Mục lục Hồ sơ sự kiện số 138 (22-10-2010)

- Bí ẩn đại dương

Nhìn từ không gian, hành tinh của chúng ta là một khối cầu màu xanh sáng - một thế giới nước. Đại dương bao phủ 71% địa cầu, diện tích gần 361 triệu km², dung tích khoảng 1,3 tỉ km³, và độ sâu trung bình khoảng 3.790m. Đại dương đóng góp một phần quan trọng đối với đời sống của con người và xã hội. Các phương tiện thông tin đại chúng đã thống kê công bố, thế giới tự nhiên hiện có đến 175 những điều bí ẩn, trong đó có 17 sự kiện liên quan đến biển và đại dương. 

*** Vấn đề và bình luận

Hạnh Dung - Đại dương kêu cứu

Đại dương tạo ra các nguồn ôxi, cung cấp thực phẩm và các nguồn dinh dưỡng, hấp thụ khí thải nhưng các hoạt động không có trách nhiệm của con người lại gây ô nhiễm nghiêm trọng cho môi trường và hệ sinh thái đại dương.

Lê Hoàng - Đại dương – “tấm gương” phản chiếu tình trạng biến đổi khí hậu của trái đất

Các loại axit đang ngày càng tăng trong thành phần nước của đại dương - và đó chính là mối đe dọa ngày càng tăng đối với các loài sinh vật biển. Đây là bằng chứng không thể chối cãi được cho thấy lượng khí carbon dioxide trong không khí không những gây ra biến đổi khí hậu, mà còn ảnh hưởng xấu đến môi trường biển.

Dương Trí - Kho báu Bắc cực, hừng hực đua tranh

Hiện tượng băng ở Bắc cực tan nhanh với tốc độ hết sức đáng lo ngại không những ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của hàng trăm triệu người trên toàn thế giới, mà còn gây ra nhiều hiểm họa đối với môi trường sinh thái toàn cầu. Tuy nhiên, đây không phải là vấn đề “đáng để” các quốc gia tuyên bố chủ quyền ở Bắc cực quan tâm, bởi những nước này đang dốc sức cho “cuộc chiến” tranh giành “kho báu” ở cực Bắc của Trái Đất, vốn được dự báo là dễ dàng tiếp cận nhờ hiện tượng băng tan nhanh.

Trần Nhàn - Săn lùng kho báu dưới đại dương: Trả giá nào cho đáng ?

Theo số liệu thống kê của tổ chức UNESCO, tính đến nay có khoảng hơn ba triệu tàu thuyền các loại bị đắm chìm trong suốt bao nhiêu thế kỷ qua. Trong số đó, khoảng 3.000 con tàu thuyền được coi là chứa đựng kho báu, dù đó là vàng hay bạc, cổ vật có giá trị về vật chất cũng như lịch sử văn hóa. Truy tìm những kho báu ấy từ lâu đã trở thành động lực cho trí tưởng tượng và tham vọng của con người, thách thức trí tuệ và bản lĩnh của con người và đã trở thành một ngành kinh tế rất phát triển. Những kho báu và cổ vật vớt lên chẳng bõ bèn gì so với khối lượng giá trị vẫn còn bị giam cầm ở vực sâu của đại dương.

*** Bên lề sự kiện

Thảo Nguyên - Sự phân tách lục địa Australia và New Zealand

Khoảng 105 triệu năm trước đây, siêu lục địa Gondwana nối liền Australia với New Zealand ở phần lục địa gần Nam cực. Tuy nhiên, hiện tượng New Zealand tách khỏi Australia là một hiện tượng hi hữu. Vậy quá trình phân tách đó diễn ra như thế nào?

