1. Khóa họp Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc

Ngày 27-2-2012, khóa họp lần thứ 19 Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc đã khai mạc tại Geneva, Thụy Sĩ. Trong phiên khai mạc, các đại biểu đã nghe bài phát biểu của Chủ tịch Hội đồng Nhân quyền, bà Laura Dupuy Laserre; Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc, bà Navi Pillay; và Chủ tịch Đại Hội đồng Liên hợp quốc, ông Nassir Abdulaziz Al-Nasser. Phiên họp cấp cao với nhiều vấn đề quan trọng này kéo dài trong 4 ngày. Hội đồng Nhân quyền cũng đã có các cuộc họp tiếp tục khóa họp đặc biệt về Syria hồi tháng 12-2011 và về Libya hồi tháng 2-2011 với các báo cáo về tình hình nhân quyền tại các nước này của Ủy ban điều tra do Hội đồng chỉ định. Hội đồng Nhân quyền cũng sẽ đối thoại với Chuyên gia độc lập về tình hình nhân quyền ở Cote d' Ivoire và Báo cáo viên đặc biệt về Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên, Myanmar và Iran. Chủ đề của 9 cuộc thảo luận trong thời gian diễn ra khóa họp tập trung vào các vấn đề như mối quan hệ giữa thể thao và nhân quyền, tự do ngôn luận trên Internet và quyền của người tàn tật. Các báo cáo của Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc và Tổng thư ký Liên hợp quốc về tình hình nhân quyền ở Palestines và các vùng đất Arập bị chiếm đóng khác cũng được đưa ra tại Hội nghị lần này.

2. Buôn bán vũ khí trên thế giới vẫn tăng mạnh bất chấp suy thoái kinh tế

Lượng buôn bán vũ khí trên thế giới vẫn tiếp tục gia tăng bất chấp kinh tế thế giới tăng trưởng thấp

Ngày 27-2-2012, báo cáo thường niên của Viện Nghiên cứu Hòa bình quốc tế Stockholm Thụy Điển (Sipri) - một trong những viện nghiên cứu danh giá nhất, đáng tin cậy nhất thế giới về chính trị an ninh quốc tế và khu vực cho biết, lượng buôn bán vũ khí trên thế giới vẫn tiếp tục gia tăng bất chấp kinh tế thế giới tăng trưởng thấp và nhu cầu tiết kiệm chi tiêu cấp thiết ở nhiều quốc gia. Theo Sipri, doanh số kinh doanh vũ khí trong năm 2010 là 411 tỉ USD, tăng 1% so với năm 2009 (406 tỉ USD, tăng 9% so với năm 2008), cao nhất kể năm 2002 đến nay. Thị trường vũ khí và thiết bị quân sự toàn thế giới năm 2010 được Sipri ước tính đạt mức kỷ lục là 1.630 tỉ USD. Trong số 100 hãng chế tạo vũ khí và thiết bị quân sự lớn nhất thế giới có 73 hãng có trụ sở ở Mỹ và Tây Âu và chiếm 90% doanh số nói trên. Cũng theo Sipri, doanh số kinh doanh của các hãng chế tạo vũ khí và thiết bị quân sự nói trên đã tăng 60% so với năm 2002. Sipri còn lưu ý đến cuộc chạy đua vũ trang trong thực tế trên thế giới giữa Mỹ, Tây Âu, Nga, Trung Quốc, Ấn Độ và thế giới Arập. Máy bay chiến đấu phản lực và máy bay không người lái, tàu chiến và tàu ngầm, tên lửa và hệ thống phòng không là những mặt hàng được buôn bán nhiều nhất cả về số lượng cũng như giá trị.

