TCCSĐT - Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị thượng đỉnh Liên hợp quốc và thăm chính thức Cuba; Đối thoại chiến lược thường niên Việt-Nga lần thứ 8; Đối thoại chính sách quốc phòng Việt Nam - Hoa Kỳ năm 2015…là những hoạt động đối ngoại nổi bật trong tuần qua.
Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam dự Hội nghị thượng đỉnh Liên hợp quốc

Nhận lời mời của Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon, từ ngày 24 đến ngày 28-9-2015, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam dự Hội nghị thượng đỉnh Liên hợp quốc tại Niu Oóc (Hoa Kỳ). Đây là Hội nghị cấp cao Liên hợp quốc thông qua Chương trình nghị sự năm 2030 về phát triển bền vững là hội nghị có quy mô toàn cầu lớn nhất, quan trọng nhất về phát triển kể từ sau Hội nghị cấp cao năm 2000 khi Liên hợp quốc thông qua các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MDGs). Mục đích chính của Hội nghị cấp cao lần này là xây dựng một Chương trình nghị sự toàn cầu mới về phát triển trong 15 năm tới (2016 - 2030) thay thế MDGs đã đề ra cho giai đoạn 2000 - 2015. Hội nghị càng có ý nghĩa quan trọng khi được tổ chức vào dịp kỷ niệm 70 năm thành lập Liên hợp quốc, là dịp để các nước đánh giá vị trí, vai trò của Liên hợp quốc trong 70 năm qua, đưa ra phương hướng hoạt động thời gian tới.

Điểm nổi bật và quan trọng nhất là Hội nghị đã đề ra tầm nhìn chiến lược mới về phát triển mang tính bước ngoặt, phản ánh nguyện vọng chung của người dân trên toàn thế giới về một thế giới hoà bình, an toàn, không còn đói nghèo, công bằng, xanh và sạch. Khác với MDGs, chỉ tập trung giải quyết các vấn đề xã hội, văn kiện Hội nghị cấp cao Liên hợp quốc lần này với tên gọi "Chuyển đổi thế giới của chúng ta: Chương trình nghị sự năm 2030 vì sự phát triển bền vững", đã đề ra 17 mục tiêu và 169 chỉ tiêu cụ thể, qua đó tạo khuôn khổ, định hướng mới về phát triển cho tất cả các nước trong việc ứng phó các thách thức chung, trên cả ba trụ cột là tăng trưởng kinh tế, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường. Với tầm quan trọng đó, tất cả 193 nước thành viên Liên hợp quốc đều cử đoàn tham dự, trong đó có gần 130 nguyên thủ và thủ tướng các nước. Đoàn Việt Nam do Chủ tịch nước Trương Tấn Sang dẫn đầu đã tham gia tích cực, có đóng góp thực chất vào quá trình thương lượng về các mục tiêu và nội dung phát triển bền vững.

Dấu ấn nổi bật nhất của Đoàn Việt Nam là bài phát biểu quan trọng của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang ngay ngày đầu tiên của Hội nghị. Chủ tịch nước đã nêu bật các thách thức lớn đang đe dọa hoà bình, an ninh và phát triển bền vững trên thế giới; khẳng định Việt Nam sẽ tập trung mọi nguồn lực, huy động tất cả các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng để thực hiện thành công Chương trình nghị sự năm 2030 và SDGs. Trên cơ sở kinh nghiệm của Việt Nam, Chủ tịch nước đã nêu bật các thông điệp và đề xuất lớn, gồm: Bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế là điều kiện tiên quyết để thực hiện thành công các Mục tiêu phát triển bền vững ở mọi quốc gia; Các nước cần có quyết tâm chính trị cao, phát huy tối đa nội lực và tiềm năng đất nước, lồng ghép SDGs vào mọi chính sách, chiến lược về phát triển, trong đó con người luôn ở vị trí trung tâm; Cần tăng cường quan hệ đối tác toàn cầu vì phát triển.

