Đến dự Hội thảo có GS, TS. Lê Hữu Nghĩa, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; các đại biểu, các nhà khoa học, các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo và cán bộ biên tập các tạp chí của Học viện.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, GS, TS. Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Trong những năm qua, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh là cơ quan nghiên cứu, đào tạo về lý luận của Đảng. Với hệ thống các tạp chí, Học viện đã có nhiều nỗ lực, đóng góp quan trọng phản ánh những kết quả nghiên cứu lý luận, ủng hộ, cổ vũ đổi mới tư duy lý luận của Đảng. Hội thảo là dịp để các tạp chí của Học viện, trước hết là các tạp chí hàng đầu của Học viện, như Tạp chí Lý luận chính trị, Tạp chí Lịch sử Đảng nhìn lại một cách thẳng thắn những kết quả cũng như những yếu kém của mình trong việc phản ánh, cổ vũ quá trình đổi mới tư duy lý luận và phát triển lý luận của Đảng trong hơn 30 năm qua, nhằm làm tốt hơn nữa chức năng, nhiệm vụ phục vụ công tác đào tạo và nghiên cứu lý luận của Học viện, phục vụ sự nghiệp đổi mới và phát triển lý luận của Đảng.

Báo cáo đề dẫn Hội thảo, PGS, TS. Vũ Hoàng Công, Tổng Biên tập Tạp chí Lý luận Chính trị nêu rõ sự đóng góp của các tạp chí của Học viện vào đổi mới tư duy lý luận của Đảng trong 30 năm qua, đó là: Thứ nhất, các tạp chí của Học viện đã cố gắng chuyển tải kịp thời tư duy mới của Đảng thể hiện trong các văn kiện Đại hội và Hội nghị Trung ương tới người làm nghiên cứu, giảng dạy lý luận, tới đội ngũ cán bộ lãnh đạo các cấp, các ngành. Thứ hai, các tạp chí của Học viện đã cố gắng phản ánh kịp thời thành quả nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn mới nhất của đội ngũ các nhà nghiên cứu trong và ngoài Học viện trên các lĩnh vực thuộc phạm vi tôn chỉ mục đích của Tạp chí. Thứ ba, các tạp chí của Học viện đã mạnh dạn đăng tải các bài nghiên cứu mang tính tìm tòi, thể hiện tư duy mới trong cách tiếp cận giải quyết các vấn đề lý luận và thực tiễn của đất nước. Thứ tư, trong đấu tranh tư tưởng, các tạp chí này đã cố gắng thể hiện tư duy mới bằng việc đăng bài phê phán những quan điểm sai trái của các thế lực thù địch trên tinh thần khoa học, khách quan, cầu thị.

Hội thảo đã nghe các tham luận, các ý kiến của các nhà khoa học để từ đó, nâng cao chất lượng của tạp chí. Khẳng định sự đồng hành với quá trình 30 năm đổi mới đất nước, PGS, TS. Lê Quốc Lý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh, các tạp chí của Học viện đã có những đóng góp thiết thực để thúc đẩy tiến tình đổi mới của đất nước. Đặc biệt, các tạp chí đã đăng nhiều bài viết chứa đựng tư duy đổi mới về phát triển kinh tế ở Việt Nam. Ngay từ ngày đầu của đổi mới, đi liền với quá trình xây dựng và triển khai thực hiện các đại hội của Đảng, các tạp chí của Học viện đã đăng nhiều bài viết trao đổi, nghiên cứu về chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần có sự quản lý của Nhà nước. Nội dung bàn về mô hình kinh tế Việt Nam đã được các tạp chí của Học viện đặc biệt quan tâm. Nhiều bài viết có chất lượng và có nhiều tư duy đổi mới về mô hình kinh tế Việt Nam trong giai đoạn mới đã được đăng trên các tạp chí và các tư duy đó đã đi vào nghị quyết và thực tiễn của cuộc sống. Tuy nhiên, theo PGS, TS. Lê Quốc Lý, trong thời gian tới, các tạp chí của Học viện cần đẩy mạnh đăng nhiều bài viết có chất lượng hơn nữa, đặc biệt là các bài viết tổng kết thực tiễn, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về kinh tế cho phù hợp với tình hình mới hiện nay.