Thu Hằng - Bí mật chiếc tàu ngầm thám hiểm điểm sâu nhất đại dương

Từ ngày 23-5 và đến ngày 6-6-2009, tàu ngầm thông minh có tên là Nereus đã hoàn thành chuyến chinh phục đáy biển sâu 10.924m. Đó là điểm “The Challenger Deep” thuộc vực Mariana trên Thái Bình Dương, một trong những vị trí sâu nhất trong lòng đại dương mà các nhà khoa học từng biết đến. Áp lực ở độ sâu này cao gấp 1.100 lần so với mặt đất, tương đương với 50 chiếc máy bay phản lực đè lên người.

Hoàng Bình - Năng lượng từ đại dương

Điện sản xuất từ than đá và các nhiên liệu hoá thạch ngày càng đắt đỏ và làm trái đất nóng lên, điều đó buộc con người phải tìm hướng đi mới khai thác năng lượng tái tạo từ đại dương. Từ năm 2005 đến nay, vốn đầu tư của các công ty sản xuất năng lượng từ đại dương đã tăng hơn 10 lần, mức gia tăng kỷ lục trong bất kể ngành công nghiệp nào và bất kể thời gian nào.

Trần Quang - Những đường ống làm thay đổi thế giới

Những đường ống dẫn dầu mỏ và khí đốt dưới biển của Nga làm thay đổi đáng kể cục diện địa - chính trị thế giới trong những năm tới.

Phan Anh Tuấn - Tranh chấp và hợp tác trong khai thác biển

Tranh chấp chủ quyền biển, đảo tăng lên nhưng không tạo ra thế đối đầu, mà trở thành lực hút để các bên tạm gác tranh chấp, cùng nhau khai thác, hưởng lợi từ tài nguyên biển.

Thế Anh (tổng hợp) - Canh tác, đô thị hóa biển: hiện thực và hy vọng

Với sự tiến bộ của khoa học, con người ngày càng vươn ra những không gian rộng lớn hơn để có mặt trên những đại dương bao la và cả đến những tầng trời vô tận. Chế ngự biển khơi, không chỉ sử dụng mặt biển để canh tác, con người còn từng bước hiện thực hóa tham vọng xây dựng những thành phố nổi với điều kiện sống như trên đất liền giữa mênh mông sóng nước.

*** Kinh tế và hội nhập

Lê Công Hội - Kinh tế xanh lên ngôi

Báo động đỏ về môi trường khiến con người tìm đến “kinh tế xanh” như là sự lựa chọn tốt nhất cho sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia.

*** Cửa sổ nhìn ra thế giới

Thanh An - Tổng thống Ecuador Rafael Correa: Gặp nguy vẫn không ngại cải cách

Trong nhiều tuần, Nam Mỹ trở thành tâm điểm của dư luận bởi hai sự kiện gây chấn động: cuộc giải cứu những người thợ mỏ ở Chile sau thời gian lâu kỷ lục kẹt dưới lòng đất và một cuộc giải cứu khác cũng không kém phần ngoạn mục, đó là việc đưa Tổng thống đương nhiệm Ecuador, ông Rafael Correa thoát khỏi vòng vây hãm của chính cảnh sát nước này, trong một động thái còn nhiều tranh cãi, rằng liệu đây là sự bất bình hay một âm mưu đảo chính?

Lý Mạc Phù - Tìm chưa thấy, kiếm chưa ra

Về cơ bản, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng các nước thành viên NATO đã định hình ra được những nội dung chính cho chiến lược mới của NATO để đệ trình và có thể thông qua tại Hội nghị cấp cao NATO tới. Chiến lược này được soạn thảo nhằm thay thế cho chiến lược đã được NATO thông qua năm 1999.

Lê Huy Hoàng - Hiện đại hoá lực lượng Hải quân: “Vũ khí” giúp Nga lấy lại vị trí siêu cường đại dương

Trong nhiệm kỳ tổng thống thứ nhất của V.Putin, Nga đã đặt mục tiêu xây dựng lực lượng Hải quân của nước này trở thành lực lượng có quy mô lớn thứ hai trên thế giới trong vòng 20 năm tới. Nòng cốt của lực lượng hải quân Nga trong những thập kỷ đầu của thế kỷ XXI sẽ là những tàu ngầm hạt nhân chiến lược và tàu sân bay hiện đại nhất.

