Vị thế của Việt Nam trong tiến trình hội nhập khu vực và quốc tế

Hoạt động của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và đoàn Việt Nam tại Đức, Hà Lan và Hội nghị G20 với tư cách nước chủ nhà Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương APEC 2017 vừa diễn ra thành công đã ngày càng khẳng định vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, cho thấy Việt Nam là đối tác tin cậy và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, các nhà lãnh đạo Đức và Hà Lan đều khẳng định Việt Nam là đối tác rất quan trọng trong ASEAN, đồng thời đề cao vai trò của Việt Nam với tư cách là nền kinh tế phát triển năng động, có vị thế và uy tín trong ASEAN. Hai bên nhất trí làm sâu sắc hơn nữa quan hệ thương mại, đầu tư và các lĩnh vực khác trong bối cảnh quan hệ giữa Việt Nam với Đức và Hà Lan đã bước vào giai đoạn mới trên cơ sở hữu nghị và tin cậy lẫn nhau.

Tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20 với chủ đề “Định hình một thế giới kết nối”, Việt Nam đã thể hiện vai trò chủ động cùng chung tay với các cường quốc hàng đầu thế giới giải quyết mọi vấn đề toàn cầu. Trên thực tế, trước hội nghị thượng đỉnh lần này, Việt Nam đã tham dự các hội nghị liên quan của G20 với tư cách Chủ nhà APEC 2017 và tích cực tham gia thảo luận, đóng góp nhiều ý kiến có trách nhiệm và mang tính xây dựng vào chương trình nghị sự của G20, trong đó có việc thúc đẩy kết nối và phối hợp các nội dung ưu tiên mà G20 và APEC cùng theo đuổi trong năm 2017. Những đóng góp thiết thực và sự tham gia tích cực của Việt Nam từ cấp nhóm công tác đến các hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao và chuyên ngành khác được nước chủ nhà Đức và các thành viên G20 đánh giá cao. Việt Nam là nước chủ nhà APEC đầu tiên được mời tham dự các cuộc họp của Nhóm G20 trong năm nay. Điều đó thể hiện sự tin cậy, đánh giá cao của cộng đồng quốc tế đối với những sáng kiến hợp tác vượt lên trên tầm khu vực mà Việt Nam đã đề xuất cho APEC.

Các đoàn tham dự G20 khi gặp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đều bày tỏ sự coi trọng vai trò, vị thế cũng như sự tham dự của Việt Nam tại các hội nghị G20, hoan nghênh các ý kiến đóng góp mang tính xây dựng và có trách nhiệm của Việt Nam và mong muốn Việt Nam tiếp tục phát huy vai trò chủ nhà APEC 2017 để thúc đẩy chương trình nghị sự APEC, tạo cơ sở thúc đẩy tự do thương mại và tự do toàn cầu. Đây có thể coi là sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với uy tín và vị thế của Việt Nam, giống như nhan đề bài viết trên tờ Neues Deutschland (Nước Đức mới), một trong những tờ báo uy tín và có lượng độc giả lớn của Đức: “Việt Nam đã chứng tỏ được uy tín. Điều này cho thấy vai trò của Việt Nam nói riêng cũng như của APEC nói chung với tư cách là một cơ chế hợp tác, liên kết kinh tế hàng đầu ở khu vực châu Á- Thái Bình Dương, đang ngày càng được khẳng định. Chương trình dày đặc các hoạt động của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Hội nghị thượng đỉnh G20, từ tham gia các phiên thảo luận và các cuộc họp trong khuôn khổ hội nghị, đến một loạt cuộc tiếp xúc song phương bên lề, đã thể hiện một hình ảnh Việt Nam năng động, sẵn sàng là đối tác có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế”.

Các cuộc tiếp xúc, gặp gỡ giữa Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc với lãnh đạo các nền kinh tế G20 bên lề hội nghị, như Tổng thống Mỹ, Chủ tịch Trung Quốc, Thủ tướng Australia, Tổng thống Hàn Quốc, Tổng thống Indonesia, Thủ tướng Ấn Độ, Thủ tướng Singapore, Thủ tướng Canada, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, Tổng thống Senegal, Chủ tịch Ủy ban châu Âu, Hội đồng châu Âu, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO),... một mặt giúp bạn bè quốc tế hiểu rõ và hiểu đúng hơn về Việt Nam, tạo cơ hội để Việt Nam đưa các khuôn khổ quan hệ đối tác đã được xác lập đi vào chiều sâu, ổn định, bền vững, đồng thời một lần nữa khẳng định đường lối đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hoá, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế của Việt Nam. Đặc biệt, trong cuộc hội đàm với Thủ tướng Đức Angela Merkel (An-giê-la Méc-ken), nhà lãnh đạo Đức đã khẳng định rằng Việt Nam là đối tác rất quan trọng của Đức trong ASEAN, đồng thời đề cao vai trò của Việt Nam với tư cách là nền kinh tế phát triển năng động.