3. Hội nghị Bộ trưởng hợp tác xã khu vực

Từ ngày 27 đến 29-2-2012, Hội nghị Bộ trưởng Hợp tác xã các nước châu Á-Thái Bình Dương diễn ra ở Bangkok, Thái Lan, với sự tham gia của các bộ trưởng hay quan chức cấp cao đến từ trên 20 nước trong khu vực cùng với đại diện của Tổ chức Nông Lương Liên hợp quốc và một số tổ chức quốc tế khác. Phát biểu khai mạc Hội nghị, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã quốc tế (ICA) Pauline Green đã dẫn lời đánh giá của Liên hợp quốc rằng “các hợp tác xã đang trực tiếp đóng góp cho nỗ lực giúp cải thiện tiêu chuẩn sống của 50% dân số thế giới”. Qua việc tuyên bố năm 2012 là “Năm Quốc tế các hợp tác xã” để xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn, Liên hợp quốc ghi nhận vai trò quan trọng của mô hình hợp tác xã trong việc thúc đẩy và hỗ trợ sự phát triển kinh tế - xã hội trên toàn cầu khoảng 180 năm qua. Các hợp tác xã hiện thuộc quyền sở hữu của gần một tỉ người đã và đang tạo ra nhiều việc làm trên thế giới, góp phần làm giảm bớt xung đột, xây dựng sự gắn kết cộng đồng, phát triển kỹ năng và nghiệp vụ chuyên môn, giúp hàng triệu người thoát dần khỏi đói nghèo. Hằng năm Liên minh Hợp tác xã quốc tế đều công bố danh sách 300 doanh nghiệp Hợp tác xã lớn mạnh nhất trong số hàng trăm nghìn hợp tác xã thuộc nhiều lĩnh vực trên toàn cầu. Hiện tổng giá trị tài sản và vốn của 300 hợp tác xã đó lên tới 1.600 tỉ USD, tức tương đương nền kinh tế lớn thứ 9 thế giới hiện nay là Tây Ban Nha.

4. Cộng đồng quốc tế hoan nghênh tuyên bố tạm ngừng các hoạt động hạt nhân của Triều Tiên

Ngày 29-2-2012, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân (CHDCND) Triều Tiên đã ra thông báo đồng ý tạm dừng các thử nghiệm hạt nhân, phóng tên lửa tầm xa và hoạt động làm giàu urani tại cơ sở Yongbyon, đồng thời, cho phép Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) giám sát việc tạm dừng làm giàu urani trong thời gian diễn ra các cuộc đối thoại mang tính xây dựng. Tuyên bố này của CHDCND Triều Tiên ngay lập tức đã nhận được những đánh giá tích cực của cộng đồng quốc tế. Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon đã bày tỏ hy vọng Bình Nhưỡng sẽ thực hiện cam kết của mình nhằm hướng tới “một tiến trình phi hạt nhân hóa đáng tin cậy trên bán đảo Triều Tiên”. Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton cho rằng, quyết định của Triều Tiên là “động thái khiêm tốn đầu tiên đi theo đúng hướng”. Ngoại trưởng Nhật Bản Koichiro Gemba cho biết thỏa thuận giữa Mỹ và Triều Tiên về việc chính quyền Triều Tiên ngừng chương trình hạt nhân là “bước đi quan trọng” để tiến tới giải quyết các mối quan ngại liên quan đến CHDCND Triều Tiên. Hàn Quốc hoan nghênh thỏa thuận giữa Mỹ và Triều Tiên, đồng thời bày tỏ hy vọng thỏa thuận sẽ được thực hiện một cách trung thực nhằm đặt nền tảng cho việc giải quyết toàn diện và cơ bản vấn đề hạt nhân. Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) Yukiya Amano nói rằng IAEA “sẵn sàng trở lại” cơ sở hạt nhân Yongbyon của Triều Tiên để giám sát việc ngừng các hoạt động hạt nhân. Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Catherine Ashton hoan nghênh việc CHDCND Triều Tiên quyết định dừng các vụ thử hạt nhân, tên lửa và chương trình làm giàu urani. Bộ Ngoại giao Nga và Trung Quốc cũng hoan nghênh quyết định của Triều Tiên tạm ngừng các thử nghiệm hạt nhân và hoạt động làm giàu urani. Trung Quốc, nước chủ trì các cuộc đàm phán sáu bên thông báo rằng, Bắc Kinh sẽ làm việc để tái khởi động các cuộc đàm phán này.

