Quan niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng

Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt niềm tin vào thế hệ trẻ Việt Nam, trong đó có đội ngũ sĩ quan trẻ ngành Hậu cần quân đội. Người quan niệm, đạo đức cách mạng là trung với nước, hiếu với dân, suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; luôn yêu thương quý trọng con người, sống có tình nghĩa, có tinh thần quốc tế trong sáng. Người viết: “Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”(1)… “công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”(2). Người nhấn mạnh lấy đức làm gốc, nhưng không có nghĩa là coi nhẹ mặt tài, vì có tài mà không có đức là người vô dụng, nhưng có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó. Do vậy, đức phải kết hợp với tài mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng. Mỗi sĩ quan trẻ ngành Hậu cần quân đội cần trang bị vững vàng những phẩm chất đạo đức cách mạng trong tình hình mới.

Chủ tịch Hồ Chí Minh quan niệm về đạo đức bắt nguồn từ truyền thống đạo đức của dân tộc Việt Nam, kế thừa những tư tưởng đạo đức phương Đông và tinh hoa đạo đức của nhân loại, đặc biệt là đạo đức trong quan niệm của chủ nghĩa Mác - Lê-nin; từ đó, xây dựng, vận dụng sáng tạo, nhuần nhuyễn để xây dựng đạo đức cách mạng. Bản thân Người là tấm gương sáng về đạo đức cách mạng. Những chuẩn mực về đạo đức cách mạng mà Người nêu ra là vũ khí của cả dân tộc Việt Nam trong đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội, vì độc lập tự do, vì sự phồn vinh của đất nước, vì hòa bình, hợp tác với tất cả các nước trên thế giới.

Mỗi sĩ quan trẻ ngành Hậu cần quân đội Việt Nam phải tự nhận thức và điều chỉnh hành vi của mình trước những quy tắc, chuẩn mực đạo đức cách mạng của xã hội và của ngành quy định. Những chuẩn mực đạo đức cách mạng ấy được Chủ tịch Hồ Chí Minh hệ thống thành lý luận sâu sắc. Thứ nhất, trung với nước, hiếu với dân, luôn đặt lợi ích của Tổ quốc, của cách mạng lên hàng đầu trong mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng, xã hội. Quyết tâm hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ cách mạng, thực hiện tốt mọi chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Thứ hai, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư là thước đo sự giàu có về vật chất, vững mạnh về tinh thần, sự văn minh tiến bộ của một dân tộc. Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, người cán bộ, lãnh đạo, Đảng viên cũng phải thực hiện “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”. Thứ ba, yêu thương và quý trọng con người, sống có tình nghĩa, có tinh thần quốc tế trong sáng. Điều này thể hiện sự hòa quyện giữa chủ nghĩa yêu nước chân chính với tinh thần quốc tế trong sáng - yêu cầu đạo đức hướng tới mối quan hệ rộng lớn, vượt khỏi biên giới, lãnh thổ quốc gia, dân tộc. Điều đó khẳng định nội dung tinh thần quốc tế trong tư tưởng Hồ Chí Minh rộng lớn và sâu sắc, thể hiện sự tôn trọng các dân tộc trên thế giới, không có sự phân biệt, bất bình đẳng giữa các quốc gia.

Xây dựng đạo đức cách mạng luôn gắn liền với việc tu dưỡng, rèn luyên, tự ý thức trong hoạt động thực tiễn trên tinh thần tự giác, tự nguyện, dựa vào lương tâm và trách nhiệm của mỗi người. Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong. Có gì sung sướng và vẻ vang hơn là trau dồi đạo đức cách mạng để góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và giải phóng loài người”(3).

Hiện nay, trước những diễn biến phức tạp, khó lường trên thế giới và khu vực, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc càng trở nên khó khăn. Trong bối cảnh đó, trách nhiệm của sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung và sĩ quan ngành Hậu cần quân đội nói riêng càng nặng nề nhưng cũng đầy vẻ vang. Do đó, ngành Hậu cần phải thực hiện tốt một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu là quan tâm, phát triển ý thức đạo đức cách mạng cho cán bộ, chiến sĩ, nhất là sĩ quan trẻ, phấn đấu rèn luyện bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí chiến đấu, tinh thần trách nhiệm, ý thức tổ chức kỷ luật, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, có phẩm chất đạo đức cách mạng để đáp ứng được yêu cầu của thời đại mới.

Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong phát triển ý thức đạo đức cách mạng của sĩ quan trẻ ngành Hậu cần hiện nay

Tại Đại hội XI, Đảng ta nhận định: “Tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và tình trạng tham nhũng, lãng phí, quan liêu, những tiêu cực và tệ nạn xã hội chưa được ngăn chặn, đẩy lùi mà còn tiếp tục diễn biến phức tạp, cùng với sự phân hóa giàu nghèo và sự yếu kém trong quản lý, điều hành của nhiều cấp, nhiều ngành làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, đe dọa sự ổn định, phát triển của đất nước. Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” chưa thực sự đi vào chiều sâu, ở một số nơi còn mang tính hình thức, hiệu quả chưa cao, làm theo chưa đạt yêu cầu”(4). Đến Đại hội XII, Đảng ta tiếp tục đánh giá: “Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí chưa bị đẩy lùi. Tội phạm và tệ nạn xã hội còn diễn biến phức tạp; đạo đức xã hội có mặt xuống cấp nghiêm trọng”(5)… Vì thế, việc vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh trong việc phát triển ý thức đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, chiến sĩ quân đội nói chung và các sĩ quan, nhất là sĩ quan trẻ ngành Hậu cần là nhiệm vụ cấp bách, góp phần đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo đảm hậu cần cho huấn luyện, nâng cao sức mạnh tổng hợp và sẵn sàng chiến đấu; đồng thời tích cực tham gia phát triển kinh tế, giải quyết các vấn đề xã hội, như xóa đói, giảm nghèo, phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, chăm sóc sức khỏe nhân dân...

Ý thức đạo đức cách mạng của sĩ quan trẻ ngành Hậu cần quân đội nhân dân Việt Nam là tổng hòa những tri thức, tình cảm, lý tưởng và ý chí đạo đức cách mạng nhằm định hướng, điều chỉnh hành vi, hoạt động, quan hệ ứng xử của sĩ quan trẻ ngành Hậu cần trong quá trình công tác, đáp ứng với yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp xây dựng quân đội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Trong giai đoạn hiện nay, phát triển ý thức đạo đức cách mạng của sĩ quan trẻ ngành Hậu cần quân đội nhân dân Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh cần được thực hiện một cách sáng tạo, phù hợp với tình hình mới.

Ý thức đạo đức cách mạng của sĩ quan trẻ ngành Hậu cần quân đội nhân dân Việt Nam đặc trưng bởi chức năng nghề nghiệp bảo đảm hậu cần cho quân đội, đồng thời là một bộ phận hữu cơ, thể hiện đầy đủ yêu cầu nội dung của ý thức đạo đức cách mạng, nhưng mang đậm dấu ấn hậu cần. Do đó, đạo đức của sĩ quan trẻ ngành Hậu cần có những đặc trưng cơ bản, là sự phát triển, cụ thể hóa ý thức đạo đức cách mạng ở ngành Hậu cần theo tư tưởng Hồ Chí Minh, cụ thể như sau:

Một là, nêu cao tinh thần trách nhiệm, tận tâm với nghề nghiệp.

Hoạt động hậu cần quân đội là hoạt động phục vụ, bảo đảm cho bộ đội đầy đủ các yêu cầu của cuộc sống, luyện tập và chiến đấu, là yêu cầu tất yếu của sự tồn tại phát triển quân đội, là trọng trách lớn lao nhưng vinh dự của ngành Hậu cần, trước hết là đội ngũ sĩ quan trẻ. Sĩ quan trẻ ngành Hậu cần ý thức một cách rõ ràng rằng, bộ đội không được bảo đảm các như cầu về ăn, mặc, ở, chăm sóc sức khỏe thì dù có quyết tâm đến mấy, tổ chức kỷ luật thế nào cũng không thể có đủ sức lực để hoạt động, để hoàn thành nhiệm vụ. Tinh thần trách nhiệm tận tâm gắn bó với nghề nghiệp là một vấn đề trọng yếu của ngành hậu cần. Dù trong hoàn cảnh nào sĩ quan trẻ ngành Hậu cần cũng đề cao trách nhiệm, bổn phận phục vụ bộ đội, gạt bỏ những tính toán cá nhân, những tư tưởng vụ lợi để tự hào về nghề nghiệp của mình mà gắn bó, tận tụy với công việc. Đó chính là cái tâm, cái đức của sĩ quan trẻ ngành Hậu cần, một động lực to lớn thúc đẩy họ vươn lên hoàn thành nhiệm vụ.

Hai là, rèn luyện luyện “cần kiệm liêm chính, chí công vô tư”.

