Lý do được EU đưa ra lập luận cho quyết định nói trên là do Hungari, sau hai lần được gia hạn, đã không đáp ứng quy định của EU là thâm hụt ngân sách hằng năm dưới 3% và vay nợ công dưới 60% GDP. Theo tính toán của Ủy ban EU, mức độ nợ công hiện tại của Hungari là 82% và mức độ thâm hụt ngân sách thực tế là 6%, cho dù số liệu thống kê chính thức của Hungari công bố chỉ có 3%. Tuy nhiên, EU cũng quyết định tháng 6 tới sẽ xem xét lại biện pháp này, dành thời gian cho chính phủ Hungari có kế hoạch tăng cường giảm thâm hụt ngân sách.

Số tiền trên tương đương với 0,5% GDP của Hungari và chiếm 29% tổng số tiền Hungari nhận được từ ngân quỹ EU dành cho các dự án về phát triển cơ sở hạ tầng và bảo vệ môi trường sinh thái. EU đề ra quy định này từ lâu và cho tới nay Hungari không phải là thành viên EU duy nhất không đáp ứng những tiêu chuẩn ấy. Nhưng đây là lần đầu tiên EU quyết định trừng phạt một thành viên vì đã không tuân thủ kỷ cương về tài chính ngân sách chung.

Trong bối cảnh đối phó với khủng hoảng tài chính và nợ công ở Hy lạp, việc EU phải quyết định như vậy là chuyện dễ hiểu và không thể khác được. Cũng chính vì thế mà việc Bộ trưởng Tài chính các nước thành viên EU lại quyết định cho phép Tây Ban Nha được thâm hụt ngân sách nhà nước 5,3% trong năm 2012, cho dù với lập luận giúp Tây Ban Nha tránh bị suy thoái kinh tế, lại là chuyện khó hiểu. Áo đã lên tiếng phê phán và coi đó là cách đối xử bên trọng bên khinh giữa các thành viên EU.

Hungari gia nhập EU năm 2004 và từ đó đến nay chưa năm nào đáp ứng được những điều kiện và tiêu chí về phát triển ổn định của EU. Tuy nhiên, cả thủ tướng Hungari Viktor Orban lẫn Bộ trưởng Kinh tế Gyorgy Matolcsy đều tỏ ra lạc quan là sẽ đáp ứng mọi điều kiện của EU trong năm nay và sẽ không bị mất khoản tiền nói trên. Trên danh nghĩa, EU đã tạo tiền lệ với việc lần đầu tiên trừng phạt thành viên không tuân thủ kỷ cương tài chính chung. Tuy nhiên, cách làm của EU không nhất quán khi tỏ ra kiên quyết nguyên tắc với Hungari, nhưng đồng thời lại dễ dãi với Tây Ban Nha. Vì thế, không loại trừ khả năng quyết định nói trên đối với Hungari chỉ mang tính chính trị và cảnh báo Hungari để rồi sẽ được rút lại trong tháng 6 tới./.