Góp ý Chương trình “Nghiên cứu phát triển bền vững vùng Tây Nam Bộ” tầm nhìn đến năm 2030

GS.TS Nguyễn Xuân Thắng - Uỷ viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Viện Khoa học xã hội Việt Nam; đồng chí Nguyễn Phong Quang - Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ - chủ trì hội thảo. Tham dự còn có đại diện lãnh đạo Bộ Khoa học và công nghệ, Viện Khoa học và công nghệ Việt Nam, Trường Đại học Cần Thơ, lãnh đạo các tỉnh, thành vùng Đồng bằng sông Cửu Long (Tây Nam Bộ).

Tại hội thảo, đồng chí Nguyễn Phong Quang - Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ - khẳng định: Sau hơn 10 năm thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW của Bộ Chính trị “Về Phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng vùng Đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2001-2010”, kinh tế - xã hội của vùng đã có bước phát triển mạnh mẽ; đời sống đại bộ phận nhân dân được cải thiện và nâng cao; quốc phòng - an ninh được giữ vững… Tuy nhiên, trong quá trình phát triển, vùng Tây Nam Bộ vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế yếu kém. Đó là: Kinh tế vùng phát triển thiếu bền vững. Nông nghiệp là thế mạnh nhưng chưa khai thác hết tiềm năng, lợi thế; các mặt hàng nông sản chủ lực chưa tạo được thương hiệu và kém sức cạnh tranh trên thị trường. Quy mô công nghiệp nhỏ, giá trị sản xuất thấp; công nghiệp công nghệ cao chậm phát triển. Thu hút đầu tư trong vùng, nhất là thu hút đầu tư nước ngoài, còn thấp. Hạ tầng giao thông, thủy lợi, giáo dục - đào tạo, dạy nghề, y tế, xóa đói giảm nghèo và giải quyết việc làm phát triển chưa ngang bằng với các vùng, miền khác. Chất lượng giáo dục - đào tạo và dạy nghề còn thấp, thiếu nguồn nhân lực có chất lượng cao. Toàn vùng đang đối diện với nhiều thách thức do tác động của tình trạng biến đổi khí hậu và nước biển dâng... Hội thảo này nhằm tập họp ý kiến của các bộ, ngành, các viện, trường và các địa phương vùng Tây Nam Bộ để đánh giá đúng và toàn diện thực trạng phát triển vùng Tây Nam Bộ thời gian qua; nhận rõ những tồn tại, yếu kém; từ đó góp ý, đề xuất với Chính phủ những cơ chế, chính sách hợp lý để đảm bảo cho vùng Tây Nam Bộ phát triển bền vững trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế.

Phát biểu tại hội thảo, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng - Uỷ viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Viện Khoa học xã hội Việt Nam - nhấn mạnh: “Trong quá trình phát triển, bên cạnh những thuận lợi và tiềm năng, thế mạnh về nông nghiệp, nguồn nhân lực dồi dào, vùng Tây Nam Bộ đang đối diện với nhiều thách thức”. Nổi lên là thực trạng kinh tế tuy có mức tăng trưởng khá cao nhưng chưa ổn định, thiếu tính bền vững; chất lượng nguồn nhân lực và nhân tố khoa học - công nghệ chưa đáp ứng yêu cầu phát triển trong thời kỳ hội nhập quốc tế; tỷ lệ hộ nghèo còn cao; những tác động bất lợi của biến đổi khí hậu, đặc biệt là nguy cơ thiếu nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp, công nghiệp; thiếu tính liên kết vùng về thể chế chính sách, liên kết các doanh nghiệp... theo mục tiêu phát triển nội vùng, mở rộng liên kết với các vùng miền khác trong nước, với tiểu vùng sông Mê Công và các quốc gia ASEAN...

GS.TS Nguyễn Xuân Thắng đã xác định một số nhiệm vụ mà Chương trình “Nghiên cứu, đánh giá tổng hợp tài nguyên, môi trường, kinh tế, xã hội và đề xuất luận cứ khoa học, công nghệ phục vụ chiến lược phát triển bền vững vùng Tây Nam Bộ đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030” sẽ tập trung thực hiện là:

- Đánh giá tổng hợp, toàn diện, có hệ thống thực trạng phát triển kinh tế, xã hội, tài nguyên, môi trường vùng Tây Nam Bộ thời gian qua.

- Đánh giá thực trạng các mối liên kết vùng gồm: liên kết nội vùng, liên kết vùng Tây Nam Bộ với các vùng miền khác trong nước, liên kết vùng Tây Nam Bộ với quốc tế...

- Bổ sung, hoàn thiện và nâng cao chất lượng bộ cơ sở dữ liệu quốc gia nhằm đáp ứng yêu cầu hoạch định chiến lược phát triển bền vững.

- Nghiên cứu, đề xuất, chuyển giao công nghệ tạo ra những sản phẩm công nghệ hàng hoá và công nghệ xử lý môi trường, khắc phục những hiểm họa trước mắt và lâu dài, nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế, bảo vệ môi trường, phục hồi và phát triển tính đa dạng sinh học đặc thù của vùng Tây Nam Bộ.

- Nghiên cứu, cảnh báo tác động thiên tai do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu để bảo đảm đa dạng hoá và nâng cao hiệu quả các hoạt động kinh tế, nâng cao mức sống người dân, giảm nghèo bền vững trong vùng.

- Dự báo những xu hướng vận động và những nhân tố mới sẽ tác động đến vùng Tây Nam Bộ đến năm 2030.

- Đề xuất các mục tiêu, quan điểm, phương hướng, giải pháp, các mô hình phát triển bền vững vùng Tây Nam Bộ đến năm 2030.

Các đại biểu dự hội thảo cơ bản nhất trí với các mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung được nêu ra trong dự thảo đề án để xây dựng chương trình. Trong đó, 5 « trụ cột » được xác định giúp vùng Tây Nam Bộ phát triển bền vững thời gian tới là: Tiếp tục nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế; Chú trọng các vấn đề xã hội (an sinh, giảm nghèo, giảm chênh lệch về mức sống giữa các tầng lớp dân cư, giữa vùng Tây Nam Bộ với các vùng miền khác trong nước...); Bảo vệ môi trường; Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá tinh thần trong cộng đồng các dân tộc vùng Tây Nam Bộ; Ổn định kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng – an ninh. Ngoài ra, các đại biểu cũng đề nghị bổ sung vào dự thảo đề án một số vấn đề như: những luận cứ để xây dựng mô hình phát triển phù hợp với những đặc thù của vùng Tây Nam Bộ và các địa phương trong vùng; xác định rõ những cơ chế, giải pháp để tạo ra sự liên kết vùng bền vững; tăng cường đầu tư và nâng cao vai trò trung tâm động lực phát triển vùng của thành phố Cần Thơ (nhất là về y tế, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ, công nghiệp, thương mại - dịch vụ...)./.