Chủ tịch nước cũng giới thiệu Chiến lược quốc gia của Việt Nam về phát triển bền vững, quá trình tái cơ cấu kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng tại Việt Nam; nhấn mạnh nỗ lực của Việt Nam cùng các nước ASEAN duy trì hoà bình, an ninh trong khu vực để tạo môi trường thuận lợi cho phát triển bền vững, trong đó có an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông. Bên cạnh tham luận tại phiên họp chính của Hội nghị, Liên hợp quốc còn mời Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Đoàn đại biểu Việt Nam phát biểu chia sẻ kinh nghiệm tại nhiều sự kiện, diễn đàn cấp cao liên quan trong khuôn khổ Hội nghị. Chủ tịch nước đã có ba bài tham luận chia sẻ kinh nghiệm thành công của Việt Nam về phát triển nông thôn bền vững, bảo đảm bình đẳng giới (là hai trong 17 SDGs và cũng là các lĩnh vực Việt Nam có thế mạnh, đạt nhiều thành tựu). Chủ tịch nước cũng phát biểu tại Hội nghị cấp cao về hoạt động giữ gìn hoà bình của Liên hợp quốc, trong đó chính thức thông báo Việt Nam sẽ sớm cử Bệnh viện dã chiến cấp 2 và đơn vị công binh tham gia Lực lượng gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc, đồng thời nêu bật quan điểm của Việt Nam về sứ mệnh gìn giữ hoà bình của Liên hợp quốc.

Theo ủy quyền của Chủ tịch nước, các thành viên Đoàn Việt Nam đã tham dự và phát biểu đóng góp tại nhiều diễn đàn của Hội nghị. Sự tham gia và đóng góp tích cực, thực chất trên nhiều lĩnh vực về phát triển bền vững và gìn giữ hoà bình của Chủ tịch nước và Đoàn Việt Nam tại Hội nghị đã được Liên hợp quốc và các nước đánh giá cao. Các nước đối tác nhìn nhận Việt Nam không chỉ là biểu tượng đấu tranh giành độc lập dân tộc, mà còn là hình mẫu về phát triển kinh tế - xã hội. Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon trong buổi tiếp Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã nêu rõ, Liên hợp quốc đánh giá Việt Nam là nước đóng góp rất tích cực trong thương lượng văn kiện Hội nghị cấp cao, có cam kết chính trị mạnh mẽ trong việc thực hiện MDGs, là điểm sáng về giảm đói nghèo, là một trong tám quốc gia tiên phong thực hiện sáng kiến “Một Liên hợp quốc”. Tổng thư ký nhấn mạnh nếu tất cả các nước đều nỗ lực hiệu quả như Việt Nam, chắc chắn thế giới sẽ thực hiện thành công các Mục tiêu phát triển bền vững trong giai đoạn mới.

Các sự kiện cấp cao bên lề Hội nghị thượng đỉnh Liên hợp quốc

Hội nghị cấp cao Liên hợp quốc lần này quy tụ rất đông lãnh đạo các nước tham dự. Vì thế, ngoài việc tham dự Hội nghị thượng đỉnh và các sự kiện cấp cao bên lề Hội nghị, Chủ tịch nước và Đoàn đại biểu Việt Nam đã gặp song phương với Trưởng đoàn của gần 20 nước để trao đổi về các vấn đề quốc tế cùng quan tâm và tăng cường quan hệ song phương, nhất là với các nước mà hai bên có yêu cầu thúc đẩy hợp tác thực chất về kinh tế, thương mại, đầu tư, nhưng ít có dịp gặp cấp cao, cũng như một số hoạt động với Hoa Kỳ. Trong hoạt động ngoại giao đa phương, đây là cơ hội tốt để gặp gỡ, thúc đẩy các mối quan hệ song phương. Hơn nữa, là điểm sáng trong thực hiện MDGs, cũng như được kỳ vọng rất lớn về thực hiện SDGs, Việt Nam được các nước quan tâm, chú ý. Trong các hoạt động song phương này, Việt Nam và các nước đã thảo luận các vấn đề cụ thể thúc đẩy quan hệ song phương, đồng thời nhất trí về việc tăng cường phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn đa phương, nhất là Liên hợp quốc.

