Số lượng các loại vụ việc các Tòa án phải thụ lý, giải quyết có xu hướng gia tăng, tuy nhiên chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người không có tội

Báo cáo trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội về công tác của ngành, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, từ ngày 1-10-2018 đến ngày 31-7-2019, các tòa án đã giải quyết được 410.572 vụ việc trong tổng số 539.559 vụ việc thụ lý (đạt 76,1%). So với cùng kỳ năm trước, số vụ việc đã thụ lý tăng 63.949 vụ; đã giải quyết tăng 56.427 vụ. Qua công tác giải quyết, xét xử các loại vụ việc, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết, việc tranh tụng tại phiên tòa tiếp tục được chú trọng theo hướng thực chất, hiệu quả; công tác phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng được thực hiện đúng quy định của pháp luật nên chất lượng xét xử được bảo đảm; tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của tòa án là 1,1%, đáp ứng yêu cầu Quốc hội đề ra. Các tòa án hạn chế đến mức thấp nhất việc để các vụ việc quá thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật.

Việc xét xử các vụ án hình sự bảo đảm đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; thời gian qua đã đưa ra xét xử nhiều vụ án kinh tế, tham nhũng được dư luận xã hội quan tâm, như vụ án Nguyễn Văn Dương, Phan Sào Nam và các đồng phạm bị truy tố, xét xử về các tội “Sử dụng mạng Internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản”, “Tổ chức đánh bạc”, “Đánh bạc”, “Mua bán trái phép hóa đơn”, “Rửa tiền”, “Đưa hối lộ”, “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại tỉnh Phú Thọ và một số địa phương; vụ án Phan Văn Anh Vũ phạm tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Đà Nẵng và một số địa phương... Hình phạt áp dụng đối với các bị cáo tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội, vừa nghiêm khắc, vừa bảo đảm tính khoan hồng, đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm. 

Trong 10 tháng qua, các tòa án nhân dân đã hòa giải thành 164.767 vụ (tăng 16.914 vụ so với cùng kỳ năm 2018), chiếm 54,1% tổng số các vụ việc dân sự đã giải quyết. Theo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, việc tranh tụng tại phiên tòa được các tòa án tiếp tục triển khai sâu rộng theo hướng thực chất; đã phối hợp với viện kiểm sát các cấp tổ chức 8.099 “Phiên tòa rút kinh nghiệm”. Chất lượng xét xử tiếp tục được bảo đảm và có tiến bộ, chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người không có tội; tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán là 1,1%, thấp hơn 0,4% so với chỉ tiêu mà Nghị quyết số 111-2015-QH13 của Quốc hội đề ra. Việc trả hồ sơ cho viện kiểm sát yêu cầu điều tra bổ sung bảo đảm có căn cứ, đúng pháp luật; việc áp dụng hình phạt tù cho hưởng án treo được thực hiện chặt chẽ, đúng quy định, với 99,83% các trường hợp cho hưởng án treo không bị tòa án cấp phúc thẩm, giám đốc thẩm hủy, sửa án. Mặc dù số lượng án tăng 63.949 vụ so với năm trước, nhưng hầu hết các vụ án đều được giải quyết trong thời hạn quy định của pháp luật, chỉ còn 80 vụ án dân sự và hành chính để quá hạn luật định do lỗi chủ quan của tòa án. Tỷ lệ hòa giải thành tiếp tục được duy trì ở mức cao (54,1%). 

Bên cạnh các kết quả đạt được, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình đã nêu ra một số hạn chế, thiếu sót như: Tỷ lệ giải quyết các vụ án hành chính và giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa cao; còn có trường hợp áp dụng các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự chưa chính xác; xác định chưa đúng, chưa đầy đủ các thành phần tham gia tố tụng... Việc đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án, thực hiện tốt nguyên tắc tranh tụng được Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết là một trong các nhiệm vụ trọng tâm công tác toà án trong thời gian tới. Tòa án các cấp chú trọng làm tốt công tác hòa giải trong giải quyết các vụ án dân sự và công tác đối thoại trong giải quyết các vụ án hành chính; khắc phục triệt để việc để các vụ án quá thời hạn xét xử do lỗi chủ quan của Tòa án; phấn đấu không để xảy ra việc xét xử oan hoặc bỏ lọt tội phạm; nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; thực hiện tốt công tác thi hành án hình sự; tăng cường tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm, đáp ứng yêu cầu của công cuộc cải cách tư pháp. 

