Động lực phát triển mạnh mẽ từ Nghị quyết số 45-NQ/TW

Ngày 17-2-2005, Bộ Chính trị khóa IX ban hành Nghị quyết số 45-NQ/TW “Về xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, trong đó xác định thành phố Cần Thơ phải phấn đấu trở thành “thành phố đồng bằng cấp quốc gia văn minh, hiện đại, xanh, sạch, đẹp, xứng đáng là thành phố cửa ngõ của cả vùng hạ lưu sông Mê Kông; là trung tâm công nghiệp, trung tâm thương mại - dịch vụ, du lịch, trung tâm giáo dục - đào tạo và khoa học - công nghệ, trung tâm văn hóa và y tế, là đầu mối quan trọng về giao thông vận tải nội vùng và liên vận quốc tế; là địa bàn trọng điểm giữ vị trí chiến lược về quốc phòng, an ninh của vùng đồng bằng sông Cửu Long và của cả nước”; “là một trong những địa phương đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa để trở thành đô thị loại I trước năm 2010 và cơ bản trở thành thành phố công nghiệp trước năm 2020, là một cực phát triển, đóng vai trò động lực thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của toàn vùng”.

Qua hơn 10 năm tổ chức thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW, với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ; sự phối hợp, hỗ trợ của các bộ, ban, ngành Trung ương; sự liên kết, hợp tác tích cực của Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phố trong cả nước, Đảng bộ, chính quyền, quân và dân thành phố Cần Thơ đã nỗ lực phấn đấu với tinh thần trách nhiệm cao, đạt được nhiều thành tựu quan trọng.

Từ địa bàn có nhiều khó khăn, điểm xuất phát thấp, nhưng liên tục trong 10 năm (2005 - 2015) thành phố luôn đạt mức tăng trưởng kinh tế cao, bình quân gần 14%/năm. Năm 2016, tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP giá so sánh với năm 2010) ước đạt 61.441 tỷ đồng, tăng 7,55% so với năm 2015, vượt 0,05% kế hoạch; cả ba khu vực kinh tế đều tăng trưởng so với năm 2015. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực theo hướng phát triển công nghiệp, thương mại - dịch vụ và nông nghiệp công nghệ cao. Thu nhập bình quân đầu người năm 2015 đạt gần 80 triệu đồng (tương đương 3.636 USD), tăng gần 3,65 lần so với năm 2005 và cao hơn nhiều so với mức bình quân của cả nước. Lĩnh vực thương mại, dịch vụ phát triển mạnh, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tăng nhanh; một số trung tâm thương mại mới đi vào hoạt động, như Trung tâm thương mại Lotte Mart, Vincom Plaza Xuân Khánh... đã thúc đẩy sản xuất, thương mại phát triển.

Huy động các nguồn lực cho đầu tư phát triển ngày càng hiệu quả; riêng năm 2016 tổng vốn đầu tư trên địa bàn ước thực hiện 44.880 tỷ đồng, vượt 2% kế hoạch, tăng 12,1% so với năm 2015. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội và đô thị có bước phát triển. Nhiều công trình trọng điểm của quốc gia và thành phố hoàn thành được đưa vào sử dụng, phát huy hiệu quả, góp phần thúc đẩy phát triển nhiều mặt cho thành phố và cả vùng đồng bằng sông Cửu Long. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới được các cấp, các ngành và nhân dân quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện. Đến hết năm 2016, thành phố có 19/36 xã đạt chuẩn nông thôn mới và 01 huyện (huyện Phong Điền) đạt chuẩn nông thôn mới.

Lĩnh vực văn hóa - xã hội có nhiều chuyển biến tích cực, đời sống tinh thần của nhân dân không ngừng được nâng lên; tỷ lệ hộ nghèo của thành phố giảm nhanh, chỉ còn 1,71%. Hoạt động đối ngoại được tăng cường, quan hệ quốc tế được mở rộng; công tác dân tộc, tôn giáo được quan tâm thực hiện tốt. Quốc phòng - an ninh được củng cố, chính trị ổn định, trật tự, an toàn xã hội được bảo đảm. Công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị đạt nhiều kết quả tích cực.

Nhìn chung, qua hơn 10 năm nỗ lực triển khai thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW, đến nay các mục tiêu, định hướng lớn của Nghị quyết đã được thành phố thực hiện khá đầy đủ, bước đầu mang lại những kết quả khả quan. Thành phố Cần Thơ ngày càng thể hiện rõ vai trò trung tâm của vùng đồng bằng sông Cửu Long trên một số lĩnh vực: công nghiệp, thương mại, dịch vụ, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, y tế, tài chính, ngân hàng, giao thông, thông tin báo chí... góp phần quan trọng vào tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và bước đầu hội nhập với khu vực và thế giới. Những kết quả đó là tiền đề quan trọng để Cần Thơ tiếp tục phát triển trong thời gian tới.