Cùng với hoạt động đa phương trong khuôn khổ Liên hợp quốc, các cuộc tiếp xúc song phương đã góp phần nâng cao vị thế của đất nước. Tất cả các nước khi tiếp xúc đều đánh giá cao công cuộc xóa đói, giảm nghèo ở Việt Nam, cho rằng với những thành tựu như vậy, Việt Nam hoàn toàn xứng đáng là Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc khóa 2020 - 2021. Các nước tin tưởng chúng ta sẽ tiếp tục hoàn thành SDGs, mong muốn phối hợp, hợp tác và hỗ trợ Việt Nam trong giai đoạn thực hiện SDGs từ nay đến năm 2030.

Năm nay, Việt Nam và Hoa Kỳ kỷ niệm 20 năm thiết lập quan hệ ngoại giao với rất nhiều hoạt động đa dạng, phong phú, nổi bật nhất là chuyến thăm chính thức Hoa Kỳ rất thành công của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Trong bối cảnh đó, để tiếp tục thúc đẩy mối quan hệ Đối tác toàn diện được xác lập từ tháng 7-2013 và tích cực triển khai kết quả chuyến thăm của Tổng Bí thư, hai nước cùng tổ chức một số hoạt động quan trọng, như phiên Đối thoại chính sách tại Hội châu Á; Tọa đàm Doanh nghiệp Việt Nam - Hoa Kỳ về chủ đề tác động của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP); gặp và trao đổi với đông đảo bạn bè Hoa Kỳ và cộng đồng người Việt Nam; tiếp Đại diện Thương mại, Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ... Tuy là hoạt động bên lề Hội nghị cấp cao Liên hợp quốc, các hoạt động song phương với Hoa Kỳ vẫn rất phong phú, với các cuộc tiếp xúc cùng các quan chức cấp cao chính phủ, học giả, đại diện doanh nghiệp, cộng đồng kiều bào. Các hoạt động hiệu quả này góp phần triển khai thực chất kết quả chuyến thăm của Tổng Bí thư, cụ thể hóa tầm nhìn vạch ra trong Tuyên bố chung, làm sâu sắc thêm quan hệ Đối tác toàn diện giữa hai nước.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã thăm chính thức Cu-ba

Nhận lời mời của Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng nước Cộng hòa Cu-ba Raul Castro Ruz, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cùng Phu nhân và đoàn đại biểu cấp cao Nhà nước Việt Nam thăm chính thức nước Cộng hòa Cu-ba từ ngày 28 đến ngày 30-9-2015. Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh đất nước Cu-ba đang có những bước phát triển rất tích cực, cả về đối nội và đối ngoại, thu hút sự chú ý, quan tâm của cộng đồng quốc tế, hai nước đang tiến hành nhiều hoạt động kỷ niệm 55 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (02-12-1960 - 02-12-2015).

Trong chuyến thăm này, lãnh đạo cấp cao hai nước nhất trí tiếp tục tăng cường trao đổi chuyến thăm, tiếp xúc ở tất cả các cấp/ngành, nhấn mạnh ưu tiên trao đổi thực chất về kinh nghiệm phát triển ở mỗi nước nhằm nâng cao hiểu biết, củng cố sự tin cậy lẫn nhau. Bên cạnh đó, hai bên thỏa thuận duy trì thường xuyên và tiếp tục nâng cao hiệu quả các cơ chế hợp tác đã thiết lập, nhất là Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kinh tế - thương mại và khoa học - kỹ thuật, nhằm tăng cường và đưa quan hệ hợp tác kinh tế - thương mại và đầu tư song phương ngày càng hiệu quả, đi vào chiều sâu và thực chất. Điều này hết sức quan trọng trong bối cảnh tình hình Cu-ba biến chuyển tích cực, tạo nhiều cơ hội cho doanh nghiệp nước ta mở rộng thị trường và đầu tư tại Cu-ba trong các lĩnh vực hai bên có thế mạnh và có thể bổ trợ lẫn nhau, như nông nghiệp, thủy sản, năng lượng - dầu khí, công nghiệp chế biến và sản xuất hàng tiêu dùng, thiết bị viễn thông, xây dựng, thương mại.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, doanh nghiệp hai nước đã ký 06 hợp đồng, dự án hợp tác. Cu-ba khẳng định sẵn sàng làm cầu nối, hỗ trợ Việt Nam mở rộng quan hệ hợp tác nhiều mặt với các nước khu vực Mỹ La-tinh và Caribbean. Ngoài ra, lãnh đạo cấp cao hai nước nhấn mạnh hai bên cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau tại các tổ chức quốc tế và diễn đàn đa phương, góp phần nâng cao uy tín và vị thế của hai nước; đồng thời đóng góp tích cực củng cố hòa bình, ổn định và hợp tác bình đẳng ở hai khu vực và trên thế giới.