Công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực

Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí cho biết, năm 2019, cơ quan chức năng đã khởi tố mới 65.924 vụ án, tăng 9,4% so với năm 2018; số vụ án mới khởi tố trong các nhóm tội phạm đều tăng. Trong đó, số vụ án về nhóm tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia tăng 58,8%. Số vụ án về ma túy tăng 12,6%, lực lượng chức năng liên tiếp bắt giữ nhiều vụ vận chuyển số lượng ma túy lớn. Số vụ án về nhóm tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, sở hữu và môi trường tăng 10,2%; đã phát hiện nhiều vụ lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, vi phạm các quy định về cho vay trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng gây hậu quả nghiêm trọng, nhiều vụ án trong lĩnh vực kinh doanh, thương mại. Số vụ án về nhóm tội xâm phạm trật tự xã hội tăng 5,4%. Tội phạm về tham nhũng, chức vụ khởi tố mới tăng 3,8%, đã khởi tố điều tra nhiều vụ xảy ra trong lĩnh vực đầu tư công, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, làm thất thoát lớn tài sản của Nhà nước, với động cơ tư lợi của người có chức vụ, quyền hạn.

Theo đó, Viện kiểm sát nhân dân đã phối hợp tốt với các cơ quan chức năng trong việc điều tra, truy tố, đưa ra xét xử nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế đặc biệt nghiêm trọng. Các trường hợp oan sai giảm, việc bỏ lọt tội phạm từng bước được hạn chế (số người bị bắt, tạm giữ hình sự sau phải xử lý hành chính, trả tự do giảm 0,6%; số vụ án có sai sót, vi phạm phải trả hồ sơ để điều tra bổ sung giảm 0,6%; tỷ lệ truy tố đúng thời hạn vượt 9,9%, tỷ lệ truy tố đúng tội danh vượt 4,9% so với yêu cầu của Quốc hội; số bị cáo tòa án tuyên không phạm tội giảm 50% so với năm 2018; tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm vượt 8,6% so với chỉ tiêu của Quốc hội). Vai trò của hoạt động kiểm sát trong quá trình giải quyết vụ án hình sự ngày càng được khẳng định, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và bảo đảm quyền con người, quyền công dân. Tuy nhiên, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao cho biết, so với yêu cầu vẫn còn một số hạn chế, thiếu sót: Có việc phê chuẩn, áp dụng biện pháp ngăn chặn thiếu chính xác; để xảy ra 33 bị can phải đình chỉ do hành vi không cấu thành tội phạm; tiến độ giải quyết án của Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao có tăng, nhưng chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội...

Qua thực tế giải quyết một số vụ án hình sự, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí nhận định, vi phạm trong việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật là một trong những nguyên nhân dẫn đến vi phạm, tội phạm và gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng cho xã hội. Do đó, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí kiến nghị Quốc hội chỉ đạo việc nghiên cứu, xây dựng cơ chế pháp luật bảo đảm giám sát, kiểm soát chặt chẽ việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhằm bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, bảo đảm pháp chế thống nhất và giao cho cơ quan độc lập thực hiện nhiệm vụ này; có chế tài xử lý nghiêm đối với việc ban hành các văn bản dưới luật vi phạm Hiến pháp, trái luật, gây thiệt hại cho lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Bên cạnh đó, cần có cơ chế xử lý và thu hồi sớm các tài sản nhà nước bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án tham nhũng, kinh tế để tránh tình trạng đóng băng tài sản gây lãng phí và nhiều hệ lụy khác; có cơ chế giải quyết các yêu cầu bồi thường thiệt hại trong tố tụng hình sự còn tồn đọng nhiều năm do khó khăn, vướng mắc về thời hiệu, thẩm quyền mà Luật Trách nhiệm bồi thường Nhà nước hiện nay chưa điều chỉnh nhằm bảo đảm quyền lợi cho người bị oan...

