Những sự kiện quốc tế đáng chú ý trong tuần (từ ngày 31-1-2011 đến ngày 6-2-2011)

Liên hợp quốc kêu gọi cộng đồng thế giới kiềm chế sự tăng giá các nông sản thiết yếu

Ngày 1-2-2011, phát biểu tại Diễn đàn hàng hóa toàn cầu ở Giơ-ne-vơ (Thụy Sĩ), đại diện Liên hợp quốc đã kêu gọi cộng đồng thế giới thực hiện những biện pháp khẩn cấp để kiềm chế sự tăng giá các nông sản thiết yếu, xăng dầu, vật liệu xây dựng nhằm giảm thiểu tác động của biến động giá bất thường này đến những người nghèo nhất thế giới. Tổng Thư ký Hội nghị Liên hợp quốc về thương mại và phát triển (UNCTAD), ông Su-ba-chai Ba-nít-bác-di (Supachai Panitchpakdi) nhấn mạnh, các nước đang phát triển phụ thuộc vào hàng hóa nhập khẩu cần tăng cường các nỗ lực đa dạng hóa nền kinh tế để giảm thiệt hại và tổn thương trước những biến động giá trên thị trưởng quốc tế. Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), ông Pát-xcan La-mi (Pascal Lamy), cảnh báo trong năm 2011, giá hầu hết hàng hóa đều tăng vì tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu tăng làm tăng nhu cầu, đặc biệt ở các nước đang phát triển. GDP toàn cầu dự kiến tăng 4% trong năm 2011, trong đó 70% là từ các nền kinh tế thị trường mới nổi. Đáng lo ngại nhất là biến động giá quá mức này lại xảy ra đúng vào thời điểm xấu nhất của các thị trường hàng hóa. Diễn đàn hàng hóa toàn cầu cũng thảo luận về hiện trạng các thị trường năng lượng, biến động của thị trường hàng hóa, các biện pháp khắc phục biến động giá quá mức thông qua những quy chế chặt chẽ hơn, các dữ liệu và sự minh bạch cao hơn, thách thức giá hàng hóa đối với các nước sản xuất dầu khí.

4. Sự mất cân bằng toàn cầu đe dọa làm trệch hướng quá trình phục hồi kinh tế thế giới

Ngày 1-2-2011, phát biểu tại Cơ quan tiền tệ Xin-ga-po, Giám đốc điều hành Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), ông Đô-mi-ních Xtrau-xơ Can (Dominique Strauss-Kahn) đã lên tiếng cảnh báo về một nguy cơ đang làm gia tăng căng thẳng trong mỗi nước và quốc tế, đồng thời đe dọa làm trệch hướng tiến trình phục hồi kinh tế thế giới. Đó chính là tình trạng mô hình mất cân bằng toàn cầu trước khủng hoảng đã xuất hiện trở lại và đang mở rộng giữa các nước và trong phạm vi mỗi nước. Ông Xtrau-xơ Can nhấn mạnh, những căng thẳng này có thể làm tăng bảo hộ mậu dịch, gây bất ổn định chính trị, xã hội, thậm chí có thể dẫn đến chiến tranh. Tăng trưởng của các nền kinh tế có thâm hụt thương mại lớn như Mỹ vẫn cần được nhu cầu trong nước thúc đẩy, trong khi tăng trưởng của những nền kinh tế có thặng dư thương mại lớn như Trung Quốc và Đức vẫn cần được thúc đẩy bằng xuất khẩu. Các mô hình tăng trưởng này không phải là mô hình phục hồi kinh tế toàn cầu mong muốn trong bối cảnh tiến trình phục hồi kinh tế toàn cầu vẫn chưa vững chắc. Trong thập kỷ tới, hơn 400 triệu lao động trẻ sẽ gia nhập lực lượng lao động toàn cầu và đây chính là thách thức nghiêm trọng nữa đối với các chính phủ cũng như các nền kinh tế quốc gia và quốc tế. Vì vậy, tạo việc làm trong một nền kinh tế vừa tăng trưởng vừa tạo được nhiều việc làm mới phải là ưu tiên cao nhất đối với cả các nước phát triển cũng như các nước nghèo và các nước đang phát triển.

5. Liên hợp quốc công bố Chương trình phản ứng toàn cầu chống cướp biển

Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-mun kêu gọi các chính phủ ngăn chặn nạn cướp biển thông qua những hành động quân sự phối hợp và truy tố những phần tử phạm tội.

