Quản lý chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia

Ngày 28-3-1997, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa IX thông qua Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng, tạo cơ sở pháp lý quan trọng để các cấp ủy Đảng, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức điều hành, quản lý nhà nước về nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia; giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở khu vực biên giới. Trung tướng Hoàng Xuân Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Tư lệnh Bộ đội Biên phòng cho biết, thực hiện Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng, trong 20 năm qua, Bộ đội Biên phòng quán triệt và tổ chức thực hiện tốt 3 chức năng về an ninh, quốc phòng và đối ngoại, khẳng định vai trò nòng cốt, chuyên trách quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia; giữ gìn an ninh trật tự ở khu vực biên giới, vùng biển; kiểm tra, kiểm soát xuất nhập cảnh tại cửa khẩu, cảng biển; là thành viên trong khu vực phòng thủ tỉnh, huyện biên giới, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, bảo vệ Tổ quốc.

Kết quả nổi bật của lực lượng Bộ đội Biên phòng thời gian qua là chủ động triển khai đồng bộ các biện pháp công tác, nắm chắc tình hình, kịp thời phát hiện âm mưu, phương thức thủ đoạn hoạt động của địch và các loại đối tượng; từ đó nhận định, đánh giá sát, đúng tình hình, kịp thời tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng những chủ trương, đối sách đấu tranh, ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia.

Trong công tác quản lý, bảo vệ chủ quyền, các đơn vị Bộ đội Biên phòng phối hợp với lực lượng bảo vệ biên giới nước láng giềng tổ chức tuần tra song phương; thường xuyên tổ chức tuần tra bảo vệ biên giới vùng biển, đảo, phát hiện, xử lý hơn 9.400 lượt tàu thuyền nước ngoài vi phạm vùng biển Việt Nam; phối hợp với chính quyền địa phương ven biển và lực lượng liên quan huy động 689 phương tiện/hơn 8.200 nhân lực tham gia bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền trên các vùng biển. Bộ đội Biên phòng cũng tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức có hiệu quả phong trào tập thể, hộ gia đình và cá nhân tham gia tự quản đường biên, mốc giới và an ninh trật tự thôn, bản.

Bộ đội Biên phòng được giao nhiệm vụ chuyên trách quản lý, kiểm tra, kiểm soát xuất nhập cảnh tại 246 cửa khẩu và cảng biển. Những năm qua, lưu lượng người, phương tiện, hàng hóa, hành khách du lịch nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, chuyển cảng qua cửa khẩu, cảng biển hằng năm với số lượng rất lớn và có xu hướng gia tăng. Để thực thi tốt nhiệm vụ, Bộ đội Biên phòng tích cực cải cách thủ tục hành chính, áp dụng cơ chế một cửa quốc gia, đặc biệt là đẩy mạnh thủ tục biên phòng điện tử tại các cửa khẩu biên giới đất liền, cửa khẩu cảng, như triển khai ứng dụng hệ thống thẻ từ, công nghệ mã vạch trong công tác kiểm soát xuất nhập cảnh ở cửa khẩu đường bộ; tiến hành niêm yết công khai các quy định về xuất nhập cảnh, các loại phí và lệ phí tại cửa khẩu, cảng biển; thực hiện thủ tục biên phòng điện tử cảng biển, mô hình “một cửa một lần dừng”, cổng kiểm soát thông minh.

Bên cạnh đó, các đơn vị Bộ đội Biên phòng còn phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng tại cửa khẩu kiểm tra, xử lý có hiệu quả các hành vi vi phạm pháp luật xảy ra ở khu vực cửa khẩu, cảng biển đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, vừa bảo đảm quốc phòng, an ninh, vừa tạo thông thoáng, đồng thời quản lý chặt chẽ người, phương tiện xuất nhập cảnh, hàng hóa nhập khẩu, góp phần thực hiện hiệu quả đường lối đổi mới của Đảng, Nhà nước, mở rộng giao lưu, hợp tác, phát triển với các nước trong khu vực và trên thế giới.

Bên cạnh đó, lực lượng Bộ đội Biên phòng còn chủ động làm tốt công tác phòng ngừa, kịp thời phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia; xác lập 230 chuyên án xâm phạm an ninh quốc gia phối hợp với lực lượng công an đấu tranh 396 chuyên án, xây dựng và triển khai trên 5.500 kế hoạch nghiệp vụ; xử lý hơn 57 ngành vụ với gần 105.000 đối tượng liên quan đến xâm phạm an ninh quốc gia; triệt phá gần 300 tổ chức, đường dây với trên 1.500 đối tượng có liên quan đến cơ quan tình báo nước ngoài và các tổ chức phản động lưu vong, khủng bố; khởi tố điều tra và bàn giao cho cơ quan chức năng 1.373 vụ/2.285 đối tượng.