Chú trọng phát hiện, xử lý tham nhũng trong các cơ quan chống tham nhũng, khắc phục tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”, nhận diện rõ tình trạng “tham nhũng vặt” 

Báo cáo trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội về công tác phòng, chống tham nhũng, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho biết, trong năm 2019, công tác phòng, chống tham nhũng tiếp tục được duy trì, đẩy mạnh, “không dừng”, “không nghỉ”, “không chùng xuống” với cách làm bài bản, quyết liệt, đồng bộ, đi vào chiều sâu, hiệu quả hơn; được đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân hoan nghênh, đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao. Qua đó, tiếp tục khẳng định quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong công tác phòng, chống tham nhũng, giữ vững niềm tin của nhân dân.

Theo Tổng thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái, năm 2019, tham nhũng đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm, góp phần quan trọng giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, củng cố niềm tin của nhân dân, tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội. Nổi bật trong công tác phòng, chống tham nhũng năm 2019 là sự tăng cường phối hợp, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh điều tra, xử lý các vụ án, vụ việc với quyết tâm cao hơn, quyết liệt hơn. “Nhiều vụ án được mở rộng điều tra, khởi tố thêm nhiều bị can, làm rõ bản chất chiếm đoạt, tham nhũng, tiếp tục khẳng định quan điểm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai” trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng”, Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết.

Số người đã kê khai tài sản, thu nhập trong năm là 1.081.235 người; đạt tỷ lệ 99,9% so với số người phải kê khai; số bản kê khai đã công khai là 1.075.277 bản; đạt tỷ lệ 99,4% so với số bản đã kê khai; có 46 người thuộc diện kê khai được xác minh tài sản, thu nhập. Qua việc xác minh tài sản, thu nhập của cơ quan có thẩm quyền đã phát hiện 10 trường hợp vi phạm (tăng 4 trường hợp so với cùng kỳ năm trước); xử lý kỷ luật 8 trường hợp, đang xem xét xử lý kỷ luật 2 trường hợp.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Tư pháp cho rằng theo phản ánh của báo chí, cử tri thì còn nhiều trường hợp kê khai không trung thực, nhất là không kê khai khi được bổ nhiệm chức danh lãnh đạo, quản lý, nhưng không được kịp thời phát hiện, xử lý đã cho thấy việc tổ chức kê khai tài sản, thu nhập còn hình thức, nhiều hạn chế.

Việc thực hiện quy định về tặng quà, nộp lại quà tặng tiếp tục được Chính phủ quán triệt, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, nhất là trong dịp Tết Nguyên đán. Năm 2019, có 3 trường hợp nộp lại quà tặng với tổng giá trị là 103 triệu đồng. Công tác phát hiện, xử lý tham nhũng ở các địa phương có nhiều tiến bộ, có nhiều vụ việc phức tạp đã thực hiện vượt tiến độ, kế hoạch, khắc phục dần tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”; “tham nhũng vặt” được quan tâm chỉ đạo, tạo chuyển biến bước đầu trong nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức.

Nhìn nhận công tác phòng, chống tham nhũng trong thời gian qua, Tổng Thanh tra Chính phủ đánh giá, số vụ việc, vụ án được phát hiện, xử lý chưa phản ánh đúng thực trạng tham nhũng, nhất là công tác phát hiện, xử lý ở địa phương. Chất lượng và tiến độ điều tra, truy tố, xét xử một số vụ án tham nhũng, kinh tế chưa đạt yêu cầu; tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng có tiến bộ đáng kể nhưng còn thấp hơn nhiều giá trị tài sản bị chiếm đoạt, gây thiệt hại. Tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc (“tham nhũng vặt”) chưa được ngăn chặn có hiệu quả. Theo Tổng Thanh tra Chính phủ, có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện trạng này, trong đó có việc một số cấp ủy, chính quyền, nhất là người đứng đầu một số địa phương, cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa thực sự gương mẫu, quyết liệt, nói không đi đôi với làm trong lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng. Cơ chế kiểm soát quyền lực nhằm phòng, chống tham nhũng còn chậm được hoàn thiện; công tác kiểm tra, giám sát việc thực thi quyền lực của người có chức vụ, quyền hạn hiệu quả chưa cao; việc thanh tra, kiểm tra về công tác cán bộ còn hạn chế….