*** Tư liệu giải mật

Anh Ngọc - Nga - Mỹ và cuộc chiến giành quyền dẫn độ “Kẻ lái buôn thần chết”

Kỳ II: Victor Bout - người nắm giữ nhiều thông tin mật

Ngay sau khi Thái Lan bắt được “kẻ lái buôn thần chết”, Washington đã dùng mọi biện pháp kể cả công khai lẫn bí mật để gây sức ép buộc Bangkok nhanh chóng dẫn độ Victor Bout về Mỹ để xét xử. Những nổ lực của Mỹ tưởng chừng như đã được đền đáp xứng đáng sau khi ngày 20-8, tòa phúc thẩm Thái Lan ra phán quyết này đã bị hoãn lại. Hãng tin AP cho biết, hai tuần trước khi Tòa phúc thẩm Thái Lan ra phán quyết trên, Washington hứa sẽ bán cho nước này hai máy bay quân sự Black Hawk và một số quân nhu khác trị giá 150 triệu USD.

*** Văn hóa - xã hội

Giang Hương - Thế giới gồng mình đối phó với thất nghiệp

Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu tác động mạnh mẽ đến kinh tế và xã hội nhiều nước, mà hệ lụy đáng lo ngại nhất chính là nạn thất nghiệp. Vì vậy, giải quyết vấn đề thất nghiệp hiện là mục tiêu của nhiều nước trên thế giới trong cuộc chiến chống suy thoái kinh tế.

Bảo Anh - Những xu hướng “lạ” trong gia đình châu Á

Cùng với sự phát triển của xã hội hiện đại, vấn đề gia đình ở các nước Á Đông đang được thổi vào những “làn sóng” mới…

Ngọc Anh - Nam giới Pháp chậm chạp trong việc trao quyền cho nữ giới

Tại Pháp, phụ nữ được hưởng một cuộc sống tưởng như chỉ có trong mơ: được giảm thuế và hưởng trợ cấp hằng tháng nếu sinh con, con cái học mẫu giáo miễn phí, được giảm giờ làm cho đến khi con lên ba tuổi, và rất nhiều ưu đãi khác từ Chính phủ. Song, có một thứ rất quan trọng mà họ lại chưa có, đó chính là sự bình quyền.

*** Văn học - nghệ thuật

Hoàng Minh - Trang phục biểu diễn của ca sỹ và nỗi lo của những bậc phụ huynh

Ai cũng biết trang phục biểu diễn là một phần của nghệ thuật, không chỉ tôn vẻ đẹp ngoại hình mà còn góp phần tạo nên phong cách của người nghệ sĩ, góp phần hình thành ấn tượng về người nghệ sĩ trong lòng khán giả. Bởi vậy mà hầu hết các nghệ sỹ đều rất chú trọng đến việc lựa chọn trang phục cho những lần xuất hiện trước công chúng. Tuy nhiên, xung quanh chuyện trang phục biểu diễn có không ít điều đáng bàn.

*** Nhân vật với lịch sử

Nguyễn Thái - “Thuyền trưởng Jacques Cousteau” và tình yêu biển cả

Năm nay, thế giới kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Jacques-Yves Cousteau. Ông là nhà văn, nhà làm phim, nhà nghiên cứu vĩ đại đã cống hiến cả cuộc đời để khám phá những bí mật của biển cả và tiên phong trong việc bảo tồn biển. Mọi người gọi ông một cách thân thương là “thuyền trưởng Cousteau”, vinh danh ông là một trong mười người Pháp vĩ đại nhất, bên cạnh Tổng thống Charles de Gaulle và Đại văn hào Victor Hugo.

*** Tuần trong 5 phút

- Việt Nam

- Thế giới