Cùng dự cuộc làm việc có đại diện lãnh đạo các bộ: Nội vụ, Kế hoạch Đầu tư và Nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Theo báo cáo của Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Võ Kim Cự, hiện cả nước có hơn 150.000 tổ hợp tác với trên 2 triệu thành viên; 20.062 hợp tác xã, chiếm khoảng 13 triệu hộ với hơn 30 triệu lao động; 43 liên hiệp hợp tác xã, trong đó có 29 liên hiệp hợp tác xã đang hoạt động có hiệu quả. Từ khi triển khai Luật hợp tác xã năm 2012, cả nước đã có 3.043 hợp tác xã thành lập mới. Các hợp tác xã thành lập mới nhìn chung đúng hướng, đạt yêu cầu, quy mô ngày càng lớn hơn và đặc biệt đều xuất phát từ nhu cầu thực tế của thị trường và thành viên, đảm bảo nguyên tắc tự nguyện hoạt động kinh doanh, thực hiện góp vốn theo quy định, có phương án hoạt động sản xuất kinh doanh rõ hơn. Tính đến đầu tháng 7-2016, đã có 9.189 hợp tác xã tiến hành chuyển tiếp, đăng ký lại theo Luật hợp tác xã, chiếm 64% tổng số hợp tác xã cần chuyển tiếp, đăng ký lại. Tuy nhiên quản lý nhà nước về kinh tế hợp tác, hợp tác xã chưa tập trung, còn phân tán, manh mún, tách rời từ Trung ương đến địa phương. Công tác tham mưu được giao cho các sở, ngành khác nhau, vì vậy thiếu sự thống nhất, chưa đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước. 14 tỉnh giao cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; 18 tỉnh giao cho Sở Kế hoạch và Đầu tư; 13 tỉnh giao cho Liên minh hợp tác xã tỉnh và 18 tỉnh chưa giao cụ thể cho cơ quan nào quản lý kinh tế hợp tác. Bên cạnh đó, hành lang pháp lý còn bó hẹp, cơ chế chính sách không đồng bộ, thiếu hấp dẫn, không đi vào cuộc sống. Nghị định riêng về hợp tác xã nông nghiệp không ra đời được, rất nhiều chính sách ưu đãi theo quy định của Luật hợp tác xã năm 2012 không được cụ thể hóa nên khu vực kinh tế hợp tác, hợp tác xã gặp rất nhiều khó khăn, trở ngại…

Đánh giá cao và biểu dương những nỗ lực của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam từ trung ương đến các tỉnh, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, cùng với việc thúc đẩy triển khai Luật hợp tác xã 2012, Nghị quyết Đại hội Đảng các tỉnh, thành phố và các cấp đều đề cập đến kinh tế tập thể, đây là điều chưa từng có và rất đáng mừng. Với sự đổi mới cách nghĩ, cách làm, đi liền với đó là tăng cường quản lý nhà nước, sự quan tâm của Trung ương và sự quyết liệt của địa phương, tới đây kinh tế tập thể, mà nòng cốt là hợp tác xã sẽ phát triển mạnh mẽ hơn.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Nội vụ và Bộ Kế hoạch và Đầu tư giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sớm kiện toàn năng lực, chức năng quản lý nhà nước với lĩnh vực kinh tế tập thể, nòng cốt là hợp tác xã. Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về kinh tế tập thể, giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư giúp Chính phủ quản lý nhà nước về hợp tác xã và Liên minh Hợp tác xã. Tới đây sẽ xây dựng nghị định khung, các bộ, cơ quan ngang bộ và quy định chi tiết, cụ thể chức năng, nhiệm vụ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các bộ có liên quan, Ủy ban nhân dân các cấp. Bộ Nội vụ phải quán triệt được tinh thần này trong các văn bản quy phạm pháp luật quy định về chức năng quản lý nhà nước của Bộ Kế hoạch - Đầu tư và các bộ. Các nghị định này Thủ tướng đang chỉ đạo quyết liệt, chậm nhất quý IV/2016 hoàn thành.

Phó Thủ tướng nêu rõ hai Bộ Nội vụ, Kế hoạch và Đầu tư sớm giúp Chính phủ củng cố, tăng cường bộ máy quản lý nhà nước từ Bộ Kế hoạch - Đầu tư, Sở Kế hoạch – Đầu tư và phòng kinh tế các quận, huyện, nhiệm kỳ này phải chấm dứt tình trạng chức năng, nhiệm vụ có nhưng triển khai thiếu đầy đủ, không quyết liệt.

Trước thực trạng 18 tỉnh “không biết giao cho ai quản lý kinh tế hợp tác”, Phó Thủ tướng chỉ đạo phải sớm chất dứt tình trạng thiếu thống nhất và thiếu rõ ràng. Cục Phát triển kinh tế hợp tác, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đảm nhiệm việc phát triển kinh tế hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp và giúp Bộ trưởng trong quản lý nhà nước đối với hợp tác xã nông nghiệp trong phạm vi chức năng của Bộ, còn quản lý nhà nước nói chung là của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Việc củng cố bộ máy phải trong phạm vi biên chế hiện có để cơ cấu lại, phân công, phân nhiệm cụ thể.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, nghiên cứu khả năng ủy thác cho Liên minh Hợp tác xã Việt Nam thực hiện một số chức năng, nhiệm vụ, nhất là vấn đề cung cấp dịch vụ công. Ủy thác dịch vụ gì, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu và Liên minh Hợp tác xã phải đề xuất, có đề án, nghiên cứu cặn kẽ căn nguyên. Phó Thủ tướng giao Bộ Nội vụ phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tư pháp, Liên minh hợp tác xã Việt Nam trình Thủ tướng phê duyệt công nhận điều lệ của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, làm rõ sự chi phối của Luật hợp tác xã và Luật hội trong chức năng, nhiệm vụ của tổ chức này. Theo Phó Thủ tướng một trong những nguyên nhân khiến hợp tác xã phát triển chưa tương thích với tiềm năng một phần là do nhận thức. “Tư duy hợp tác xã kiểu cũ vẫn lởn vởn đâu đó, người ta không mặn mà với mô hình này. Mô hình hợp tác xã kiểu mới hoàn toàn khác hợp tác xã kiểu cũ, không những không thủ tiêu kinh tế hộ mà còn là một tổ chức làm gia tăng giá trị của kinh tế hộ” - Phó Thủ tướng nhấn mạnh. Phó Thủ tướng khẳng định nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền, người dân chưa đầy đủ, bản thân hợp tác xã không phải là doanh nghiệp, trong hợp tác xã có thể có doanh nghiệp, cần nghiên cứu nhu cầu, điều kiện nào phát triển doanh nghiệp trong hợp tác xã, để đóng góp vào mục tiêu phát triển 1 triệu doanh nghiệp theo Nghị quyết 35/NQ-CP.

Phó Thủ tướng cũng nhắc đến vai trò của Liên minh hợp tác xã trong tham gia xây dựng, đôn đốc, phản biện chính sách, tư vấn, hỗ trợ, cung cấp dịch vụ, đào tạo nguồn nhân lực… Phó Thủ tướng yêu cầu củng cố tổ chức lại Liên minh hợp tác xã ở Trung ương và địa phương theo hướng tinh gọn, bám sát chức năng nhiệm vụ được giao, phân công, phân nhiệm rõ ràng, thúc đẩy các hợp tác xã đăng ký hoạt động theo Luật hợp tác xã 2012, tăng số lượng hợp tác xã làm dịch vụ đầu ra, gắn với thị trường, kéo doanh nghiệp tham gia./.