Để công tác phòng, chống tham nhũng hiệu quả hơn, năm 2020, Chính phủ sẽ tập trung chỉ đạo, thực hiện nghiêm túc các quy định của Đảng về công tác phòng, chống tham nhũng; triển khai thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018; đẩy mạnh cải cách hành chính; tập trung khắc phục bằng được những yếu kém trong công tác cán bộ. Cùng với đó, tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán; đẩy nhanh tiến độ xác minh, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án, xử lý các vụ việc tham nhũng, kinh tế đã phát hiện…

Nhiều loại tội phạm nghiêm trọng tuy đã giảm nhưng tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật vẫn diễn biến phức tạp

Báo cáo về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2019, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết, công tác đấu tranh trấn áp tội phạm đạt nhiều kết quả tích cực. Tỷ lệ điều tra, khám phá án hình sự đạt 84,2% (vượt chỉ tiêu Quốc hội giao); kiềm chế và đẩy lùi tội phạm liên quan đến “tín dụng đen”, làm giảm nhiều loại tội phạm nghiêm trọng, khẩn trương điều tra, làm rõ các vụ án gây bức xúc dư luận. Các vụ án kinh tế, tham nhũng lớn tiếp tục được đẩy nhanh tiến độ điều tra theo đúng kế hoạch của Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng; công tác thu hồi tài sản được quan tâm hơn; phát hiện, triệt phá được nhiều vụ buôn lậu, sản xuất hàng giả với số lượng lớn. 

Công tác đấu tranh với tội phạm ma túy đạt được kết quả nổi bật, cơ quan chức năng đã phát hiện, triệt phá nhiều đường dây mua bán, vận chuyển ma túy xuyên quốc gia, thu giữ số lượng ma túy đặc biệt lớn; đã phát hiện 20.247 vụ, 31.464 đối tượng phạm tội về ma túy, thu giữ trên 1 tấn heroin, gần 6 tấn ma túy tổng hợp, trên 600kg thuốc phiện, 760kg cần sa và nhiều tang vật liên quan. Nhiều đường dây mua bán, vận chuyển ma túy xuyên quốc gia đã bị triệt phá, lực lượng chức năng đã thu giữ số lượng ma túy lớn. Việc chấp hành pháp luật trong hoạt động điều tra, xử lý tội phạm tiếp tục được quan tâm chỉ đạo, nhất là các giải pháp phòng chống oan, sai, bức cung, nhục hình; công tác xử lý vi phạm hành chính được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật...

Theo Bộ trưởng Tô Lâm, kết quả các mặt trong phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật đã góp phần giữ vững ổn định chính trị, bảo vệ vững chắc an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội phục vụ thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đối ngoại của đất nước. Tuy nhiên, Bộ trưởng nhìn nhận mặc dù đã có nhiều nỗ lực, cố gắng nhưng tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật vẫn diễn biến phức tạp, xảy ra nhiều vụ giết người với hành vi gây án dã man, tàn bạo, nhiều vụ giết người, cố ý gây thương tích do đối tượng bị bệnh tâm thần hoặc bị ảo giác do sử dụng ma túy tổng hợp "ngáo đá" gây lo lắng trong nhân dân.

Tình trạng bạo hành, xâm hại trẻ em xảy ra nhiều, nhất là tội phạm dâm ô và giao cấu với trẻ em tiếp tục gia tăng, gây bức xúc trong xã hội; xuất hiện thủ đoạn mới của tội phạm mua bán người dưới hình thức mang thai hộ, mua bán bào thai. Tội phạm có tổ chức vẫn tiềm ẩn phức tạp, nhất là hoạt động núp bóng doanh nghiệp, bảo kê bến bãi, “tín dụng đen”, cầm đồ, siết nợ, đòi nợ thuê, gắn với hành vi bắt giữ người trái pháp luật. Tội phạm chống người thi hành công vụ tuy giảm về số vụ, song hành vi rất manh động, liều lĩnh, coi thường pháp luật...

Bộ trưởng cho biết, qua công tác phòng ngừa, đấu tranh cho thấy, tội phạm, vi phạm pháp luật về tham nhũng, kinh tế còn diễn ra phức tạp, thủ đoạn phạm tội ngày càng tinh vi, xu hướng lợi dụng công nghệ thông tin, thiết bị công nghệ cao để phạm tội. Hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, buôn bán hàng cấm, hàng giả diễn ra nghiêm trọng. Tình trạng “tham nhũng vặt” trong giải quyết thủ tục hành chính công gây bức xúc cho người dân và doanh nghiệp... Tội phạm, vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng; lĩnh vực thuế, hải quan; lĩnh vực đầu tư, xây dựng; lĩnh vực quản lý, sử dụng đất đai; lĩnh vực công thương; lĩnh vực y tế; lĩnh vực giáo dục; lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch... còn diễn ra phức tạp.