5. ASEAN-SOMRI + 3 thúc đẩy hợp tác về thông tin

Ngày 29-2-2012, các quan chức cấp cao phụ trách thông tin ASEAN tiếp tục cuộc họp ngày thứ hai tại thủ đô Kuala Lumpur, với sự tham dự của các quan chức cấp cao đến từ 3 nước đối tác là Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc (ASEAN-SOMRI+3). Tại Hội nghị, Tổng Thư ký Bộ Thông tin, Truyền thông và Văn hóa Malaysia Kamaruddin Siaraf - Chủ tịch Hội nghị các quan chức cấp cao phụ trách thông tin (SOMRI) đã kêu gọi 3 nước đối tác Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc tiếp tục chia sẻ chuyên môn và kinh nghiệm, mở rộng hợp tác với các nước ASEAN, hướng tới thiết lập một mạng lưới thông tin liên kết với nhau. Các quan chức cấp cao Trung Quốc cho biết, nước này sẽ thiết lập một cơ sở đào tạo thông tin truyền thông tại thành phố Nam Ninh để thúc đẩy hợp tác truyền thông tốt hơn với các nước thành viên ASEAN. Còn quan chức cấp cao Nhật Bản khẳng định, Nhật Bản sẽ hỗ trợ bất kỳ hoạt động nào của ASEAN trong lĩnh vực này, đặc biệt là quản lý nguồn nhân lực và xây dựng năng lực con người. Các quan chức tham gia Hội nghị đều cho rằng, ASEAN-SOMRI+3 là cơ hội để trao đổi quan điểm và ý kiến trong ngành công nghiệp truyền thông, thúc đẩy hợp tác chặt chẽ hơn nữa giữa ASEAN và các đối tác. ASEAN-SOMRI và các hội nghị liên quan được tổ chức để chuẩn bị cho Hội nghị lần thứ 11 Bộ trưởng phụ trách thông tin ASEAN (AMRI) sẽ diễn ra ngày 1-3 tới cũng tại Kuala Lumpur.

6. Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc thông qua một nghị quyết lên án Syria

Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc đã thông qua nghị quyết “kịch liệt lên án tình trạng vi phạm quyền con người, các quyền tự do cơ bản một cách tràn lan và mang tính hệ thống của chính quyền Syria”

Ngày 1-3-2012, Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (UNHRC) đã thông qua nghị quyết “kịch liệt lên án tình trạng vi phạm quyền con người, các quyền tự do cơ bản một cách tràn lan và mang tính hệ thống của chính quyền Syria”. Nghị quyết này cũng bày tỏ “quan ngại sâu sắc trước tình hình nhân đạo” ở đây. Tổng cộng 37 thành viên của UNHRC đã bỏ phiếu ủng hộ bản nghị quyết nói trên do Thổ Nhĩ Kỳ đề xuất, trong khi có ba thành viên bỏ phiếu chống là Trung Quốc, Nga và Cuba. Nghị quyết kêu gọi Chính phủ Syria “ngay lập tức chấm dứt hoàn toàn các vụ vi phạm nhân quyền và tấn công nhằm vào dân thường, kết thúc mọi hành động bạo lực, cho phép các tổ chức nhân đạo và Liên hợp quốc tự do tiếp cận để tiến hành đánh giá toàn diện nhu cầu ở thành phố “điểm nóng” Homs và các khu vực khác, đồng thời cho phép các tổ chức nhân đạo cung cấp nhu yếu phẩm và các dịch vụ thiết yếu cho người dân bị ảnh hưởng bởi tình hình bạo lực tại Syri”. Nghị quyết cũng tái khẳng định cam kết của UNHRC đối với độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Cộng hòa Arập Syria.Đại diện của Syria tại Liên hợp quốc đã tẩy chay cuộc tranh luận của UNHRC về tình hình nhân quyền ở Syria. Ông Faysaal Khabbaz Hamoui, đại sứ Syria tại Liên hợp quốc, tuyên bố trước khi rút khỏi phòng họp rằng Syria sẽ không công nhận tính hợp pháp của cuộc bỏ phiếu cũng như bất cứ nghị quyết nào mà UNHRC thông qua.

