Ở mỗi thời kỳ cách mạng, xuất phát từ tình hình, nhiệm vụ cụ thể của Đảng và căn cứ vào bối cảnh trong nước và quốc tế, Đảng ta luôn có những phương thức lãnh đạo phù hợp với đặc điểm, nhiệm vụ chính trị của từng thời kỳ đó. Trong công cuộc đổi mới đất nước, cùng với sự đổi mới toàn diện, sâu sắc và phát triển nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, Đảng ta rất coi trọng việc đổi mới phương thức lãnh đạo đối với xã hội, đối với Nhà nước; tiếp tục tự đổi mới mình, tự nâng cao mình để khẳng định vị thế Đảng lãnh đạo - cầm quyền.

Phương thức lãnh đạo của Đảng gắn liền với sự ra đời của Đảng và luôn được đổi mới, không ngừng hoàn thiện. Vậy phương thức lãnh đạo của Đảng là gì? Vì sao phải thường xuyên được đổi mới?

Phương thức lãnh đạo của Đảng là hệ thống phương pháp, hình thức, biện pháp mà Đảng sử dụng để lãnh đạo hệ thống chính trị và toàn xã hội nhằm hiện thực hóa Cương lĩnh chính trị, chủ trương, đường lối, quan điểm, mục tiêu của Đảng trong thực tiễn. Nhưng khi nghiên cứu đổi mới phương thức lãnh đạo thì cần phải đề cập đến đổi mới cả nội dung lãnh đạo. Vì nội dung lãnh đạo luôn gắn liền với phương thức lãnh đạo, chúng có mối quan hệ biện chứng với nhau. Do đó, khi đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng phải nghiên cứu để đổi mới cả 3 vấn đề sau:

- Đổi mới nội dung lãnh đạo;

- Đổi mới phương pháp lãnh đạo;

- Đổi mới hình thức và phong cách lãnh đạo.

Đảng ta là Đảng cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Bối cảnh phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế, và thực tiễn phát triển của đất nước, đặt ra nhiều cơ hội, thuận lợi và không ít khó khăn, thách thức, đòi hỏi Đảng phải tiếp tục đổi mới toàn diện, trong đó cấp bách là đổi mới phương thức lãnh đạo, phương thức cầm quyền. Nói cụ thể, đó chính là đổi mới hệ thống phương pháp, hình thức, biện pháp mà Đảng sử dụng để lãnh đạo hệ thống chính trị và toàn xã hội nhằm hiện thực hóa Cương lĩnh chính trị, chủ trương, đường lối, quan điểm, mục tiêu của Đảng trong thực tiễn. Phương thức lãnh đạo của Đảng có vai trò hết sức quan trọng đối với việc chuyển hóa mục tiêu, nội dung lãnh đạo của Đảng thành hiện thực.

Khởi xướng và lãnh đạo sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước, trong những năm vừa qua, Đảng ta không ngừng đổi mới phương thức lãnh đạo đối với Nhà nước và xã hội. Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử mà nước ta đạt được qua gần 30 năm đổi mới cho thấy, kết quả đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trong thời kỳ đổi mới đã góp phần nâng cao hơn hiệu quả lãnh đạo của Đảng; đồng thời, phát huy tốt hơn vai trò, hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước theo quy định của pháp luật, nâng cao hơn chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, phát huy vai trò làm chủ thực sự của nhân dân, đóng góp tích cực vào những thành tựu đổi mới chung của đất nước.

Nhằm góp phần làm sáng tỏ những nội dung cơ bản về phương thức lãnh đạo của Đảng trong điều kiện Đảng lãnh đạo, cầm quyền trong bối cảnh phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế trên cả hai bình diện lý luận và thực tiễn, những vấn đề đặt ra và phương châm, giải pháp mới để thực thi; những tiêu chí đánh giá sự đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, nhất là từ thực tiễn tỉnh Quảng Ninh và góp phần vào việc chuẩn bị cho đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản phối hợp với Tỉnh ủy tỉnh Quảng Ninh tổ chức Hội thảo khoa học “Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế - nhìn từ thực tiễn Quảng Ninh”.

Tham dự Hội thảo, dự kiến có hơn 200 đại biểu từ các ban, bộ, ngành Trung ương và một số địa phương; các nhà lãnh đạo, quản lý, các nhà khoa học.

Nội dung 94 bản tham luận gửi đến Hội thảo tập trung làm rõ những vấn đề chủ yếu sau:

Thứ nhất, nhận thức và làm rõ những cơ hội và thách thức trong việc phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đặt ra trước Đảng ta và đất nước ta hiện nay. Những yêu cầu về nhận thức, quan niệm, phương thức lãnh đạo - cầm quyền của Đảng trước yêu cầu mới của nước ta.

Thứ hai, đánh giá một cách sâu sắc và toàn diện về những kinh nghiệm, những thành tựu, những tồn tại phải sửa chữa, đổi mới về phương thức lãnh đạo của Đảng trong phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; những thách thức đặt ra từ thực tiễn khách quan và những yêu cầu từ chính bản thân Đảng, từ phương thức lãnh đạo của Đảng.

Thứ ba, dự báo sự phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế của Việt Nam trong thời gian tới. Đề xuất những phương hướng, giải pháp cần triển khai thực hiện để tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, bảo đảm nâng cao vị trí cầm quyền và vai trò lãnh đạo của Đảng, đáp ứng đòi hỏi của giai đoạn cách mạng mới./.