Bộ trưởng Tô Lâm nhấn mạnh, năm 2020, ngành đặc biệt coi trọng và chỉ đạo thực hiện tốt các mặt công tác phòng ngừa tội phạm với mục tiêu làm giảm tội phạm so với năm 2019, kết hợp chặt chẽ công tác phòng ngừa xã hội và phòng ngừa nghiệp vụ; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, tạo sự tự giác của nhân dân trong phát hiện, tố giác, tham gia đấu tranh, ngăn chặn các loại tội phạm, vi phạm pháp luật; xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc rộng khắp trên các tuyến, địa bàn; tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động của các lực lượng bán chuyên trách, các tổ chức quần chúng, các mô hình, điển hình tiên tiến trong phòng, chống tội phạm tại địa bàn cơ sở, hòa giải tốt các mâu thuẫn trong nhân dân không làm phát sinh tội phạm...

Năm 2020, ngành Công an tiếp tục mở các đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm, giải quyết tốt những vấn đề bức xúc nổi lên; tập trung trấn áp tội phạm có tổ chức liên quan đến “tín dụng đen”, tội phạm giết người, mua bán người, xâm hại trẻ em; các đường dây mua bán, vận chuyển ma túy xuyên quốc gia; tội phạm kinh tế, tham nhũng trong các lĩnh vực kinh tế trọng điểm, các đường dây, tổ chức buôn lậu, sản xuất hàng giả; tội phạm sử dụng công nghệ cao để lừa đảo, đánh bạc; tội phạm, vi phạm pháp luật về môi trường... Ngành đẩy nhanh tiến độ điều tra các vụ án kinh tế, tham nhũng thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng theo dõi, chỉ đạo; phối hợp chặt chẽ với viện kiểm sát, tòa án truy tố, xét xử nghiêm minh trước pháp luật.

Ngành công an thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác điều tra, xử lý tội phạm, tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật trong hoạt động điều tra; nâng cao tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố; thường xuyên thanh tra, kiểm tra phòng ngừa các trường hợp bức cung, dùng nhục hình, bảo đảm không bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội...

Hoạt động phòng, chống tội phạm cần giữ vững ổn định chính trị, tạo niềm tin trong nhân dân

Các đại biểu đánh giá, báo cáo của các bộ, ngành được chuẩn bị rất nghiêm túc, có nhiều số liệu và nói lên được thực trạng của đất nước trong thời gian qua. Trong thời kỳ hội nhập, có nhiều tác động bên ngoài nhưng hệ thống luật pháp của Việt Nam đã phát huy hiệu quả, góp phần tích cực vào việc xây dựng đất nước. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đánh giá, công tác phòng, chống tham nhũng trong năm qua rất tốt, không để xảy ra oan sai, hoạt động phòng, chống tội phạm được tăng cường góp phần giữ vững ổn định chính trị

Đánh giá cao kết quả trong công tác phòng, chống tội phạm và phòng, chống tham nhũng Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Quốc hội Võ Trọng Việt cho rằng, vai trò người đứng đầu trong các cơ quan chức năng thể hiện khá rõ nét, với quyết tâm cao trong hoạt động chống tiêu cực. Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa các cơ quan điều tra, xét xử, thi hành hành án... rất chặt chẽ đã tạo nên sự đồng thuận để giải quyết hiệu quả những vấn đề cơ bản và quan trọng nhất. 

Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải cho biết, cử tri đánh giá cao việc công khai, minh bạch các bản án trên cổng thông tin điện tử của Tòa án nhân dân tối cao. Những chi tiết cụ thể trong các bản án đều được người dân góp ý trực tiếp cũng góp phần quan trọng nâng cao chất lượng xét xử. Cử tri tin tưởng vào trình độ, nghiệp vụ của các chiến sĩ công an trong thời gian qua. Nhiều vụ án hình sự lớn tưởng chừng như không có manh mối nhưng vẫn được phá thành công, tìm ra sự thật trong thời gian ngắn. 

