ASEAN - EU nhất trí hướng tới quan hệ đối tác chiến lược

Đây là Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - EU đầu tiên do Việt Nam và EU đồng chủ trì trong giai đoạn Việt Nam điều phối quan hệ đối thoại ASEAN - EU (2012 - 2015).

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đồng chủ trì Hội nghị cùng Cao ủy Chính sách đối ngoại và an ninh, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu Catherine Ashton.

Tại Hội nghị, hai bên chia sẻ thông tin về tình hình phát triển của ASEAN và EU, kiểm điểm và đề ra định hướng quan hệ đối tác ASEAN - EU, trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, trong đó có cấu trúc khu vực đang định hình ở Đông Á, vấn đề Biển Đông, an ninh an toàn hàng hải, biến đổi khí hậu, quản lý thiên tai, phòng, chống tội phạm,...

Về quan hệ ASEAN - EU, hai bên đánh giá cao các tiến bộ và hiệu quả đã đạt được trong 37 năm qua, nhất trí tiếp tục thúc đẩy quan hệ ASEAN - EU phát triển tích cực, toàn diện và đi vào chiều sâu. Hiện ASEAN và EU là những đối tác thương mại quan trọng của nhau. Năm 2013, tổng thương mại ASEAN - EU đạt 242,6 tỷ USD, chiếm 9,8% tổng giá trị thương mại của ASEAN. EU là một trong các nhà đầu tư FDI lớn nhất vào ASEAN với số vốn đạt 23,3 tỷ USD, chiếm gần 22% tổng vốn đầu tư vào ASEAN.

Trên cơ sở đà phát triển và kết quả đạt được trong thời gian qua, hai bên nhất trí về các định hướng thúc đẩy quan hệ ASEAN - EU trên những lĩnh vực sau.

Về chính trị - an ninh, ASEAN và EU nhất trí sẽ tiếp tục tăng cường đối thoại, tham vấn về chính trị và an ninh cũng như tham vấn trong các diễn đàn khu vực và quốc tế nhằm phát huy hơn nữa tiếng nói, vai trò và đóng góp của quan hệ ASEAN - EU vào hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực và thế giới.

Trong lĩnh vực kinh tế, hai bên phấn đấu tăng thương mại hai chiều, nhất trí việc sớm nối lại đàm phán Hiệp định thương mại tự do (FTA) ASEAN - EU sau năm 2015, gia tăng kết nối về cả hàng không, hàng hải, đường bộ; và phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa. Hai bên cũng nhất trí tham vấn kinh tế thường xuyên cấp Bộ trưởng Kinh tế ASEAN và EU, tích cực nghiên cứu và triển khai các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả thực hiện Kế hoạch hành động thương mại và đầu tư 2013 - 2014. ASEAN cũng đề nghị EU hỗ trợ ASEAN tiến hành các chương trình quảng bá về tiềm năng thương mại và đầu tư của ASEAN tại các nước EU.

Về tăng cường kết nối và hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, EU cam kết tăng cường hỗ trợ ASEAN về xây dựng Cộng đồng, liên kết, kết nối. Trên cơ sở đó, EU sẽ chia sẻ kinh nghiệm, tích cực hỗ trợ ASEAN tăng cường liên kết, kết nối khu vực, nhất là về mặt kết nối thể chế và kết nối người dân. EU đã lập cơ chế đặc trách hợp tác với ASEAN trong kết nối khu vực, hỗ trợ các nỗ lực kết nối của ASEAN thông qua Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN (MPAC). EU cam kết tăng hơn gấp đôi trợ giúp phát triển cho ASEAN lên 170 triệu euro cho giai đoạn 2014 - 2020, so với 70 triệu euro giai đoạn 2007 - 2013; tập trung triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động thực hiện Tuyên bố Nuremberg về quan hệ đối tác tăng cường ASEAN - EU (2013 - 2017).

Trao đổi về các vấn đề khu vực cùng quan tâm, hai bên đặc biệt quan tâm và bày tỏ các quan ngại sâu sắc về các diễn biến phức tạp hiện nay ở Biển Đông.

Phát biểu tại Hội nghị, Cao ủy Chính sách đối ngoại và an ninh, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu Catherine Ashton nhất trí bày tỏ quan ngại sâu sắc về các diễn biến phức tạp ở Biển Đông, đề cao các tuyên bố gần đây của ASEAN và EU. EU nhấn mạnh coi trọng bảo đảm hòa bình, an ninh, an toàn và tự do hàng hải; tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982) và Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC); phản đối các hành động đơn phương; ủng hộ các bên giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, kể cả thông qua các biện pháp pháp lý.

Các nội dung trao đổi nêu trên của các Bộ trưởng ASEAN và EU đã được phản ánh vào văn kiện của Hội nghị, trong đó bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình gia tăng căng thẳng ở Biển Đông; ủng hộ các tuyên bố của ASEAN gần đây về Biển Đông; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định tại khu vực và thúc đẩy an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không, thương mại không bị cản trở ở Biển Đông; thực hiện kiềm chế, không đe doạ hoặc sử dụng vũ lực, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình; tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, thực hiện đầy đủ và có hiệu quả DOC, sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC).

Về vụ máy bay MH17, hai bên đã ra Tuyên bố chung lên án mạnh mẽ, yêu cầu điều tra đầy đủ và đưa những kẻ phạm tội ra pháp luật.

Kết thúc Hội nghị, hai bên nhất trí sẽ đưa quan hệ ASEAN - EU phát triển, hướng tới quan hệ đối tác chiến lược và giao cho quan chức cấp cao (SOM) xây dựng lộ trình và đề xuất các khuyến nghị, định hướng tương lai nhằm đưa quan hệ ASEAN - EU lên tầm chiến lược.

Trên cương vị nước điều phối quan hệ ASEAN - EU, Đoàn Việt Nam đã tham gia điều hành Hội nghị, đề ra các định hướng ưu tiên cho việc đưa quan hệ hai bên phát triển lên một tầm cao mới trong thời gian tới, khuyến khích EU tích cực hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực, tích cực đóng góp vào hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển ở khu vực.

Hội nghị đánh giá cao vai trò điều phối của Việt Nam kể từ năm 2012 đến nay, đặc biệt là việc tham gia điều hành và đồng chủ trì việc chuẩn bị để Hội nghị thành công tốt đẹp./.