Trong chuyến thăm, phía Cu-ba đã dành cho Chủ tịch nước và Đoàn đại biểu cấp cao nước ta tình cảm nồng hậu, sự đón tiếp trọng thị, mà biểu hiện sinh động đó là trao tặng Chủ tịch nước Trương Tấn Sang Huân chương Jose Marti, phần thưởng cao quý nhất của Đảng và Nhà nước Cu-ba dành cho lãnh đạo và danh nhân nước ngoài.

Đối thoại chiến lược thường niên Việt Nam -Liên bang Nga lần thứ 8

Nhận lời mời của Bộ Ngoại giao Liên bang Nga, từ ngày 28-9 đến 01-10-2015, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hồ Xuân Sơn đã thăm Liên bang Nga, cùng Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Liên bang Nga I. Morgulov chủ trì Đối thoại chiến lược thường niên Việt-Nga lần thứ 8 tại St. Petersburg và đã có cuộc trao đổi với Thứ trưởng thứ nhất Bộ Ngoại giao Liên bang Nga V. Titov tại Moskva. Trên tinh thần cởi mở và tin cậy, hai bên đã trao đổi các biện pháp thúc đẩy quan hệ song phương và về các các vấn đề quốc tế, khu vực cùng quan tâm. Hai bên đánh giá cao các bước phát triển tích cực của quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt-Nga trong thời gian qua và các hoạt động kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Hai bên khẳng định quyết tâm phát triển mạnh mẽ hơn nữa mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Liên bang Nga, nhất trí thúc đẩy các nhiệm vụ, thỏa thuận và dự án hợp tác ưu tiên trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế-thương mại, quốc phòng-an ninh, nhân văn, tăng cường kết nối giữa các địa phương, đồng thời tăng cường hợp tác giữa hai nước trong các liên kết kinh tế khu vực. Hai bên cũng đã trao đổi ý kiến sâu rộng về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm. Hai bên nhất trí cho rằng trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực có nhiều biến chuyển phức tạp, hai nước cần tăng cường hợp tác, phối hợp trên các diễn đàn đa phương và tổ chức quốc tế, tại Liên hợp quốc, trong quan hệ ASEAN-Nga, cũng như trong việc giữ gìn hòa bình, ổn định tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Trong thời gian ở thăm Liên bang Nga, Thứ trưởng Hồ Xuân Sơn đã thăm Trường đại học Tổng hợp St. Petersburg và Viện Hồ Chí Minh trực thuộc Trường đại học này. Thứ trưởng Hồ Xuân Sơn đánh giá cao những thành tích Viện Hồ Chí Minh đã đạt được kể từ khi thành lập năm 2010 đến nay, đồng thời bày tỏ mong muốn Viện Hồ Chí Minh nói riêng và Đại học Tổng hợp St. Petersburg nói chung tiếp tục đóng góp nhiều hơn nữa cho việc tăng cường quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và Liên bang Nga.

