-le-xtin, thay đổi quan điểm. Thế nhưng cuộc gặp đó đã để lại không ít phiền hà và ấn tượng khó chịu đối với các đặc phái viên này của EU, bởi ông A-vi-đôc Li-bec-man đã nhất quyết bảo vệ quan điểm cho rằng, trong khi thảo luận điều kiện về một nền hòa bình ở Trung Đông, ông chỉ tuân theo một nguyên tắc bất di bất dịch là phục vụ lợi ích của người Do Thái. Ngoài ra, ông còn đưa ra lời khuyến nghị đối với hai người đồng cấp Pháp và Tây Ban Nha rằng, trước hết họ nên bắt tay vào việc giải quyết cho xong những vấn đề mâu thuẫn nội bộ của mình, rồi sau đó hãy nghĩ tới chuyện thuyết phục người Do Thái giải quyết vấn đề Trung Đông. Thậm chí, ông A-vi-đôc Li-bec-man còn nói bóng gió: “Trước khi đến răn dạy chúng tôi thì các ngài hãy giải quyết vấn đề xung đột ở đảo Síp, vùng Bắc Cap-ca, Ban-căng và vấn đề người Ba-xki đang gây nhức nhối cho nước Pháp và Tây Ban Nha”.

Phản ứng của dư luận đối với các kế hoạch xây dựng nhà định cư ở Đông Giê-ru-xa-lem của I-xra-en

Nhằm đáp trả hành động của I-xra-en không những không chấm dứt các hoạt động xây dựng mà còn mở rộng thêm các khu định cư của người Do Thái trên bờ tây sông Giooc-đăng, phía Pa-le-xtin từ chối các các điều kiện thực hiện đề xuất của I-xra-en về thiết lập hòa bình ở Trung Đông. Ông Ma-hơ-mut Áp-bat Na-bin A-bu Ru-đên, đại diện chính thức của Văn phòng quốc gia Pa-le-xtin nhận xét rằng, hành động đó hoàn toàn không phù hợp với tính chất của nhà nước Do Thái. Theo ông, I-xra-en cần phải chấm dứt việc xây dựng này mà không được kèm theo bất kỳ điều kiện nào. Chỉ trong trường hợp I-xra-en đáp ứng yêu cầu đó, phía Pa-le-xtin mới sẵn sàng ngồi vào bàn đàm phán thông qua vai trò trung gian của Mỹ.

Tổng thống Pa-le-xtin Ma-mút Áp-bát, ngày 10-11, đã đề nghị Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc triệu tập cuộc họp khẩn cấp về việc I-xra-en tiếp tục xây dựng khu định cư mới ở khu vực tranh chấp. Theo người phát ngôn của Tổng thống, ông Áp-bát đã "chỉ thị cho đại diện của Pa-le-xtin tại Liên hợp quốc yêu cầu triệu tập phiên họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an để thảo luận về vấn đề mở rộng các khu định cư tại Giê-ru-xa-lem và Bờ Tây".

Phát biểu với báo giới về vấn đề này trong chuyến thăm In-đô-nê-xi-a, Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma (Barack Obama) khẳng định "những hành động như vậy hoàn toàn không có lợi cho các cuộc thương lượng hòa bình", đồng thời cho biết ông sẽ tiếp tục thúc đẩy tiến trình này vì lợi ích của thế giới.

Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Nga - nước thành viên nhóm Bộ Tứ về Trung Đông (cùng với Liên hợp quốc, Mỹ, và Liên minh châu Âu) - tuyên bố, "Mát-xcơ-va hết sức lo ngại về quyết định của I-xra-en", đồng thời cho rằng, I-xra-en cần đình chỉ hoạt động định cư tại Bờ Tây và Đông Giê-ru-xa-lem.

Ngoại trưởng Anh Uy-li-am Ha-gơ (William Hague) đánh giá "thông báo của I-xra-en về việc xây nhà định cư mới thực sự đáng thất vọng và bất lợi".

Cao ủy phụ trách an ninh và đối ngoại của Liên minh châu Âu, bà Ca-thơ-rin A-stơn (Catherin Ashton) bày tỏ "rất lo ngại" về quyết định của I-xra-en và kêu gọi Ten A-víp từ bỏ các kế hoạch xây dựng nhà định cư ở Đông Giê-ru-xa-lem. Trước đó, Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki Mun (Ban Ki-moon) cũng đã bày tỏ quan ngại, đồng thời nhấn mạnh "điều quan trọng là phá vỡ bế tắc ngoại giao hiện nay để nối lại đàm phán hiệu quả".

Ngoại trưởng Hi-la-ri Clin-tơn (Hillary Clinton), ngày 10-11, tuyên bố, Mỹ sẽ phản đối mọi "biện pháp đơn phương" được đưa ra trong cuộc đàm phán hòa bình I-xra-en – Pa-lex-tin. Phát biểu trong cuộc họp báo tại Bộ Ngoại giao Mỹ, bà H.Clin-tơn khẳng định thương lượng là giải pháp duy nhất giúp tháo gỡ những mâu thuẫn, bất đồng giữa các bên liên quan. Oa-sinh-tơn không ủng hộ các bước đi đơn phương của bất kỳ bên nào có thể dẫn tới việc vội vã đánh giá kết quả các cuộc thương lượng.

Ngoại trưởng H.Clin-tơn chỉ trích các kế hoạch xây dựng thêm hơn 1.300 ngôi nhà mới ở khu vực Đông Giê-ru-xa-lem bởi kế hoạch này sẽ gây "phản tác dụng" và cản trở việc tái khởi động đàm phán I-xra-en- Pa-le-xtin. Bà cho biết, Oa-sinh-tơn "hết sức thất vọng với quyết định của Ten A-víp (Tel Aviv)". Tuyên bố trên của Ngoại trưởng Mỹ được đưa ra một ngày trước cuộc gặp giữa bà với Thủ tướng I-xra-en Ben-gia-min Nê-ta-ni-a-hu (Benjamin Netanyahu), đang ở thăm Mỹ. Dự kiến đây sẽ là một trong những nội dung chính của buổi làm việc giữa quan chức hai nước tại Niu Yoóc (New York).

Trong một diễn biến khác, ngày 10-11, Mỹ đã quyết định cấp thêm một khoản viện trợ trị giá 150 triệu USD cho Pa-le-xtin, nâng tổng số tiền viện trợ và đầu tư của Mỹ cho Pa-le-xtin trong năm nay lên gần 600 triệu USD. Khoản viện trợ này sẽ giúp chính quyền Pa-le-xtin giảm thâm hụt ngân sách, cung cấp các dịch vụ cần thiết như xây dựng trường học, bệnh viện, hệ thống nước sạch và đảm bảo an ninh cho người dân./.