2 năm thực hiện “Thỏa thuận giữa các tập đoàn, tổng công ty trực thuộc Bộ Công Thương trong việc ưu tiên sử dụng sản phẩm của nhau”

Tham dự Hội nghị có các đồng chí: Vũ Huy Hoàng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Công Thương; Hồ Thị Kim Thoa, Thứ trưởng Bộ Công Thương; Lê Bá Trình, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; các Tổng Giám đốc, Chủ tịch Hội đồng quản trị, lãnh đạo các tập đoàn, tổng công ty trực thuộc Bộ Công Thương.

Hưởng ứng Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” và triển khai Nghị quyết số 13/NQ-CP, ngày 10-5-2012, của Chính phủ về việc tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp, Chỉ thị số 13/CT-BCT, ngày 17-8-2012 của Bộ Công Thương về việc thực hiện các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh của các doanh nghiệp, ngày 19-10-2012, Bộ Công Thương tổ chức ký kết “Thỏa thuận giữa các tập đoàn, tổng công ty trực thuộc Bộ trong việc ưu tiên sử dụng sản phẩm của nhau”. Có 16 tập đoàn, tổng công ty thuộc Bộ Công Thương đã ký Thỏa thuận chung và 11 tập đoàn, tổng công ty ký kết Bản ghi nhớ song phương tiêu thụ sản phẩm. Theo đó, các bên cam kết ưu tiên sử dụng nguyên, nhiên, vật liệu, thiết bị máy móc và các loại hàng hóa, dịch vụ của nhau trong quá trình sản xuất - kinh doanh; đồng thời, tạo điều kiện tối đa để phối hợp, hợp tác trên tất cả các lĩnh vực mà các bên cùng quan tâm, phù hợp với năng lực của từng bên, với quy định pháp luật hiện hành và định hướng phát triển chung của mỗi doanh nghiệp. Việc hợp tác dựa trên nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, cùng có lợi, tôn trọng các lợi ích của từng tập đoàn, tổng công ty, công ty thành viên và phù hợp với quy định của pháp luật. Trên cơ sở thỏa thuận này, các đơn vị thành viên của các tập đoàn, tổng công ty, công ty tiếp tục phối hợp, ưu tiên ký kết các thỏa thuận với nhau khi có nhu cầu.

Sau khi ký kết Thỏa thuận, các tập đoàn, tổng công ty đều xác định việc ưu tiên sử dụng nguyên, nhiên, vật liệu, thiết bị máy móc và các loại hàng hóa sản xuất trong nước, nhất là các sản phẩm giữa các đơn vị trực thuộc Bộ là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa mang tính chiến lược lâu dài, góp phần từng bước tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh phát triển. Các tập đoàn, tổng công ty và công ty thành viên đã có nhiều hoạt động nhằm triển khai có hiệu quả và đúng tinh thần chỉ đạo về việc thực hiện Thỏa thuận hợp tác ưu tiên sử dụng sản phẩm của nhau, thông qua nhiều hợp đồng ký kết mua bán hàng hóa như thép xây dựng, thép chống lò, xăng dầu, khí hóa lỏng, than, săm lốp ô tô, phân bón, hóa chất, rượu bia, giấy in, quần áo bảo hộ, điện… Đến nay, có nhiều hợp đồng giá trị cao được ký kết giữa các tập đoàn, tổng công ty.

Bên cạnh Thỏa thuận về ưu tiên sử dụng sản phẩm của nhau, các tập đoàn, tổng công ty cũng chủ động ký kết một số thỏa thuận hợp tác chiến lược và các hợp đồng nguyên tắc, biên bản ghi nhớ: Tập đoàn công nghiệp Than -Khoáng sản Việt Nam ký 2 hợp đồng nguyên tắc và 4 thỏa thuận hợp tác chiến lược với các tập đoàn trong và ngoài Bộ (Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Tập đoàn Điện lực Việt Nam…); Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã ký kết các biên bản ghi nhớ với 4 Tập đoàn, Tổng công ty là Tổng Công ty công nghiệp Xi măng Việt Nam, Tổng Công ty Giấy Việt Nam, Tập đoàn Dệt May Việt Nam và Tập đoàn Hóa chất Việt Nam; Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam ký kết hợp đồng với Công ty TNHH MTV Lọc hóa dầu Bình Sơn thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và hợp đồng nguyên tắc mua bán xăng dầu với Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam…

Đặc biệt, trong việc thực hiện Thỏa thuận, các tập đoàn, tổng công ty đã tìm hiểu rõ nhu cầu của nhau để đổi mới sản phẩm hoặc cùng nhau nghiên cứu, phát triển các sản phẩm mới hoặc các lĩnh vực có khả năng hợp tác và cùng có lợi như: Tổng công ty Thép Việt Nam nghiên cứu, sản xuất sản phẩm thép chống lò đạt tiêu chuẩn theo quy định để cung cấp cho Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam; chỉ đạo Thép Miền Nam, Thép Biên Hòa, Thép Thủ Đức, Thép Nhà Bè cải tiến hệ thống lò nung từ sử dụng dầu FO nhập khẩu sang sử dụng khí hóa lỏng CNG do Tập đoàn Dầu khí Việt Nam khai thác và cung cấp. Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đang triển khai hợp tác phân phối, kinh doanh sản phẩm nhiên liệu sinh học xăng E5 và mới đây đã bán thử nghiệm tại một số cửa hàng của Petrolimex tại Quảng Ngãi. Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đã có đề nghị Tập đoàn Dệt may Việt Nam hỗ trợ PVTex/PVN chạy thử sản phẩm xơ sợi ở quy mô công nghiệp và tăng cường tiêu thụ sản phẩm...

