Nỗ lực giải quyết “điểm nghẽn” trong phát triển kinh tế - xã hội

* Sáng 31-5, tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã giải trình về những hạn chế, bất cập của nền kinh tế cần tháo gỡ trong thời gian tới.

Phát huy sức mạnh con người Việt Nam

Phát biểu tại phiên thảo luận sáng 31-5, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã nêu bật những thành tựu kinh tế - xã hội đạt được năm 2018. Theo đó, kinh tế vĩ mô ổn định, kiểm soát lạm phát ở mức thấp, tăng trưởng kinh tế ở mức cao đạt 7,08% (lần đầu tiên sau 10 năm đạt tốc độ cao này), tiếp tục hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng…

Bên cạnh đó, phát triển kinh tế đi đôi với phát triển xã hội, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.

Đặc biệt, vai trò, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế tiếp tục được nâng cao, đẩy mạnh hoạt động đối ngoại, mở rộng hội nhập quốc tế đã góp phần thực hiện nhiệm vụ bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và các lợi ích của đất nước.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, nền kinh tế vẫn còn những tồn tại, hạn chế cần sớm khắc phục.

Cụ thể, cấu trúc hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có hạ tầng giao thông mặc dù được cải thiện, nâng cấp nhưng chưa đáp ứng yêu cầu của phát triển.

Đây cũng là lĩnh vực gây ra một số bức xúc của người dân, là điểm nghẽn trong phát triển kinh tế - xã hội của một số địa phương.

Người đứng đầu ngành kế hoạch - đầu tư cũng thừa nhận, trình độ khoa học công nghệ và quản lý chưa tốt, dẫn đến đổi mới mô hình tăng trưởng gắn với nâng cao năng suất chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế chưa đáp ứng được kỳ vọng.

Mô hình tăng trưởng chưa là động lực để phát triển bứt phá, đưa nền kinh tế tiến nhanh, tiến xa. Việc cơ cấu các ngành, lĩnh vực còn thiếu bền vững...

Trong khi đó, năng lực quản lý xã hội còn hạn chế, chưa theo kịp sự phát triển của văn hóa, xã hội, mở cửa hội nhập quốc tế.

Sự bùng nổ thông tin với tốc độ lan truyền nhanh chóng, phạm vi ảnh hưởng rộng rãi đang đặt ra yêu cầu mới về cải cách bộ máy, tư duy tổ chức, quản lý xã hội.

Vấn đề suy thoái đạo đức, tệ nạn xã hội trong một số lĩnh vực đã gây bức xúc. Nguyên nhân chủ yếu là sự chưa đồng bộ của hệ thống pháp luật, tính nghiêm minh khi thực thi pháp luật.

“Việc khắc phục tồn tại, hạn chế trên không đơn giản, cần có sự kết hợp giữa giải pháp ngắn hạn và dài hạn trong thời gian tới đồng thời cần có giải pháp căn cơ để phát huy giá trị về văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam.

Ngoài ra, còn cần sự vào cuộc của hệ thống chính trị, trong đó có vai trò, trách nhiệm của lãnh đạo các địa phương, đại biểu Quốc hội”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Tiếp tục giảm bớt thủ tục hành chính

Kết luận Phiên thảo luận toàn thể về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đánh giá, không khí thảo luận rất sôi nổi, thẳng thắn, trách nhiệm và mang tính xây dựng.

Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Quốc hội ghi nhận và đánh giá cao sự chỉ đạo, thực hiện quyết liệt các giải pháp của Chính phủ, các cấp, các ngành, sự phối hợp tốt của cả hệ thống chính trị trong thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước.

Quốc hội biểu dương tinh thần phấn đấu của cộng đồng doanh nghiệp, các tầng lớp nhân dân đã khắc phục khó khăn, vượt qua thách thức để hoàn thành và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2018, những tháng đầu năm 2019 theo Nghị quyết của Quốc hội, tạo tiền đề quan trọng cho các năm tiếp theo.

Về nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp tục quan tâm hơn đến việc hoàn thiện thể chế, triển khai thi hành các luật như Luật Quy hoạch, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; tiếp tục giảm bớt thủ tục hành chính một cách thực chất, mạnh mẽ hơn, xử lý nghiêm các sai phạm gây phiền hà đối với người dân và doanh nghiệp; tập trung đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, các công trình trọng điểm quốc gia, các dự án giao thông; đổi mới thủ tục giải ngân đầu tư công, khuyến khích sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân vào các dự án, công trình.

Chính phủ cần quyết liệt thực hiện các giải pháp kiểm soát dịch bệnh ở gia súc, gia cầm, ổn định sản xuất, vấn đề quy hoạch và cung cấp thông tin đầy đủ để phục vụ hoạt động sản xuất của doanh nghiệp, người dân; giải quyết các vướng mắc về đất đai.

Các cơ quan tập trung chỉ đạo và tổ chức tốt kỳ thi Trung học phổ thông và Đại học năm 2019; triển khai quyết liệt, đồng bộ để xử lý tình trạng “tín dụng đen”; giải quyết các vướng mắc trong xử lý nợ xấu.