Đánh giá về những thành quả của ba mươi năm đổi mới, PGS, TS. Nguyễn Trọng Phúc cho rằng, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Những thành tựu này của công cuộc đổi mới không tách rời thành tựu về đổi mới tư duy, phát triển lý luận của Đảng. Quan điểm chỉ đạo cơ bản của Đảng là không ngừng nghiên cứu lý luận gắn với tổng kết thực tiễn, làm rõ cơ sở khoa học và hiện thực bổ sung, phát triển Cương lĩnh, hoàn thiện đường lối đổi mới, đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới. Theo đó, các tạp chí của Học viện đã có những đóng góp tích cực đối với thành tựu về đổi mới tư duy, phát triển lý luận trong 30 năm qua.

Đề cập tới những hạn chế, yếu kém còn tồn tại của các tạp chí của Học viện, PGS, TS. Trần Khắc Việt, Viện Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh chỉ ra một số điểm, như: tính phân tán về chủ đề; chưa tập trung khai thác đặc trưng, ưu thế về khoa học riêng có của Học viện, chưa bám sát chương trình làm việc toàn khóa của Ban Chấp hành Trung ương, chưa xử lý thỏa đáng mối quan hệ giữa nghiên cứu lý luận với tổng kết thực tiễn, tính luận giải các đường lối, chính sách của Đảng thể hiện đậm nét, trong khi tính đề xuất lý luận, đấu tranh lý luận còn mờ nhạt. Đóng góp những kinh nghiệm để các tạp chí của Học viện góp phần tích cực vào quá trình đổi mới tư duy lý luận của Đảng, theo PGS, TS. Trần Khắc Việt, các tạp chí cần chú trọng kế hoạch xuất bản tạp chí. Theo đó, xây dựng kế hoạch xuất bản tạp chí hằng năm dựa trên các căn cứ chính: các vấn đề văn kiện Đại hội Đảng yêu cầu nghiên cứu làm rõ; chương trình làm việc toàn khóa của Ban Chấp hành Trung ương; chiến lược khoa học và kế hoạch hoạt động khoa học hằng năm của Học viện. Ngoài ra, cần tổ chức một số số tạp chí chuyên đề trong mỗi năm để phản ánh chuyên sâu từng chủ đề lớn về lý luận, đề cập vấn đề một cách tập trung, tương đối đầy đủ các khía cạnh của vấn đề một cách hệ thống. PGS, TS. Trần Khắc Việt cũng đặc biệt nhấn mạnh tới việc tăng cường công tác cộng tác viên nhằm thu hút các nhà khoa học hàng đầu, các cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp cao ở các ngành, các tỉnh, thành phố có khả năng nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, tham gia đăng tải những bài viết có chất lượng cao, tạo tiếng vang nhất định đối với độc giả.

Nhìn lại 40 năm trên vị trí tiên phong của báo chí lý luận chính trị, PGS, TS. Nguyễn Viết Thảo, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh rút ra các yêu cầu lớn đòi hỏi báo chí cách mạng Việt Nam nói chung, tạp chí lý luận của Học viện nói riêng, phải bảo đảm tính lý luận chính trị, bảo đảm tính khoa học, từ đó phản ánh chất lượng báo chí của Việt Nam trong thời gian tới. Cụ thể là: bảo đảm tính học thuật phải đi đôi với bảo đảm tính Đảng; bảo đảm thực hiện đầy đủ chức năng nhiệm vụ của các cơ quan báo chí nói chung, đồng thời thực hiện chức trách của Học viện với tư cách là trường Đảng trung ương; các tạp chí, bản tin của Học viện phải bảo đảm tiếng nói chung thống nhất của Học viện, đồng thời thể hiện được bản sắc riêng, thế mạnh đặc thù, chuyên sâu của từng tạp chí; duy trì sự ổn định, giữ vững truyền thống với đổi mới hiện đại hóa các cơ quan báo chí của Việt Nam trong kỷ nguyên kỹ thuật số, kỷ nguyên đa phương tiện.