Về công tác đối ngoại quốc phòng, đối ngoại biên phòng, Bộ đội Biên phòng tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Bộ Quốc phòng ký kết các hiệp định, quy chế, thỏa thuận hợp tác về quản lý biên giới, cửa khẩu. Đến nay, Bộ đội Biên phòng tham mưu ký kết và triển khai thực hiện 28 văn bản hợp tác quốc tế về công tác biên phòng và phòng, chống tội phạm; tổ chức kết nghĩa 177 cụm bản dân cư hai bên biên giới; 141 cặp đồn, trạm biên phòng; nhận đỡ đầu 186 cháu học sinh nước láng giềng có hoàn cảnh khó khăn trong chương trình “Thầy giáo quân hàm xanh - Nâng bước em đến trường”.

Công tác đối ngoại quốc phòng, đối ngoại biên phòng được triển khai đồng bộ, thường xuyên cả 4 cấp. Bộ đội Biên phòng các cấp tiến hành hơn 4.100 lần tổ chức tuần tra song phương với lực lượng chức năng các nước láng giềng. Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng cũng tổ chức thành công 5 lần giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt - Trung; 3 lần giao lưu biên cương, thắm tình hữu nghị; 3 lần giao lưu hữu nghị biên giới Việt Nam với Lào và Cam-pu-chia.

Tích cực tham gia giúp dân, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở

Trong nhiều năm qua, Bộ đội Biên phòng luôn là lực lượng chủ lực trong phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn. Trong 20 năm qua, các đơn vị Bộ đội Biên phòng điều động trên 245.000 lượt cán bộ chiến sĩ với gần 15.000 lượt tàu thuyền và tham gia huy động gần 5.000 phương tiện với hơn 19.000 người tham gia ứng phó sự cố thiên tai, tìm kiếm cứu nạn; tham gia khắc phục hậu quả thiên tai trên 5.800 vụ với hơn 27.500 người và hơn 3.600 phương tiện; sửa chữa gần 13.000 nhà dân, trường học… kêu gọi, hướng dẫn hơn 5 triệu lượt phương tiện với hơn 25,4 triệu lượt ngư dân vào nơi tránh trú bão an toàn.

Một trong những dấu ấn nổi bật của Bộ đội Biên phòng là công tác tham gia xây dựng, củng cố cơ sở chính trị, phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực biên giới. Bên cạnh công tác tham mưu cho Đảng và Nhà nước ban hành các chủ trương chính sách, Bộ đội Biên phòng tăng cường 332 cán bộ biên phường xuống các xã biên giới, giữ các chức danh trong cấp ủy, chính quyền địa phương; giới thiệu 1.447 đảng viên ở các đồn biên phòng tham gia sinh hoạt ở chi bộ thôn, bản và phân công hàng nghìn đảng viên phụ trách các hộ gia đình ở biên giới. Các đơn vị trên các tuyến biên giới đã tham mưu tổ chức thành lập mới 533 chi bộ, xóa 45 thôn, bản “trắng” về đảng viên và tổ chức đảng. Bên cạnh đó, ở cấp trung ương, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng còn chủ trì và phối hợp với các ban, ngành địa phương tổ chức nhiều chương trình giúp dân có sức lan tỏa lớn, như “Mái ấm và bò giống cho người nghèo nơi biên giới”, “Xuân biên phòng ấm lòng dân bản”, “Thầy giáo quân hàm xanh - Nâng bước em đến trường”, “Đồng hành cùng phụ nữ biên giới”, “Bộ đội Biên phòng chung sức xây dựng nông thôn mới”.

Tại hội nghị Tổng kết 20 năm thi hành Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng do Bộ Quốc phòng tổ chức ngày 07-12-2018, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình khẳng định: “Bộ đội Biên phòng đã làm tốt vai trò nòng cốt, chuyên trách quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia, duy trì thực hiện pháp luật quốc gia về biên giới, nắm chắc tình hình nội ngoại biên, tích cực và chủ động đấu tranh phòng chống tội phạm vi phạm pháp luật, giữ vững an ninh chính trị, trật tự và an toàn xã hội khu vực biên giới, vùng biển”… “Bên cạnh đó, Bộ đội Biên phòng còn tích cực tham gia xây dựng, củng cố cơ sở chính trị, phát triển kinh tế - xã hội khu vực biên giới, xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, huyện biên giới vững mạnh; đồng thời, tham mưu cho Đảng, Nhà nước, cấp ủy và chính quyền biên giới thực hiện nhiệm vụ đối ngoại quốc phòng, đối ngoại biên phòng, là lực lượng trực tiếp hợp tác với lực lượng bảo vệ biên giới các nước láng giềng xử lý kịp thời, bảo đảm đúng đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước Việt Nam và Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên đối với các vấn đề, vụ việc liên quan đến biên giới, góp phần xây dựng biên giới ổn định, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển”./.