Tham dự và chủ trì Hội thảo có ông Nguyễn Thế Phương, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ông T. O-xi-ớt (Ted Osius), Đại sứ Mỹ tại Việt Nam và bà P. Mê-ta (Pratibha Mehta), đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam.

Dự án “Hỗ trợ tăng cường năng lực và đổi mới thể chế thực hiện tăng trưởng xanh và phát triển bền vững ở Việt Nam” nhằm hỗ trợ tăng cường năng lực và xây dựng các chính sách và quy định để thực hiện có hiệu quả Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh của Việt Nam và đạt được các mục tiêu phát triển bền vững. Dự án sẽ hỗ trợ thực hiện ở cấp quốc gia và cấp tỉnh để lồng ghép định hướng tăng trưởng xanh và phát triển các-bon thấp trong quá trình xây dựng kế hoạch hành động về tăng trưởng xanh cấp ngành và cấp tỉnh.

Thời gian thực hiện dự án là 4 năm với tổng kinh phí 4,128 triệu USD sẽ góp phần nâng cao những nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng xanh của Việt Nam. Trong bài phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Nguyễn Thế Phương nhận định: “Việc ban hành Chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam năm 2012 và Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh trong năm vừa qua cho thấy Việt Nam là một trong số những quốc gia đi tiên phong trong khu vực về tăng trưởng xanh. Dự án mới này sẽ góp phần thúc đẩy mục tiêu hướng tới của Việt Nam về đầu tư xanh và lồng ghép tăng trưởng xanh hơn trong định hướng chính sách mới cho Việt Nam trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 5 năm tới”.

Việt Nam là một trong số các nước đang phát triển đang thúc đẩy đầu tư đổi mới công nghệ xanh và nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên thiên nhiên, đồng thời nâng cao khả năng ứng phó phục hồi sau những tác động của biến đổi khí hậu trên cả nước, đặc biệt đối với những người nghèo và dễ bị tổn thương. Thông qua quan hệ đối tác với UNDP và Chính phủ Mỹ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp, viện nghiên cứu và các đối tác phát triển để triển khai các hoạt động đáp ứng các mục tiêu đề ra trong Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh.

Đại diện UNDP đánh giá Việt Nam đã có tầm nhìn xa và có cam kết chính trị rõ ràng thể hiện qua việc công bố Chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam năm 2012 và Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh năm 2014. Kể từ khi Việt Nam thông qua chương trình nghị sự tăng trưởng xanh, UNDP đã là đối tác bền vững của Chính phủ Việt Nam và sẽ tiếp tục ủng hộ nỗ lực của Việt Nam nhằm triển khai các chính sách tăng trưởng xanh.

Theo các đại biểu, bên cạnh “tăng tưởng xanh”, khái niệm “chuỗi cung ứng xanh” và “mua sắm công xanh” hiện cũng đang được dư luận quan tâm. Tại Việt Nam, thuật ngữ “mua sắm công xanh” hay “mua sắm xanh” mới chỉ xuất hiện trong một số văn bản gần đây liên quan đến Chiến lược tăng trưởng xanh và Kế hoạch hành động thực hiện chiến lược này.

Chuỗi cung ứng xanh có thể được định nghĩa là quá trình sử dụng đầu vào thân thiện với môi trường và biến các sản phẩm phụ của quá trình sử dụng thành thứ có thể cải thiện được hoặc tái chế được trong môi trường hiện tại. Quá trình này giúp cho các sản phẩm đầu ra và các sản phẩm phụ có thể được tái sử dụng khi kết thúc vòng đời của chúng và như vậy sẽ tạo ra một chuỗi cung ứng bền vững để giảm chi phí và thân thiện với môi trường. Còn mua sắm công xanh (hay mua sắm xanh) là một quá trình theo đó các cơ quan công quyền tìm cách mua sắm hàng hóa, dịch vụ và làm việc mà có sự giảm thiểu tác động môi trường trong suốt vòng đời của các sản phẩm này khi so sánh với hàng hóa, dịch vụ và hoạt động cùng có các chức năng chính thường được mua sắm. Trong điều kiện toàn cầu hóa hiện nay, chuỗi cung ứng xanh và quản lý chuỗi cung ứng xanh được coi là một cơ chế trực tiếp và hiệu quả để giải quyết các vấn đề môi trường trong chuỗi giá trị toàn cầu. Bằng cách sử dụng sức mua và hành vi tiêu dùng của chính phủ, các doanh nghiệp lớn và của cộng đồng, quản lý chuỗi cung ứng xanh là cơ chế thị trường nhằm giảm thải ô nhiễm và tăng hiệu quả sử dụng năng lượng cũng như tài nguyên thiên nhiên. Khi kết hợp với những chế tài pháp luật của quốc gia, khu vực cũng như toàn cầu, nó có thể dẫn tới sự chuyển dịch các ngành sang hướng xanh.