Bên cạnh những thành tích đạt được, các đại biểu cũng phân tích những mặt hạn chế còn tồn đọng trong công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án thời gian qua. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, cơ quan chức năng cần làm rõ một số vấn đề liên quan đến hoạt động đầu tư có yếu tố nước ngoài trong thời kỳ hội nhập sâu rộng. Thời gian gần đây, xuất hiện nhiều đối tượng là người nước ngoài lợi dụng địa bàn để vi phạm pháp luật như chuyển giá, trốn nghĩa vụ nộp thuế. Bên cạnh đó, các hoạt động tổ chức đánh bạc trên không gian mạng được phát hiện với quy mô ngày càng lớn, vô cùng nguy hiểm, các cơ quan chức năng cần xem xét, điều tra cụ thể để có biện pháp phát hiện cũng như ngăn chặn hiệu quả. 

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, vừa qua, đoàn giám sát của Quốc hội giám sát về vấn đề quy hoạch đô thị, phát hiện ra tình trạng người nước ngoài mượn danh người Việt Nam để mua, bán đất tại các vùng nhạy cảm về quốc phòng, an ninh. Ngay sau đó, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 50-NQ/TW về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030, nhưng tình trạng trên vẫn diễn biến phức tạp và có dấu hiệu tăng, cần xem xét tìm ra nguyên nhân. Bên cạnh đó, tình trạng buôn lậu vẫn diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất trong nước và quyền lợi của người tiêu dùng... Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đề nghị "tư lệnh" các ngành cần có biện pháp xử lý hiệu quả hơn.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Quốc hội Phan Thanh Bình cho rằng, tình trạng vi phạm an toàn vệ sinh thực phẩm gây bất an trong nhân dân nhưng chưa có giải pháp hữu hiệu. Vừa qua, Quốc hội đã giám sát và ban hành nghị quyết về vấn đề này nhưng trong báo cáo đánh giá tình trạng trên có xu hướng gia tăng, do đó cần phải xem xét vì như vậy nghị quyết vẫn chưa thực sự đi vào cuộc sống. Bên cạnh đó, tình trạng cháy nhà, phá rừng, ô nhiễm lòng sông, hồ, ô nhiễm không khí... đang diễn ra tràn lan trên cả nước, nhưng vẫn chưa có cơ quan nào đưa ra đánh giá tác động chi tiết và cụ thể. Phân tích về tình trạng xâm hại tình dục trẻ em đang có xu hướng ngày càng tăng, các đại biểu cho rằng, cơ quan chức năng cần phải đưa ra chế tài đủ mạnh nhằm giải quyết triệt để tình trạng trên, tạo niềm tin trong nhân dân. Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải băn khoăn, tại sao khi xử các vụ án liên quan đến xâm hại tình dục trẻ em, cơ quan chức năng lại xem những yếu tố giảm nhẹ như thân nhân tốt, chưa vi phạm pháp luật... để làm căn cứ giảm án. Theo bà Nguyễn Thanh Hải, những loại tội phạm này cần phải nghiêm khắc xử lý với mức án thật nghiêm để tạo tính răn đe. Các ý kiến cho rằng, người dân đã chuyển biến tốt về lòng tin, nhưng vẫn trăn trở về một số cán bộ còn hách dịch, cửa quyền, tham nhũng, nhất là tình trạng "tham nhũng vặt" còn phổ biến...

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao các báo cáo về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án và công tác phòng, chống tham nhũng năm 2019. Các cơ quan đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp. Tuy nhiên, do nhiều yếu tố khách quan và chủ quan, công tác phòng, chống tội phạm, tham nhũng tuy có giảm nhưng một số loại hình lại tăng, nhất là tội phạm mạng, an ninh quốc gia, ma túy...

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, trong năm nay, số lượng tin tố giác, tin báo tội phạm đã tăng lên rõ rệt là tín hiệu rất tốt trong việc nâng cao chất lượng công tác phòng, chống tội phạm, tham nhũng. Tuy nhiên, thời gian qua, vẫn còn xảy ra tình trạng hoãn các vụ án hình sự, việc thu hồi tài sản trong các vụ án lớn vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu là một trong những hạn chế mà các cơ quan chức năng cần có hướng khắc phục trong thời gian tới...

Tại phiên họp thứ 37 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã nghiêm túc tiếp thu nội dung mà Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa ra. Đặc biệt, Thủ tướng đã có sự phân công rõ ràng việc các thành viên Chính phủ tiếp thu nội dung tại phiên họp lần này./.

Thanh Anh (tổng hợp)