“Cần kiệm liêm chính, chí công vô tư” là phẩm chất tốt đẹp của con người, đặc trưng cho nhân cách của người cách mạng, có vai trò to lớn trong xây dựng con người và phát triển xã hội. Với những chức năng, nhiệm vụ và đặc điểm riêng, ngành Hậu cần càng cần rèn luyện những phẩm chất đó. Hoạt động của sĩ quan trẻ ngành Hậu cần gắn liền với một khối lượng lớn vật chất, hàng hóa, tiền bạc và thị trường, trực tiếp quan hệ đến cần kiệm liêm chính. Ngành sử dụng cơ sở vật chất hậu cần để làm công tác phục vụ bảo đảm cho các đơn vị quân đội. Trong hoạt động, sĩ quan trẻ ngành Hậu cần phải bao quát toàn diện, sâu sát, tỷ mỉ thận trọng và nghiêm túc. Sĩ quan trẻ ngành Hậu cần hoạt động trong môi trường quân sự nhưng lại mang nội dung kinh tế rõ rệt. Hoạt động của sĩ quan trẻ ngành Hậu cần có quan hệ chặt chẽ với thị trường. Công tác hậu cần, dù là cơ chế cấp phát hiện vật, hay tiền tệ hóa thực hiện theo phân cấp, về bản chất vẫn là bảo đảm cấp phát theo tiêu chuẩn, định lượng của bộ đội.

Trong hoạt động thực tiễn, để thực sự đạt được phẩm chất “cần kiệm liêm chính, chí công vô tư”, sĩ quan trẻ ngành Hậu cần phải không ngừng nêu cao tinh thần tự lực tự cường, chủ động khắc phục khó khăn, tích cực sản xuất, thực hành tiết kiệm để nâng cao mức sống bộ đội; sống trong sạch lành mạnh, đề cao dân chủ, trung thực mẫu mực, việc gì có lợi cho bộ đội, cho quân đội thì nhất định làm, việc gì có hại đến dân, đến đời sống bộ đội thì phải hết sức tránh.

Trong thực tiễn, nếu ý thức về hành vi đạo đức của sĩ quan trẻ ngành Hậu cần tốt thì những đặc trưng tiêu biểu về trách nhiệm chính trị tận tâm tận lực với nghề, hết lòng hết sức phục vụ bộ đội, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, làm việc khoa học dân chủ sáng tạo cũng tỏa sáng. Đồng thời, khi các đặc trưng ý thức đạo đức cách mạng được phát huy thì hành vi đạo đức trong lĩnh vực hậu cần cũng được củng cố và phát triển.

Ba là, hết lòng thương yêu bộ đội và quên mình vì bộ đội.

Yêu thương con người là một nguyên tắc, chuẩn mực cơ bản của đạo đức cách mạng. Tất cả vì bộ đội, hết lòng thương yêu bộ đội là mục tiêu trong hoạt động, là biểu hiện đặc trưng ý thức đạo đức cách mạng của sĩ quan trẻ ngành hậu cần. Đối tượng phục vụ của sĩ quan trẻ ngành Hậu cần là bộ đội, bao gồm cán bộ, chiến sĩ trong các đơn vị. Mối quan hệ đặc biệt trong hoạt động của sĩ quan trẻ ngành Hậu cần được nhận thức như là quan hệ máu thịt, sâu sắc và bền chặt, lại được đặt trên cơ sở tình cảm giai cấp, tình đồng đội chiến đấu, là nền tảng của quan hệ đạo đức, vượt lên trên cả nhiệm vụ, ở tầng sâu bản chất của người quân nhân cách mạng. Ý thức đạo đức cách mạng của sĩ quan trẻ ngành Hậu cần được thể hiện một cách thường xuyên, trực tiếp qua nhiệm vụ, qua quan hệ, ứng xử đối với bộ đội, đồng thời cũng mang ý nghĩa xã hội rộng lớn. Thực tiễn luôn vận động phát triển và đòi hỏi mỗi người chiến sĩ cũng như các sĩ quan trẻ ngành Hậu cần không ngừng hoàn thiện mình để hoàn thành mọi nhiệm vụ được, không phụ lòng tin của Đảng, Nhà nước và nhân dân./.

-------------------------------------------

(1), (2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, t. 5, tr. 292, 313.

(3) Hồ Chí Minh: Sđd, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, t. 11, tr. 612.

(4) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2012, tr. 173.

(5) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr. 61.