Các địa phương xử lý nghiêm, kịp thời các vấn đề gây bức xúc trong xã hội như các hành vi quấy rối tình dục, xâm hại trẻ em; triệt phá các nhóm tội phạm, phòng ngừa tội phạm về ma túy có tổ chức, quy mô lớn, vấn đề cai nghiện ma túy, các vấn đề về bảo vệ môi trường; có giải pháp kịp thời để giải quyết các vướng mắc trong và sau quá trình sắp xếp tổ chức, bộ máy ở các địa phương.

** Chiều cùng ngày, Quốc hội làm việc tại hội trường, thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm và Luật Sở hữu trí tuệ.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã tham gia giải trình, làm rõ một số ý kiến của đại biểu Quốc hội.

Dịch vụ phụ trợ bảo hiểm góp phần thúc đẩy phát triển thị trường bảo hiểm

Các ý kiến bày tỏ sự tán thành đối với quan điểm, nội dung của dự thảo Luật, thể hiện rất rõ chủ trương hành động của Chính phủ đã được xác định từ đầu nhiệm kỳ là xây dựng Chính phủ kiến tạo, phát triển, trong sạch, vững mạnh, liêm chính, quyết liệt hành động, lấy nhân dân và doanh nghiệp là đối tượng phục vụ, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động đầu tư, kinh doanh. Qua đó, Chính phủ đã thể hiện sự quyết tâm mạnh mẽ trong tư duy quản lý, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm.

Tuy nhiên, một số ý kiến phân tích dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm không quy định điều kiện đăng ký cấp giấy thành lập và hoạt động doanh nghiệp, mà chỉ đưa ra điều kiện để làm cơ sở cho cơ quan quản lý nhà nước thực hiện hậu kiểm.

Để vấn đề hậu kiểm thực sự có tính khả thi, cân bằng với mục tiêu, tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm, giúp doanh nghiệp bảo hiểm hoạt động hiệu quả hơn, với mục tiêu bảo vệ tốt hơn quyền lợi cho khách hàng tham gia bảo hiểm, nâng cao hiệu lực về quản lý Nhà nước, đại biểu Lã Thanh Tân (Hải Phòng) cho rằng khi muốn thị trường bảo hiểm trở thành một thị trường chiến lược, cần có cơ chế, chính sách giúp thị trường phát triển một cách toàn diện, an toàn, bền vững, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu bảo hiểm đa dạng của các tổ chức, cá nhân, đảm bảo an sinh xã hội.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp bảo hiểm cần có năng lực tài chính vững mạnh, năng lực quản trị điều hành đạt chuẩn mực quốc tế, có khả năng cạnh tranh trong nước và quốc tế.

Đặc biệt, khi hội nhập quốc tế, mở rộng thêm cam kết mở cửa thị trường đối với dịch vụ phụ trợ bảo hiểm, cần có giải pháp để dịch vụ phụ trợ bảo hiểm phát triển, góp phần thúc đẩy sự phát triển chung của thị trường bảo hiểm.

Để đạt mục tiêu này, theo đại biểu Lã Thanh Tân, yếu tố nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là yếu tố đầu tiên và tiên quyết.

Theo đại biểu Lã Thanh Tân, đây là điểm thông thoáng trong việc mở cửa thị trường, tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân trong việc thực hiện quyền tự do kinh doanh. Tuy nhiên, đại biểu nhấn mạnh, trong bối cảnh xu thế chung và xuất phát từ nhu cầu nội tại của thị trường bảo hiểm, cũng như yêu cầu của quản lý Nhà nước, dự thảo Luật cần nâng cao hơn nữa điều kiện về chuyên môn, tiêu chuẩn của cá nhân hoạt động dịch vụ phụ trợ bảo hiểm.

Qua nghiên cứu báo cáo giải trình, đại biểu bày tỏ sự nhất trí với việc nâng cao điều kiện về trình độ chuyên môn đối với cá nhân cung cấp dịch vụ tư vấn bảo hiểm, theo hướng yêu cầu phải có trình độ tối thiểu là đại học về chuyên ngành bảo hiểm hoặc tốt nghiệp đại học trở lên đối với chuyên ngành khác và có chứng chỉ đào tạo phù hợp.

Nêu thực tế về việc giám sát hoạt động của cá nhân hiện nay so với giám sát hoạt động của các tổ chức là tương đối khó khăn, đại biểu băn khoăn nếu chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm mà quy trình giám sát không chặt chẽ, sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sự an toàn của thị trường bảo hiểm, quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia bảo hiểm.

Từ những nguyên nhân đó, đại biểu đề nghị, trên cơ sở quy định tại Khoản 4, Điều 120, cần nghiên cứu để cụ thể hóa trong nghị định của Chính phủ, thông tư của Bộ Tài chính về phương thức quản lý, giám sát đối với các chủ thể cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm. Đặc biệt, cần có cơ chế giám sát chặt chẽ đối với các cá nhân cung cấp dịch vụ tư vấn bảo hiểm độc lập.