Những bài học kinh nghiệm rút ra và một số hạn chế, yếu kém cần khắc phục

Qua hơn 10 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW của Bộ Chính trị, Đảng bộ thành phố rút ra được những bài học kinh nghiệm sau:

Thứ nhất, các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội phải tổ chức tuyên truyền, học tập, quán triệt nghị quyết sâu rộng từ trong hệ thống chính trị đến các tầng lớp nhân dân; biến thành ý chí quyết tâm, tạo ra sức mạnh to lớn, động lực mạnh mẽ để xây dựng và phát triển thành phố.

Thứ hai, Đảng bộ thành phố chủ động xây dựng và triển khai thực hiện nhiệm vụ, xác định những khâu đột phá, có bước đi thích hợp, thực hiện có trọng tâm, trọng điểm; đề ra nhiều chủ trương, giải pháp phù hợp với tình hình thực tế; đồng thời phát huy tinh thần đoàn kết, tính năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm của các ngành, các cấp và các tầng lớp nhân dân trong quá trình tổ chức thực hiện Nghị quyết.

Thứ ba, các địa phương, đơn vị phải mạnh dạn đổi mới trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tập trung cho cơ sở, biết phát huy dân chủ từ cơ sở, từ đó mới có thể tạo sự đồng thuận, sự nỗ lực phấn đấu của toàn thể nhân dân thành phố và cộng đồng doanh nghiệp.

Thứ tư, trong quá trình tổ chức thực hiện nghị quyết, phải thường xuyên kiểm tra, chỉ đạo tháo gỡ vướng mắc, khó khăn, tạo điều kiện cho các địa phương, đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Cần nghiêm túc nhìn nhận rằng, so với mục tiêu, yêu cầu đã đề ra trong Nghị quyết số 45-NQ/TW, việc tổ chức thực hiện Nghị quyết hơn 10 năm qua vẫn còn những mặt hạn chế, yếu kém. Đó là:

Kinh tế tuy có tốc độ tăng trưởng cao nhưng thiếu tính bền vững, chưa tương xứng với những tiềm năng, lợi thế của thành phố. Công nghiệp phát triển nhanh nhưng quy mô sản xuất còn nhỏ, chất lượng, năng lực cạnh tranh còn thấp. Tiến trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp triển khai còn chậm.

Môi trường, cơ chế, chính sách chưa đủ sức hấp dẫn để thu hút mạnh đầu tư. Chất lượng quy hoạch còn thấp, công tác quản lý và tổ chức thực hiện quy hoạch có mặt chưa tốt, còn nhiều bất cập. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội của thành phố còn thiếu, chưa đồng bộ, nhất là kết cấu hạ tầng giao thông.

Năng lực đội ngũ cán bộ quản lý và chất lượng nguồn nhân lực, nhìn chung, chưa theo kịp yêu cầu phát triển trong tình hình mới.

Một số dự án, công trình quan trọng được xác định tại Nghị quyết số 45-NQ/TW và một số quyết định của Thủ tướng Chính phủ triển khai chậm hoặc chưa được triển khai.

Vai trò trung tâm, động lực, sức lan tỏa của Cần Thơ trong vùng đồng bằng sông Cửu Long tuy có được nâng lên, nhưng so với yêu cầu phát triển của thành phố và của vùng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế vẫn còn hạn chế.

Những hạn chế, yếu kém trên có nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chủ yếu là do:

Sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành của cấp ủy đảng, chính quyền thành phố trong việc tổ chức thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW có mặt còn chưa quyết liệt, còn tư tưởng trông chờ vào Trung ương; chưa chủ động đề xuất với Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù hợp lý theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW đã nêu.

Cơ chế, chính sách cho Cần Thơ thời gian qua chưa tương xứng với vị thế và nhiệm vụ của thành phố trung tâm, cửa ngõ của cả vùng hạ lưu sông Mê Kông, đầu mối quan trọng về giao thông vận tải, địa bàn trọng điểm giữ vị trí chiến lược về quốc phòng, an ninh của vùng đồng bằng sông Cửu Long và cả nước.

Nguồn lực hỗ trợ từ Trung ương cho thành phố tuy có tăng hơn trước, nhưng vẫn còn rất hạn chế so với nhu cầu, phân bổ chưa đạt tiến độ kế hoạch; sự quan tâm, phối hợp của các bộ, ban, ngành Trung ương với Cần Thơ còn nhiều hạn chế, chưa chặt chẽ, thiếu tích cực; bố trí nguồn lực đầu tư chưa tương xứng và thiếu tập trung.

