Chính trường Pa-ki-xtan lại "nổi sóng"

Ngày 25-8-2008, Đảng Liên đoàn Hồi giáo Pa-ki-xtan - Nawa (PML-N) của cựu Thủ tướng Na-oa Sa-ríp tuyên bố rút khỏi liên minh cầm quyền. Tuyên bố được đưa ra khi chỉ còn 10 ngày nữa Pa-ki-xtan sẽ tiến hành bầu tổng thống mới, thay thế Tổng thống Pê-vết Mu-sa-ráp đã từ chức ngày 18-8 vừa qua. Sự sụp đổ của Liên minh cầm quyền báo hiệu chính trường Pa-ki-xtan lại có nguy cơ rơi vào một đợt khủng hoảng mới.

Sự tan rã của Liên minh cầm quyền gồm hai đảng chính là Đảng Nhân dân Pa-ki-xtan (PPP) của cố Thủ tướng Be-na-di Bút-tô và Đảng Liên đoàn Hồi giáo Pa-ki-xtan - Nawa (PML-N) của cựu Thủ tướng Na-oa Sa-ríp, là kết cục được dự đoán từ trước. Từng là đối thủ trong quá khứ, PPP và PNL-M, khi giành đa số trong cuộc bầu cử quốc hội hồi đầu năm, buộc phải "kết thân'' với nhau vì có chung mục tiêu là lật đổ ông Mu-sa-ráp. Khi mục tiêu này được hoàn thành thì cũng là lúc những rạn nứt và chia rẽ giữa hai đảng được bộc lộ, do xung đột về lợi ích.

Trong cuộc họp báo ngày 25-8, ông Na-oa Sa-ríp thông báo lý do PML-N "buộc phải rút khỏi liên minh cầm quyền và chuyển sang phía đối lập" là vì đảng PPP đã nhiều lần vi phạm cam kết về việc giải quyết những vấn đề như phục chức cho khoảng 60 thẩm phán cũng như về ứng cử viên Tổng thống. Cả hai vấn đề nêu trên liên quan đến lợi ích và những bước đi sau này của hai đảng trên bàn cờ chính trị, nên khó có thể hoá giải.

Ngày 23-8-2008, ông A-síp A-li Da-đa-ri, chồng cố Thủ tướng Bút-tô và là đồng Chủ tịch PPP, đã quyết định ra tranh cử Tổng thống Pa-ki-xtan, sau khi được PPP - đảng lớn nhất trong Liên minh cầm quyền - chọn làm ứng cử viên của đảng này trong cuộc bầu cử ngày 6-9 tới. Tuy nhiên, cựu Thủ tướng Na-oa Sa-ríp, Chủ tịch PML-N, tuyên bố, ông chỉ ủng hộ việc đề cử này khi PPP đồng ý giảm bớt quyền hạn của tổng thống, cụ thể là tổng thống mới sẽ không có quyền giải tán Quốc hội và bổ nhiệm các tư lệnh cấp cao của quân đội. Liên quan đến việc phục chức cho các thẩm phán bị Tổng thống Mu-sa-ráp cách chức tháng 11 năm ngoái - vấn đề đã được hai đảng nhất trí khi quyết định liên minh với nhau, cho đến nay vẫn không được thực hiện, bởi một lẽ đơn giản là những thẩm phán bị cách chức vốn là lực lượng ủng hộ ông Na-oa Sa-ríp từ khi ông còn giữ chức Thủ tướng trong thời điểm năm 1999 trở về trước, và đồng thời là những người ủng hộ việc xem xét các cáo buộc tham nhũng chống lại vợ chồng Thủ tướng bị ám sát Be-na-di Bút-tô. Ông Da-đa-ri cứ “lần lữa” trong việc thực hiện cam kết bởi lo ngại các thẩm phán, một khi được phục chức sẽ làm mất hiệu lực của một lệnh ân xá vốn dọn đường cho ông và bà Bút-tô trở về nước năm ngoái, và sẽ xét lại các vụ án tham nhũng liên quan đến ông trước đây.

Cả hai yêu cầu do đảng PML-N của ông Na-oa Sa-ríp đưa ra, với mong muốn giảm bớt ảnh hưởng của đảng PPP, cũng như có thêm tiếng nói trong Liên minh cầm quyền đều không được đáp ứng, đã khiến Liên minh tan rã. Mà đâu phải lần đầu. Cách đây không lâu, ông Na-oa Sa-ríp từng rút toàn bộ các bộ trưởng của PML-N ra khỏi nội các sau khi chính phủ hai lần "thất hứa" trong việc phục chức cho các thẩm phán. Sau đó, chỉ có 4 bộ trưởng của PML-N trở lại chính phủ khi hai đảng đạt được nhất trí về việc luận tội ông Mu-sa-ráp. Tuy nhiên, sự xoay vần hợp - tan của các chính đảng một khi lợi ích không được thoả mãn vốn là đặc điểm của quốc gia Nam Á này, lại diễn ra đúng thời điểm Pa-ki-xtan đang phải đối mặt với sự tụt dốc của nền kinh tế và tình trạng bạo lực leo thang, mối đe doạ từ phiến quân ngày càng lớn sau khi Chính phủ mở chiến dịch quân sự quy mô lớn nhằm truy quét các phần tử Ta-li-ban tại các khu vực bộ lạc giáp với biên giới Áp-ga-ni-xtan.

Theo báo cáo của Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC) công bố ngày 22-8-2008, tình hình chiến sự tại đây đã làm chết hơn 500 người và buộc hơn 200.000 người phải rời bỏ nhà cửa. Sự sụp đổ của Liên minh cầm quyền càng làm gia tăng những lo ngại về khả năng của Chính phủ trong việc giải quyết tình trạng bạo lực ở đất nước này, và hơn nữa, là sự lo ngại về nguy cơ một cuộc khủng hoảng chính trị trầm trọng mới tại quốc gia này./.