Những ý kiến, quan điểm và kinh nghiệm mà Việt Nam chia sẻ tại Hội nghị thượng đỉnh G20 lần này về ứng phó với biến đổi khí hậu, thúc đẩy tự do hóa thương mại và đầu tư,... đã đóng góp không nhỏ vào nỗ lực giải quyết các vấn đề toàn cầu, thể hiện vai trò xây dựng của Việt Nam. Nhiều ý kiến đóng góp của Việt Nam như đề cao hợp tác quốc tế, phối hợp hành động toàn cầu và khu vực trong xử lý các vấn đề chung của kinh tế thế giới, phát triển bền vững, sử dụng bền vững nguồn nước, phát triển nguồn nhân lực trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư,… đã được G20 ghi nhận trong Tuyên bố chung. Theo đánh giá của Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, sự tham gia tích cực và hiệu quả của đoàn Việt Nam đã tạo được ấn tượng tốt tại hội nghị G20 và góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam.

Thành công của sự tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20 lần này thực sự là cơ hội để Việt Nam chuyển tải những thông điệp của Năm APEC 2017 là “Tạo động lực mới, cùng vun đắp tương lai chung” trên cơ sở lồng ghép, đan xen những điểm tương đồng và ưu tiên của G20 và APEC nhằm tăng cường phối hợp khu vực và toàn cầu trong xử lý các vấn đề kinh tế và quản trị, qua đó thu hút sự đồng lòng hưởng ứng của cộng đồng quốc tế. Việc tích cực và chủ động tham gia "quảng bá" thông điệp APEC tại hội nghị G20 chứng tỏ vai trò dẫn dắt của Việt Nam trong Năm APEC 2017, cũng như thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược của đối ngoại Việt Nam. Hoạt động tích cực và hiệu quả của Việt Nam tại Hội nghị thượng đỉnh G20 với tư cách là quốc gia đăng cai APEC 2017 đã góp phần đáng kể nâng cao vai trò của APEC, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ hơn cho diễn đàn khu vực này, đồng thời tạo cơ sở để G20 và APEC kết nối và phối hợp trong các lĩnh vực cùng quan tâm như thúc đẩy tăng trưởng bền vững, sáng tạo và bao trùm; thúc đẩy liên kết kinh tế, thương mại và đầu tư; khuyến khích đổi mới-sáng tạo; hợp tác chống biến đổi khí hậu… Đây là những nội dung đáp ứng được sự quan tâm và lợi ích của các nền kinh tế thành viên, phù hợp với xu thế chung trong hợp tác quốc tế.

Hoạt động của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Đức, Hà Lan và Hội nghị thượng đỉnh G20 vừa qua một lần nữa đã tạo được dấu ấn về một Việt Nam năng động, chủ động, tích cực, đồng thời cho thấy vị thế mới của Việt Nam trong tiến trình hội nhập khu vực và quốc tế.

Nỗ lực của Việt Nam trong vai trò là nền kinh tế chủ nhà Hội nghị cấp cao APEC 2017

Đánh giá về đóng góp của Việt Nam trong toàn bộ tiến trình hợp tác APEC cũng như vai trò là chủ nhà tổ chức hội nghị cấp cao APEC vào năm 2017, ông Tsutomu Koizumi (Chư-tô-mư Cô-i-dư-mi), Phó Cục trưởng Cục các vấn đề kinh tế thuộc Bộ Ngoại giao, Trưởng đoàn Nhật Bản tại Hội nghị quan chức cấp cao APEC lần I (SOM 1) nhận xét Việt Nam được đánh giá cao trong nỗ lực thực hiện trọng trách của nền kinh tế đóng vai trò chủ trì hội nghị quốc tế này.

Ông Koizumi đánh giá cao công tác tổ chức của Việt Nam và cho rằng các hội nghị APEC đã có thành công lớn xét về thực chất.

Theo ông Koizumi, Việt Nam đảm nhận vai trò tiên phong trên nhiều lĩnh vực cơ bản của các vấn đề chính mà APEC đang đối mặt ngày nay. Ví dụ, Khu vực tự do thương mại châu Á - Thái Bình Dương (FTAAP) là sáng kiến được đề xuất vào năm 2006, thời điểm Việt Nam đảm nhận vai trò nền kinh tế chủ nhà tại Hội nghị cấp cao APEC 2006. Ông nhấn mạnh việc Việt Nam, với tư cách là một thị trường đang nổi ở khu vực châu Á có tốc độ tăng trưởng ấn tượng, đưa ra những sáng kiến có tầm nhìn xa sẽ đóng vai trò rất quan trọng. Ông cho biết Nhật Bản kỳ vọng lớn vào sự lãnh đạo của Việt Nam trong vai trò là nền kinh tế chủ nhà của Hội nghị cấp cao APEC 2017.