Ý kiến đóng góp xây dựng sự lớn mạnh của tạp chí của Học viện, GS, TS. Lê Hữu Nghĩa, nguyên Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, Học viện cần khắc phục thực trạng đội ngũ làm lý luận còn mỏng, phải phụ thuộc nhiều vào đội ngũ cộng tác viên bên ngoài. Các tạp chí của Học viện cần bám sát hơn những vấn đề mà Ban Chấp hành trung ương quan tâm; cần kết hợp nội lực với ngoại lực, phát huy chất xám trong và ngoài Học viện,... Đặc biệt nêu cao tinh thần xác định phương hướng sắp tới của Học viện là đóng góp hơn nữa cho công tác lý luận của Đảng.

Ngoài ra, Hội thảo cũng đã tiếp thu đánh giá của các tạp chí trên nhiều khía cạnh trong đóng góp vào quá trình đổi mới tư duy lý luận của Đảng, như: Tạp chí Lý luận chính trị với đổi mới tư duy lý luận của Đảng, những cố gắng và giải pháp đẩy mạnh; Tạp chí Lịch sử Đảng với quá trình đổi mới tư duy lý luận của Đảng; Tạp chí Sinh hoạt lý luận phản ánh và cổ vũ đổi mới tư duy của Đảng; Tạp chí Thông tin khoa học lý luận chính trị với công tác đào tạo, nghiên cứu khoa học của Học viện; Tạp chí Khoa học Kinh tế và quản lý với quá trình đổi mới tư duy lý luận của Đảng trên lĩnh vực kinh tế; Tạp chí khoa học chính trị, Học viện Chính trị khu vực II với công tác lý luận của Đảng.

Kết luận Hội thảo, GS, TS. Nguyễn Xuân Thắng ghi nhận những ý kiến đóng góp của các nhà khoa học với trách nhiệm, mong muốn nâng cao hơn nữa chất lượng của các tạp chí của Học viện. Trong đó, nhấn mạnh một số điểm sau: Một là, đánh giá cao nỗ lực công tác tạp chí của Học viện có sự đổi mới về nội dung cũng như hình thức, kế thừa truyền thống của tạp chí gần 40 năm qua. Hai là, toàn bộ hệ thống với 11 tạp chí, gần 20 bản tin đã bám sát tôn chỉ mục đích, làm rõ bản sắc của từng tạp chí, đăng tải nhiều hơn các kết quả nghiên cứu, trước hết của đội ngũ nghiên cứu, giảng dạy của Học viện; đổi mới, mở rộng đội ngũ cộng tác viên; đội ngũ làm báo, làm công tác tạp chí chuyên nghiệp hơn;... Về định hướng, giải pháp được đưa ra, GS, TS. Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh cần khẳng định tính Đảng, tính chính thống trong hệ thống tạp chí của Học viện. Đây là một hệ thống nhiều tạp chí, là tiếng nói, diễn đàn của Học viện; phản ánh đặc thù của các viện chuyên ngành. Xuất phát từ những yêu cầu này, Học viện hướng tới việc quy hoạch lại các tạp chí nhằm làm rõ điểm chung và điểm riêng của từng tạp chí. Công tác nghiên cứu khoa học cũng sẽ được đẩy mạnh hơn nữa để nâng cao tính lý luận của tạp chí. Đội ngũ cán bộ làm công tác tạp chí chú trọng nâng cao về năng lực, trình độ lý luận, trình độ khoa học./.