Về cách thức bổ sung các dịch vụ phụ trợ bảo hiểm vào Luật Kinh doanh bảo hiểm, đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh) nêu ý kiến về việc dự thảo bổ sung thêm dịch vụ phụ trợ bảo hiểm như một nhóm thống nhất với tên gọi dịch vụ phụ trợ bảo hiểm, trong đó có 4 nhóm cụ thể.

Các quy định có liên quan như giải thích từ ngữ, điều kiện kinh doanh, hợp đồng đều được quy định chung cho cả nhóm này và độc lập với các dịch vụ hiện có của Luật Kinh doanh bảo hiểm như kinh doanh bảo hiểm, đại lý bảo hiểm, môi giới bảo hiểm...

Theo đại biểu, cách thiết kế này là chưa thống nhất với bản chất của dịch vụ có liên quan đến bảo hiểm cũng như thông lệ quốc tế.

Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc, điều chỉnh lại các quy định liên quan theo hướng gộp dịch vụ đại lý bảo hiểm, môi giới bảo hiểm vào cùng nhóm dịch vụ phụ trợ bảo hiểm.

Phân tích nội dung của từng dịch vụ phụ trợ bảo hiểm, đại biểu Thạch Phước Bình cho rằng nên liệt kê các hoạt động cụ thể và có khoản mở cuối cùng là các hoạt động khác có liên quan, tương tự các quy định tại khoản cuối của các điều 85, 90 của luật hiện hành.

Đồng thời, đại biểu cũng đề xuất điều chỉnh ngành nghề kinh doanh có điều kiện trong Luật Đầu tư theo hướng bỏ ngành nghề đại lý bảo hiểm, môi giới bảo hiểm, bổ sung ngành nghề kinh doanh dịch vụ phụ trợ bảo hiểm.

Liên quan đến dự án Luật Sở hữu trí tuệ, nhiều đại biểu cho rằng nội dung sửa đổi của dự thảo Luật đã phù hợp với Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Tuy nhiên, một số nội dung sửa đổi cần cụ thể hơn để không dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau, gây khó cho cơ quan hải quan trong việc thực hiện quy định tạm dừng làm thủ tục đối với những lô hàng bị nghi ngờ liên quan đến sở hữu trí tuệ và tránh nhầm lẫn những hàng hóa thuộc diện phải áp dụng biện pháp kiểm soát biên giới.

Về hành vi lạm dụng thủ tục bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đại biểu Trần Văn Minh (Quảng Ninh) nêu ý kiến: “Điều 5 của Dự thảo Luật quy định” có thể bao gồm chi phí hợp lý để thuê luật sư. “Tôi thấy quy định này không phù hợp. Cách quy định theo kiểu tùy nghi, không rõ ràng sẽ dẫn đến nhiều cách hiểu, nhiều cách thực hiện khác nhau, không phù hợp với yêu cầu ban hành luật”.

Bảo đảm tương thích, phù hợp với các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới

Thay mặt Ban soạn thảo giải trình, làm rõ một số vấn đề mà các đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh khẳng định việc xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm và Luật Sở hữu trí tuệ liên quan đến phạm vi và đối tượng điều chỉnh của hai bộ luật rất quan trọng trong hoạt động kinh tế - xã hội và có tính chuyên môn sâu.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, sau khi tiếp thu ý kiến của Ủy ban thẩm tra, dự thảo Luật đã được trình Quốc hội thảo luận và được rất nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm đóng góp ý kiến hoàn thiện dự thảo Luật.

Trên cơ sở tổng hợp những ý kiến đóng góp cho dự thảo luật này, Bộ Công Thương đã nhanh chóng tiếp thu nghiêm túc.

Thay mặt Ban soạn thảo, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cảm ơn ý kiến đóng góp của các đại biểu Quốc hội trong phiên thảo luận tổ, cũng như ý kiến thảo luận, góp ý tại phiên thảo luận tại hội trường hôm nay; đồng thời khẳng định các ý kiến là cơ sở hữu ích giúp Ban soạn thảo trong việc hoàn thiện dự thảo luật với chất lượng đáp ứng được yêu cầu.

Riêng về nội dung liên quan đến việc yêu cầu rà roát, đánh giá lại các quy định trong dự thảo luật, cũng như các quy định liên quan đến các cam kết hội nhập mà nước ta tham gia, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết, Ban soạn thảo đã nghiên cứu rất kỹ và rà soát cẩn trọng các quy định pháp luật có liên quan trong lĩnh vực này, đặc biệt là một số hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mà Việt Nam đã tham gia, trong đó có Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và tới đây là Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh nhấn mạnh về cơ bản, những nội dung liên quan đến Luật Sở hữu trí tuệ và Luật Kinh doanh bảo hiểm đều đã được chuẩn bị trước để đảm bảo sự tương thích, phù hợp với các hiệp định thương mại tự do, thế hệ cao mà sắp tới Việt Nam sẽ ký kết.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh Ban soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát cẩn trọng ý kiến góp ý của các đại biểu Quốc hội để bảo đảm tính khả thi, tính hiệu quả của luật khi áp dụng trong thực tiễn./.