Sự hợp tác, liên kết giữa thành phố Cần Thơ với các địa phương trong vùng đồng bằng sông Cửu Long còn hạn chế, lúng túng, có biểu hiện cạnh tranh nhiều hơn là hỗ trợ nhau cùng phát triển.

Để thành phố Cần Thơ xứng tầm là trung tâm vùng đồng bằng sông Cửu Long

Kết luận số 07-KL/TW, ngày 28-9-2016, của Bộ Chính trị đã nêu rõ: “Thời gian tới, phát huy những kết quả đạt được trong 10 năm qua, trên cơ sở lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện toàn diện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Nghị quyết Đại hội XIII Đảng bộ thành phố, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố Cần Thơ cần tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW một cách tích cực, chủ động, sáng tạo, quyết liệt và đạt hiệu quả cao hơn, xây dựng Cần Thơ trở thành đô thị hạt nhân, có vai trò trung tâm động lực phát triển của vùng”. Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Cần Thơ lần thứ XIII cũng đã định hướng mục tiêu phát triển thành phố đến năm 2020 là “phát triển kinh tế với tốc độ cao hơn; xây dựng và phát triển đô thị ngày càng văn minh, hiện đại; kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân...; xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ văn minh, hiện đại, xứng tầm với vai trò trung tâm vùng đồng bằng sông Cửu Long”.

Trên cơ sở đó, để tiếp tục thực hiện tốt Nghị quyết số 45-NQ/TW, trong giai đoạn 2016 - 2020, Đảng bộ, chính quyền, quân và dân thành phố cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp sau:

Một là, tập trung rà soát, xây dựng và thực hiện tốt các quy hoạch, kế hoạch phát triển thành phố, gắn với quy hoạch, kế hoạch phát triển chung của vùng. Đẩy mạnh thực hiện chủ trương đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng phát triển nhanh, bền vững, tập trung nâng cao quy mô, chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Chú trọng đầu tư phát triển các lĩnh vực có thế mạnh, mang tính đột phá, như thương mại - dịch vụ, vận tải, tài chính...; tập trung vào các ngành dịch vụ có giá trị gia tăng lớn; phát triển mạnh du lịch, nhất là du lịch sinh thái, du lịch sông nước - miệt vườn. Đẩy mạnh xúc tiến đầu tư trong và ngoài nước, ưu tiên thu hút đầu tư vào khu công nghệ cao; thực hiện tốt hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ cao.

Hai là, đẩy mạnh thực hiện Đề án về cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển nông nghiệp theo hướng công nghiệp hóa, nông nghiệp công nghệ cao, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Phát huy các mô hình kinh tế hợp tác, hợp tác xã kiểu mới, mô hình sản xuất nông nghiệp sạch, công nghệ cao gắn với liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị; tiếp tục phát huy hiệu quả mô hình cánh đồng lớn. Song song đó, tăng cường công tác quản lý, bảo vệ môi trường, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu.

Ba là, ưu tiên bố trí nguồn ngân sách nhà nước cho Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới; tăng cường công tác tuyên truyền, vận động xây dựng nông thôn mới cả chiều rộng lẫn chiều sâu; tập trung xây dựng nông thôn mới, từng bước vững chắc, không chạy theo phong trào, chủ yếu là nâng cao mức sống người dân nông thôn. Khuyến khích đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh ở khu vực nông thôn, nhất là các ngành sử dụng nhiều lao động để giải quyết việc làm, tăng thu nhập và nâng cao đời sống cho người dân nông thôn.

Bốn là, huy động mọi nguồn lực đầu tư, kể cả vốn đầu tư nước ngoài dưới nhiều hình thức; chủ động phối hợp với các bộ, ngành Trung ương, các địa phương trong vùng đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành các dự án, công trình đã ghi trong Nghị quyết số 45-NQ/TW và các quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Tiếp tục đầu tư phát triển nhanh, mạnh hơn và đồng bộ hơn về kết cấu hạ tầng, nhất là giao thông, cả đường bộ, đường thủy, đường hàng không, đáp ứng yêu cầu phát triển của thành phố và tăng khả năng liên kết vùng. Trong thu hút đầu tư, kiên quyết không chấp thuận đầu tư, cấp phép, triển khai các dự án không bảo đảm tiêu chuẩn môi trường, có nguy cơ gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến môi trường sinh thái.

Năm là, đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, giảm phiền hà; đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng toàn diện đối với cán bộ, công chức, viên chức nhằm xây dựng và phát triển một đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức liêm chính, bảo đảm kỷ cương, kỷ luật hành chính, nâng cao khả năng thực thi công vụ, đạo đức nghề nghiệp, tận tuỵ phục vụ nhân dân, đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển của thành phố; kiên quyết xử lý nghiêm những cán bộ, công chức, viên chức có hành vi nhũng nhiễu, gây phiền hà trong giải quyết thủ tục hành chính làm ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của tổ chức và cá nhân. Tăng cường công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí và thực hành tiết kiệm để xây dựng, tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, lành mạnh.