Ngày 3-2-2011, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-mun đã công bố chương trình phản ứng toàn cầu chống cướp biển. Ông kêu gọi các chính phủ ngăn chặn nạn cướp biển thông qua những hành động quân sự phối hợp và truy tố những phần tử phạm tội, đồng thời kêu gọi các công ty vận tải đường biển thực hiện các nguyên tắc chỉ đạo của Tổ chức Hàng hải quốc tế (IMO) để tự vệ. Ông Ban Ki-mun nhấn mạnh các nỗ lực quốc tế hiện nay chưa đáp ứng được nhu cầu ngăn chặn cướp biển ở ngoài khơi bờ biển Xô-ma-lia. Cướp biển đã trở thành mối đe dọa toàn cầu. Liên hợp quốc kêu gọi thế giới cảnh giác và cùng hành động. Mặc dù các hành động phạm tội xảy ra trên biển, nhưng nguồn gốc là từ bờ biển. Vì vậy, việc cải thiện nền kinh tế và xã hội dân sự ở Xô-ma-li đóng vai trò chủ chốt ngăn chặn các cuộc tấn công của cướp biển. Các công ty vận tải biển cần tăng cường các quỹ tài trợ cho các hoạt động chống cướp biển, trong khi những nước có tàu biển đăng ký cần tăng thêm các nguồn tài lực và nhân lực để bảo vệ những tàu biển mang cờ của các nước này. Tổng Thư ký IMO Ép-thi-mi-ốt Mi-trô-pô-lót (Efthimios Mitropoulos) cho biết trong 12 tháng qua đã có tới 286 vụ việc liên quan tới cướp biển ở ngoài khơi Xô-ma-li và 67 tàu bị bắt cóc. Cho đến nay, 714 thủy thủ và 30 tàu biển vẫn còn bị cướp biển giữ. Cướp biển đã gây thiệt hại cho nền kinh tế thế giới từ 7-12 tỉ USD/năm.

6. Người dân châu Á tưng bừng đón Tết Nguyên đán

Cũng như Việt Nam, hàng triệu người dân các nước châu Á và người châu Á sinh sống tại các châu lục khác đang tưng bừng đón Tết Nguyên đán. Ở Trung Quốc, Tết Nguyên đán là kỳ nghỉ quan trọng nhất, là thời điểm để các thành viên trong gia đình và bạn bè đoàn tụ. Tại thủ đô Bắc Kinh nhiều người dồn về các đền chùa để xem múa sư tử, với hy vọng giúp xua đuổi tà ma và mang đến điều may mắn trong năm mới. Nhiều gia đình đã dành những ngày trước Tết để đi du lịch, mua sắm, dọn dẹp nhà cửa và nấu nướng chuẩn bị cho dịp gia đình đoàn tụ. Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-mun đã gửi thông điệp năm mới tới người dân Trung Quốc và nhiều nước châu Á nhân dịp Tết cổ truyền. Tổng Thư ký Ban Ki-mun chúc hạnh phúc và thịnh vượng đến với người dân, đồng thời kêu gọi mọi người hãy đoàn kết, cùng nhau phấn đấu vì hòa bình toàn cầu và sự phát triển bền vững. Thủ tướng Ma-lai-xi-a Na-gíp Ra-giắc (Najib Razak) cũng đã gửi thông điệp chúc mừng năm mới tới cộng đồng người Hoa, hiện chiếm 1/4 dân số nước này, đồng thời kêu gọi người Hoa cùng chung tay với người dân Ma-lai-xi-a xây dựng một đất nước thịnh vượng, một tương lai tốt đẹp cho các thế hệ mai sau. Thủ tướng Ma-lai-xi-a cũng khẳng định, Chính phủ nước này sẽ nỗ lực để người dân được sống trong điều kiện tốt nhất, và có nhiều cơ hội để phát triển tương lai.

7. Hội nghị thượng đỉnh EU ở Bỉ

Ngày 5-2-2011, START mới giữa Nga và Mỹ chính thức có hiệu lực.

Ngày 5-2-2011, Ngoại trưởng Mỹ Hi-la-ri Clin-tơn và người đồng cấp Nga Séc-gây La-vrốp đã trao đổi văn kiện phê chuẩn để Hiệp ước cắt giảm vũ khí tiến công chiến lược (START) mới chính thức có hiệu lực. Phát biểu trong lễ trao đổi văn kiện tại Hội nghị An ninh Mu-ních (Đức), Ngoại trưởng Clin-tơn nói: "Hôm nay chúng tôi trao đổi những công cụ phê chuẩn hiệp ước sẽ giảm bớt nguy cơ hạt nhân mà người dân Nga, Mỹ và thế giới phải đối mặt." Bà Clin-tơn nhấn mạnh rằng, trao đổi văn kiện phê chuẩn, Nga và Mỹ đã tuyên bố về quyết tâm của hai bên củng cố lòng tin, giảm thiểu những nguy cơ, nâng cao tính có thể tiên lượng được, tăng cường ổn định và an ninh. Về phần mình, Ngoại trưởng Nga La-vrốp tuyên bố những nguyên tắc bình đẳng, đồng đẳng, an ninh ngang nhau và toàn vẹn được nêu trong Hiệp ước tạo lập cơ sở vững chắc cho sự phối hợp hành động giữa Nga và Mỹ hiện nay trong nhiều lĩnh vực. Ông La-vrốp bày tỏ tin tưởng START mới sẽ có ảnh hưởng thuận lợi tới sự ổn định quốc tế. START mới, được Tổng thống Mỹ B. Ô-ba-ma và Tổng thống Nga D. Mét-đê-vét ký tại Pra-ha (Cộng hòa Séc) ngày 8-4-2010, quy định sau 7 năm thực hiện, Nga và Mỹ đều giảm số đầu đạn hạt nhân của mỗi bên xuống còn 1.550 đơn vị và số phương tiện phóng các đầu đạn này (đã triển khai và chưa triển khai) xuống còn 700-800 đơn vị.

10. Quân đội Cam-pu-chia và Thái Lan thỏa thuận giảm căng thẳng trên biên giới