Đối thoại chính sách quốc phòng Việt Nam - Hoa Kỳ năm 2015

Thực hiện thỏa thuận giữa Bộ Quốc phòng Việt Nam và Hoa Kỳ, Đoàn đại biểu Bộ Quốc phòng Việt Nam do Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng dẫn đầu đã sang Hoa Kỳ tham dự Đối thoại Chính sách quốc phòng Việt Nam - Hoa Kỳ lần thứ 6 tại thủ đô Washington từ ngày 29-9 đến ngày 02-10-2015. Đoàn Hoa Kỳ do Phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng, bà Amy Searight làm trưởng đoàn cùng các thành viên là quan chức của Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Đối thoại được thực hiện trong bối cảnh hai nước đang có những hoạt động kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ ngoại giao, đặc biệt là sau chuyến thăm Hoa Kỳ của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng.

Đánh giá về tình hình khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Amy Searight cho rằng hiện đang có những diễn biến phức tạp, trong đó nổi lên là tranh chấp chủ quyền cùng những tuyên bố và hành động không tuân thủ chuẩn mực luật pháp quốc tế, gây ra quan ngại cho các quốc gia trong và ngoài khu vực. Bà nhắc lại rằng Hoa Kỳ mong muốn các tranh chấp cần phải được giải quyết bằng biện pháp hòa bình và các hoạt động không tuân thủ luật pháp quốc tế cần phải được chấm dứt.

Về phía Việt Nam, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh cảm ơn Phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Amy Searight đã đồng chủ trì cuộc Đối thoại, bày tỏ mong muốn Đối thoại lần này sẽ tăng cường tính thực chất và hiệu quả của quan hệ quốc phòng hai nước. Thứ trưởng Nguyễn Chí Vịnh thống nhất với đánh giá và quan điểm của Hoa Kỳ về tình hình khu vực châu Á - Thái Bình Dương, nhấn mạnh khu vực này đang đứng trước nguy cơ mất ổn định, có thể dẫn đến xung đột. Điều này đòi hỏi các quốc gia liên quan cần kiềm chế, đối thoại hòa bình, chia sẻ quan điểm và thống nhất trên các diễn đàn đa phương, sớm xây dựng các quy tắc ứng xử trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, không có những hành động làm phức tạp thêm tình hình.

Về quan hệ quốc phòng song phương, hai bên đánh giá cao những kết quả đạt được, nhất là trong lĩnh vực khắc phục hậu quả chiến tranh, nổi bật là kết quả giai đoạn 1 Dự án xử lý môi trường ô nhiễm chất dioxin tại sân bay Đà Nẵng và kết quả khảo sát đánh giá môi trường tại sân bay Biên Hòa cũng như tìm kiếm quân nhân mất tích, mất tin; rà phá bom mìn, vật liệu nổ; tẩy độc dioxin. Bên cạnh đó, hai nước đã đạt được kết quả trong một số lĩnh vực như tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, đào tạo, an ninh biển, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa, các hoạt động hỗ trợ nhân đạo, tìm kiếm cứu nạn, trao đổi kinh nghiệm trong thực thi pháp luật trên biển, các hoạt động triển khai hợp tác ở các lĩnh vực theo tinh thần MOU, Tuyên bố Tầm nhìn chung về quan hệ quốc phòng (JVS) ký năm 2015, cũng như các thỏa thuận của lãnh đạo cấp cao…

Về phương hướng hợp tác trong thời gian tới, hai bên nhất trí quan hệ quốc phòng cần được phát triển phù hợp với mối quan hệ Đối tác toàn diện của hai nước, tiếp tục tập trung vào khắc phục hậu quả chiến tranh; duy trì các cơ chế đối thoại, tham vấn; an ninh biển; đào tạo và tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc; tiếp tục tập trung triển khai hợp tác trong lĩnh vực quân y, tìm kiếm cứu nạn, đồng thời tìm kiếm khả năng hợp tác trong lĩnh vực công nghiệp quốc phòng. Hai bên nhất trí thúc đẩy cơ chế ADMM+ đi vào thực chất hơn, thúc đẩy hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực và trên thế giới. Nhân dịp này, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh đã trao cho Hoa Kỳ một số kỷ vật của quân nhân Hoa Kỳ đã tham chiến ở Việt Nam./.