Sáu là, tiếp tục chăm lo phát triển con người một cách toàn diện. Thực hiện tốt Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI “Về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục - Đào tạo” và Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9 khóa XI “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam”; quan tâm công tác an sinh xã hội, tập trung giải quyết tốt những vấn đề xã hội bức xúc, xây dựng môi trường văn hóa, đời sống và con người Cần Thơ theo tiêu chí “Trí tuệ, năng động, nhân ái, hào hiệp, thanh lịch”, phù hợp với văn minh đô thị; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển của thành phố trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.

Bảy là, tiếp tục thực hiện tốt công tác xây dựng Đảng, củng cố tổ chức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị; thực hiện tốt Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII “Về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”, gắn với Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Tích cực đổi mới mạnh mẽ phong cách, lề lối làm việc, phát huy dân chủ và đoàn kết nội bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức liêm chính đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Thực tiễn xây dựng và phát triển Thành phố hơn 10 năm qua cho thấy sự phát triển của Cần Thơ có đóng góp quan trọng vào sự phát triển chung của vùng đồng bằng sông Cửu Long và cả nước. Vì vậy, để tiếp tục thực hiện tốt hơn những mục tiêu, nhiệm vụ đã được đề ra trong Nghị quyết số 45-NQ/TW, bên cạnh sự nỗ lực phấn đấu để phát huy nội lực của Thành phố, đòi hỏi cần có sự hỗ trợ rất lớn từ Trung ương. Để bảo đảm cho việc thực hiện tốt hơn những mục tiêu đã đề ra trong Nghị quyết số 45-NQ/TW và Kết luận số 07-KL/TW ngày 28-9-2016 của Bộ Chính trị, thành phố có những kiến nghị như sau:

- Trung ương sớm xem xét, ban hành cơ chế, chính sách đặc thù, hợp lý để phát triển thành phố Cần Thơ như đối với thành phố Đà Nẵng và thành phố Hải Phòng, nhằm tạo điều kiện cho Cần Thơ hoàn thành các nhiệm vụ, mục tiêu phát triển đã nêu trong Nghị quyết số 45-NQ/TW.

- Rà soát lại Quyết định số 366/QĐ-TTg, ngày 20-3-2009, của Thủ tướng Chính phủ, bổ sung danh mục dự án, loại bỏ các dự án không còn phù hợp, có kế hoạch cụ thể thực hiện các dự án còn lại chưa triển khai. Đồng thời, bổ sung một số dự án quan trọng, cấp thiết, như dự án ứng phó với biến đổi khí hậu, các dự án giao thông... nhất là các dự án do Trung ương quản lý có tính kết nối liên vùng qua địa bàn thành phố. Ưu tiên bố trí vốn trong giai đoạn 2016 - 2020 để tập trung đầu tư hoàn thành đúng kế hoạch những công trình, dự án đã được xác định trong Nghị quyết số 45-NQ/TW và các quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

- Nghiên cứu, đầu tư có lộ trình để triển khai những dự án có vai trò kết nối, mang tính động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của toàn vùng đồng bằng sông Cửu Long, như đường cao tốc Sóc Trăng - Cần Thơ - Châu Đốc; Trung tâm Nghề cá vùng đồng bằng sông Cửu Long; Trung tâm Thể thao vùng đồng bằng sông Cửu Long; Trường Đại học Kiến trúc; Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn; Trường Đại học Quốc tế (đại học chất lượng cao); Trung tâm Y tế kỹ thuật cao; tuyến đường sắt Thành phố Hồ Chí Minh - Mỹ Tho - Cần Thơ;...

- Xem xét, cho phép thành phố thực hiện chủ trương giảm 50% số tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với các doanh nghiệp đầu tư theo các danh mục mà thành phố có nhu cầu kêu gọi đầu tư; được sử dụng 100% nguồn thuế xuất nhập khẩu thu vượt trên địa bàn để đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, đặc biệt là kết cấu hạ tầng giao thông (đến năm 2020); được sử dụng 100% phần thu vượt chỉ tiêu Trung ương giao để đầu tư triển khai các dự án trong danh mục các dự án theo Quyết định số 366/QĐ-TTg thuộc trách nhiệm của địa phương thực hiện; giữ ổn định tỷ lệ điều tiết ngân sách của thành phố 9% về Trung ương trong thời kỳ ổn định ngân sách 2017 - 2020, nhằm bảo đảm nguồn tài chính thực hiện một số công trình cấp bách của thành phố./.