Đánh giá về vai trò của APEC, với tư cách là một cơ chế hợp tác kinh tế hàng đầu của khu vực và thế giới, trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ đang có xu hướng gia tăng, ông Koizumi cho rằng kể từ khi được thành lập vào năm 1989, APEC đã gặt hái được các thành quả lớn trên nhiều lĩnh vực trong đó bao gồm cả việc hội nhập kinh tế khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Hiện nay, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của APEC chiếm tới 60% GDP thế giới, khoảng 44,3 nghìn tỷ USD, APEC chiếm khoảng 50% tổng kim ngạch thương mại của thế giới, khoảng 17,8 nghìn tỷ USD và các thành viên APEC chiếm tới 40% tổng dân số thế giới với 2,84 tỷ người. Các nỗ lực liên tục của APEC đã đóng góp cho một khu vực châu Á - Thái Bình Dương phát triển như ngày nay. Trong bối cảnh, môi trường kinh doanh thay đổi với sự xuất hiện các ngành dịch vụ, thương mại kỹ thuật số và chủ nghĩa bảo hộ đang có xu hướng gia tăng trên thế giới, APEC đang đóng vai trò ngày một quan trọng hơn trong việc thúc đẩy và tạo điều kiện thuận lợi cho xu thế tự do hóa thương mại và đầu tư trên thế giới.

Một trong những ưu điểm của APEC chính là việc lập ra cơ chế lắng nghe tiếng nói của cộng đồng doanh nghiệp, gọi là Hội đồng tư vấn doanh nghiệp APEC (ABAC). APEC cần lắng nghe các ý kiến đóng góp, từ đó vận dụng để xây dựng những quy định về đầu tư và thương mại cho tương lai. Ông Koizumi nhấn mạnh với tư cách là nền kinh tế thành viên đi tiên phong cho tự do hóa thương mại, Nhật Bản sẽ tiếp tục đóng góp cho các nỗ lực mở rộng thị trường tự do và công bằng ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Đề cập đến cơ hội và thách thức của APEC trong bối cảnh Năm APEC Việt Nam 2017 sẽ ưu tiên tập trung vào các hướng gồm thúc đẩy việc thực thi các sáng kiến theo các chủ trương thúc đẩy tăng trưởng bền vững, sáng tạo; tăng cường liên kết kinh tế khu vực; nâng cao năng lực cạnh tranh và sáng tạo của các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs) trong kỷ nguyên số và cuối cùng là tăng cường an ninh lương thực và nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, ông Koizumi nhận định APEC, trên cơ sở hoạt động với các nguyên tắc hành động tự nguyện, đồng thuận và hợp tác khu vực mở, đã thúc đẩy các sáng kiến trên trong nỗ lực giải quyết các thách thức mới của thế giới. Để lắng nghe các vấn đề của doanh nghiệp, ông cho rằng cần tổ chức đối thoại doanh nghiêp công-tư với sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp, thêm vào đó, lắng nghe tiếng nói của các doanh nghiệp và nêu lên các vấn đề này trong tiến trình đối thoại giữa Hội nghị cấp cao APEC và Hội đồng tư vấn doanh nghiệp APEC (ABAC) để từ đó áp dụng một cách hiệu quả các ý kiến đó cho quá trình hoạch định chính sách cũng là một ưu điểm quan trọng của APEC.

Với những ưu điểm trên, APEC sẽ tiếp tục phát huy hiệu quả các lợi thế của mình với tư cách là một cơ chế hợp tác mang tính quốc tế. Theo ông Koizumi, đến năm 2020, thời điểm được xác định hoàn thành Mục tiêu Bogor về tự do hóa đầu tư và thương mại tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, APEC cần phải hoạch định tầm nhìn trung, dài hạn đồng thời với việc đẩy nhanh các nỗ lực liên quan.

Ông Koizumi khẳng định Nhật Bản, với tư cách là một nền kinh tế thành viên APEC, sẽ tiếp tục đóng góp tích cực cho các cuộc thảo luận của APEC, tiếp tục hợp tác cũng như ủng hộ một cách toàn diện để Hội nghị cấp cao APEC diễn ra vào tháng 11 tới tại Việt Nam thành công tốt đẹp./.