Sau 2 năm triển khai, nhiều hợp đồng đã được ký kết với tổng giá trị xấp xỉ 71.000 tỷ đồng (chưa kể các hợp đồng mua bán điện, xăng dầu). Kết quả nổi bật như tiêu thụ mặt hàng quần áo bảo hộ lao động có giá trị khoảng 55,6 tỷ đồng; giấy in ram và giấy copy 165 tỷ đồng, máy thiết bị điện 4.164,4 tỷ đồng, thép xây dựng 5.200 tỷ đồng... Tình hình thực hiện các Biên bản ghi nhớ hợp tác song phương về ưu tiên sử dụng sản phẩm của nhau giữa một số tập đoàn, tổng công ty, công ty trực thuộc Bộ cũng có nhiều kết quả đáng ghi nhận. Việc triển khai Thỏa thuận sử dụng sản phẩm của nhau đã có tính lan tỏa, không chỉ giới hạn trong việc hợp tác giữa các tập đoàn, tổng công ty trực thuộc Bộ mà còn mở rộng với các công ty, doanh nghiệp sản xuất trong nước ngoài Bộ.

Bên cạnh việc ký kết các hợp đồng với các tập đơn vị đã ký kết Thỏa thuận, các tập đoàn, tổng công ty còn mở rộng việc ký kết các hợp đồng với các công ty, đơn vị sản xuất trong nước đối với nhiều mặt hàng nguyên, nhiên vật liệu, hàng hóa trong giai đoạn 2012 - 2014. Tập đoàn Điện lực Việt Nam luôn ưu tiên mua các sản phẩm, thiết bị điện, các máy móc phục vụ xây dựng, các loại vật liệu xây dựng... đã được mua từ các đơn vị sản xuất trong nước. Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn luôn ưu tiên sử dụng các sản phẩm sản xuất trong nước trong hoạt động sản xuất - kinh doanh như xi măng Hà Tiên, cáp điện Cadivi, bóng đèn và thiết bị điện Điện Quang, gạch men và thiết bị vệ sinh Viglacera, thép miền Nam... với tổng giá trị lên đến trên 108 tỷ đồng,... Đây cũng là một kết quả thiết thực, góp phần không nhỏ trong việc hưởng ứng Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, các tập đoàn, tổng công ty gặp nhiều vướng mắc khi ưu tiên sử dụng hàng hóa lẫn nhau nói riêng và sử dụng hàng Việt Nam nói chung, do các quy định của pháp luật về đấu thầu, khiến các đơn vị thành viên tập đoàn, tổng công ty không được tham gia đấu thầu cung cấp vật tư thiết bị. Đồng thời, việc thu xếp nguồn vốn trong nước khó khăn, nguồn vốn nhà nước hạn hẹp nên một số doanh nghiệp phải vay phần lớn ở nước ngoài, dẫn đến một số trường hợp các tổ chức cho vay yêu cầu nhà thầu hoặc thiết bị hàng hóa phải cung cấp từ nước ngoài. Hàng hóa được sản xuất trong nước vẫn chưa đa dạng về mẫu mã, chủng loại, chất lượng chưa bảo đảm nên chưa cạnh tranh được với các mặt hàng ngoại nhập. Đặc biệt, một số tập đoàn, tổng công ty cần các loại hàng hóa đặc chủng có tiêu chuẩn kỹ thuật cao nhưng trong nước chưa sản xuất được, khiến phải phụ thuộc vào nhập khẩu. Các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của tập đoàn, tổng công ty có tính chất nêu chủ trương, động viên, kêu gọi nhưng không có các tiêu chí cụ thể về mức độ ưu tiên sử dụng hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ, dẫn đến việc triển khai thỏa thuận ưu tiên sử dụng sản phẩm của nhau chưa cao.

Vì vậy, trong thời gian tới cần có những chính sách ưu đãi cụ thể về vốn và định hướng về công nghệ, sản phẩm tạo ra môi trường kinh doanh thích hợp để các doanh nghiệp trong nước có thể phát triển sản xuất, sáng tạo sản phẩm mới đặc biệt là các sản phẩm có tính kỹ thuật cao, cải tiến về chất lượng cũng như mẫu mã nhằm đáp ứng được nhu cầu của thị trường. Có chính sách hỗ trợ về vốn và kết nối giữa doanh nghiệp sản xuất với các đơn vị nghiên cứu như viện, trường để phát triển sản xuất sản phẩm kỹ thuật cao. Cần tiếp tục có cơ chế, chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp sản xuất hàng Việt Nam có chất lượng cao và uy tín trong nước để thực hiện các hoạt động xúc tiến thương mại. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền làm thay đổi tập quán của người tiêu dùng, xây dựng ý thức tự bảo vệ của của người tiêu dùng trước hàng hóa kém chất lượng, mất an toàn cho sức khỏe; đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền về sản phẩm, thương hiệu hàng hóa Việt Nam. Tăng cường quản lý thị trường và giám sát của hải quan để ngăn chặn hàng nhập lậu, hàng chất lượng kém, hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ trên thị trường. Tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại, các hình thức giao lưu, tìm hiểu, kết nối cung cầu giữa các đơn vị để tạo điều kiện học tập, hỗ trợ giúp đỡ nhau trong việc giới thiệu, quảng bá thương hiệu và tiêu thụ sản phẩm sản xuất trong nước.../.