7. Các nước châu Âu “tê liệt” vì những cuộc biểu tình phản đối chính sách khắc khổ

Ngày 1-3-2012, các tổ chức công đoàn tại nhiều nước châu Âu đã phát động “Ngày hành động”, với mục đích phản đối các chính sách khắc khổ mà nhiều Chính phủ ở châu lục này đang áp dụng để giải quyết cuộc khủng hoảng nợ công. Tại Hy Lạp, sau khi Quốc hội thông qua các biện pháp “thắt lưng buộc bụng” mới nhằm đổi lấy gói cứu trợ thứ hai trị giá 130 tỉ euro từ các định chế tài chính quốc tế, các tổ chức công đoàn lớn cùng người lao động đã bất ngờ phát động chiến dịch bãi công trên toàn quốc, nhằm phản đối chính sách khắc khổ của Chính phủ. Tại Tây Ban Nha, hơn 100.000 người, chủ yếu là sinh viên, học sinh, đã đổ xuống các đường phố ở thủ đô Madrid, Valencia và nhiều thành phố khác để phản đối việc Quốc hội thông qua các biện pháp khắc khổ, trong đó có việc cắt giảm điện, khiến các trường học trên cả nước thiếu điện dùng trong mùa Đông khắc nghiệt. Tại Barcelona, biểu tình đã biến thành bạo lực khi nhóm thanh niên ném gạch đá, đốt các container hàng, đập phá nhiều cửa hàng. Không chỉ diễn ra biểu tình tại các nước gặp khó khăn về kinh tế- tài chính, ở thủ đô Paris (Pháp), khoảng 9.000 người đã tuần hành từ Quảng trường Bastille qua nhiều đường phố để phản đối các biện pháp khắc khổ. Tại thủ đô Brussel (Bỉ) - trung tâm của EU, hàng nghìn người kéo đến trụ sở của EU và Ngân hàng Trung ương châu Âu, nơi các nhà lãnh đạo châu Âu đang thảo luận về thỏa thuận tài chính mới. Tham gia cuộc biểu tình còn có hơn 200 nhà lãnh đạo các liên đoàn lao động khắp châu Âu. Trước đó, những người lao động thuộc khu vực công ở Italy cũng tiến hành đình công trên phạm vi toàn quốc để phản đối các biện pháp “thắt lưng buộc bụng” của chính phủ. Cuộc đình công làm gián đoạn hoạt động giao thông và nhiều dịch vụ tại nhiều thành phố. Số liệu vừa được cơ quan thống kê châu Âu công bố ngày 1-3 cho thấy, tỷ lệ thất nghiệp ở 17 nước thuộc khu vực đồng tiền chung châu Âu trong tháng 1 vừa qua tiếp tục tăng và đạt mức kỷ lục mới là 10,7%. Theo đó, hiện có 16,9 triệu người trong độ tuổi lao động không có việc làm. Đây vẫn là một trong những vấn đề nổi cộm của khối EU.

8. Hội nghị cấp cao Liên minh châu Âu

25/27 nước thuộc EU, trừ Anh và Cộng hòa Czech, đã ký một Hiệp ước về thắt chặt ngân sách cho Eurozone

Ngày 1 và 2-3-2012, Hội nghị cấp cao Liên minh châu Âu (EU) được ấn định vào mùa xuân hằng năm đã diễn ra tại Bỉ. Tại Hội nghị, lãnh đạo 17 nước Eurozone đã thông qua quyết định đẩy nhanh kế hoạch thiết lập “bức tường lửa” vào cuối tháng 3 nhằm tạo ra một nguồn quỹ lớn hơn lên tới 750 tỉ euro phối hợp Quỹ Ổn định tài chính châu Âu (EFSF) ngắn hạn và Cơ chế ổn định châu Âu dài hạn, như một nỗ lực nhằm khôi phục lòng tin của thị trường. Hội nghị nhất trí đẩy nhanh việc đóng góp cho cơ chế mới. Theo đó, các nước thành viên sẽ đóng góp làm hai đợt ngay trong năm nay, khác với kế hoạch trước đó là góp một đợt 80 tỉ euro/năm trong 5 năm. Eurozone quyết tâm đưa Cơ chế ổn định châu Âu hoạt động từ tháng 7 tới để thay thế Quỹ Ổn định tài chính trị giá 440 tỉ euro nhưng hiện chỉ còn 250 tỉ euro do đã cứu trợ Bồ Ðào Nha, Ireland và Hy Lạp. Eurozone cũng cho phép Quỹ Ổn định thực hiện cơ chế tăng cường hoạt động thế chấp trong khuôn khổ 17 nước thành viên, nhằm giúp Hy Lạp tiếp tục thế chấp trái phiếu chính phủ. Hội nghị cũng đã loại bỏ phần lớn rào cản trong việc giải ngân gói cứu trợ thứ 2 cho Hy Lạp trị giá 130 tỉ euro. Theo đó, Hy Lạp sẽ nhận được cứu trợ ngay sau khi đạt thỏa thuận với các chủ nợ tư nhân về việc xóa khoản nợ 107 tỉ euro và EU sẽ xem xét kết quả đàm phán này tại Hội nghị trực tuyến ngày 9-3 tới. Vào ngày cuối cùng của Hội nghị, 25/27 nước thuộc EU, trừ Anh và Cộng hòa Czech, đã ký một Hiệp ước về thắt chặt ngân sách cho Eurozone, đánh dấu một bước đi quan trọng thắt chặt các chính sách tài khóa, vấn đề chính dẫn đến cuộc khủng hoảng nợ. Lãnh đạo 27 nước thành viên đã bầu ông Herman Van Rompuy tiếp tục giữ chức Chủ tịch Hội đồng châu Âu thêm một nhiệm kỳ 30 tháng, đồng thời chỉ định ông làm Chủ tịch Eurozone.

