Trong khuôn khổ thực hiện Đề tài: “Xu hướng biến đổi cơ cấu xã hội Việt Nam”, từ ngày 14 đến ngày 22-8-2008, nhóm nghiên cứu do PGS, TS Tạ Ngọc Tấn, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, Chủ nhiệm Đề tài, làm trưởng đoàn đã khảo sát, nghiên cứu một số vấn đề liên quan đến những nội dung cơ bản Đề tài tại các địa bàn Thủ đô Niu Đê-ni, thành phố Mum-bai và tỉnh Bốt-gai-a của Ấn Độ.

Nhóm nghiên cứu đã thảo luận với các nhà khoa học Viện Khoa học xã hội Ấn Độ tại Niu Đê-li về các vấn đề của xã hội Ấn Độ trong truyền thống và hiện đại như: các vấn đề đẳng cấp; phân tầng xã hội; cơ cấu xã hội và biến đổi cơ cấu xã hội ở Ấn Độ; vấn đề dân số và phát triển; sức khỏe và kế hoạch hóa gia đình; việc làm, thu nhập và thất nghiệp; nghèo đói và xóa đói giảm nghèo; các vấn đề dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng và vai trò của văn hóa truyền thống trong sự phát triển đất nước;...
 
Cùng với các vấn đề nêu trên, các nhà khoa học Ấn Độ cũng nêu rõ con đường và những động lực phát triển kinh tế - xã hội của Ấn Độ trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay; đồng thời, chỉ rõ những khó khăn, thách thức của Ấn Độ trong quá trình giao lưu và mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế.

Trong quá trình trao đổi, các nhà khoa học Việt Nam đã nêu nhiều câu hỏi xung quanh những vấn đề cùng quan tâm nêu trên và trình bày một số kinh nghiệm thành công của Việt Nam trong quá trình đổi mới vừa qua về các vấn đề như: biến đổi cơ cấu giai cấp, dân tộc và tôn giáo; xóa đói giảm nghèo; tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội; an sinh xã hội; việc làm và thu nhập; dân số - kế hoạch hóa gia đình; môi trường...

Tại Mum-bai, nhóm nghiên cứu đã trao đổi, giao lưu với lãnh đạo và sinh viên Trường Đại học Khoa học và Thương mại Tha-ku. Những sinh viên ưu tú của Trường đã có một buổi thuyết trình, giới thiệu xuất sắc những thành tựu, giá trị văn hóa của đất nước và con người Ấn Độ. Đó còn là sự trình bày một cách hấp dẫn và thuyết phục về lịch sử hình thành và phát triển của Ấn Độ; những tư tưởng và danh nhân nổi tiếng thế giới của Ấn Độ; những kỳ quan, di sản thế giới trên đất Ấn Độ; những tôn giáo lớn, giáo lý và thánh địa; những đô thị cổ; những di tích lịch sử văn hóa; môi trường sinh thái; tài nguyên và năng lượng; giáo dục và đào tạo; đời sống sinh hoạt của người Ấn và ẩm thực...

Trong bài phát biểu trước những sinh viên ưu tú và lãnh đạo Trường Đại học Khoa học và Thương mại Tha-ku, PGS, TS Tạ Ngọc Tấn đã đề cao tình đoàn kết, hữu nghị truyền thống, lâu đời giữa nhân dân hai nước Việt Nam và Ấn Độ; cảm ơn sự ủng hộ và giúp đỡ của Nhà nước và nhân dân Ấn Độ đối với Việt Nam trong kháng chiến chống xâm lược trước đây và trong xây dựng đất nước hiện nay. Ông chỉ rõ, những thành tựu thần kỳ mà Ấn Độ đã đạt được khi thực hiện cách mạng xanh, cách mạng trắng và công nghệ thông tin là những bài học quí giá cho Việt Nam trong quá trình hội nhập và phát triển. PGS, TS Tạ Ngọc Tấn cũng khẳng định, với một truyền thống văn hóa lâu dài và đặc sắc, với chiến lược phát triển đất nước đúng đắn hiện nay cùng sự năng động, tự tin và trình độ học vấn cao của lớp trẻ, nhất định Ấn Độ sẽ sớm trở thành một trong những quốc gia phát triển hàng đầu thế giới.

Bên cạnh sự trao đổi học thuật với các nhà khoa học xã hội nổi tiếng của Ấn Độ, đoàn nghiên cứu còn dành nhiều thời gian để “thâm nhập” vào thực tiễn đời sống sinh hoạt của người dân Ấn Độ ở cả đô thị, ven đô và vùng nông thôn. Ở nơi nào đoàn đến, Ấn Độ cũng để lại những ấn tượng hết sức sâu sắc. Đó là niềm tin tôn giáo của người dân; sự nghiệt ngã của đẳng cấp; sự cách biệt về giầu nghèo; sự bần cùng của đói khổ; sự ô nhiễm môi trường; sự lộn xộn của giao thông...; đồng thời, là sự thanh bình của đời sống; sự thân thiện, cởi mở của người dân; sự đa dạng sắc màu, kiểu dáng của thời trang; sự hiếu học và tự tin của lớp trẻ; sự bảo vệ tính toàn vẹn của môi trường thiên nhiên (cây xanh, động vật hoang dã và các loài chim) ở thủ đô Niu Đê-ni và nhiều vùng nông thôn...

Mặc dù thời gian nghiên cứu và khảo sát tại Ấn Độ không nhiều, nhưng do sử dụng những phương pháp khoa học hiện đại và phù hợp nên các thông tin, tư liệu khoa học và thực tiễn mà các thành viên trong đoàn thu được là đáng tin cậy và rất có giá trị. Kết quả khoa học của đợt nghiên cứu và khảo sát này chắc chắn sẽ góp phần tích cực trong việc thực hiện Đề tài “Xu hướng biến đổi cơ cấu xã hội Việt Nam”./.