Mua sắm công xanh là một yếu tố quan trọng để thúc đẩy chuỗi cung ứng xanh. Trong hệ thống thị trường tự do hiện nay, cầu có sức ảnh hưởng đáng kể đến các sự lựa chọn của cung. Nếu bên mua quan tâm nhiều đến những sản phẩm xanh thì bên cung ứng sẽ phải dần tự thay đổi theo hướng xanh hóa sản phẩm nếu không muốn mất thị phần. Do đó, mua sắm xanh là một công cụ định hướng thị trường hữu hiệu để phát triển những sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường, từ đó từng bước xanh hóa chuỗi cung ứng. Chính vì thế trong hầu hết các chiến lược xanh hóa chuỗi cung ứng của các quốc gia hoặc khu vực đều đề cao vai trò của mua sắm công xanh. Mục đích quan trọng nhất của mua sắm công xanh là khuyến khích các tầng lớp lãnh đạo mua sắm những hàng hóa, dịch vụ và thực hiện những hoạt động ít gây ảnh hưởng xấu đến môi trường.

Trên thế giới hiện nay, hoạt động mua sắm công xanh đang ngày càng trở nên phổ biến hơn với sự đồng thuận không chỉ của những nước phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Liên minh châu Âu (EU), mà cả những nước đang phát triển như Trung Quốc, Nam Phi, Thái Lan… Mặc dù mục tiêu cuối cùng của mua sắm công xanh là hướng tới phát triển bền vững, nhưng áp dụng cho các quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau là tương đối khác nhau. Thực tiễn mua sắm công xanh của các quốc gia và vùng lãnh thổ này sẽ là bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.

Bà P. Mê-ta nhấn mạnh: “Ứng phó với biến đổi khí hậu thực sự là hành động có ý nghĩa. Đầu tư xanh chính là định hướng đầu tư đúng đắn”. Bà đồng thời lưu ý rằng, chính những quốc gia, doanh nghiệp và nhà đầu tư có tầm nhìn xa sẽ đi đầu trong cuộc chuyển đổi sang nền kinh tế xanh hơn và gặt hái những phần thưởng xứng đáng nhất.

Ông T. O-xi-ớt, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam, phát biểu: “Dự án này sẽ hỗ trợ Việt Nam trong một số lĩnh vực then chốt liên quan đến tăng trưởng xanh. Dự án sẽ góp phần tăng cường năng lực cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Giao thông vận tải cũng như các địa phương trong việc thực hiện và theo dõi hiệu quả quá trình triển khai Chiến lược tăng trưởng xanh và Kế hoạch hành động của Việt Nam, từ đó góp phần xây dựng chính sách thúc đẩy đầu tư theo hướng tăng trưởng xanh và hỗ trợ huy động các nguồn tài chính cho tăng trưởng xanh của Việt Nam”.

Thứ trưởng Nguyễn Thế Phương cho biết, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ rà soát khung chính sách của Nhà nước về đầu tư và phối hợp với Bộ Tài chính để đánh giá các công cụ chính sách tài khóa, từ đó xác định những điểm còn thiếu và đề xuất hỗ trợ quá trình chuyển đổi của Việt Nam sang nền kinh tế xanh hơn. Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ phối hợp với Bộ Giao thông vận tải rà soát các khuyến khích về đầu tư cho mạng lưới vận tải hiệu suất năng lượng bằng việc loại bỏ dần các rào cản cho tăng trưởng xanh. Chính vì vậy, dự án được kỳ vọng sẽ hỗ trợ hình thành mối quan hệ đối tác công - tư để đón nhận những cơ hội mới về đầu tư xanh./.