9. Trung Quốc khai mạc kỳ họp Chính Hiệp năm 2012

Từ ngày 3 đến ngày 13-3-2012, kỳ họp lần thứ 5, Khóa XI Hội nghị Chính trị Hiệp thương Nhân dân toàn quốc Trung Quốc (CPPCC) đã diễn ra tại Đại lễ đường Nhân dân ở thủ đô Bắc Kinh. Phát biểu tại lễ khai mạc, Chủ tịch CPPCC Giả Khánh Lâm đã trình bày báo cáo tổng kết, đánh giá công tác của CPPCC trong năm 2011 vừa qua, cũng như xác định những nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới. Ông Giả Khánh Lâm nhấn mạnh năm 2011 có ý nghĩa rất quan trọng vì đây là năm đầu tiên Trung Quốc thực hiện “Quy hoạch 5 năm lần thứ 12”, trong khi đó tình hình quốc tế diễn biến phức tạp và thay đổi không ngừng, nhiệm vụ ổn định cải cách phát triển trong nước cũng ngày càng khó khăn, nặng nề. CPPCC năm 2011 xoay quanh các chủ đề chính như tăng cường và cải thiện điều tiết vĩ mô, mở rộng nội nhu, ưu việt hóa cơ cấu ngành nghề, thúc đẩy sáng tạo khoa học kỹ thuật, phát triển nông nghiệp hiện đại và làm sâu sắc hơn sự nghiệp cải cách mở cửa…, đã nghiên cứu, đóng góp hơn 6.000 đề án cùng gần 800 ý kiến liên quan. Ông Giả Khánh Lâm khẳng định, Đại hội lần thứ 18 của Đảng Cộng sản Trung Quốc tới đây là sự kiện trọng đại, có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong năm 2012. Do vậy, nhiệm vụ của CPPCC thời gian tới cũng hết sức nặng nề, trong đó tập trung vào một số nội dung, chủ đề chính như củng cố hơn nữa tinh thần đoàn kết phấn đấu, thiết thực nâng cao trình độ khoa học trong công tác chính hiệp, tiếp tục tăng cường và sâu sắc hóa quan hệ giao lưu với nhân dân các nước, nỗ lực cống hiến cho sự nghiệp xây dựng kinh tế phát triển tương đối nhanh và ổn định cũng như xây dựng xã hội ổn định, hài hòa tại Trung Quốc.

10. Cử tri Nga bắt đầu bỏ phiếu để bầu tổng thống mới

Ngày 4-3-2012, các cử tri thuộc vùng Viễn Đông của Nga đã bắt đầu đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống mới mà các chuyên gia hầu như chắc chắn rằng sẽ mang lại chiến thắng cho Thủ tướng Vladimir Putin. Truyền thông Nga cho biết khoảng 65% trong số 109 triệu cử tri đủ tư cách sẽ đi bỏ phiếu tại 94.000 điểm bỏ phiếu trong nước và 384 điểm ở nước ngoài tại hơn 140 quốc gia. Cử tri tại Kaliningrad, khu vực biệt lập ở cực Tây của Nga, nằm giữa Ba Lan và Litva, sẽ là những người cuối cùng trên lãnh thổ Nga đi bỏ phiếu, vào lúc 21 giờ ngày 4-3 (17 giờ GMT). Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy, Thủ tướng V.Putin sẽ có thể giành chiến thắng ngay trong vòng đầu tiên này với 60% số phiếu ủng hộ và đối thủ chính của ông - ứng cử viên Đảng Cộng sản Gennady Zyuganov, người đã tham gia tranh cử tổng thống lần thứ tư, về thứ hai với 15% số phiếu ủng hộ. Trong khi Tỉ phú Mikhail Prokhorov, ông Vladimir Zhirinovsky và cựu Chủ tịch Thượng viện Sergei Mironov đều giành không quá 10% sự ủng hộ của cử tri. Ông V.Putin từng làm tổng thống trong hai nhiệm kỳ, từ năm 2000 đến 2008. Kết quả chính thức cuộc bầu cử tổng thống Nga sẽ được công bố trong ngày 5-3. Nếu kết quả sơ bộ nói trên được xác nhận, ông V.Putin sẽ trở lại Điện Kremlin sau 4 năm giữ cương vị Thủ tướng Nga. Dự kiến tổng thống mới của nước Nga, sẽ chính thức nhậm chức vào tháng 5 tới và cầm quyền trong nhiệm kì 6 năm./.